جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در عرصه‌ی اندیشه بحث رویارویی مکاتببشری و الهی از جمله مسائل مهم می‌باشد در این راستا پژوهش ذیل سعی دارد به بیان کیفیت ارتباط اومانیسم با اسلام که هردو پیروان بسیاری دارند، بپردازد و اصول همگن و ناهمگن آن‌ها را بررسی نماید. از جمله مباحث مهم این دو رویکرد بررسی موقعیت انسان و توانایی‌هایش از جمله عقل است. اومانیسم سکولار که قسیم اومانیسم دینی و دین اومانیستی است این تأکید را تا حد حذف خدا و جایگزینی انسان به جای او پیش می‌برد. مسلم است که اسلام انسان‌محوری بدان معنا را نمی‌پذیرد چون اسلام دینی توحیدی است که در رأس آن خدامحوری است اما شأن انسان را تا مقام جانشینی خداوند بالا می‌برد که در عین حال فرع وجود خدا است. اسلام معتقد به کرامت ذاتی و اکتسابی انسان است. هر دو بینش بر لزوم به‌کارگیری توانایی‌های انسان و بهره‌برداری از دنیا و مواهبش تأکید وافر دارند، تفاوتشان تنها به شدت و ضعف انواع گرایش‌های آن‌ها است. بنابراین رابطه‌ی آن‌ها عموم و?خصوص من‌وجه است.

یکی از مباحث مربوط به ایمان ، رابطه ایمان و عقلانیت است، در یک دسته بندی کلی دیدگاه‌های متفاوتی در خصوص این رابطه وجود دارد که این دیدگاه‌ها به چهار دسته اصلی تقسیم می‌شوند 1- ایمانگرایی حداکثری 2- عقل گرایی حداکثری 3- عقل گرایی انتقادی 4- عقل گرایی اعتدالی . نظرات سه گروه از فرقه‌هایی که هر کدام به نوعی اهل ایمان بدون عقلانیت هستند مورد بحث و بررسی واقع شد. ایمان عبارت است از تصدیق قلبی که به موجب آن اقرار به زبان و عمل به ارکان واقع خواهد شد. از آنجا که عقل با دین ارتباط اثباتی دارد، لذا این مفهوم در قالب نظریه چهارم، عقل گرایی اعتدالیقابل پذیرش است. که بر اساس آن عقلانیت قبل از ایمان است و گزاره‌های اصلی باید ابتدا از طریق اثبات عقلانی مورد پذیرش واقع شوند و سپس ایمان ایجاد گردد.