جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

دین به عنوان یک نهاد اجتماعی، نیروی جاودانه‌ایست که در طول تاریخ با زندگی انسان‌ها آمیخته بوده است. عزم افراد به رعایت هنجارهای گروهی توسط دین تقویّت می‌شود به گونه‌ای که این هنجارها برتر از منافع صرفاً خصوصی قرار می‌گیرد. دین موجب انسجام اجتماعی، تقویّت اخلاق جمعی، مثبت‌اندیشی بوده و وجوه مشترکی با سرمایه‌‌ی اجتماعی دارد و موجب افزایش آن در جامعه می‌شود. از سویی دیگر سرمایه‌ی اجتماعی نیز زمینه‌ساز شبکه‌های ارتباطی و عامل همبستگی اجتماعی است. بنابراین می‌توان گفت که سرمایه‌ی اجتماعی و دین از نظر نقش و کارکرد در جامعه، وجوه مشترکی دارند. باورهای دینی چون کمک به هم‌نوع و تلاش برای سود‌رساندن به دیگران باعث می‌شود که افراد منافع شخصی را رها کرده و به سود جمعی فکر و عمل کنند و سرمایه‌ی اجتماعی خود را بالا ببرند. محقّق بر این باور است که در جامعه‌ی ایران چندین نوع دین‌داری وجود دارد و تعلّق افراد به هر یک از این انواع، بر سرمایه‌ی اجتماعی‌شان اثر می‌گذارد. بر این اساس، این پژوهش به دنبال پاسخ به این پرسش می‌باشد که چه رابطه‌ای بین نوع دین‌داری و سرمایه‌ی اجتماعی مردان بالای 30 سال شهر همدان وجود دارد. تاکنون مطالعات فراوانی در زمینه‌ی رابطه‌ی دین و سرمایه‌ی اجتماعی صورت گرفته است اما این پژوهش‌ها صرفاً ارتباط دین و سرمایه‌ی اجتماعی را مدنظر قرار داده و تأثیر انواع دین‌داری‌ها را بررسی نکرده‌اند. در این پژوهش، هدف اصلی بررسی تأثیر نوع دین‌داری مردان بالای 30 سال شهر همدان بر سرمایه‌ی اجتماعی آنان می‌باشد. این تحقیق از نظریات دورکیم، وبر، سروش، ملکیان، کلمن، پاتنام و ... استفاده کرده است. فرضیات پژوهش حاضر این است که انواع دین‌داری مناسک‌گرا، زهدگرا و روشنفکرانه در بین مردان باعث افزایش سرمایه‌ی اجتماعی هنجاری و ارتباطی آنان می‌شود. متغیّر مستقل این پژوهش نوع دین‌داری است که شامل انواع مناسک‌گرا، زهدگرا و روشنفکرانه است. متغیّر وابسته، سرمایه‌ی اجتماعی است که به دو دسته‌ی هنجاری و ارتباطی تقسیم می‌شود که دسته‌ی هنجاری شامل اعتماد (بنیادین، تعمیم‌یافته، بین شخصی و نهادی) می‌باشد. دسته‌ی ارتباطی شامل مشارکت، همیاری و شبکه‌ی ارتباطات می‌باشد. حجم نمونه‌ی این پژوهش 384 نفر از مردان بالای 30 سال شهر همدان است. روش انجام این پژوهش پیمایش و ابزار اندازه‌گیری آن پرسشنامه می‌باشد. در این پژوهش با استفاده از نرم‌افزار SPSS به تحلیل داده‌ها پرداخته شده و رابطه‌ی بین متغیّرها و آزمون فرضیّات توسط آمار استنباطی، ضریب همبستگی و تحلیل واریانس یک‌طرفه مورد بررسی قرار گرفته است. یافته‌ها نشان می‌دهد که فرضیّات اوّل و سوّم مورد تأیید قرار می‌گیرند به طوری که نوع دین‌داری مناسک‌گرا و روشنفکرانه باعث افزایش سرمایه‌ی اجتماعی هنجاری و ارتباطی می‌شود. هم‌چنین، نوع دین‌داری زهدگرا باعث افزایش سرمایه‌ی اجتماعی ارتباطی و باعث کاهش سرمایه‌ی اجتماعی هنجاری می‌شود. بنابراین فرضیّه‌ی دوّم رد می‌شود.

این پژوهش با هدف بررسی میزان تأکید کتاب فلسفه دوره متوسطه بر مباحث اساسی فلسفه از دیدگاهدانش آموزان و دبیراندوره متوسطه شهر همدان در سال تحصیلی 89-88انجام شده است. روش تحقیق در این پژوهش، روش پیمایشی و کیفی است. در این تحقیق سه جامعه آماری وجود دارد که عبارتند از دبیران و دانش آموزان پسر و دختر سال سوم مقطع متوسطه و کتاب درسی فلسفه سال سوم متوسطه. جامعه آماری دانش آموزان شامل 1563 دانش آموز (883 دانش آموز از ناحیه1 و 680 دانش‌آموز از ناحیه 2) است که در سال تحصیلی 89-1388 در شهر همدان مشغول تحصیل در سال سوم متوسطه بوده و در حال گذراندن درس فلسفه می باشند. جامعه آماری دبیران شامل کلیهدبیران مرد و زنی می‌باشد که در سال تحصیلی 89-1388 در شهر همدان در حال تدریس کتاب فلسفه سال سوم متوسطه هستند و تعداد آنها 12 نفر می باشد که 8 نفر مرد و 4نفر زن را شامل می شود. جامعه آماری کتاب درسی، کتاب فلسفه سال سوم متوسطه که شامل 59 صفحه و3 فصل بوده و در سال تحصیلی 89-1388 تدریس می گردد. روش نمونه‌گیری این پژوهش خوشه ای و طبقه ای نسبتی و بر اساس جدول کرجسی و مورگان، حجم نمونه دانش‌آموزان برابر با 310 نفر انتخاب شد و برای نمونه گیری دبیران و کتاب درسی از روش نمونه گیری سرشماری استفاده شد، یعنی حجم نمونه کتاب با حجم جامعه یکی است. و حجم واقعی نمونه دبیران آن 6 نفر است. در این تحقیق برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه محقق ساخته که شامل 30 سوال و بر اساس مقیاس درجه‌بندی لیکرت استفاده شد همچنین از روش مصاحبه نیز برای جمع آوری اطلاعات ازدبیران بصورت ضبط روی نوار استفاده شده است. برای تعیینروایی از روایی محتوا استفاده شد و با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ نیز پایایی آن 0/93 بدست آمد. برای تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار spssاز شاخص های آمار توصیفی شامل جداول، فراوانی، درصد و از آزمونهای آمار استنباطیtیک طرفه برای تجزیه و تحلیل سوالات استفاده شد. در این فصل مهمترین نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل سئوالها به تفکیک ارائه می شود.در این تحقیق یافته ها نشان داد:کتاب فلسفه دوره متوسطه به میزان زیادی بر مبحث معرفت شناسی تأکید دارد، همچنین کتاب فلسفه دوره متوسطه تا حد کمی بر مبحث هستی شناسی تأکید داردو همچنین کتاب فلسفه دوره متوسطه تا حد کمی بر مبحث ارزش‌شناسی تأکید دارد و کتاب فلسفه دوره متوسطه به میزان کمی بر مباحث اساسی فلسفه تأکید دارد واز طرفی بین دیدگاه دانش آموزان دختر و پسر در خصوص میزان تأکید کتاب فلسفه بر مباحث ارزش‌شناسی تفاوت وجود دارد. به عبارتی دانش‌آموزان پسر بیشتر از دانش آموزان دختر معتقدند که در کتاب فلسفه دوره متوسطه بر مبحث ارزش شناسی تأکید شده است. اما بین دیدگاه دانش آموزاندختر و پسر درخصوص میزان تأکید کتاب فلسفه بر مبحث هستی شناسی و معرفت شناسی تفاوت وجود ندارد. بعلاوه نتایج مصاحبه با دبیران نشان داد که کتاب فلسفه دوره متوسطهدر خصوص مبحث معرفت شناسی، به مباحث سطحی و کلی‌گویی بسنده کرده است و در واقع اشاره به تاریخ فلسفه و ارتباط فلسفه با سایر علوم داشته است. و در حیطه هستی شناسی کتاب به اختصار به آن پرداخته و کلی گویی کرده است و به مابعدالطبیعه و فلسفه اولی نیز کم توجه شده است و در خصوص مبحث ارزش شناسی به اعتقاد دبیران کتاب به آن اشاره مستقیمی نکرده است و خیلی کم به آن پرداخته شده است.

جستجوی سرچشمه ها و نارسایی های رویکردها و راهکارهای تجربی و ذهنی مبتنی بر نگرش های غربی و اسلامی در ارتباط با فضای شهری، و اتخاذ رویکرد و روش شناسی پژوهشی جدید و مبتنی بر فلسفه و حکمت اسلامیدر رابطه با مفهوم فضای شهری اسلامی به طور عام و میدان های شهری به طور خاص، مسئله اساسی این پژوهش است. بدین منظور، با استعانت از رویکرد «واقع‌گرایانه اسلامی» که در آن با مرجعیت و اعتباری که برای سه منبع معرفتی حس، عقل و وحی قائل است و با اسلوبی «استنباط گرایانه و اجتهادی»، معنای فضای شهری در شهر اسلامی مبتنی بر ارتباط بنیادین و وثیق ابعادی «وجودی» و «ماهیتی» فضا می باشد. براین اساس، فرایند استنباط مفاهیم فضای شهری اسلامی، بواسطه دو راهبرد و روش«فراتجربی» و «تجربی» در فضا، میسر است. در سطح فراتجربی به تعاملات «درون گرایانه» و «واقع گرایانه» ناشی از حضور وجودی «ذهن» و «اجتماع» در فضا می پردازد. در سطح تجربی نیز به تحلیل نظرسنجی ها، مشاهده ها، مصاحبه ها، پرسش نامه ها و سازمان فضایی و کالبدی میدان مرکزی همدان، پرداخته شد. در بخش پرسش نامه ها، افراد پاسخ دهنده به صورت تصادفی، از کلیه اقشار اجتماعی و جنسیتی و مجموعا219 نفر، انتخاب گردیدند و داده ها در نرم افزار آماری Spss،به وسیله روابط معنادار بین متغیرهای دخیل، مورد استنباط قرار گرفتند. نتایج پژوهش نشان داد که در بعد تعاملات ذهنی(درون گرایانه) با فضای شهری، مفاهیمی نظیر: تقدم خلوت درونی بر خلوت شخصی، تقدم تعلق به فضای خصوصی(درونی) نسبت به فضای شهری، تقدم حضور روزانه در فضای شهری نسبت به حضور شبانه، تقدم حرکت در فضای شهری نسبت به حس توقف و درنگ در آن و کم رنگ بودن حس مالکیت فضایی در فضای شهری قابل تببین و تفسیر می باشد. در بعد «تعاملات اجتماعی» نیز، مفاهیمی چون: تقدم بعد کاری بر بعد تفریحی در فضای شهری، تقدم خاطرات اجتماعی بر خاطرات فردی، نفی قشربندی اجتماعی در فضا، تقدم شلوغی و ازدحام بر خلوت های شخصی و دوطرفه، تقدم تعاملات مردان نسبت به زنان و تقلیل امنیت روانی در فضای شهری، مورد استنتاج و استنباط قرار گرفت.