جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

هدف این پایان نامه تبیین مبانی انسان شناسی از دیدگاه استاد مطهری و نیز استخراج اصول و روش های تربیت اخلاقی مرتبط با آن مبانی درحوزه تربیت اخلاقی می باشد. اهمیت این موضوع، به جهت ارتباط عمیق میان آراء استاد مطهری در زمینه انسان شناسی از یک سو و مباحث اخلاقی از دیدگاه وی از سوی دیگر و نیز لزوم تبیین این ارتباط، جهت اشراف افزون تر به آرای وی در این زمینه می باشد. پرسش‏هایی که در این پژوهش مطرح است، عبارتند از؛1) مهمترین مبانی انسانشناسی استاد مطهری کدامند؟ 2) اصول تربیت اخلاقی از دیدگاه استادمطهری کدامند؟3) روشهای تربیت اخلاقی از دیدگاه استادمطهری کدامند؟یافته های پژوهش: در پاسخ به سوال اول پژوهشگر، با نگرشی منطقی به دو مبحث اساسی «ماهیت»و «کمال» انسان پرداخته و ارتباط هر یک را با اخلاق و تربیت اخلاقی تبیین نموده و از این میان مبانی انسان شناختی استاد مطهری در باب اخلاق را استخراج کرده است. اساس اعتقاد استاد مطهری در مورد ماهیت انسان در پذیرش«اصالت روح»ومبانی انسان شناسی مرتبط با آن از قرار ذیل است؛ 1)انسان دارای روحی مقدس و منسوب به خداوند است. 2)به علت انتساب روح انسان به خدا، انسان از نوعی شرافت و کرامت برخوردار است. توجه استاد به نقش و مسئولیت انسان در نائل شدن به ماهیت واقعی خویش اساس مبنای انسانشناختی دیگری را شکل می دهد که از قرار ذیل است: 3)انسان فی النفسه موجودی ماهیت ساز و ماهیت پذیر است.پذیرش ماهیت روحانی انسان ازجانب استاد به مبحث ویژگیهای ماهوی انسان می کشاند که پژوهشگر برخی از مهمترین ویژگیهای ماهوی انسان از قبیل فطرت، دوسوگرایی، آگاهی، اراده و اختیار، آزادی و استعداد تکلیف پذیری انسان را مورد بررسی قرار داده و به برخی مهمترین مبانی انسان شناختی استاد مطهری در حوزه تربیت اخلاقی از قرار ذیل اشاره نموده است: 1)ارزشهای انسانی به صورت استعداد در وجود انسان نهفته است. 2)یکی از گرایشهای اصلی و فطری انسان، گرایش به اخلاق است. 3)گرایش اخلاقی انسان، منطبق بر گرایش دینی و براساس پرستش است. 4)بین گرایشهای مادی و معنوی انسان، تضاد و تعارض وجود دارد. 5)ریشه تمام تنازعات دربین انسان ها، در جدال و تضاد درونی است. 6)انسان فطرتا موجودی خودآگاه است. 7)خودآگاهی انسان ارتباطی عمیق با خداشناسی دارد. 8)تمایز آگاهی انسان با دیگر موجودات، در برخورداری انسان از نیرویی به نام عقل است. 9)انسان قادر است با بهره مندی از دو نیروی اراده و اختیار در جدال درونی به پیروزی رسیده و به خود سازی اخلاقی بپردازد.10) آزادی انسان، لازمه رسیدن وی به کمالات اخلاقی خویش است. 11)آزادی معنوی یعنی آزادی انسان از من سفلی بالاترین نوع آزادی و مختص انسان است. 12) انسان برحسب آفرینش هدفمندی که دارد موجودی مکلف و مسئول آفریده شده است.13)تکالیف انسان در دو ناحیه فطرت و شریعت، هماهنگ و مکمل است.مهمترین مبانی انسان شناختی استاد مطهری، که از بررسی موضوع کمال انسان، قابل استخراج می باشد، از قرار ذیل است: 1) کمال در انسان امری اکتسابی و بسیار دشوار است.2) نائل شدن انسان به کمال خویش ، مستلزم رسیدن به ارزشهای انسانی است که به طور فطری در وجود وی نهفته است. 3) کمال انسان به رشد هماهنگ و متعادل تمامی ارزشهای انسانی وابسته است. در پاسخ به سوال دوم، یازده اصل در حوزه تربیت اخلاقی استخراج شده است که عناوین آن از قرار ذیل است: اصل پاسداشت شرافت و کرامت انسانی، اصل انسانیت گرایی، اصل انطباق تربیت اخلاقی با فطرت، اصل توجه به تعادل در رشد ارزشها، اصل کمال جویی، اصل مسئولیت، اصل مقابله با شداید و سختی ها در تربیت اخلاقی، اصل ترک منیت(مبارزه با خودی)، اصل آزادی، اصل همسویی تربیت اخلاقی با تربیت دینی و اصل تربیت اخلاقی آگاهانه. در پاسخ به سوال سوم، عناوین سیزده روش تربیت اخلاقی از دیدگاه مطهری عبارتند از: تقویت اراده، عبادت و پرستش، محبت وخشونت، علم آموزی، مراقبه و محاسبه، محبت وارادت اولیا، ازدواج، جهاد، کار، هجرت، زهد، تقوا وتوبه. این پژوهش از نوع تحقیقات بنیادی- نظری است. روش تحقیق به کار گرفته شده دراین پژوهش روش توصیفی- تحلیلی و روش جمع آوری اطلاعات نیز به شیوه کتابخانه ای واستفاده از فیش بوده است. روش تجزیه وتحلیل اطلاعات نیز روش تحلیل محتواست.