جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

دیدگاه متداول این است که نظریه اخلاقی کانت یکی از نظریات وظیفه‌گرایانه در اخلاق هنجاری است. یعنی درستی و نادرستی فعل اخلاقی را بر دو مفهوم خوبی و بدی و نتایج فعل استوار نمی‌کند و بدین‌ترتیب در تقابل با دیدگاه غایت‌گرایی است. کسانی که دیدگاه کانت را وظیفه‌گرایانه می‌دانند مدعی‌اند در نگرش کانت درستی و نادرستی فعل مقدم بر خوبی و بدی آن است. بر اساس تقریر متداول از اندیشه کانت، درستی مبتنی بر ارزش خود فاعل یا نتایج فعل او نیست. کانت با توجه به مفهوم امر مطلق و اراده نیک از الزامات اخلاقی سخن می‌گوید و با تأکید بر خودمختاری و خودآیینی انسان و اهمیت قانون اخلاقی پنج صورت‌بندی مختلف از امر مطلق ارائه می‌کند تا کلیت و ضرورت قوانین اخلاقی را در عرصه اخلاق و با ابتنای بر عقلانیت تضمین کند. یکی از صورت‌بندی‌های امر مطلق صورت‌بندی اصل غایت فی‌نفسه است که بر اساس آن انسان باید به عنوان غایت فی‌نفسه لحاظ شود. هر انسانی یک شخص است نه شیء؛ از این‌رو کرامت ذاتی دارد و باید مورد احترام قرار گیرد. برخی اندیشمندان، از جمله دیوید کامیسکی، پل گویر، آلن وود، باربارا هرمن و ری لانگتون، تقریر وظیفه‌گرایانه از اندیشه کانتی را نمی‌پذیرند و یا دست‌کم معتقدند می‌توان تقریرهای غایت‌گرایانه، پیامدگرایانه و حتی ناپیامدگرایانه از اندیشه کانت داشت. به اعتقاد این مفسران، در نظریه اخلاقی کانت صورت‌بندی غایت فی‌نفسه و برخی مفاهیم و مضامین دیگر این امکان را فراهم می‌کند که بتوانیم نشان دهیم نظریه اخلاقی کانت نیز می‌تواند در زمره نظریه‌های ارزش‌محور و غایت‌گرا طبقه‌بندی شود. این رساله عهده‌دار بررسی این مسئله است. لذا نخست نظریه اخلاقی کانت را بر اساس مولفه‌های ارزش‌محور و الزام‌محور تبیین می‌کنیم. سپس مروری بر انسان‌شناسی اخلاقی کانت خواهیم داشت. درنهایت صورت‌بندی‌های امر مطلق را بیان می‌کنیم و ضمن تحلیل صورت‌بندی غایت فی‌نفسه نشان می‌دهیم که تقریر غایت‌گرایانه از اندیشه اخلاقی کانت امری است ممکن. البته راه‌حل نهایی این مسئله را باید در فرااخلاق جست‌وجو کرد.

به مرگی یا قتل از روی ترحم، یکی از مسائل محوری اخلاق زیستی است که مورد نقض و ابرام فراوان واقع شده است. در آغاز این مقاله با مفهوم به مرگی و انواع آن آشنا می شویم و سپس مؤلفه های اصلی و عناصر تشکیل دهنده آن معرفی می گردد. پس از آن، دلایل موافقان و مخالفان به مرگی تقریر و بررسی شده است. سپس به مسأله بی معنایی رنج در جهان معاصر به مثابه علت اصلی رواج به مرگی اشاره و سرانجام بر این نکته تأکید می کنیم که ادیان الاهی، برای رنج، نقشی سازنده در کمال انسان قائل هستند که تکامل معنوی افراد از طریق همین رنج صورت می گیرد و دین با معنا دادن به رنج، به زندگی افراد معنا داده، مانع به مرگی می شود. در نتیجه نوع خاصی از به مرگی که با خواست و اراده شخص همراه است و به صورت فعال صورت می گیرد، با اصول اخلاقی سازگار نیست و توجیه اخلاقی ندارد.