جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مفسران نزولی تفاسیرشان را با الهام از مصحف امام علی و تکیه بر سیاق و نظم آیات و توّجه به مقتضیّات زمان نزول، از منظری تاریخی و بر اساس ترتیب نزول نگاشته اند. آنها بهترین روش تفسیری را روشی می دانند که در بستر عصر نزول قرآن و بر اساس ترتیب نزول آن باشد وبر این باورند که این سبک از تفسیر نقش بی بدیلی در کشف نکات روانی، تربیتی، اخلاقی، اجتماعی و سیاسی آیات قرآن دارد. این مفسّران معتقدند که بدون اتّخاذ این روش، فهم درست مفاهیم قرانی و دستیابی به اصول تربیتی و هدایتی قرآن، امکان پذیر نیست و یا دست کم بسیار دشوار است. تحلیل و بررسی مبانی و روش و دستاوردهای تفسیری این سه مفسّر از مهم ترین اهداف این رساله است. این نوشتار از نوع پژوهش های بنیادی است و نگارنده به روش تحلیل محتوا و توصیف و تحلیل منابع کتابخانه ای، به بررسی فرضیات خود پرداخته است. مهم ترین مبانی تفسیری این مفسران را می توان تحت عناوین: اعتقاد به خاستگاه وحیانی قران، عدم تحریف قرآن، تکیه ویژه بر قرآن، اعتقاد به نزول تدریجی، توقیفى بودن ترتیب نزول سور، توّجه به هدفمندی سوره های قرآن کریم، امکان ورود آیه های لاحق در سوره های سابق، توّجه ویژه به تناسب آیات و سوره ها، قرآن، نمایانگر زنجیره ای تام از سیره نبوی، ورود حداقلی به بحث های کلامی، اعتقاد به رسالت تربیتی و تحوّل آفرینی قرآن و اهتمام ویژه در تاریخ گذاری قران، بیان و تحلیل کرد. منظور از روش این سه مفسر در تفسیر قران، چگونگی بهره مندی آنها از منابع تفسیری است؛ مهم ترین منابع تفسیری آنها عبارت از قرآن، روایات، عقل و اجتهاد است. لذا روش عمده در این تفاسیر جمع بین عقل و نقل است. بعد از نقد وبررسی مبانی و روش تفسیری این سه مفسر مشخص شد به خاطر وجود داشتن مشکلات و تناقضهای زیاد در این تفاسیر و با توجه به عدم امکان تبیین دقیق ترتیب نزول آیات و حتی سوره ها وعدم تاکید پیشوایان دین به تحقق این نوع تفسیر و برتری آن، ابتناء بر مقدّمات ظنّی، نادیده گرفتن حکمتهای چینش توقیفی سور و...؛ روش تفسیر تنزیلی این سه تفسیر به عنوان نوآوری و ابتکار در تفسیر پذیرفته شده است، ولی برتری آنها بر تفسیر مصحفی قابل اثبات نیست و دستاورد قابل توجهی مزید بر تفاسیر مصحفی ندارند و می توان گفت مهمترین فایده ای که تفسیر تنزیلی می تواند به صورت قاطع داشته باشد، توجه به بُعد هدایتی و تربیتی قران است.

چکیده: ایمان به معاد مهمترین باور ادیان الهی است و ایمان به خداوند نیز با ایمان به معاد مفهوم می یابد و اساسا اعتقاد به خدا بدون اعتقاد به معاد هیچ نقش وارزشی در زندگی انسان ندارد. قرآن کریم که اساس علوم و معارف اسلامی است بر پایه استقراء نگارندگان در بیش از 2000 آیه به مبحث معاد پرداخته است اما به دلیل پراکندگی آیات در سوره ها مباحث معاد در ظاهر امر مبهم و بعضا متناقض به نظر می رسد ولی باتامل در این آیاتمی توان معاد را از نگاه قرآن در قالب 9 مرحله باعنوان "مراحل رجوع الی الله در قرآن" دسته بندی نمود. این مراحل که پیرامون برخی یک آیهبه عنوان مثال آورده ایم عبارتند از:1.