جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

موضوع اصلی در این تحقیق بررسی جایگاه سلامت معنوی در تعلیم و تربیت از منظر قرآن و روایات است. از مهم ترین یافته های این تحقیق می توان به موارد ذیل اشاره کرد: سلامت معنوی به مفهوم امنیت حقیقی، آرامش باطنی«روح»، رستگاری عرفانی و نیل به ملکات فاضله اخلاقی است و اصطلاحا به حالتی گفته می شود که فرد یا جامعه از ارتباطی سالم با عالم معنا و حیات حقیقی برخوردار باشند. ارتباطی که براساس آن، فرد یا جامعه از سطح محسوسات فراتر رفته و با مابعدالطبیعه، انس و الفت می یابند.سلامت معنوی از دیدگاه اسلام عبارت از نوعی ارتباط با خدای متعال از راه ایمان به خدا و غیب، تکیه بر عواطف و انگیزه های الهی و نیز استعانت از نیروهای غیبی بر اثر قرب الهی است. اساسا هدف اسلام این است که مادیات بشر را پیرو معنویات او قرار دهد و رنگ و بویی معنوی به حیات دنیوی انسان ببخشد. بر این اساس، سلامت معنوی در اسلام به دایره احکام مترقی شریعت اسلام محدود نمی شود. بر مبنای این تعریف، روح معنوی اسلام در تمامی احکامش سریان دارد و ظواهر هستی و دین، پلی است که انسان را به مقصود خلقت و رسالت می رساند.سلامت معنوی ازمنظر قرآن و روایات عبارت است از: توجه و اهتمام به باطن تعالیم و آموزه های نظری و عملی دین و به طور کلی، توجه به باطن و غیب هستی و پیراستن نفس از تعلق به مادیات و آراستن آن به روحانیت احکام و دستورات مبین اسلام،در پرتو توجه و تدبر خالصانه و زینت دادن آن به نورانیت جاری و ساری در نظام آفرینش و از رهگذر طهارت و خلوص عارفانه؛ از این رو ساحت حقیقی و زیربنای اصلی معنویت را باید در باطن خود انسان جستجو کرد.از دیگر یافته های تحقیق، روش های دستیابی به سلامت معنوی در قرآن و روایات است که عبارتند از ایمان، تقوا، عبادت، توکل، دعا،ذکر،توبه که زمینه دستیابی به سلامت معنوی را برای انسان فراهم می کنند.یافته دیگر تحقیق آثار سلامت معنوی در قرآن و روایات است که با توجه به روش های ذکر شده عبارتند از : آثار ایمان« پاکی از کفر و شرک، کرامت، حسن خلق، ایثار، صلابت، ارتباط روحی مومنان با یکدیگر، دفع بلایا، آرامش و امنیت، مرگ راحت، رد شدن از صراط به راحتی، نعمت های بهشتی، سلام خداوند بر مومن، قرب پروردگار، فلاح و رستگاری». آثار تقوا« دانش سازی، بینش سازی، گشایش و آسایش، امنیت و آرامش، قدرت و توانایی، جلب محبت و ولایت خداوند، معیت خاص خدا». آثار عبادت« برطرف کننده اضطراب و نگرانی، برطرف کننده تکبر، سبب سازی پرهیزگاری». آثار توکل« فرار شیطان از فرد متوکل، آرامش قلبی و اطمینان درونی، امیدواری به خدا در زندگی، صبر در مشکلات، استقامت و نیرومندی، احساس بی نیازی، رضایت از زندگی». آثار دعا« ترک گناه و دوری از زشتی ها و محرمات، توجه به هم نوع و تقویت روابط انسانی». آثار ذکر« مورد یاد خدا قرار گرفتن، همنشینی با خدا، محبت خداوند، فلاح و رستگاری، آرامش». آثار توبه« محبوب خدا شدن، بخشش جرایم پیشین، تبدیل گناهان پیشین به خوبی ها، بازیابی شخصیت، امیدواری و رضایت خاطر، رستگاری و رسیدن به بهشت».این تحقیق از نوع تحقیقات بنیادی-نظری و روش اجرای آن توصیفی – تحلیلی می باشد که برای جمع آوری اطلاعات و داده های لازم از روش کتابخانه ای استفاده شده است؛ در این روش پس از جمع آوری مطالب از طریق فیش برداری از اسناد و مدارک مربوط به موضوع اقدام به طبقه بندی آنها نموده و سپس بر اساس سوالات تحقیق مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.کلید واژگان: سلامت، معنویت، سلامت معنوی، تعلیم، تربیت، قرآن، روایات.

یکی از مفاهیم مهم اخلاقی در اسلام مفهوم عزّت و ذلّت در انسان است. عزّت نفس،‌ فضیلتی است که بین دو اخلاق رذیله قرار گرفته است و انسان در صورت انحراف از این صراط مستقیم، به دو مسیر انحرافی،‌ یکی تکبر و دیگر تذلل گرفتار می‌شود. قرآن کریم تمامی عزّت را از آن خدا دانسته و اطاعت مطلق از خدا و پیامبران الهی و ائمه: و تمسک به قرآن و پیروی از دستوراتش و انجام عمل صالح را از عوامل دستیابی به عزّت حقیقی می‌داند و انسانی که می‌خواهد عزّتمند باشد باید اهل تقوا،‌ ولایت مداری،‌ بصیرت و آگاهی، مدارا با مردم، جهاد در راه خدا و ... باشد و از عوامل ذلّت مثل شرک،‌ حب دنیا و دنیا طلبی، تکبر، حرص، طمع،‌ دروغ و ... دوری نماید.هدف از تدوین این پایان نامه،‌ تبین صحیح مفهوم عزّت و ذلّت از منظر آیات و روایات و همچنین معرفت نسبت به عوامل و راه‌کارهای عزّتمندی انسان برای رشد و تعالی شخصیت او، و شناخت نسبت به عوامل ذلّت انسان، جهت دوری از سقوط در ذلّت‌های نفسانی در دنیا و آخرت است.روش اجرا: توصیفی و تحلیلی و ایجاد رابطه منطقی بین مطالب بوده است.نتایج به دست آمده از این پایان نامه این است که تمامی عزّت از آن خداوند است و طلب عزّت از غیر خدا چیزی جز ذلّت نیست.

از دیدگاه قرآن هدف از خلقت انسان کمال است که در گرو کسب کرامت است. کرامت در قرآن از کریم بودن خداوند آغاز می شود که یکی از صفات جمالیه پرورگار و دارای مصادیق مختلفی در هستی است نظیر: کرامت قرآن،فرشتگان، انبیاء و سایر انسان ها.از مبحث کرامت در روان شناسی با عنوان عزت نفس یاد گردیده که به معنای احساس ارزشمندی و سودمندی انسان نسبت به خود، که همراه ارزشیابی و ارزیابی است.روان شناسان در تبیین مفهوم عزت نفس، با قائل شدن به ارزشمندی وجودی انسان، هر آن چه را که موجب ارزش و پیشرفت و موفقیت شخص باشد، به عنوان ابزار و عامل ارتقاء عزت نفس بیان کرده، و در این راستا بیشتر به نقش عوامل محیطی و مادی در افزایش یا کاهش عزت نفس توجه نموده اند. این نگرش ایشان موجب برداشت و تلقّی خاصی از این مقوله گردیده که در پاره ای موارد با اهداف اخلاقی و کمال انسان سازگار نیست.قرآن با نگرشی خدا محور، تأیید الهی را میزان کرامت و عزت نفس انسان معرفی کرده و عامل اصلی در این راه را تقوا دانسته و نهایتا امور محیطی و مادی را تنها ابزار و وسایل کمک دهنده برای نیل به اوصاف بر می شمارد، بر این اساس نارسایی نظر روان شناسان برای نیل به کرامت و عزت نفس انسان روشن می شود.پژوهش حاضر سعی دارد، ضمن واکاوی و تبیین مفاهیم کرامت، عزت، فضل، و تقوا و بیان مصادیق واقعی آن ها از نظر قرآن، و همچنین تبیین مفهوم «عزت نفس» در حوزه روان شناسی، برای آشنایی و ایجاد راهکار های مناسب در خصوص کرامت و عزت نفس انسان؛با روش توصیفی تحلیلی، بررسی بین دو حوزه قران و روان شناسی در این خصوص انجام دهد؛ تا نقاط اشتراک و افتراق بین این دو دیدگاه به دست آید، و راهکار های مناسب و صحیح جهت ایجاد کرامت و عزت واقعی افراد بشر ارائه گردد.برخی از یافته های پژوهش حاضر عبارت است از اینکه:جهان بینی قرآن،از نوع خدا محوری است و لذا مفهوم کرامت و عزت واقعی در ارتباط با خداوند معنادار می گردد.در این جهان بینی انسان با ایمان و عمل صالح، به این مهم دست می یابد در حالی که در روان شناسی وجود انسان صرف نظر از رفتارش ارزشمند است و انسان محوری، اساس عزت نفس انسان را تشکیل می دهد.1-

ترادف از مهمترین پدیده‌های علم معنی‌شناسی است ؛ چرا که با برقراری رابطه بین لفظ و معنی ، نقش مهمی در ایجاد رابطه بین مردم دارد . این پدیده از روزگاران قدیم ، مورد توجه زبان‌شناسان قرار گرفته و این عنایت وتوجه تاکنون ادامه دارد و زبان‌شناسان جدید را نیز به خود مشغول کرده است و نظرات هر یک در مورد ترادف مختلف است . در این پایان نامه می‌کوشیم تا جنبه‌های مختلف این پدیده را بشناسیم ، و به داوری بین تعریف زبان‌شناسان قدیم وجدید در مورد ترادفبپردازیم.این پدیده در قرآن کریم به وفور یافت می‌شود وکتب بسیاری در این زمینه نوشته شده است . در نهج‌البلاغه که زبان عربی فصیح را زینت بخشیده است وضع به همین صورت است . ما در این تحقیق مختصر می-کوشیم تا به بررسی معنی‌ شناسانه در مورد ترادف در نهج‌البلاغه بپردازیم ؛ زیرا شناخت لغوی و معنوی واژگان آن ،منجر به شناخت دقیق‌تر و بهتر کلام امام علی(ع) می‌گردد .واژه تقوی در نهج البلاغه از واژگانی است که بسیار تکرار شده است . این پژوهش ، پژوهشی است معنی شناسانه بر واژه تقوی ومترادفات آن – که عبارتند از : خوف و زهد و خشیهو رهبه و وجل–و رابطه موجود بین تقوی ومترادفات آن را مشخص می‌کند ؛ که این رابطه یا تقارب دلالی است ویا شبه ترادف .