جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

قرب و وصال الهی جزء مهمترین مباحث عرفان و تصوف اسلامی به شمار می آیند. قرب در لغت به معنای نزدیکی و وصل به معنای رسیدن و اتصال به محبوب است.عطار معتقد است که تنها راه وصال به مبدا وجود ،انقطاع از ماسوی الله و ترک تعلقات و فراموش کردن خود است.نائل شدن به وصال حق تعالی به تمهیداتی در جهت تعالی روح آدمی نیازمند است. عرفا برای سالکان این راه مقدمات و شرایطی مطرح کرده اند. سالک در مسیر سلوک خود برای قرب حق تعالی ، باید نفس را از هواهای نفسانی پاک کند. بدین منظور کسب مقامات عرفانی باعث صاف شدن درون سالک    می گردد  و در نتیجه او آمادگی و شایستگی کامل پیدا می کند تا به وصال الهی نائل شود. درون مایه اصلی تفکر عطار در بیشتر اشعارش، بحث در باره ارتباط انسان با خداوند و چگونگی قرب بنده برای وصال به پروردگار می باشد. این ارتباط پس از به فنا رسیدن سالک  منجر به ادراک حقیقت وحدت وجود می شود. از آنجا که عطار، عارف مسلک بوده و علاقه ای به طرح مباحث فلسفی و عقل گرا نداشته، این ارتباط انسان با خداوند را با ذوق و مشرب عرفانی و از راه محبت و عشق و نه از راه فلسفی بیان می کند که منجر به اتحاد عاشق و معشوق و یا وحدت شهود می شود. این پژوهش رویکردی است که عمدتاً با بیان مضامین عرفانی همراه است و در پی تبیین نگاه عطار به مباحث وصال است.حاصل این جستجو آن است که عطار مفهوم حقیقی وصال الهی را در رسیدن به مقام فناء فی الله می داند.او معتقد است که فنا در نهایت به وحدت می انجامد و وحدت را در فناء فی الله می جوید.برای رسیدن به وحدت سالک در ابتدا از هستی ظاهری خود جدا می شود سپس در معشوق چنان غرق می شود که خودی از او باقی نمی ماند.با گذشتن از این مرحله عارف در وحدتی عاشقانه محبوب ازلی خود را در می یابد.

علم بلاغت همانند سایر علوم زبان عربی برای خدمت به قرآن کریم و درک شایسته اعجاز آن و اتقان زبان است که دوره های مختلفی را گذرانده است یکی از موضوعاتی که در بلاغت دارای جایگاه ویژه ای می باشد موضوع فصل و وصل است تا جائی که بلاغیون بر این باورند که بلاغت یعنی شناخت فصل و وصل . بنابراین با توجه به اهمیّت موضوع در این رساله بر آن شدیم که مواضع فصل در قرآن کریم را مورد بررسی قراردهیم.در فصل اول به موضوع بلاغت و فصاحت و ادوار مختلف آن اشاره شده است تا یک پیشینه ی ذهنی برای خواننده حاصل گردد و یاریگر وی در درک بهتر مباحث در فصول بعد گردد.فصل دوم به موضوع فصل و وصل پرداخته و بیان می دارد توجه به مواضع فصل و وصل کاملاً ضروری است و نحوه استفاده هر یک از آنها در جایگاه خود باعث می گردد تا زوایای کلام بهتر درک شود و گوینده مقصود مورد نظر خود را آن گونه که هست به مخاطب خود انتقال دهد .در علم معانی، وصل ایجاد پیوند میان دو جمله به وسیله ی «واو»است و فصل ترک این پیوند و ذکر جمله ی دوم به صورتی مجزا است که خود دارای نکته های ظریفی است که باعث زیبایی سخن می گردد.اما فصل سوم که موضوع اصلی رساله است به بررسی مواضع فصل در قرآن کریم و بیان انواع آن می پردازد و راه های تشخیص موارد فصل را ارائه می دهد ،جایگاه و ظرافت فن فصل در سخنان خداوند با بندگان خود را مورد توجه قرار داده و اذعان می دارد چرا خداوند در جایی که اقتضای فصل است کلام الهی خود را به طریق وصل بیان نفرموده است به تعبیر دیگر این قسم از رساله بیانگر آن است که در چه مواردی ترک و حذف «واو» کلام را بلیغ تر و مطابق حال و مقام شنونده می سازد