جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

محبت و معرفت یکی از مهم‌ترین درون‌مایه‌های فرهنگ اسلامی و ادبیات عرفانی بوده و در آثار بزرگان ادب و عرفان بازتاب‌های گوناگونی داشته است. امام محمّد غزالی طوسی، یکی از مشهورترین دانشمندان اسلام و ایران در قرن پنجم است که در آثارخود به ویژه در کیمیای سعادت و احیاء علوم الدین به خوبی ازآن استفاده کرده و دیدگاه‌های نوی را ارایه داده است. این مقاله با هدف بررسی و تحلیل جایگاه عشق و معرفت در آثار غزالی با روش پژوهشی توصیفی- تحلیلی نگارش شده است. یافته‌های مقاله نشان می‌دهد که غزالی در باب محبت به ندرت از واژه عشق استفاده می‌کند و محبت را به عکس اغلب عارفان و طرفداران مکتب عرفانی بر عشق ترجیح می‌دهد. معرفت در آثار وی اعم ازحسی، عقلی و شهودیست هر چند که تنها راه وصول به کمال و حقیقت را معرفت شهودی می‌شناسد سو برای رسیدن به معرفت شهودی، تلاش و مجاهدت و تزکیه نفس سالک را ضروری می‌داند.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 264 تا 281

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

بدن و رابطۀ آن با علم و ادراک از منظر ملاصدرا

نویسنده:

علیرضا حسن پور ، زهرا امامی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

معرفت شناسی (مسائل جدید کلامی) , فلسفه اسلامی , حکمت متعالیه , بدن مثالی , رابطه نفس و بدن از نظر ملاصدرا , علم حضوری(مقابل علم حصولی) , ادراک از دیدگاه ملاصدرا

کلیدواژه‌های فرعی :

ادراک تخیلی , ادراک حسی , بدن مادی , ادراکات عقلی(مقابل ادراکات حسی) , ادراکات حسی(مقابل ادراکات عقلی) , تخیل(مراتب علم) , علم حضوری نفس به بدن , ادراک و نفس , بدن مندی ادراک ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین

چکیده :

فیلسوفان اسلامی،‌ به خصوص مشائیان، براساس تبیینی که از رابطۀ نفس و بدن و ماهیت این دو به دست می دهند، علم و ادراک را فعل نفس و نه بدن می‌دانند. از نظر ایشان، علم نفس به بدن از سنخ علم حصولی است. اما براساس دیدگاه ملاصدرا علمِ نفس به بدن همانند خودآگاهی نفس است و از سنخ علم حضوری به شمار می‌آید. طبق نگرش صدرایی نه تنها بدن متعلَّق علم حضوری و خودآگاهی نفس قرار می‌گیرد، بلکه در تمام مراتب ادراک نیز حضور دارد و در هر کدام از آنها نقشی ایفا می‌کند؛ تا جایی که اگر اختلالی در بدن ایجاد شود تمام مراحل ادراک و حتی ادراک عقلی نیز دستخوش تغییر و تحول قرار می‌گیرد. در این نوشتار ابتدا به ذکر انواع بدن از منظر ملاصدرا می پردازیم و سپس مسئلۀ علمِ نفس به بدن و نقش بدن در ادراک از نظرگاه صدرایی را تبیین و تحلیل می کنیم و در نهایت به این نتیجه خواهیم رسید که بدن، مرتبه‌ای از مراتب نفس و نه جوهری جدای از آن است. این امر به ما امکان می‌دهد تا بپذیریم که حضور و نقش بدن در ادراک اگرچه به اندازۀ نفس نیست، اما کمتر از آن هم نیست و از این دیدگاه جمهور فلاسفه که معتقدند فقط نفس در ادراک نقش دارد فاصله بگیریم. در واقع، علم‌النفس صدرایی، فقط بررسی نفس نیست، بلکه تبیینی از ماهیت انسان است که بدون توجه به بُعد جسمانی او ناکافی است.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 57 تا 78

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

معرفة فی نظر القرآن

نویسنده:

محمد حسینی بهشتی؛ مترجم: علي هاشمي؛ ناظر: موسی قصیر

نوع منبع :

کتاب , ترجمه اثر

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF فهرست

وضعیت نشر :

لبنان/ بیروت: دار الهادي,

زبان :

عربی

کلیدواژه‌های اصلی :

عقاید شیعه امامیه , اصطلاحنامه علوم قرآنی , فاقد چکیده

کلیدواژه‌های فرعی :

عقاید شیعه , امتناع معرفت ذات الهی , ابزارهای معرفت (مسائل جدید کلامی) , روش علمی شناخت , ماهیت معرفت , چیستی معرفت , اقسام معرفت , عرفان حقیقی , جامعه شناسی معرفت , راه های معرفت , ادراکات عقلی(مقابل ادراکات حسی) ,

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

رؤية الفلسفية، نقد و تحليل : دراسة استدلالية معمقة في نقد الفكر الفلسفي

نویسنده:

ماجد كاظمي

نوع منبع :

کتاب , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات)

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF فهرست

وضعیت نشر :

قم: باقیات,

زبان :

عربی

کلیدواژه‌های اصلی :

فلسفه اسلامی

کلیدواژه‌های فرعی :

علم نفس , حرکت جوهری , اصالت وجود , خداشناسی(الهیات بالمعنی الاخص) , خود شناسی , معاد جسمانی از نظر ملاصدرا , شناخت , انکار معرفت(سوفسطائیه) , الهام(القاء در نفس) , ادراکات عقلی(مقابل ادراکات حسی) , تحلیل عقلی(تصوری) , مکاشفه(معرفت شناسی) , شبهات معاد جسمانی ,

شابک (isbn):

978-600-213-050-1

چکیده :

نقد و بررسی تفکرات فلسفی و اقامه استدلال در زمینه ادله عقلی فلاسفه و مباحث مطرح شده از سوی آنان است. در این نوشتار ابتدا به بحث در مورد اهمیت توحید و حفظ دین اسلام و آموزه‌های اسلامی و شیعی پرداخته شده آنگاه به جایگاه عقل در دفاع از اصول دین اشاره گردیده است. نویسنده از سفسطه‌گری در فلسفه و ایجاد شک و شبهه در اصول بنیادین دین اسلام انتقاد کرده و برخی از استدلال‌های فلاسفه در زمینه توحید و مباحث مربوط به آن را نقد کرده است. وی اصول کلی معرفت را که فلاسفه باید به آنها پایبند باشند را اموری مانند: ایمان به امر خارجی، ایمان به عقل، ارزش معرفت، مصادر معرفت، مدرکات عقل، قوانین واقعی و طبیعی، طبیعت احکام عقلی، اختلاف عقل و شرع و رفع این توهم و استدلال به آیات و روایات در تبیین مسایل فلسفی نام برده و بعضی از براهین فلسفی مانند حرکت جوهری را مورد نقد و ارزیابی قرار داده است.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

نظرية المعرفة بين القرآن و الفلسفة : دراسة مقارنة

نویسنده:

عبد الزهره تركي فريح فتلاوي

نوع منبع :

کتاب

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF فهرست

وضعیت نشر :

عراق - نجف: المشخاب,

زبان :

عربی

کلیدواژه‌های اصلی :

فلسفه اسلامی , اصطلاحنامه علوم قرآنی

کلیدواژه‌های فرعی :

علم نفس , حکمت عملی , شناخت , راه های معرفت , تعقل(معرفت شناسی) , مراتب معرفت(عرفان نظری) , امکان معرفت(معرفت شناسی) , تخیل(راه های معرفت) , ادراکات عقلی(مقابل ادراکات حسی) , حس گرایی (مانع معرفت) , مخیلات(معرفت شناسی) , شهود((ادراک بی واسطه)، اصطلاح وابسته) , تکامل معرفت(اصطلاح وابسته) , خیال(معرفت شناسی) ,

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

تبیین رویکرد شهودی ملاصدرا در ادراک عقلی

نویسنده:

محمدکاظم رضازاده جودی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

معرفت شناسی (مسائل جدید کلامی) , عقل فعال , انعکاس , ادراکات عقلی(مقابل ادراکات حسی) , ادراک عقلی ملاصدرا

کلیدواژه‌های فرعی :

ملاصدرا , رابطه عقل و نفس , مشاهده عقلی , صورت عقلی ( مجرد ) , مُثُل , درجات نفس , عقل فعال از نظر ملاصدرا , آراء و اندیشه های ملاصدرا , اندیشه فلسفی ملاصدرا ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین

چکیده :

ادراک عقلی یکی از سه ادراک اصلی انسان یعنی ادراک خیالی و حسی است. ملاصدرا بر این باور است که این نوع ادراکات در اثر تحول ذاتی نفس و ارتقاء به مراتب بالاتر هستی و اتحاد با عقل فعال یا مثل افلاطونی حاصل می شود که ممکن است به دو نحو: مشاهده صورت ها در عقل فعال یا انعکاس صورت ها در نفس محقق گردد. نظر ملاصدرا، نظریه دوم است. در این مقاله، مفهوم ادراکات عقلی، ماهیت و ویژگی های آن، حصولی یا حضوری بودن این ادراکات و... بر اساس نظریات ملاصدرا تبیین و بررسی شده است.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 1 تا 13

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

اعتبارسنجی ادراکات عقلی از منظر غزالی

نویسنده:

سیدباقر میرعبدالهی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

تقسیمات غزالی از عقل , ادراکات عقلی(مقابل ادراکات حسی) , عقل((قوه عاقله)، اصطلاح وابسته) , عقل از منظر غزالی

کلیدواژه‌های فرعی :

غزالی و فلسفه , علم الیقین , امام محمد غزالی , عقل و نقل , عقلانیت فلسفی , باطنیه ( شیعه ) , سطوح معرفتی , إلجام العوام عن علم الکلام , اندیشه امام محمد غزالی , نظریه معرفت غزالی ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ابن سینا: ابوعلی سینا

چکیده :

این مقاله به موضوع اعتبارسنجی ادراکات عقلی و مراتب شناخت از نظر غزالی، که نقطه عزیمت نزاع او بافیلسوفان است، می پردازد. پرسش مقاله این است: وقتی عقل فلسفی (شناخت آزاد عقلانی) از محدوده معرفتی خود فراتر می رود و می کوشد با روش خود، مفهومی دینی را تبیین کند، اعتبارش تا چه حد است؟ غزالی معتقد است عقل برای شناخت چنین اموری اعتبار کافی ندارد، زیرا این امور فراتر از توان عقل اند. عقل باید برای شناسایی این قسم مفاهیم، به تعبیر او، منور به نور نبوت شود. عقل، در نظر او، منبع مستقل شناخت نیست و اگر بخواهد به طور مستقل در باب گزاره های دینی سخنی بیاورد، به ماورای مرز خود پاگذاشته است.غزالی بحث خود را از تبیین مفهوم «علم یقینی» آغاز می کند و سپس با انکار عقل فلسفی و تعیین حدود ارزش عقل، به معنایی که خود او از آن مراد می کند، و بیان تنگناهای کار فیلسوفان، متکلمان و صوفیه، بحث «ملاک های معرفت» را پیش می کشد. او در پایان نتیجه می گیرد که شناخت فلسفی ابزاری نیست که به دینداری ما یاری رساند یا اصلا ربطی به آن داشته باشد، زیرا عقل، در شناخت ماورای خود، دچار تناقض و شک است و واقع نما نیست. بنابراین، شرع در تعیین بایدها و نبایدها مستقل عمل می کند.این دیدگاه غزالی با ناسازگاری هایی روبه روست که در بخش پایانی مقاله به آنها پرداخته شده است.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 113 تا 139

مشخصات اثر

ثبت نظر