جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب حاضر از دانشمند محترم قبانچی ،مقتل حضرت زهرا سلام الله علیها می باشد که به گفته خود مولف در آن به متون و اسناد آن توجه ویژه ای شده و سعی شده است که از وثاقت بسیار بالایی برخوردار باشد.

«الصحیح من سیرة النبی الاعظم (ص)» نام مجموعه کتاب‌ هایی است در ۳۵ جلد که توسط سید جعفر مرتضی عاملی در شرح زندگانی حضرت محمد (ص) نوشته‌ است. نویسنده از بیست سالگی شروع به مطالعه و تحقیق در مورد سیره نبوی کرده و حاصل مطالعات خود را به تدریج منتشر ساخته‌ است. نویسنده در این کتاب‌ ها به بررسی اثرات مسئله منع حدیث در درستی حقایق تاریخی و نقش تازه‌ مسلمانان اهل کتاب در تاریخ اسلام می‌ پردازد و روش‌ های سیره‌ نگاری را بررسی و اسلوب خود را تشریح می‌ کند. جلد نخست «الصحیح من سیرة النبی الاعظم (ص)» به مباحث تمهیدی درباره تاریخ صدر اسلام پرداخته و روش تدوین کتاب را یادآور شده است. وی در جلد اول سعی کرده سیاست های حاکمان اموی و عباسی در مخالفت با سنت پیامبر (ص) را تبیین نماید و بعضی از تلاش های آنان در جهت تحریف سنت پیامبر اسلام را بازگو كند، علامه سید جعفر مرتضی در جلد اول توجه خاصی ‌به این مهم دارد که تحریف و پوشاندن حقایق صدر اسلام بعدها در ‌تاریخ نگاری ‌تاثیر ‌فوق العاده داشته است. به اعتقاد او منع تدوین حدیث، وارد شدن فرهنگ یهود و اهل کتاب، عدالت صحابه و طرد روایات راویان شیعه و فضیلت تراشی‌ برای ‌بزرگان اهل‌ سنت از جمله مواردی است که مانع اصلی ثبت دقیق سیره پیامبر اعظم (ص) بوده ‌است.

نوشتار حاضر پژوهشی است در تاریخنگاری اسلامی خاصه تاریخنگاری مغرب از آغاز تا قرن هفتم هجری. از این رو برای فهم بهتر موضوع نخست به معنا و مفهوم تاریخنگاری و اهمیت آن از دیدگاه قرآن و سنت پرداخته خواهد شد و پس از تبیین شیوه های تاریخ نگاری در دوره اسلامی تاریخنگاری مغرب را مورد بررسی قرار خواهد داد. اوضاع سیاسی مغرب و رقابت دولت های مختلف با هدف ثبت مفاخر خود و رونق دربار و نیز ظهور فرق و مذاهب مختلف فقهی - کلامی، موجب تألیف گونه های متعددی از نوشته های دودمانی و فرقه ای در غرب جهان اسلام شد؛ مشهورترین فرق و مذاهب اسلامی که در شکل گیری و تکامل تاریخنگاری مغرب نقشی در خور توجه داشته اند، اباضیان، فاطمیان و مالکیان بوده اند؛ این نویسندگان، آثار متعدد و اغلب به شیوه تراجم در شرح حال مشایخ خود نگاشته اند که امروزه مهمترین منابع ما در بررسی اوضاع سیاسی، فرهنگی و اجتماعی مغرب اسلامی است.

این کتاب ترجمه‌ ای است از کتاب فقر مکتب تاریخ گرایی نوشته كارل ريموند پوپر. موضوع اصلی این کتاب، ردّ روش تاریخ گرایی به عنوان روش علمی نظریه پردازی در علوم و به ویژه علوم اجتماعی است. مولف در پی اثبات این گفته است که اعتقاد به سرنوشت تاریخی انسان بر خرافات و موهومات صرف مبتنی است. پیش بینی یا پیش گویی روند تاریخ بشر با روش علمی یا هر روش استدلالی دیگر ممکن است. پوپر در این کتاب تلاش داشته تا ارتباط بین تاریخی گری و توتالیتاریانیسم را برجسته کند و آن را مورد نقد قرار دهد و در این جهت انتقادات تندی علیه افلاطون، مارکس و هگل داشته است. او با مبنا قرار دادن مارکسیسم، آن را نمونه عالی تاریخی گری معرفی می کند و تلاش دارد آن را مورد انتقاد قرار دهد و آنچه او تحت عنوان ردیه بر مکتب تاریخ گرایی آورده است، در اصل ردیه ای بر مکتب مارکسیسم است. پوپر در انتقاد خود از مکتب تاریخ گرایی، منطق علوم اجتماعی و تاریخ را با منطق علوم طبیعی یکی دانسته و از همین دریچه تاریخی گری را عقیم معرفی کرده است. در بخش اول کتاب، نویسنده از آموزه هایی نام برده که متعلق به تاریخ گرایی است و طبیعت گرایانه نیست. تعمیم، نوآوری، تجربه، پیچیدگی، نادرستی پیش بینی و پیش گویی، واقعیت مشهود و تقویم، کلیت گرایی، ادراک مستقیم و غیراستدلالی، روش های کمی و ماهیت گرایی عناوینی هستند که در این باره مورد بحث و بررسی قرار گرفته اند. در بخش دوم به آموزه هایی از تاریخ گرایی پرداخته که طبیعت گرایانه است و کوشیده تا با بررسی این آموزه ها نشان دهد که تاریخ گراها در بعضی از موارد متاثر از آموزه های طبیعت گرایانه هستند و سعی می کنند که این موارد را در جامعه شناسی به کار برند. سنجش با علم هیئت و نجوم، شالوده مشاهده ای، نیروهای جنبشی اجتماعی، قوانین تاریخی، پیش گویی پیامبرگونه تاریخی در برابر مهندسی اجتماعی، نظریه توسعه تاریخی، ترجمه و تفسیر کردن در برابر برنامه ریزی و نتیجه تحلیل مواردی هستند که در این فصل به آن پرداخته شده است. بخش سوم کتاب به نقد آموزه های روش شناسانه تاریخ گرایی اختصاص یافته است. در بخش پایانی کتاب پوپر به نقد آموزه هایی از تاریخ گرایی پرداخته که در نظرش طبیعت گرایانه است. این عناوین عبارتند از: قوانین و گرایش ها، توضیح علی، پیش بینی و پیش گویی، یگانگی روش، علوم نظری و علوم تاریخی، منطق وضعی در تاریخ و نظریه سازمان ترقی.