جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

تأثير جنسيت در فهم متون يكي از مباحثي است كه در دهه هاي اخير در حوزة فهم متون ديني مطرح شده است. با ورود دانش هاي فمينيستي، اين نظريه حتي تا خوانش زنانة متون ديني و اسلامي پيش رفته است. آمنه ودود (1952, Wadud Amina) ، نومسلمان امريكايي افريقايي‌تبار، يكي از محققان فعال در اين حوزه است كه قرآن را كانون اصلي كارش قرار داده است. مقالة حاضر به بررسي ديدگاههاي آمنه ودود در مهمترين اثرش قرآن و زن اختصاص دارد. ودود در اين اثر مدعي شده است آنچه تاكنون در سنت اسلامي در حق زنان اعمال ميشده، چندان عادلانه نبوده و اين امر بيش از هر چيز ناشي از اين واقعيت بوده كه تفاسير قرآن يكسره به دست مردان نوشته شده و مطابق با فهم و نيازها و دغدغههاي آنان سامان يافته است. در نتيجه، وي كوشيده است از طريق بازخواني قرآن، مطابق با فهم و انتظارات زنان در دنياي جديد، به تفسيري نو از برخي مفاهيم و احكام اسلامي دربارة زنان دست يابد.

يصوغ العقاد في هذا الكتاب نظرته لنصف حياتنا الآخر — إنها المرأة — وتحليله لصفاتها وطبائعها التي فرضتها عليها طبيعة التكوين البدني والنفسي، مبتدئًا بقصة آدم وحواء مع شجرة الخُلد المحرَّمة، حيث يرى أن طبيعة المرأة ككائن عنيد مُولع بالممنوع وحب الاستطلاع، هي التي دفعتها لغواية زوجها بالأكل من الشجرة، فينطلق مسهبًا حديثه (بشكل قد يراه البعض به تحاملًا في بعض الأحيان) عن ذلك الكائن الغامض المتناقض الجميل، فيحاول أن يفهم كيف يكون ضعفها قوة وتدلُّلها غواية، مقدِّمًا تحليله الخاص الذي يستند إلى آراء الفلاسفة، وقصص التراث الإنساني، ورأي علم النفس (الذي يحترمه العقاد كثيرًا)، وبعضًا من العلوم البيولوجية في صفاتها الشخصية والنفسية والجسمانية.

موضوع پایان نامه حاضر در مورد آرمان ها و تلاش های زنان جهت دستیابی به برتری و رشد در بنای تمدن بشری از نگاه قرآن و سنت شریف نبوی است. این پایان نامه شامل دو بخش می شود. بکلی بخش اول به مقولات کلی می پردازد و در دو فصل ارائه می گردد. فصل اول: آرمان، معنا، اهمیت و ضرورت آن. فصل دوم: مباحثی چند در مورد بزرگداشت زن در قرآن و سنت شریف نبوی. و اما بخش دوم در مورد آرمان های شش گانه زن در قرآن و سنت نبوی است و شامل شش فصل می شود. فصل اول در مورد آرزوهای معنوی و اهمیت آن است. به علاوه مباحثی در تاکید بر روح معنویت نهفته در زن مسلمان آرمان خواه مطرح خواهد شد. فصل دوم درباره آرمان های اجتماعی زنان است و به شرح ضرورت حضور زن مسلمان و همراهی او در بنای جامعه و تمدن می پردازد. در فصل سوم به آرمان های علمی و فرهنگی زنان و پرده برداشتن از واقعیت علمی و فرهنگی زن مسلمان از دیدگاه قرآن و سنت نبوی پرداخته شده است. فصل چهارم به بیان آرمان ها و تلاش های سیاسی و شرح استعدادها و اقدامات سیاسی زنان مسلمان از دیدگاه قرآن و سنت می پردازد. فصل پنجم در مورد آرمان جهادگرایی زن و تاکید بر روحیه جهاد زن مسلمان در قرآن و سنت است. و آخرین فصل به آرمان ها و تلاش های تبلیغاتی زن و تاکید بر نقش تبلیغاتی زن مسلمان در قرآن و سنت می پردازد. در خاتمه به ذکر عوامل عقب افتادگی و نیز عوامل یاری دهنده رشد شخصیتی زن مسلمان پرداخته و گذری سریع خواهد داشت بر چند نمونه از متون قرآنی و حدیثی مربوط به زن.

این نوشتار در پی طرح و اثبات این مسئله است که حجب و حیا نقش اصلی در حفظ و صیانت از فضای عفت عمومی دارد و باید به موازات سرمایه گذاری در ترویج حجاب به زمینه سازی برای تقویت حیا و آزرم پرداخت. نویسنده نخست از فطری بودن پدیده حیا یاد می کند. آنگاه از نخستین اقداماتی که باعث در خطر قرار گرفتن این پدیده می شود سخن می گوید و بر این باوراست که این اقدام نخست از سوی زن صورت می گیرد و سپس توسط مرد تقویت می شود. در ادامه به عوامل انگیزش پرداخته و در پایان از راهکارهای جلوگیری از لغزشها و خنثی سازی تأثیر عوامل یاد شده سخن گفته است.

شخصیت زن ازدیدگاه قرآن عنوان نوشته ای است که در پیش روی دارید آنچه طی این رساله به آن پرداخته شده نشان دادن برخی از جنبه های شخصیتی زن از جمله حجاب و عفاف و نقش آن در افزایش شخصیت زنان و برخی از حقوق و وظایفشان و معرفی زنان اسوه در قرآن می باشد. به دلیل تهاجم فرهنگی و تبلیغات سوئی که در مورد شخصیت زن در جامعه امروز وجود دارد بر خود لازم دانسته ام که به برخی از جنبه های شخصیتی زن در قرآن بپردازم. با در نظر گرفتن اهداف فوق به اهمیت بررسی جنبه هایی از شخصیت زن از منظر قرآن پرداخته و در حد توان مطالبی از کتب معتبر گردآوری کرده ام. به طور کلّی در این رساله به نقش حجاب در شخصیت زن و مهمترین حقوق و وظایفشان و زنان اسوه در قرآن پرداخته شده است. در این مجموعه به گونه ای عمل شده که خواننده با مطالعه ی آن به هویت و شخصیت زن تا حد ممکن دست پیدا می کند. اگر چه در این تحقیق مختصر، فرصت بحث به حد کافی گسترده نشده، امّا امید است در فرصت های بعدی، ابعاد دیگری از جنبه های شخصیت زن از نظر قرآن مورد بررسی و تحقیق قرار گیرد. در پایان از زحمات بی دریغ استاد ارجمندم جناب آقای علی اکبر ایماندوست تشکر و قدردانی می کنم. امید است این مجموعه ی ناچیز راهنمائی برای خوانندگان در شناخت جنبه هایی از شخصیت زن در قرآن باشد. «و آخَرُ دعوانا أنِ الحمدُلِلّهِ رَبِّ العالمین»

پژوهش حاضر سعی دارد به بررسی شخصیت زن در قرآن بپردازد . هدف از این تحقیق در واقع شناساندن مقام و منزلت زن در قرآن کریم می باشد . هم چنین سعی شده است ، در خلال موضوعات مختلف با بررسی آیات قرآن پیرامون شخصیت انسانی زن ، به شبهه های رایج در عصر حاضر پاسخ داده شود . اسلام بر خلاف سایر آیین ها زن و مرد را در سرشت و ماهیت یکسان دانسته و معتقد است، زن افزون بر دارا بودن مقام انسانی که با مرد همتا و همسو است و می تواند به مقام خلیفة اللهی برسد ، نقش تعیین کننده ای در ایجاد ، بقا و گسترش نسل انسانی ، تربیت و دیگر خدمات فرهنگی داشته و دارد و همواره در طول تاریخ همراه مرد ، در فراز و فرودهای زندگی اجتماعی حضور فعال و مؤثرش را ثابت کرده است . بر همین اساس اسلام برای زن و مرد حقوق مساوی قرار داده و به هیچ وجه به جنس زن ظلم روا نداشته است . البته تفاوت در پاره ای حقوق سبب شده است تا عده ای تصور کنند ، مردان به لحاظ شخصیت بر زنان برتری دارند . باید توجه داشت که اگر در بعضی از قوانین اسلام ، به خاطر تفاوت های جسمی و عاطفی که میان زن و مرد وجود دارد ، تفاوت هایی از نظر مسئولیت های اجرایی دیده می شود ، به هیچ وجه به ارزش معنوی زن لطمه نمی زند و از این نظر زن و مرد با یکدیگر فرقی ندارند و درهای سعادت به طور یکسان برای هر دو باز است . وجود زنان الگو که قرآن به بعضی از آنها اشاره کرده ، دلیل محکم و قاطعی است بر اینکه زنان از ارزش و مقام خاصی برخوردار هستند و می توانند به عنوان الگو برای تمام مردم نه فقط برای زنان قرار گیرند . در این پژوهش به مشهورترین آیات قرآن پیرامون شخصیت زن اشاره شده و این آیات تا حد امکان مورد بررسی و تفسیر قرار گرفته است .

پایان نامه ی حاضر در پنج بخش زنان را از دیدگاه قرآن مورد بررسی قرار داده است: بخش اول، جایگاه زن در قرآن: تفاوت مرد و زن نه تبعیض، منزلت زن از آیات قرآن و ارتباط انسان با خدا؛ بخش دوم، شخصیت و شخصیت پردازی در قرآن: شخصیت پردازی و شیوه های آن، مقایسه ی عنصر شخصیت در قصص قرانی و قصص بشری؛ بخش سوم، تاریخچه ی قصه و تعریف آن؛ بخش چهارم، زن در قصه های قرآن: هدف قرآن از بیان قصه، هدف از وجود زن، شخصیت زن در قرآن، شیوه ی قرآن در یادکردن زنان؛ بخش پنجم، ابعاد شخصیتی زنان در قصه های قرآن، الگو از نظر قرآن، معرفی زنان در قصه های قرآن، ابعاد شخصیتی زنان در قصه های قرآن. در قصه های قرآن از 21 زن سخن رفته است که 14 تن از آنان صالحه و 7 تن غیرصالحه به شمار می روند

مباحث این پایان نامه در هفت فصل با عناوین ذیل است: جایگاه زن در میان ملل متمدن عهد باستان، زن ونکاح در جزیرةالعرب پیش از اسلام، آیین یهود وجایگاه زن در آن، آیین مسیح و جایگاه زن در آن.حقوق انسانی زن از نظر قرآن، نقش خانوادگی واجتماعی زن در اسلام و سرانجام سیمای زن در قرآن وبررسی تطبیقی آن با عهد عتیق و عهد جدید.

موضوع این پایان نامه زنان صالح و ناصالح از منظر قرآن کریم است، هدف از آن شناسایی، شناخت و ادراک ویژگیهای زنان صالح و ناصالح از دیدگاه و منظر این کتاب آسمانی و هدایتگر است؛ که شامل سه فصل می باشد: فصل اول زن و برخی ویژگی های او، فصل دوم زنان نیکو و الگو در قرآن و فصل سوم زنان نکوهیده و ناشایست در قرآن. در این دنیای پرآشوب و پر سر و صدا، بیش از هر زمان دیگر بشر نیازمند الگو و سرمشق است. حال این پرسش برای او پیش می آید که از کدام آیین و دستورالعمل پیروی کند؟ و کدام کتاب را مطالعه نمایند؟ قرآن کریم به عنوان کاملترین و دست نخورده ترین کتاب، بخش عظیمی از آیات راه گشای خود را به معرفی مردان و زنان موحد و ثابت قدمی اختصاص داده که در شرایط گوناگون، حق محوری را حفظ کرده و از صراط مستقیم منحرف نشده اند. پافشاری قرآن کریم در ترسیم و شناسایی انسانهای کامل برای الگو پذیری ، گرفتن اندیشه و روش صحیح زندگی است، تا آدمی به سرمنزل اصلی مقصود دست یابد. بر این اساس بر آن شدم تا ابتدا با کمک از تفاسیر معتبر و کاربردی، بر روی برخی از صفات نیک و صالح زنان و مردان، ( اشاره شده در سوره احزاب آیه 35 ) اندکی تمرکز کرده، سپس به شناسایی و معرفی چهره های محبوب و منفور قرآنی بپردازم. به طور اجمالی باید گفت که از مطالعه و دقت در این پژوهش به این نتایج می رسیم که اولاً خلقت زن با خلقت مرد یکسان است و دوم آنکه راه کمال، رشد و ترقی برای هر دو نوع بشر فراهم و باز می باشد. از جمله وظایف عمده و مهم زنان: الف) انسان پروری ب) حفظ حجاب و عفت ج) خوب و نیک همسردارای کردن است. در قرآن از زنان شایسته و صالح زیادی به صورت غیر مستقیم نام برده شده و تنها زنی که نام او به صورت واضح و مستقیم نام برده شده، حضرت مریم علیها السلام می باشد؛ که او سرور زنان عصر خویش بوده و به مقام اصطفاء و برگزیدگی رسیده است. لازم به ذکر است که حضرت صدیقه کبری فاطمه زهرا علیها السلام در تمام شئون و مراحل گوناگون زندگی نمونه و برگزیده بوده و ایشان علاوه بر مقام اصطفاء و برگزیدگی، سرور تمام زنان عالم در همه عصرها و زمانها می باشند. همچنین سرانجام کار همسران حضرت نوح و لوطعلیهما السلام که ناصالح، فاش کننده ی رازها و کفر پیشه بودند، چیزی جز ننگ و خواری، شقاوت و عذاب در دنیا و آخرت نبوده و نیست؛ و حتی آنان از همسری با این پیامبران بزرگ و پاک الهی سودی نبرده و نیز دریافتیم که در نزد پروردگار عالم، ملاک رستگاری و برتری جاودانه، همانا تقوا، حق جویی، حق گرایی و اطاعت خالصانه از او است.