جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

نهاية الأرب في فنون الأدب تألیف احمد بن عبدالوهاب نویری فرهنگ نامه يا دائرةالمعارفى است جامع و از تمامى علوم و معارف اسلامى و فرهنگ عصر خويش و از صدر اول تا عصر تأليف سخن مى‌گويد. اجمالى از مطالب كتاب اين مجموعه كار خود را از آغاز آفرينش آسمان آغاز كرده و پيرامون هيئت آسمان و فلك ادامه مى‌دهد و در هواشناسى و كهكشان شناسى و چگونگى شكل- گرفتن برف و باران و آذرخش و قوس و قزح و اساس آتش و آتش‌خانه‌ها و ضرب المثل‌هاى مربوط به آتش و بيان شب‌ها و روزها و ماهها و سال‌ها و فصول و اعياد و كوه‌ها و درياها و جزاير و نهرها و چشمه‌ها و آبگيرها. به حقيقت كمتر علمى است كه نشانى از آن در اين مجموعه ديده نشود. تاريخ، ادبيات، فرهنگ شناسى، مردم شناسى و... آنقدر اين دانشنامه را آكنده است كه وجود آن را براى پژوهشگران تاريخ علم مرجعى گريز ناپذير مى‌سازد.اين مجموعه عظيم در بيش از 30 جلد تنظيم گشته و دانشهاى گوناگون را آنقدر به تفصيل برگزار كرده است كه تنها چند جلد آن مرجعى پربار براى تحقيقات ادبى و بلاغى است.

تا قبل از انقلاب سال 1357 در ایران بیشتر انقلاب هایی که در کشورهای جهان سوم اتفاق می افتاد، متأثر از انقلاب کمونیستی روسیه 1917 بود؛ اما انقلاب ایران برخلاف انقلاب های قبل و بعد از انقلاب کمونیستی روسیه، به نام «اسلام» و با شعار «جدایی ناپذیری دین از سیاست» به وقوع پیوست، و همانند اکثر انقلاب های بزرگ جهان، انقلاب ایران نیز پس از پیروزی درگیر جنگ خارجی شد. لذا در این مقاله در پی پاسخ به این پرسش هستیم که چرا انقلاب ایران بعد از پیروزی به جنگ با کشور عراق کشیده شد؟نویسنده با روش مطالعه موردی و استفاده از شیوۀ تطبیق الگو، در پاسخ به پرسش فوق الذکر توضیح می دهد که بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، نظم سیاسی سابق در منطقه به هم خورده و کشور ایران در یک شرایط پسا انقلابی خاص خود قرار گرفته بود؛ از یک طرف با گروه های ناراضی از انقلاب در درون و بیرون از مرزهایش درگیر بود، و از طرف دیگر سعی بر حفظ و صدور انقلاب، به عنوان یک الگوی حکومتی برای کشورهای مسلمان داشت، که سرانجام با محاسبات غلط رژیم بعث عراق در ارزیابی توان دفاعی ایران، تهاجم سراسری رژیم بعث عراق به خاک ایران، در 31 شهریور 1359 شکل می گیرد.

ألَّف «عباس العقاد» هذا الكتاب في وقت عنفوان «النازية» وصعود نجمها؛ حيث كان «أدولف هتلر» يحقق الانتصارات المتوالية في أوروبا مُحتلًّا بلدانها الكبرى في طريقه لفرنسا، وكانت انتصارات الجيش النازي المتوالية قد أبهرت بعض المصريين الذين رأوا أن خلاصهم من النفوذ والقواعد البريطانية بمصر يكمُن في تأييد الألمان، ولكن العقاد لم يتحيَّز للنازية حيث رأى فيها ديكتاتورية دموية، بل طالب المصريين أن يقفوا في صَفِّ الحلفاء الذي هو صف الحرية والسلام والديمقراطية. ولكي يبيِّن العقاد خطورة وجنون هتلر تناول شخصيته ومنهجه في هذا، فدرس نشأته وتفاصيل حياته ليفهم نفسيته وبواعثه، وكذلك اقترب من النازية مقارنًا بينها وبين الديمقراطية من ناحية حلها لمشاكل المجتمع وتحقيق نظامه، ليخرج في النهاية بما يشبه النبوءة التي لا ترى في النازية خيرًا وتتوقع سقوطها.

کتاب حاضر در مورد جنگ، جهاد و عقیده لشکرکشی و سپاه در اسلام است و مسائلی و موضوعات مرتبط با آن در این کتاب مطرح می شود.

موضوع رساله مقایسه ی تطبیقی جنگهای زمان پیامبر (ص) و عصر فتوحات (سال 11 تا 35 ه.ق) است، چرا که جنگ و جهاد از مسائل مهم عصر پیامبر (ص) و خلفای بعد از او می باشد، البته در اسلام شرایطی خاص و با رعایت اصولی اجازه ی جنگ به مسلمانان داده شده است. بنیادی ترین سوال رساله عبارتست از اینکه استراتژی و اهداف نظامی پیامبر (ص) و رهبران دوره ی فتوحات بر پایه ی چه اصولی بود و فرضیه ی اصلی عبارتست از اینکه، استراتژی نظامی پیامبر (ص) طبق هدف اصلی اسلام یعنی فلاح و نجات انسان بر پایه حداقل درگیری نظامی و تلفات جانی بود و در عصر فتوحات عموماً مبتنی بر کشتار و بدست آوردن غنایم بود. روند تحقیق این نتایج را حاصل نمود که در اسلام صلح بر جنگ ارجحیّت دارد، اما در شرایطی که مسلمانان در معرض انواع تهاجمات قرار بگیرند، اجازه جنگ به آنان داده شده است. بررسی جنگهای عصر پیامبر (ص) نشان می دهد که عمده ترین هدف آن حضرت (ص) گسترش اسلام بوده است و با دوره های بعد از خود تفاوتهای عمده دارد. تاکتیکهای نظامی ایشان عبارت بود از: پیشقدم نشدن در جنگ، رعایت حقوق اسرا و زنان در طی جنگ و... .همچنین در عصر پیامبر (ص) رهبران بیشتر از مهاجران و کارگزاران آنان از صحابه انتخاب میشدند، اما در عصر خلفا روند کلی فتوحات نظامی نشان می دهد که سه هدف گسترش اسلام، توسعه ی قلمرو و کسب غنیمت از اهداف مسلمانان بوده است البته و به اصل گسترش اسلام بویژه در دوره ی عثمان توجه کمتری شده است و در مورد کارگزاران خلفا در دوره ی ابوبکر بیشتر کارگزاران همان کارگزاران منتخب دوره ی پیامبر (ص) بودند ولی خلفا ی بعدی آنان را تغییر دادند، بویژه در دوره ی عثمان که بیشتر خویشاوندان خود و بنی امیه را روی کار آورده است.

فرماندهان سپاه اسلام از میان افرادی ورزیده، کارکشته و قابل اعتماد انتخاب می شدند، که هر کدام فراخور قابلیت ها و نسبت و قوم و قبیله ای که داشتند برای مأموریت های نظامی و غیرنظامی انتخاب می شدند. در این رساله انگیزه های پیامبر(ص)از انتخاب هر یک از فرماندهان، چگونگی انجام مأموریت ونقش هر یک از فرماندهان در پیروزی و شکست مأموریت ها مورد بررسی قرار می گیرد. پیامبر(ص) از میان مهاجرین و انصار و بزرگانی که روز به روز به اسلام می گرویدند، فرماندهانی با کفایت و متناسب با مأموریت هایی که در پیش بود، بر می گزید و از مدینه، یعنی مقرّ فرماندهی کل، به آن مأموریتها می فرستاد.این مأموریت ها متناسب با دوره ای که شکل می گرفتند و مقصد و مقصودی که به خاطر آن اعزام می شدند به چند دسته تقسیم می شدند: اول مأموریت های جنگی که سرایای غارت، یورش، ترور و حتی غزوه را شامل می شد و فرماندهانی با قابلیت های نظامی بالا و عالم به علوم نظامی و ماهر در فنون جنگی، آنها را هدایت می کردند. دوم مأموریت های غیرنظامی یا کمتر نظامی شامل کسب اطلاعات، تبلیغ، ویرانی بتکده ها، جمع آوری زکات، و رساندن نامه ها و پیغام های پیامبر به ملوک و قبایل می شود. فرماندهانی که برای این مأموریتها می رفتند اغلب افرادی با تقوا و آشنا به قرآن و احکام اسلامی، سخنور، باهوش، دانا، با تدبیر و بیشتر با رتبه نظامی پایین تر از فرماندهان گروه نخست اعزام می شدند. این فرماندهان با توجه به عملکرد خود پیروزی ها و شکست هایی را برای اسلام به ارمغان می آوردند که با بررسی عملکرد آنها به دلایل این پیروزی و شکستها خواهیم رسید.