جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کلمه «جعل» معانى گوناگونى دارد. افاده اصل واقعیت در معناى جعل مورد اتّفاق حکماى مسلمان است؛ امّا مصداق اصل واقعیت، یعنى وجود، ماهیت یا صیرورت، محلّ نزاع مى باشد. متأخرّان در تبیین نظر حکماى مشّایى و اشراقى نیز وحدت نظر ندارند. عدّه اى صیرورت را، و گروهى ماهیت را متعلّق جعل در اندیشه متقدّمان مسلمان دانسته اند. برخى نیز بر این باورند که از آثار این بزرگان، بوى مجعولیت وجود به مشام مى رسد. در حکمت متعالیه، بر پایه اصالت وجود و تقسیم دوضلعى آن به رابط و مستقل، ملاک مجعولیتْ رابط بودن است؛ از این طریق، مجعولیت ماهیت و اتّصاف منتفى مى گردد. نظر نهایى صدرایى در تحلیل رابطه علّى و معلولى به اینجا مى رسد که تنها یک وجود حقیقى و نفسى محقّق است که آن ذات خداوند مى باشد، و ماسوا تجلّیات و شئونات او هستند. در این صورت، مجعولیت نیز مصداقى نخواهد داشت. وجود حقیقى خداست که فوق جعل است و بقیه، وجود حقیقى نداشته و دون جعل اند.

پیدایش آفرینش از مسائلی است که تفکر بشری را همواره به خودمشغول داشته است . فخررازی و ملاصدرا از جمله افرادی اند که به تبین و تحلیل این مساله پرداخته اند . آن دو ، خلقت دفعی یا خلق مدام عالم که مد نظر برخی متکلمان استرا مردود دانسته و خلقت تدریجی پدیده های عالم را مطرح نموده اند با این تفاوت که فخررازی با رویکرد کلامی و بعنوانیک متکلم به مساله حدوث عالم می نگرد وحتی به افعال انسان ، به شیوه کلامی خویش نگریسته و با مطرح نمودن مساله « کسب اشاعره » به تبین این مساله می پردازد . ملاصدرا با رویکرد فلسفی وبا بیان مساله « جعل » و« حرکت جوهری » به حل مساله آفرینش عالم می پردازد و معتقد است واجب تعالی وجود را به جعل بسیط آفرید و این وجود ذاتاً نا آرام است ، وجودی که حرکت در جوهر و ذات آن است و می توان بسیاری از معضلات فلسفی را با این دیدگاه و نگاه حل کرد . در حرکت جوهری ، اشیا با پذیرش پی در پی صور و با ورود صور جدید بر ماده و صورت قبلی ، شی به مرحله وجودی جدیدی پا می نهد ، به این معنا که با حفظ وحدت و پیوستگی ، دیگر موجود قبلی نیست . ملاصدرا توالی صور را با « حدوث زمانی تجددی » عنوان می نماید و معتقد است که در هر آن و با ورود لحظه به لحظه صور جدید بر ماده و صورت قبلی ، حوادث جدیدی پدید می آید . در این پژوهش به صورت مبسوط به بررسی و تطبیق نظر این دو متفکر جهان اسلام ، در زمینه خلقت و آفرینش جهان هستی خواهیم پرداخت

موضوع این پژوهش «بررسی سیر تاریخی نگاه مورخان اهل سنت به حضرت فاطمه(س) از آغاز تا قرن هفتم هجری» است. در این رساله کوشش شده است تا با جستجو در منابع به پرسش اصلی پژوهش که «سیر تاریخی نگاه مورخان برجسته اهل سنت به حضرت زهرا(س) از آغاز تا قرن هفتم هجری چگونه بوده است؟» پاسخ دهد. از آن‌جا که تاریخ‌نگاری اسلامی مانند بسیاری از علوم انسانی متأثر از شرایط سیاسی، اجتماعی و فرهنگی، بوده است لذا نگارنده در این پژوهش با توجه به نکته فوق، با این مفروض که «مورخان اهل سنت به جهت گرایشات سیاسی و دینی و تعصب نسبت به خلفای سه‌گانه در ذکر اخبار مربوط به فاطمه(س) به سانسور و تحریف روی آوردند» به تحقیق می‌پردازد. با بررسی‌های انجام شده در این پژوهش، مولف به این نتیجه می‌رسد که با توجه به عواملی چون، خلافت و حکومت مرکزی، ممنوعیت نقل حدیث، ممنوعیت سفر و مهاجرت صحابه، جعل حدیث، اسرائیلیات و پدیده قصه‌خوانی که بر جریان تاریخ‌نگاری اسلامی تأثیر-گذار بوده‌اند در طول زمان بسیاری از وقایع و حقایق تاریخی دست‌خوش تغییر قرار گرفته و یا مجال نقل در کتب تاریخی را نیافته‌اند.از طرفی اهل سنت دارای مبانی اعتقادی خاصی می‌باشند که بر کتابت حدیث و تاریخ از سوی آنان تأثیر بسیاری داشته و دارد و با توجه به آن مبانی، مورخ اهل سنت به هنگام تألیف سیره فاطمه(س) در صورت تضاد آن اخبار با اصول فکریش و با توجه به میزان تعصبش به پنج روش که عبارتند از انکار، سانسور، تحریف، جعل و توجیه عمل نموده است.

چکیدۀ رساله :پژوهش حاضر بحث مجعول در امارات وثمرات اصولی آن‌را از دیدگاه علمای ثلاثه مورد بررسی قرار داده است.

مبحث «جعل» یکی از مباحث مهم فلسفه و عرفان نظری است. جعل به معنی موجود کردن معلول توسط علت است و با مفاهیم علیت، تکوین، خلق و ایجاد، هم معناست. مساله مهم در مبحث جعل آن است که آیا آنچه مجعول واقع می شود، وجود است یا ماهیت یا صیرورت ماهیت به وجود؟ در عرفان نظری و فلسفه های اصالت وجودی، به ویژه حکمت متعالیه، با توجه به اصالت وجود، جعل نیز به وجود تعلق می گیرد و ماهیت، امری اعتباری است. امام خمینی، علی رغم آنکه یکی از بزرگان عرفان نظری و از اصحاب حکمت متعالیه است، در عرفان معتقد به مجعولیت ماهیت می باشد و ساحت وجود را از هرگونه جعل و مجعولیت مبرا می داند. علاوه بر آن، ایشان ادعای مهم و به ظاهر متناقض را مبنی بر جمع بین «مجعولیت ماهیت»، «اصالت وجود و مجعولیت ماهیت» و «مجعولیت وجود و اعتباریت ماهیت» مطرح می سازند. در این مقاله سعی شده است ابعاد نظریه امام در مبحث جعل و ایرادهای وارد شده بر آن مورد بحث و بررسی قرار گیرد.

چکیده : در منابع اهل سنّت، با احادیث تفسیرى اهل بیت : سه گونه برخورد شده است: 1. نقل بى طرفانه احادیث تفسیرى اهل بیت :. در این دسته، پاره اى از احادیث تفسیرى اهل بیت :، در منابع سنّى نقل شده که بى تردید پاره اى از این روایات صحیح است. 2. تحریف، تأویل و تضعیف حدیث اهل بیت :. برخى از عالمان سنّى، در امتداد سیاست خلفا در منع نشر تفسیر اهل بیت : و اعراض از ایشان، احادیث امامان اهل بیت: را کمتر روایت کرده اند و اگر گاه روایات صحیحى را از اهل بیت : در کتب خود آورده اند، آنها را تحریف و تأویل کرده اند و در تضعیف یا ردّ آنها کوشیده اند. 3. جعل حدیث در برابر احادیث ولایى. بعضى از این روایات تفسیرىِ منسوب به اهل بیت :، براى مقابله با احادیثى ساخته شده که تفسیر صحیح آیات مربوط به ولایت و عصمت و امامت اهل بیت: است.