جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

هدف این پژوهش تبیین تجارب زیسته آمران به معروف و ناهیان ازمنکر، تحلیل و ارزیابی آن باروش‌های امر به معروف و نهی از منکر در سیره ائمه اطهار(ع) است. این پژوهش سعی دارد نخست به بررسی نمود شناسانه آراءوافکاروروش های تربیتی آمران وناهیان در زمینه امر به معروف ونهی ازمنکر ،با استفاده از روش تحلیل پدیدارشناختی بپردازد . جامعه پژوهش ،طلاب حوزه های علمیه قم، کرج و تهران است که برای انجام مصاحبه ها10 نفر از طلاب که به اقامه این فریضه درجامعه مشغول می باشندرا به صورت هدفمندانتخاب ومورد مصاحبه قرار داده است .سپس روش های تربیتی ائمه اطهار (ع)پیرامون امر به معروف ونهی ازمنکر ،باتوجه به احادیث وسیره تربیتی آنان توصیف وبررسی شده ودر آخر شیوه های آمران وناهیان در مقایسه با شیوه های ائمه اطهار(ع)مورد تحلیل وارزیابی قرارگرفته است. یافته‌های پژوهش نشان می دهد؛ شیوه هایی که آمران وناهیان برای هدایت افرادجامعه بکار می بردند عبارتنداز:موعظه وگفتگو، شیوه هدایت مرحله ایی ،تکریم شخصیت و کرامت بخشی،آگاهی‌بخشی و اطلاع‌رسانی، علت‌شناسی وریشه‌یابی ،الگوسازی و معرفی الگوهاو......برای تحلیل وارزیابی این شیوه ها با شیوه های امرونهی معصومین(ع) سعی شده شیوه هایی که آمران وناهیان به آن اشاره نمودند ، درسیره تربیتی ائمه اطهار (ع) بررسی وتوصیف گردد.

خداوند سرنوشت هیچ قوم و ملتی را دگرگون نمی‌کند، تا این که آن قوم و ملت خود سرنوشت خویش را تغییر دهند(11، رعد)، ارزش امر به معروف و نهی از منکر جز در پرتو عمل به این دو اصل تابنده ظاهر نمی‌شود. این دو فریضه الهی با همه اهمیت خود همواره در جامعه مورد بی‌مهری بوده است. اهمیت و ضرورت پرداختن به این موضوع از آن جهت است که تغییر ارزش‌های معروف و منکر پیوسته در جامعه تأثیرات ناگواری را می‌گذارد، افرادی که می‌خواهند جامعه‌ای سالم و اسلامی داشته باشند باید مراقب تغییر ارزش‌های آن باشند و آن‌ها را بشناسند. نگارنده در این پژوهش کوشیده است که علل و عوامل تغییر ارزش‌های معروف و منکر را معرفی کند، و پیامد‌های سوء حاصل از تغییرات ارزش‌های معروف و منکر در فرد و جامعه را بشناساند، و معرفی راهکار‌های احیای درست معروفات و رفع منکرات با محوریت احادیث ائمه (ع) را بیان کند، این پژوهش به شیوه کتابخانه‌ای گرداوری و به روش توصیفی تحلیلی انجام شده است. و آن‌چه که از علل تغییرات ارزش‌های معروف و منکر به دست آمده، عواملی مانند عدم آگاهی و بصیرت، تبلیغات سوء، تهاجم فرهنگی، ضعف خانواده، دوستان ناباب و خواص جامعه و عدم‌آگاهی برنامه‌ریزان جامعه و سیاست، عدم شناخت فرهنگ امر به معروف و نهی از منکر و اجراهای نادرست آمران و ناهیان از علل تغییرات معروف و منکر و دوری مردم از این فریضه الهی‌ می‌باشد. و از نتایج مهم این پژوهش با توجه به روایات وارد شده این است کهتغییر ارزش‌ها، جامعه را از اسلام ناب محمدی دور می‌کند و به گرداب فساد می‌کشاند.

نگاه معناشناسانه به متن و تحلیل معنایی واژگان آن یکی از راه‌های دست‌یابی به معنای دقیق و فهم کلام الهی است و از آن جایی که امر به معروف و نهی از منکر از بزرگترین فرایض الهی است که در قرآن کریم بارها مورد تأکید قرار گرفته، بررسی معروف و منکر به شیوه معناشناسی که به مطالعه نظام‌مند واژگان می‌پردازد اهمیت دارد. بررسی‌ها نشان می‌دهد معروف و منکر در بافت قرآنی تاکنون به ندرت مورد پژوهش روشمند قرار گرفته‌اند. این پژوهش با طرح این پرسش که معانی و مفاهیم معروف و منکر در کاربرد‌های قرآنی چیست و چه ارتباطی با دیگر مفاهیم دینی دارند، به مطالعه معناشناسانه معروف و منکر و حوزه‌های معنایی آن در قرآن پرداخته و به این نتایج رسیده که معروف شامل اموری است که با فطرت انسان سازگار و منکر خلاف این می‌باشد و آنچه قرآن و سنت به آن امر فرموده در حوزه معروف و آنچه نهی نموده در حوزه منکر جای می‌گیرد. در این راستا دین و شریعت اصلی‌ترین منابع شناخت معروف و منکر هستند و عقل و فطرت سلیم نیز به عنوان مواهب الهی برای شناخت آن به انسان الهام شده‌اند. ارتباط این دو واژه با دیگر مفاهیم دینی نیز نشان می‌دهد: معروف بر پایه ایمان و منکر بر پایه شرک و نفاق شکل گرفته است و رفتار‌های ایمانی در حوزه معروف و اوامر شیطان، منافقان و فاسقان در حوزه منکر جای می‌گیرند و آن چه موافق با حوزه وحی و در راستای عبودیت باشد معروف و آنچه مخالف با این حوزه و به دور از حق باشد منکر است.

معروف و منکر از جمله اموري است که همواره مورد توجه شريعت قرار داشته و بر هيچ انديشمندي جايگاه و نقش کليدي آن، به منظور تحقق احکام و فرامين الهي پنهان و پوشيده نمي باشد. در اين ميان، آنچه بيش از پيش مورد توجه محققين و اهل قلم قرار گرفته است، نگاه سنتي به مساله امر به معروف و نهي از منکر و ذکر مصاديق مختلف و بررسي آثار و پيامدهاي اجتماعي آن بوده است. و اما آنچه مغفول عنه واقع شده، تاويل معروف و منکر و به عبارت ديگر مصداق اتم و اکمل و به ديگر سخن تاويل اعظم اين دو پديده مي باشد. بدين منظور، اين مقاله در صدد بررسي معروف و منکر از منظر تاويل خواهد بود. نگارنده بر اين باور است که محقق گشتن معروف - با تعريف و تاويلي که از آن ارائه مي شود - خود زمينه ساز بروز و ظهور تمام مصاديق معروف خواهد بود. و در مقابل، انکار چنين معروفي، به انکار ديگر معروف ها و امر به تمام منکرها خواهد انجاميد. بدين منظور ابتدا بحثي کوتاه درباره تاويل و رسوخ در علم خواهيم داشت و به دنبال آن به بررسي انواع تاويل به روايت «نعماني» و به نقل از امير مومنان (ع) همت خواهيم گمارد. و پس از آن بخشي از اين انواع تاويل را که مرتبط با موضوع مورد بحث مي باشد، مورد توجه و امعان نظر قرار خواهيم داد.

انسان موجودی اجتماعی است و پیوسته با دیگران در حال تعامل است. یکی از موثرترین شیوه‌های اصلاح رفتار فردی و اجتماعی مسئولیت پذیری است که بارزترین مصداق آن خیر خواهی و نصحیت دیگران است که مفیدترین و پرکابردترین شکل آن تذکر لسانی است. لذا در این پایان‌نامه فرهنگ تذکر لسانی از منظر قرآن مورد بررسی قرار می‌گیرد. به همین منظور این پژوهش در نظر دارد موضوع را از پنج منظردر فصول مختلف به شرح زیر مورد بررسی و کنکاش قرار می‌گیرد؛فصل اول؛جایگاه و اهمیت تذکر لسانی از قبیل هدف بودن دین، عامل برتری امت اسلامی،ضامن اجرایی احکام و...فصل دوم؛ آثار تذکر هم از حنبه‌ی فردی چون، افزایش برکات، استجابت دعا، رستگاری و عزتمندی و... وجنبه‌ی اجتماعی چون،امنیت سیاسی،اجتماعی، اقتصادی و...فصل سوم؛عوامل تذکر ازقبیل اقتضای عقلی، فطری، ایمانی و زندگی اجتماعی و...فصل چهارم؛شیوه‌های تذکر لسانی که در آن چهل شیوه‌ی مختلف مورد بررسی قرار گرفته است. و در پایان موانعی که فراروی این فریضه قرار دارد، همچون ترس، طمع، تواکل، ضعف دینی و ... مورد شناسایی و تبین قرار گرفته است. هدف این بود که جنبه‌های مختلف فریضه‌ی تذکر شناسایی و شیوه‌های مناسب و مفید تذکرمعرفی و تبین شود که با این پژوهش آگاهی لازم برای متذکران به وجود آید. و برای این منظور از روش توصیفی تحلیلی با رجوع به تفاسیر و بهره‌گیری از روایات و سخنان اندیشمندان استفاده شده است. نتایج به دست آمده؛ اینکه این فریضه جایگاه رفیعی در اسلام دارد چون که همه‌ی جوانب بشر را تحت تاثیر قرار می‌دهد و به همین خاطر باید از شیوه‌های صحیح و مناسب با موقعیت مکان و زمان تذکر و شرایط مخاطب در نظر گرفته شود.کلید واژه‌ها: قرآن، معروف، منکر، تذکردهنده، مخاطب، اجتماع، فرهنگ، تذکر لسانی

یکی از اصول اعتقادی اسلام، ایمان به معاد و روز رستا خیز و زندگی پس از مرگ است .از لحظه ها ی آ غازین طلوع خورشید پر فروغ اسلام و نزول آیا ت قرآن کریم ، پیا مبر اسلام در ابلاغ رسا لت خود در کنار دعوت به یکتاپرستی و دوری از شرک و کفر ، موضوع آمدن رستاخیز و قطعی بودن جها ن پس از مرگ را نیز برای مردم بیا ن می کرد. توجّه بهمسئله ی معاد همواره در تمام ادیان یان ها و در تمام قرون و اعصار وجود داشته منتها هرکس با تفکراتی گوناگون با این مسئله مهم و سرنوشت ساز روبه رو بوده است . وهم چنین وجود حدود 1500آیه درباره ی معاد در قرآن مجید که قریب به یک سوم از آیات قرآن را تشکیل می دهد. و در جای جای قرآن مجید بعد از موضوع ایمان به خدا ، ایمان به جهان دیگر آمده و تقریبا ًدر 30 آیه این دو موضوع را قرین هم قرار داده است . بنا براین آیات معادخود به چند دسته مختلف تقسیم می شوند: یک دسته از آیات جواب منکران رستا خیز را می دهد، کسانی که اصلاًمعاد را منکر هستند. و دسته دیگر ، شکّا کان هستند که می پرسند ، چگونه بعد از این که مردیم و خاک شدیم دوباره تمام اعضاء و جوارح ما به همان شکل اولیّه ی خود باز خواهد گشت.منکران معاد کسانی هستند که برای ادعای خودهیچ دلیلی ندارند بلکه از سر جهل و عدم آگاهی چنین تفکراتی دارند و در آیات متعدد قرآن این گونه تفکرات با منطق و برهان پاسخ داده شده است قرآن کریم در مقابل کسانی که یکتایی خداوند را منکرند استدلالهای فراوانی آورده است از جمله ، برهان نظم، برهان تغییر و حرکت ، برهان وجوب و امکان ، برهان علت و معلول، و غیره از جمله براهینی است که برای اثبات توحید در قرآن کریم آمده است . دسته دیگر از آیات ، مربوط به نعمت های بهشتی و نهرهای عسل و غیره می باشد و نعمات آن دنیا را مطرح می کند . و دسته ی دیگر از آیات ، دور نمایی از جهنّم ، مظهر قهر الهی و آتش جهنّم و غل و زنجیر ، میزان وعالم برزخ را به تصویر می کشد. پس با این وجود در آیاتی از قرآ ن،مستقیم یا غیر مستقیم مسئله معاد ورستاخیز، محشر، بهشت و جهنم گوشزد شده است .پس می توان نتیجه گیری کرد که بحث معاد و بازگشت دوباره ی تمامی مخلوقات و انسان ها در پیشگاه خداوند در روزی که نه چندان دور و قابل تصّور است به وقوع خواهد پیوست . از این رو با توجّه به نقش اسا سی عقل آدمی الزام می کند که در چند و چون حیا ت اخروی خویش تأ مل نما ید و با استفا ده از منا بعی که در اختیا ر دارد در جو انب مختلف این مسئله به تحقیق بپردازد