جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

رابطه میان واقع و ارزش یکی از مسائل مهم فلسفه اخلاق معاصر است؛ بنابراینبررسی آن در میان آراء متفکران اسلامی ضروری به نظر می‌رسد با بررسی مبانی فکری و فلسفی سه تن از متفکران اسلامی مانند فخر رازی، مهدی نراقی و علامه طباطبایی در صدد بیان آراء ایشان درباره هست و باید‌های اخلاقی و رابطه میان آن دو هستیم. فخر رازی با بیان نظریه امر الهی، نفس انسان و احکام آن به عنوان واقع اخلاق اسلامی و ستایش، سرزنش، پاداش و عقاب به عنوان ارزش‌های اخلاقی، رابطه میان واقع و ارزش‌ها را رابطه‌ای هستی‌شناسانه تفسیر کردند و هم‌چنین در نظام اخلاقی مهدی نراقی نفس انسان، قوای نفسانی و احکام نفس را به عنوان واقع اخلاقی، فضیلت و رذیلت‌ها همان باید، نباید و ارزش‌های اخلاقی است. ایشان قائل به رابطه‌ای روان‌شناسانه میانواقع و ارزش‌ها است و در نهایت علامه طباطبایی در نظریه اعتباریات خویش، مرتبه‌ای از نفس ناقص انسان و قوای نفسانی و شئوناتش مانند نیازها و خواسته‌هایش را به عنوان واقع نظام اخلاقی و اعتبار باید و نبایدها را به عنوان ارزش‌های اخلاقی می‌داند و معرفت به واقع اخلاق را ملزم به معرفت به باید و نباید و یا ارزش‌های اخلاقی می‌داند. بنابراین علامه طباطبایی یک رابطه معرفت‌شناسانه میان واقع و ارزش قائل است. در نتیجه ضروری به نظر می‌رسد علاوه بر رابطه منطقی واقع و ارزش یک سری از روابط دیگر میان واقع و ارزش-های اخلاقی قابل بررسی است. اعتبارسازی باید و نباید یا معرفت به ارزش‌ها به مرور زمان و با تجربه کافی دقیق و صحیح خواهد بود و تمام بشر به طور فطری از این نوع معرفت برخوردار هستند. نباید تصور شود میان واقع و ارزش‌های اخلاقی اگر رابطه منطقی نباشد می‌توان هر باید و نباید یا ارزش‌های اخلاقی را از هر کجا به دست آورد.در نهایت با بررسی نظریه اخلاقی این سه متفکر اسلامی می‌تواند فهمید این طور نیست که میان واقع و ارزش فقط رابطه منطقی وجود داشته باشد و اگر آن رابطه با استدلالات فلسفی یا کلامی مورد خدشه قرار بگیرد ارزش‌ها از واقعیات جدا شده و هیچ نوع رابطه‌ایمیان آن‌ها وجود ندارد. بلکه انواع متفاوتی از روابط میان واقع و ارزش‌ها می‌توان یافت.

هدف از این پژوهش تحلیل و تبیین نظریه اعتباریات علامه طباطبایی واستنباط دلالت‌های آن در آموزش ارزش ها ،تبیین چیستی و ماهیت ارزش‌ها از دیدگاه علامه طباطبایی،شناخت انواع اعتباریات ارزشی از دیدگاه علامه طباطبایی(ره)،استنباط واستخراج دلالت‌های تربیتینظریه اعتباریات در تعلیم ارزش‌های دینی؛ارزش‌های معنوی و اخلاقی ؛و تعلیم ارزش‌های اجتماعی ست.علامه طباطبایی از جمله فیلسوفانی ست که برای پاسخ به این سوالات اساسی دست به ابداع بحث اعتباریات زده و با تبیین چیستی و چرایی ارزشها راهی پیش روی ما قرارمی‌دهد. ویژگی‌های مشرب فلسفی او واقع گرایی در شناخت و جداسازی حقایق از اعتباریات در مباحث فلسفی ست.علامه‌طباطبایی در مفهوم‌شناسی ارزش‌ها ،علوم و ادراکات اعتباری را پشتوانه ارزش‌ها قرار می‌دهد.تبیین چیستی و ماهیت ارزش‌ها از دیدگاه علامه طباطبایی، شناخت انواع اعتباریات ارزشی از دیدگاه علامه طباطبایی(ره)،استنباط واستخراج دلالت-های تربیتی نظریه اعتباریات در تعلیم ارزش‌های دینی و معنوی و اخلاقی؛ تعلیم ارزش‌های اجتماعی عمده سوالات این تحقیق بود.در این پژوهش که با رویکرد استنتاجی و روش اسنادی انجام شده است از نظریه اعتباریات 16اصل را برای آموزش ارزش‌هااستخراج کرده‌ایم که به مربیان توصیه می‌کنیم: اصل‌های تبیین پایه‌های مطلق ارزشی، تهییج احساسات، عقلانیت، نتیجه گرایی ، حسن و قبح ذاتی امور، معنویت فطری،توجه به بعد معرفت شناختی، توجه به ویژگی تکاملی آموزش ارزشها، توجه به باورهای پیشینی مخاطب، انگیزه سازی ،تعیین حسن و قبح فعلی افعال، مسامحت در آموزش ارزشها، اصلاح شرایط محیطی، استفاده از ارتباط کلامی و غیرکلامی برای آموزش ارزشها، تناسب روش با موقعیت .