جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

چکیده:تحقیق حاضر با هدف بررسی تحلیلی مبانی و روش های تربیتی اقبال لاهوری انجام شده است. نوع تحقیق، بنیادی- کاربردی، و روش تحقیق توصیفی- تحلیلی است. روش گردآوری اطلاعات، روش کتابخانه ای مندرج در مجلات و اینترنت و پایان نامه ها در ارتباط با موضوع تحقیق بوده و ابزار گردآوری اطلاعات، فیش برداری است. پس از جمع آوری و بررسی اطلاعات مربوط به آرای تربیتی اقبال لاهوری به نتیجه گیری و بحث پرداخته شده است. روش تجزیه و تحلیل اطلاعات، از نوع تحلیل محتوا بوده که با استفاده از آن به بررسی و تحلیل مبانی و روش های تربیتی اقبال لاهوری پرداخته شده است. نتایج حاصل از تحقیق حاضر، بدین شرح است: مبانی معرفت شناختی تعلیم و تربیت از دیدگاه اقبال لاهوری، شامل: عدم امکان درک اشیاء آن گونه که فی نفسه هستند، عدم امکان وصول معرفت حسی به حقیقت اشیاء، معرفت شهودی مکمل معرفت تجربی است. مبانی انسان شناسی، شامل: گرایش انسان به حقیقت ، قدرت تفکر و تعقل، توانایی ایجاد تغییر در محیط، مختار بودن انسان، توانایی نیل انسان به کمالات شایسته و روش های تربیتی شامل: روش مواجه سازی مستقیم دانش آموزان با پدیده های طبیعت، روش شهود درونی و روش تعقلی می باشد.واژگان کلیدی: تعلیم و تربیت، مبانی تعلیم و تربیت، روش های تعلیم و تربیت، اقبال لاهوری

اصول و روش هایی که در تعلیم و تربیت مورد استفاده قرار می گیرند، از مبانی مختلفی سرچشمه می گیرند. هدف این مقاله آن است که مبانی فلسفی و روان شناختی تعلیم و تربیت، بر اساس دو دیدگاه مشابه در شرق و غرب مورد بررسی قرار گیرد: فلسفه اشراقی شهاب الدین سهروردی و فلسفه پدیدارشناختی ادموند هوسرل. سوال های پژوهش ناظر به تعیین مبانی فلسفی و روان شناختی تعلیم و تربیت از دیدگاه هر دو فیلسوف و مقایسه آنها از حیث مشابهت و تفاوت هاست. در مبنای فلسفی هوسرل، پدیدارشناسی جایگاه اساسی دارد و در آن دو گام اساسی مطرح است. در مرحله نخست، تاکید بر توصیف تجربه های آدمی و در مرحله دوم، نظر بر کاهش دادن تجربه های زیسته است. در مبنای روان شناختی، به جای درون بینی تاکید بر تامل است. در مبنای فلسفی و معرفت شناختی سهروردی، علم حضوری جایگاه ویژه دارد. در مبنای روان شناختی، درون بینی از اهمیت به سزایی برخوردار است. در مقایسه سهروردی و هوسرل این نکته قابل توجه است که هر دو فیلسوف به نحو اساسی تحت تاثیر افلاطون قرار دارند و هر دو از عینیت گرایی دور می شوند. در خصوص تفاوت ها باید اشاره کرد که در معرفت شناسی، هوسرل در حیطه علم حصولی و سهروردی در عرصه علم حضوری سخن می گوید. در مبنای روان شناختی، هوسرل بر تامل و سهروردی بر درون بینی تاکید می ورزند. چنین مبناهایی، تعلیم و تربیت در دیدگاه هر دو فیلسوف را به سوی نوعی شهودگرایی سوق خواهد داد.

هدف اصلی این پژوهش، بررسی رویکردها و دیدگاه های مطرح در تربیت شهروندی است. تربیت شهروندی حوزه ای مطالعاتی از مبانی اجتماعی و سیاسی تعلیم و تربیت است. این پژوهش از نوع نظری است و در آن از رویکرد توصیفی- تفسیری در تحلیل اطلاعات استفاده شده است. از مهم ترین یافته های این پژوهش این است که دیدگاه های انتقادی، بازسازی اجتماعی و شهروند فرهنگی حامی رویکرد تربیت شهروندی پیشرفت گرا می باشند. دیدگاه شهروندی دموکراتیک متضمن دلالت هایی برای هر دو رویکرد تربیت شهروندی محافظه کار و پیشرفت گرا است و دیدگاه انتقال فرهنگی نیز جهت گیری محافظه کارانه در تربیت شهروندی دارد.

«طبیعت» در فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی، از اساسی ترین منابع شناخت محسوب می شود که می توان به وسیله ابزار شناخت همچون حواس، عقل و قلب، عالی ترین مراتب شناخت یا معرفت را به دست آورد. بر این اساس، «طبیعت شناسی» یکی از مهم ترین مباحث، در کنار مباحثی همچون خداشناسی، انسان شناسی، دنیاشناسی و مرگ شناسی است که می توان از آن در موضوعات تربیتی بهره فراوان برد.هدف این مقاله استخراج و تبیین برخی از مهم ترین ویژگی های «طبیعت» از متن قرآن کریم و نهج البلاغه، به عنوان «مبانی تعلیم و تربیت» است. بدین منظور از روش توصیفی تحلیلی در قالب پژوهشی نظری با مبانی کتابخانه ای استفاده شده است.نتایج تحقیق نشان می دهد که می توان ویژگی هایی نظیر نظام بودن طبیعت، هدفدار، برنامه ریزی شده و منظم بودن طبیعت، زیبا بودن و آیت الهی بودن طبیعت، را به عنوان مبانی تعلیم و تربیت از قرآن و نهج البلاغه استخراج نمود.