جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ساده‌ترین راه برای یافتن رد پای قرائت حفص از عاصم در ترجمه‌های کهن پارسی، بررسی ترجمه انفرادات حفص می‌باشد . یعنی بررسی ترجمه آیاتی که کلمه یا کلماتی از آن را، حفص به تنهایی به قرائت خاصی خوانده است و سایر قراء به قرائت دیگری خوانده‌اند. بدین ترتیب مشخص می‌شود که آیا مترجم مورد نظر قرائت حفص را مبنای کارش در ترجمه قرار داده یا خیر. با بررسی ترجمه انفرادات حفص در ترجمه‌های مشهور قرون چهارم تا دهم (طبری، کمبریج، تاج التراجم، نسفی، روض الجنان، کشف الاسرار، جلاء الاذهان، مواهب علیه، منهج الصادقین و ترجمه آستان قدس متعلق به مترجمی ناشناس در قرن دهم)، اثبات می‌گردد که مبنای کار مترجمان -که قطعاً بر اساس قرائت رایج آن روزگار در بلاد پارسی زبان بوده است- در قرون یادشده، قرائت حفص از عاصم نبوده است . چراکه از بین 163 مورد ترجمه بررسی شده، ترجمه 144 آیه به روشنی بر مبنای قرائت حفص نبوده و بر اساس قرائت دیگری غیر از حفص است و تنها در 19 مورد ترجمه‌ها بر اساس قرائت حفص است که در این 19 مورد نیز تغییر ترجمه به قرائت حفص توسط مصحّحینِ ترجمه‌های کهن دور از ذهن نیست. از سوی دیگر این تحقیق روشن می‌نماید که بر خلاف تصور برخی از علمای معاصر - که حفص را در قرائتش تابع جمهور مسلمانان می‌پندارند- وی در موارد متعددی از قرائت جمهور تبعیت نکرده است.

دادستان مینوی خرد متنی به زبان فارسی میانه مشتمل بر 63 فصل و در شمار اندرزنامه هاست. در قرن 14 میلادی تریوسنگ آن را به زبان سنسکریت ترجمه کرده است. ترجمه نریوسنگ ترجمه ای لفظ به لفظ است، بدون مطالعه متن فارسی میانه قابل درک نیست و زبان آن ویژگی هایی دارد که آن را از سنسکریت کلاسیک متمایز و به زبان های ایرانی نزدیک می سازد. از این جهت لازم است با متن فارسی میانه مقایسه و ویژگی های زبان شناختی آن بررسی شود. دادستان مینوی خرد در قرن هجدهم میلادی به فارسی نیز ترجمه شده است. در این مقاله فعل ماضی متعدی و ساخت ارگتیو دادستان مینوی خرد و شیوه ترجمه آن به سنسکریت و فارسی بررسی می شود.