جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

وجود حکومت به منظور جلوگیری از تشتت و پراکندگی جوامع انسانی امری ضروری است. اطاعت از حاکم، قدرت یک حکومت را تضمین می کند. ضرورت وجود رهبر دینی در رأس حکومت اسلامی از مسلمات دین مبین اسلام می‌باشد و ازنظر قرآن نیز امری ثابت شده است. چنان‌که دلایل عقلی و شرعی نیز بر آن تأکید دارد. حکومت‌ها بر معیار جهان‌بینی به دو گونه کلی غیر الهی و الهی ظهور و بروز می‌کنند و حاکمان و جوامع آن‌ها به‌تبع نوع حکومتشان ویژگی‌های مختلفی دارند. با توجه به ادله قرآنی، روایی و عقلی وجود رهبری معصوم امری اجتناب‌ناپذیر است. این رهبری به عهده پیامبر اسلام (ص) و عترت طاهرین ایشان است.

چکیده با پیشرفت تکنولوژی و گسترش فضای مجازی، آسیب­های جدیدی دامن­گیر کاربران اینترنت گشته است. این آسیب­ها بر روی زندگی فردی و جمعی افراد تأثیر می‌گذارد. در بُعد فردی آسیب‌های جسمانی و روان‌شناختی وجود دارد. آسیب­های روان‌شناختی مورد بحث در این مقاله، افراط در استفاده از اینترنت، انزوای اجتماعی و تحلیل توان عقل است. اگر فرض کنیم کاربران از اینترنت به‌صورت کاملاً اخلاقی استفاده می­کنند و هیچ‌گونه رفتار غیراخلاقی مثل هرزه‌نگاری، هرزه‌بینی، ارتباط صمیمی و خارج از شرع و اخلاق با غیرهمجنس و .... انجام نمی­دهند باز این سؤال مطرح است که استفاده از فضای مجازی چه آسیب­هایی برای فرد داشته و نظر اخلاق اسلامی در مورد هر یک از آسیب‌ها چیست؟ در این مقاله به این مسائل از منظر اخلاق اسلامی پرداخته می­شود. این تحقیق یک تحقیق کاربردی است و روش تحقیق اسنادی است که از گردآوری اطلاعات به‌صورت کتابخانه‌ای و تحلیل اطلاعات با رویکرد توصیفی، تحلیلی- تجویزی صورت می‌پذیرد.

جامعه ی انسانی سال ها قبل از پیدایش ما وجود داشته است و البته پس از ما نیز باقی خواهد ماند . جامعه به وسیله ی خود انسان ها و در جهت رفع پاره ای از نیازها و بدست آوردن منافع و البته آسایش و آرامش به وجود آمده است . در هر جامعه ای دسته ایی از هنجارها و بایدها و نباید ها جریان دارد که همه ی افراد موظف به انجام آنها هستند و در این میان بیشتر مردم این هنجارها را رعایت می کنند و به ارزش های موجود در جامعه عمل می کنند . اما اگر خوب دقت کنیم در می یابیم که گروهی نیز هستند که در پی تخلف از این هنجار ها هستند و در خلاف جهت آب شنا می کنند . قرآن کریم نیز بارها از اجتماع انسان ها سخن به میان آورده است و به آسیب شناسی اجتماعی جوامع انسانی پرداخته و راه های فلاح و سعادت را برای انسان بیان نموده است . قرآن کریم ، با نگاه به شخصیت انسانی و عوامل موثر در ایجاد شخصیت ، به نحوه ی اجتماعی شدن انسان می پردازد تا از این طریق عوامل اصلی و سازنده ی انحراف در فرد را تشخیص داده و راهکارهایی بنیادین برای از بین بردن و مقابله با آنها ارائه دهد . در واقع قرآن کریم ناهنجاری ها و ضد ارزش ها را از یک سو و ارزش ها و فضایل را از سوی دیگر تشریح فرموده است ، تا از این طریق انسان خودش برای خودش تصمیم بگیرد که از اهل سعادت باشد و یا از اهل شقاوت . این نوشتار کوشش در جهت تبیین انحرافات اجتماعی عصر حاضر با مطالعه آیات قرآن است . نگارنده در پی تطبیق آیه های قرآن با آسیب های جوامع بشری است ، تا بتواند راهکارهایی قرآنی که مناسب و کارآمد هستند را مطرح کند .

پژوهش حاضر با هدف بررسی ارتباط آزاد زن و مرد از دیدگاه آموزه های دینی و روان شناسی تدوین گردیده است. این تحقیق با استفاده از روش های توصیفی ـ تحلیلی، ابتدا به زمینه های گرایش ارتباط دو جنس مخالف بر اساس رویکرد فیزیولوژیکی، روانی و آموزه های دینی میپردازد و پس از بیان دیدگاه موافقان روابط آزاد، و نقد آن از منظر روان شناسی و دین، نظریه اسلام را با استفاده از آموزه های دینی ارائه میکند. سپس براساس نتایج تحقیقات انجام شده و تحلیل های روان شناختی، و به مدد آموزه های دینی، عوارض شیوع ارتباط آزاد را در سه بخش فردی، خانوادگی و اجتماعی برمیشمارد و حفظ حریم و حدود را موجب ارتقای سلامت فردی و اجتماعی و نویددهنده تشکیل یک ازدواج موفق و پایدار میداند. در پایان، با توصیه حفظ حریم و مرزها و ارضای نیاز جنسی و عاطفی در چهارچوب خانواده، ترویج ازدواج آسان (دائم) و ازدواج موقت را به عنوان راهکاری در این زمینه، ارائه مینماید.

مقوله آزاداندیشی یکی از ارکان فرهنگ اسلامی و عامل بالندگی، نشاط و وحدت اجتماعی است. بر اساس نگرش دینی، فرهنگ اسلامی و به‌ویژه قرآن و منشور فکری مولی‌الموحدین در کتاب نورانی نهج‌البلاغه، آزاداندیشی به معنای، آزادیِ بیان، امکان نقد اجتماعی، کرسی آزاداندیشی، مناظرات علمی، ترویج روحیه پذیرش تفکرات احزاب مختلف بدون نفی آنها از مبانی فکری و نظری فرهنگ و تمدن اسلامی است. و در قرآن و نهج البلاغه نگاهی ویژه به آسیب‌ها و چالش‌های پیشروی آزاداندیشی شده است و قطعا این نگاه که از معدن وحی و سنت نبوی متبلور می‌شود با نگاه عرفی و عامیانه متفاوت می‌باشد. با توجه به اینکهضرورت دارد در جامعه اسلامی که هدف آن پیشرفت علمی و تولید علم و گسترش سبک زندگی اسلامی باشد و در تحقق این مهم بایستی آسیب‌ها مورد بررسی قرار گیرند. در این پژوهش سعی بر آن شده است با ارائه مبانی فکری و مولفه‌های آسیب-شناسی آزاداندیشی از دیدگاه قرآن و نهج البلاغه عرصه جدیدی در این حوزه ایجاد شود. همچنین در راستای تبیین و معرفی آسیب‌های فردی از جمله استبداد ذهنی، منع هویت اصیل انسانی و عدم شناخت خود و آسیب‌های اجتماعی مانند پذیرش حاکمیت طاغوت به جای خدامحوری، منع هویت دینی و اخلاقی نظام خانواده و ... و از این دیدگاه به یک نگاه جدید و ساختار منطقی روبرو می‌شویم. و با توجه به نتایج تحقیق از جمله: استبداد ذهنی در عرصه تولید علم به شدت مضموم و ممنوع است و تعلیم و تربیت صحیح بر اساس آموزه‌های قرآنی و علوی از آسیب‌ها پیشگیری می-کند که مهمترین نتایج بر مبنای قرآن و نهج البلاغه که متن اصیل دینی است به دست آمده است. با توجه به اینکه مقوله‌ی آزاداندیشی یکی از مسائل روز و نوظهور جامعه است در این پژوهش که شامل فصل اول کلیات، فصل دوم مبانی فکری و مولفه‌های آزاداندیشی، فصل سوم آسیب‌های فردی، فصل چهارم آسیب‌های اجتماعی و فصل پنجم راهکارهای پیشگیری و اصلاح آسیب‌ها است چارچوب دقیقی از مباحث و آسیب‌ها و راهکارهای مقابله با آسیب‌های ناشی از آن ارائه گردد. همچنین جهت رسیدن به این اهداف از منابع معتبر چون قرآن و نهج البلاغه، تفسیر و شرح نهج البلاغه بهره برده شده است. کلیدواژه: آزادی، آزاداندیشى،آسیب، آسیب شناسی

آنجا که دستیابی به بهترین جامعه و شناخت اصول و مبانی آن، از اساسی ترین اهداف شریعت الهی و تلاش انسان های صالح در میدان اندیشه و عمل بوده است، لذا در این مقاله آسیب هایی که از نظر سیاسی و اجتماعی، جامعه اسلامی را تهدید می کند مورد بررسی قرار گرفته است تا به واسطه آن نظام های الهی از یورش آن آسیب ها مصون مانده و رهاورد نهضت های انبیاء و اولیاء، استمرار و گسترش یابند. این مقاله آفت های سیاسی و اجتماعی را در نهج البلاغه مطالعه، بررسی و تحلیل کرده و به همراه راهکارهای آن ارائه نموده است. آفت هایی چون هرج و مرج شغلی و اجتماعی، باج خواهی و امتیازطلبی، عدم توجه به نهادینه کردن آزادی های سازنده و قانونمند، بی توجهی به عدالت و ظلم به مردم، بی مهری با مردم و خط کشی های نامربوط، بی انصافی و نادیده گرفتن مظلومان، عدم وجود اعتذار هنگام اشتباه، بی توجهی به عامه مردم به همراه خشنودسازی خواص و ... آسیب هایی هستند که جامعه و نظام اسلامی را تهدید می کنند. وجود مبانی و مصادیقی از علوم سیاسی و اجتماعی در آن نشانه پویایی و جاودانگی و عدم تعلق آن به مکان و عصر خاصی است. لذا توجه به اندیشه ها و فرامین معصومین همیشه انسان و جامعه انسانی را از نابودی باز می دارد.

در این نوشتار به مقوله شراب و حرمت شراب در ادیان و بعد از آن درباره آیات و روایات در مورد حرمت شراب و نیز احکام شرعی آن و نیز به شبهات و نیز برخی آسیبهای شراب اشاره رفته است.

باور به مهدی (عج) از اصیلی ترین باورها نزد شیعیان آن حضرت است. این باور در رفتارهای آنان تجلی می یابد. حضور مهدی باوران در مسجد مقدس جمکران و سه شنبه شب ها، نمونه ای از این رفتارهاست. در این میان، رفتارهایی وجود دارد که با آموزه های مهدویت چندان سازگار نیست. این نوشته به عمده ترین آسیب های رفتاری می پردازد که جنبه اجتماعی دارد. نویسنده با حضور در آن مکان شریف در شب های چهارشنبه آن آسیب ها را توانسته برشمرد.

ناامیدی یکی از حالات هیجانی منفی در انسان است که عوامل بسیاری از جمله نداشتن سعه صدر، عدم اعتقاد به خدا، وسوسه های شیطانی، امیدهای دروغین، شکست ها، سوءظن و ... سبب پدید آمدن آن می شوند و پیامدهای خطرناک و غیر قابل جبرانی را به دنبال دارد. بسیاری از سخنان حکیمانه و ارزشمند امام علی (ع) در کتاب نهج البلاغه حاوی چگونگی عمل کرد و ارائه راه کار درباره مقابله و کنترل این حالت هیجانی است. همچنین در بردارنده شیوه های چگونگی برانگیختن هیجاهای مثبت در انسان ها برای درمان و از بین بردن یاس و ناامیدی است. مهم ترین راه کارها و شیوه هایی که امام علی (ع) در برانگیختن هیجان های مثبت مردم برای درمان ناامیدی به کار برده اند؛ صبر، توکل بر خدا، نماز و نیایش و خوش بینی است.

در نوشته‌ی حاضر تلاش کردیم تا به پاسخ این پرسش دست یابیم که: از منظر امام خمینی«ره» و مقام معظم رهبری، آسیب‌های نقش نخبگان در حکومت اسلامی چیست؟ این مسأله را در بستر نظریه‌ی ولایت فقیه در باب حکومت بعد از معصوم به افراد خاصی واگذار شده است؛ افرادی که اوصاف و ویژگی‌های خاصی باید داشته باشند. حکومت چنین فردی طبق این نظریه، دارای مشروعیت است و هر فردی به تناسب جایگاه خود در برابر آن وظایفی به عهده دارد. در عین حال هر نوع مخالفت و استادگی در برابر آن شرعاً غیرمجاز محسوب می‌شود. آسیب‌های نقش نخبگان در حکومت اسلامی را به تخطی آنان از نقش‌های مورد انتظار معنا کردیم. بر این اساس، آسیب‌های نقش نخبگان، در سه محور بینشی، اخلاقی و رفتاری به عنوان ره‌آوردهای این تحقیق به شرح زیر بدست آمد:1ـ ساده اندیشی، عوام زدگی، واپسگرایی و تحجر، سطحی نگری، نگرش تک بعدی به اسلام، کج اندیشی، تزلزل ایمانی و معرفی، بی‌بصیرتی، خود باختگی و نقد ناپذیر در قلمرو معرفتی و شناختی.2ـ قدرت طلبی، دنیا طلبی، فزون خواهی، خود محوری، کتمان حقیقت، حق ناپذیر، بی‌انصافی و هراس از رویارویی با دشمن به عنوان آسیب‌های اخلاقی.3ـ اختلاف افکنی، تخطی از قانون، همسویی با دشمن، فراموش کردن مردم و ارزش‌های حقیقی، کوتاهی در حمایت از حق، شایعه سازی و تضعیف نظام اسلامی به عنوان آسیب‌های رفتاری و عملی، نخبگان مطرح شد. ضمنا به این نکته نیز اشاره شد که آسیب‌های شناختی و اخلاقی، در حقیقت پایه‌های آسیب‌های رفتاری به حساب می‌آیند.