جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مساله کثرت یا وحدت نفس انسانی از جمله مسائلی است که خاستگاه آن در آثار دو فیلسوف بزرگ یونان، افلاطون و ارسطو یافت می شود. افلاطون که با دو نگرش متفاوت به بررسی موضوع می پردازد در نهایت کثرت نفس را می پذیرد و ارسطو که قسمت پذیری و تکثر نفس را غیرمنطقی می بیند به دنبال نقد نظر افلاطون، سرانجام نظر خود را مبنی بر وحدت نفس اعلام می دارد. ارائه تقسیمی ثنائی از نحوه وجود نفس ناگزیر فلاسفه را به سمت پذیرش یک نظر و رد نظر مقابل سوق می دهد. بدین لحاظ دو فیلسوف مشائی عالم اسلام و مسیحیت یعنی ابن سینا و توماس آکوئینی به نظریه وحدت نفس متمایل می شوند با این تفاوت که موضع ابن سینا به دلیل ارائه نظریه ای به ظاهر متناقض نیازمند تحلیل است، تناقضی که ناشی از تاکید مکرر بر وحدت نفس انسانی از یک سو و اسناد افعال انسان به سه نفس از سوی دیگر است و با تحلیل دیدگاه او در دو مقام تعریف و تحقق (ماهیت و وجود) قابل رفع است؛ اما آکوئینی که با صراحت و حساسیت بیشتری نسبت به ابن سینا به بررسی مساله می پردازد، ضمن نقد آراء مخالف از جمله رای افلاطون، با ارائه ادله متعددی برتری نظر ارسطو بر افلاطون را مدلل می سازد.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 7 تا 21

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

نوآوريهای خواجه نصيرالدين طوسی در نظريه اعتدال

نویسنده:

حسين اترک

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF چکیده

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

نظریه اعتدال , مقولات عشر , فضایل اخلاقی , اعتدال , قوای سه گانه نفس , عقل نظری و عقل عملی , فلسفه اخلاق (عام) , عقل نظری((مدرک مربوط به نظر)، مقابل عقل عملی) , اخلاق خواجه نصرالدین طوسی , بیماری نفس , نوآوری خواجه نصیر در نظریه اعتدال , معالجه امراض نفسانی

کلیدواژه‌های فرعی :

نفس نباتی , تفریط , حقیقت نفس انسانی , مفهوم ردائت , جهل مرکب , نفس انسانی , افراط در غیرت , علم نفس , عقل بالملکه , قوه غضبی , اخلاق ناصری (کتاب) , فلسفه اخلاق ارسطو , قوای حیوانی نفس ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

خواجه نصیرالدین طوسی

چکیده :

نظريه اعتدال يکي از نظريه‌هاي اخلاقي رايج نزد فيلسوفان مسلمان است. براساس اين نظريه، همة فضايل اخلاقي در حد وسط قرار دارند و رذائل اخلاقي از افراط و تفرط پديد مي‌آيند. با وجود اينکه فيلسوفان و علماي اخلاق اسلامي در طرح نظريه اعتدال متأثر از افلاطون و ارسطو بوده‌اند، ولي خود نيز صاحب ابتکارات و نوآوريهاي متعددي در اين نظريه بوده‌اند. خواجه نصيرالدين طوسي را ميتوان از جمله مبتکران در نظريه اعتدال دانست. از جمله ابتکارات او در علم‌النفس، تقسيمبندي چهارگانه قواي نفس و تعيين «عدالت» بعنوان فضيلت وظيفه عقل عملي است. ابتكار مهم‌‌ او در نظريه اعتدال، عرضه تقرير جديدي از قاعده اعتدال و اضافه کردن معيار کيفيت به آن و تعريف مفهوم «ردائت» است. ابتكار مهم ديگر او، تعيين سه جنس عالي افراط، ‌تفريط و ردائت براي رذائل است كه با در نظر گرفتن سه قوة نفس، تعداد اجناس عالي رذائل به نُه جنس افزايش خواهد يافت. اين ابتكارات خواجه‌نصير توسط حکماي پس از او مورد تبعيت قرار گرفت.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 177 تا 200

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

بررسی تطبیقی نفس انسان از دیدگاه امام خمینی و غزالی

نویسنده:

محمد منصورنژاد

نوع منبع :

کتابخانه عمومی , مطالعه تطبیقی , نمایه مقاله

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

نفس ناطقه , انسان شناسی , امام محمد غزالی , امام خمینی , نفس انسانی , فراسنتی

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

امام خمینی

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

رابطۀ عقل و ایمان از دیدگاه ملاصدرا با تأکید بر شرح اصول کافی و مفاتیح الغیب

نویسنده:

شهاب الدین وحیدی مهرجردی

نوع منبع :

مقاله , شرح اثر

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

قم: پرديس فارابی دانشگاه تهران ,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

ملاصدرا , عقل و ایمان , عقل ( جوهر ) , ایمان , عقل نظری((مدرک مربوط به نظر)، مقابل عقل عملی) , عقل عملی((مدرک کلیات مربوط به عمل)، مقابل عقل نظری)Alʿaql al-ʿamalī(practical intellect)

کلیدواژه‌های فرعی :

کتاب مفاتیح الغیب (ملاصدرا) , شرح اصول کافی , متعلق ایمان , آیات قرآن , نفس انسانی , وحی الهی , حکمت متعالیه , قرآن مجید , هوای نفس , عقل فطری , عقل هیولانی , عقل بالملکه , عقل بالفعل , عقل مستفاد , انواع ایمان , جایگاه عقل در ایمان ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین

چکیده :

رابطه عقل و ایمان از مهم ترین مسائل در حوزه فلسفه دین است که با حل آن بسیاری از مسائل دیگر فلسفه حل می شوند. ازاین رو مسئلۀ رابطۀ عقل و ایمان و اینکه آیا این دو متعارضند یا خیر، از جملۀ اموری است که به تأمل و دقت نیاز دارد.در این تحقیق رابطۀ عقل و ایمان از دیدگاه ملاصدرا را بررسی می کنیم تا هماهنگی یا ناهماهنگی آن دو مشخص شود. اما قبل از بیان این رابطه دیدگاه ملاصدرا لازم است دو نکته را ذکر کنیم که ما را در این بحث یاری می رساند:نخست اینکه تعارض میان عقل و ایمان زمانی پیش می آید که عقل از حدی که برای آن مشخص شده است، پا فراتر نهد و در محدودۀ غیب (که متعلق ایمان است) گام نهد، زیرا غیب تنها به واسطۀ ایمان قابل دستیابی است و زمانی متحقق می شود که عقل به قصور خود پی برده باشد و به دنبال آن نیاز به ایمان را احساس کرده و بندهای مدرکات و معلومات را نیز پاره کرده باشد. از همین رو حضرت امیرالمؤمنین (ع) می فرماید: «غایۀ العقل الاعتراف بالجهل». دیگر اینکه آنچه محل تعارض است، اعتقادات نظری است نه احکام عملی. زیرا احکام عملی دین مبین اسلام، محدودۀ غیب است که ادراک عقل در آن حجیت ندارد و عقل تنها به طور غیرمستقیم لوازم بیانات شرع را استنباط می کند.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 375 تا 412

مشخصات اثر

ثبت نظر