جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ترجمه ماشینی: کارل یاسپرس، که در سال 1969 درگذشت، تأثیر عمیقی بر الهیات و فلسفه قرن بیستم گذاشت. تز اصلی او، در میان چیزهای دیگر، خواستار تمرکز زدایی از فلسفه از ریشه های اروپایی آن و تجدید گفتگوی آن با دیگر سنت ها، به ویژه سنت های آسیایی بود. این مجموعه مقالات شامل آثار منتشرنشده از خود یاسپرس و همچنین شواهدی از زندگی و حرفه او توسط همکاران، همکاران و مترجمانی است که برخی از آنها شخصاً یاسپرس را می‌شناختند. خوانندگان همچنین تفسیر و تفسیر محققانی را خواهند یافت که دهه‌ها کار یاسپرس را بررسی کرده‌اند، و شرح زندگی‌نامه‌ای از شاگرد یاسپرس، لئونارد ارلیش، که بسیاری از ترجمه انگلیسی یاسپرس را انجام داده است. این کتاب مفاهیم یاسپرس از «ایمان فلسفی»، فلسفه ارتباط او و چشم‌اندازهای فلسفه جهانی در آینده را مورد بازجویی قرار می‌دهد. با تمرکز بر ایمان فلسفی، تفاسیر یاسپرس از فیلسوفان کلیدی مانند کانت، هگل، شلینگ، کی یرکگور، نیچه و روزنزوایگ را ارزیابی می کند و همچنین روابط شخصی او با بولتمن و هایدگر را بررسی می کند. مشارکت‌کنندگان همچنین به فلسفه‌های دین و تاریخ یاسپرس، فرضیه‌ی «عصر محوری» (Achsenzeit) و مشارکت‌های او در متافیزیک، پریکنتولوژی و اقتصاد نگاه می‌کنند. در نهایت، فصل‌ها فلسفه ارتباطات یاسپرس و تاریخ جهان را پوشش می‌دهند. دومی‌ها از علاقه‌ی فزاینده‌ای به «فلسفه فریهایت» کانتی که یاسپرس را تحت تأثیر قرار داده است، و همچنین نگرانی‌ها درباره آینده بشریت آگاه هستند. این نگرانی ها تا حدی دلیل محبوبیت فزاینده یاسپرس در خاورمیانه، اروپای شرقی، آمریکای مرکزی/جنوبی و آسیا است. همچنین توضیحات روشنی از تفاوت بین ایمان دینی و فلسفی و ارتباط یقین، اعتماد و ارتباط برای آینده بشر گنجانده شده است. یاسپرس که به عنوان روانپزشک آموزش دیده بود، قبل از اینکه فیلسوف شود، این حرفه را انجام داد و بنابراین بینش دقیقی نسبت به عملکرد ذهن انسان داشت، حتی زمانی که تأسیسات فلسفی زمان خود را به چالش کشید. شاید همین عمق پیشینه اوست که به ارتباط معاصر کارش می افزاید.

ترجمه ماشینی: این کتاب خوانندگان را با مفهوم عصر محوری و ارتباط آن با جهانی در بحران آشنا می کند. محققان به طور فزاینده ای به تز فیلسوف کارل یاسپرس علاقه مند شده اند که انقلاب معنوی در آگاهی در طول هزاره اول قبل از میلاد به طور قطعی تاریخ جهان را شکل داد. ایده‌های محوری تعالی به ایدئولوژی‌هایی برای ادیان و تمدن‌های جهانی تبدیل می‌شوند و به نوبه خود در یک سیستم جهانی اوراسیا که در سطح جهانی گسترش می‌یابد و به پایه‌ی دنیای معاصر ما تبدیل می‌شود، ادغام می‌شوند. در کنار ایده‌ها و ایدئولوژی‌ها، عصر محوری همچنین شیوه‌های معنوی را آموزش می‌داد که در برابر مقیاس جدید قدرت تمدنی مقاومت می‌کردند: در جوامع کوچک ضدفرهنگی در حاشیه جامعه، آنها تمرکز آگاهانه ما را به سمت درون معطوف می‌کنند تا خود را متحول کنیم و بر پتانسیل‌های مخرب در طبیعت انسانی غلبه کنیم. معنویت های محوری به بشریت یک خرد عملی، یک روانشناسی عمیق و امید عمیق ارائه می دهند: تبدیل ناامیدی به انعطاف پذیری، به ما کمک می کند با شجاعت با چالش های اکولوژیکی و سیاسی که امروز با آن روبرو هستیم روبرو شویم.

یاسپرس و صدرا گرچه به دو منظومه فکری متفاوت تعلق دارند ولی هر دو بر ضرورت شناخت انسان تاکید و به وجود هسته ای مرکزی به نام نفس اشاره دارند که به علت فعالیت و مدرک بودن و نیز حرکت و آزادی، غیرقابل تعریف و شناسایی حدی است. این حقیقت دارای تعین ها و تحصل ها و مراتب بی شمار است. اساسا انسان دارای ماهیتی از پیش تعیین شده نیست و هر فردی خود، نوع منحصر به فرد است. در نظام فکری صدرا نفس و بدن باهم ارتباط دارند و بدن، مرتبه نازله نفس و نفس، حقیقت تکامل یافته بدن است. نزد یاسپرس نیز وجوه انسان که عبارتند از دازاین آگاهی کلی، ذهن و نفس با هم در ارتباط و تعاملند.

چکیدهمعنای زندگییکی از مهم ترین موضوعات فلسفی ،روانشناختی و دینی انسان در دوران جدید و عصر صنعتی شدن جوامع و پیشرفت همهجانبه علم و فنآوری است. با توجه به کاهش روابط انسانی ومدرنیزه شدن کارها وروابط این سوال بیشتر به ذهن خطور میکند ونظریات گوناگونی درباره آن داده می شود.در پژوهش حاضر در صدد این هستیم تا مسئله معنای زندگی را از نگاه کارل یاسپرس وعلامه طباطبایی بررسی کنیم.سه برداشت از معنای زندگی در فلسفه یاسپرس وجود دارد:ایده درک معنای زندگی ازطریق فائق آمدن درست بر وضعیت های کرانه ای ،ایده درک معنای زندگی از طریق ارتباط هستی دار با افراد ،درک معنای زندگی ازطریق یک زندگانی تحت هدایت خرد. به اعتقاد یاسپرس شیوه صحیح مواجه با وضعیت های کرانه ای حرکت به سوی اگزیستنز ومبدل شدن به خود حقیقیمان است رسیدن به این مرحله همواره به یک فرآیند تامل عمیق درونی بستگی دارد یعنی ورود به رابطه ای فرا تجربی وفرا آفاقی.ازسویی دیگریاسپرس رابطه ای عمیق و عاشقانه با همسرش داشت و این امرنقشی محوری در شکل گیری مفهوم ارتباط هستی دار میان افراد دارد. همچنین پیش زمینهای از اخلاق فضیلتمدار در فلسفه یاسپرس به چشم میخورد رویکرد سوم به معنای زندگی این ایده بود که انسان را خرد رهبری میکند که درفلسفه بعد ازجنگ یاسپرس تز انسان خردگرا بعنوان آرمان جدید درمسیر فهم معنای زندگی مطرح میگردد.علامه طباطبایی بعنوان سخنگوی سنت اسلامی نقش فطرت ،ایمان به خدا وحیات پس از مرگ را معناکننده زندگی انسان میداند ومعتقد است زندگی در پرتو خداباوری وروح توحیدی معنا پیدا میکند وفقدان این عناصر باعث سرگردانی ونومیدی وپوچی است.واژگان کلیدی: معنای زندگی، فطرت، اگزیستنز، علامه طباطبایی، کارل یاسپرس

این مقاله تلاشی است برای بررسی دیدگاه فلسفۀ وجودی یا مکتب اگزیستانسیالیسم دربارۀ یکی از موضوعات فلسفۀ متعارف در عرصۀ وجود شناسی. این مسأله بویژه از این جهت اهمیت دارد که پیروان این مکتب، بجای پرداختن به مفاهیم کلی و انتزاعی، می کوشند به شناخت وجود انسان اصیل که در متن زندگی با مسایل گوناگون درگیر است بپردازند؛از این رو بازخوانی آرای ایشان در مباحث هستی شناختی با ارزرش می نماید. در این مقاله برای پرهیز از پراکنده گویی به سراغ کارل یاسپرس روانشناس و فیلسوف آلمانی (1883-1969) رفته ایم که پس از کرکگارد مهم ترین شخصیت در میان فیلسوفان اگزیستانسیالیسم الهی است. در میان موضوعات فراوان فلسفۀ یاسپرس، ابتدا تقریری از آرای وجودشناسی و انسان شناسی یاسپرس (شامل جهان ، امر متعالی، وجود تجربی انسان یا دازاین، آگاهی کلی، روح، و هستی انسانی و برخی از اوصاف اصلی وجود خاص انسانی) ارائه شده و سپس به موضوع علیت پرداخته شده که از یک سو موضوع مهمی در میان مباحث وجودشناختی در فلسفۀ متعارف است و از سوی دیگر با عنایت به بحث ارتباط ضروری میان علت فاعلی و معلول، و چالش تعارض با موضوع آزادی اراده و اختیار انسان، اهمیت مضاعف می یابد. یاسپرس سخنانی هم در قبول و هم در انکار علیت دارد که در پایان مقاله به راه حل هایی جهت رفع این تعارض و ایجاد سازگاری میان سخنان او اشاره شده از جمله اینکه می توانیم دیدگاه یاسپرس را مشابه نظر فیلسوفان مسلمان بدانیم و بگوییم او نیز قائل به علیت طولی است.

«وجود» و «تقدم وجود بر ماهیت» عباراتی کلیدی در فلسفۀ صدرایی و فلسفه های اگزیستانس هستند که در نظر اول امکان بررسی تطبیقی و برقراری برخی تشابهات در زمینۀ انسان شناسی را به ذهن متبادر می کنند. صحت این فرضیه در بررسی دقیق تر واژه های «انسان»، «وجود انسانی» و نیز ملاحظۀ روش در فلسفۀ اگزیستانسیالیسم ملحدانه (به نمایندگی سارتر) و خداباور (به نمایندگی یاسپرس) پیگیری می شود و طرح هرگونه تطبیق در تحلیل مفهوم، روش، غایت، مبانی و خاستگاه های این دو مشرب فلسفی سنجش خواهد شد. این در حالی است که خصیصۀ اصلی اگزیستانسیالیسم که انسان به عنوان محور و حتی غایت در آن مطرح شده، ارجاع به امور عینی با کاربست شیوۀ پدیدارشناسانه است که در واقع نوعی واکنش به فلسفه های انتزاعی به شمار می آید. در حالی که در انسان شناسی صدرایی، محوریت انسان به سمت غایت قرب الهی جهت گیری شده و در تبیین سازوکار فلسفی این انسان شناسی، شیوۀ انتزاعی مبتنی بر مبناگرایی و وزن دادن به داده های انتزاعی ذهن به عنوان پیش فرض پذیرفته شده است. در انسان شناسی عرفانی که ملاصدرا متأثر از آن بوده، انسان محور عالم است و عالم در خدمت اوست. اما با این تفاوت عمده با مکاتب اگزیستانس که محور بودن انسان و شأن و منزلت او، به واسطۀ ارتباط او با حق تعالی است.

نظام تعلیم و تربیت، به سبب کارکردهای اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و علمی گوناگونی که داشته همواره موضوع مهمی بوده و می‌تواند ابزار کارآمدی برای رشد و توسعه‌ی ملت‌ها باشد. یکی از مهم‌ترین جوانب نظام تعلیم و تربیت، توجه و تمرکز آن بر روی تربیت اخلاقی کودکان امروز و شهروندان آینده می‌باشد. فزون بر آن‌که از طریق دین و تربیت دینی نیز می‌توان به تربیت اخلاقی مبادرت ورزید اما باید گفت که تربیت اخلاقی نیازمند مبانی عقلانی فلسفه‌های مختلف نیز می‌باشد. یکی از مهم‌ترین این فلسفه‌ها، فلسفه‌ی اگزیستانس می‌باشد که به دلیل تأکید ویژه‌ی آن بر روی عواطف و احساسات، می‌توان از آن به منظور تربیت اخلاقی بهره گرفت. آن‌چه این پژوهش به بررسی آن پرداخت "تربیت اخلاقی در دوره‌ی ابتدایی: تحلیل محتوای کتاب‌های فارسی بخوانیم" بود. با علم به این‌که کودکان و دانش‌آموزان دوره‌ی ابتدایی مسائل اخلاقی را از طریق شعر، داستان، رمان و ... بهتر می‌آموزند، دریافتیم که در محتوای کتب فارسی بخوانیم دوره‌ی ابتدایی، بهتر می‌توان این مطالب را گنجاند. از این رو، بر مبنای فلسفه‌ی کارل یاسپرس و رمان شازده‌کوچولو، نُه مولفه‌ی اخلاق اگزیستانسی را پس از ژرف‌کاوی برگزیده و آن‌ها را در دو طیف مقوله‌های اخلاق فردی شامل گناه‌آگاهی، عشق، معنویت، اصالت فرد و نقد بر از- خود- بیگانگی و مسئولیت؛ و مقوله‌های اخلاق اجتماعی شامل ارج آدمی، مرگ‌آگاهی، رنج‌آگاهی و صلح‌طلبی دسته‌بندی نمودیم. سپس با استفاده از ابزار تحلیل محتوا (با واحد تحلیلی جمله و مضمون)، به تحلیل و بررسی چگونگی‌های گنجانده شدن مولفه‌های ذکر شده در محتوای کتب مذکور پرداختیم و پس از تجزیه و تحلیل آن‌ها به این نتیجه رسیدیم که در پایه‌های اول، دوم و سوم، در هر دو سطح جمله و مضمون، توجه به مقوله‌های اخلاق فردی و اجتماعی تربیت اخلاقی بسیار کم بوده اما تا حدودی این کم‌بودها در پایه‌های چهارم و پنجم جبران گشته‌اند. همچنین، تحلیل‌ها نشان دادند که در مقوله‌های اخلاق فردی، نظام آموزشی کشورمان بیشترین تأکید را بر روی مولفه‌های مسئولیت و معنویت؛ و در مقوله‌های اخلاق اجتماعی، بیشترین تأکید را بر روی صلح‌طلبی و ارج آدمی داشته است.

مساله اختیار آدمی از جمله موضوعات مهمی است که در آراء صدرالمتالهین به عنوان موسس حکمت متعالیه و یاسپرس به عنوان یکی از فلاسفه خدامدار بی دین اگزیستانسیالیست، مطرح است. در تطبیق آراء این دو فیلسوف، با توجه به افق و مبانی فکری متفاوت این دو تفکر، همواره باید جانب احتیاط را رعایت کرد. توجه یاسپرس به انسان و تاکید بر وجود ساحتی اصلی به نام نفس یا اگزیستانس که اختیار و گزینش های آدمی، مرحله ای از مراتب آن است، تعریف اختیار، اراده، آزادی، دیدگاه او در باب انسان مختار و رابطه اختیار با متعالی از جمله مواردی است که صدرا و یاسپرس را در فلسفه ورزی به یکدیگر نزدیک می کند. این مقاله، با توصیف و تبیین بنیادی ترین دیدگاه های این دو متفکر در باب مساله پیچیده اختیار انسان، سعی در یافتن شباهت ها و تفاوت ها و نقادی این دو سنت فلسفی دارد.