جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

عنوان پژوهش « شکر نعمت از دیدگاه قرآن و سنت» می باشد. این پژوهش سعی دارد فرد و جامعه را با مفهوم و مراتب شکر آشنا سازد و با بیان آثار فردی و اجتماعی آن انسان ها را در جهت کسب این فضیلت بزرگ اخلاقی تشویق نماید. از طرفی ایجاد روحیه شکرگزاری در فرد و جامعه و توجه دادن جامعه به شکر عملی به عنوان کامل ترین شکرگزاری از نعمت ها و آثار و برکات چنین شکری در جامعه نیز، از دیگر اهداف این پژوهش است. برای این منظور، در کتب اخلاقی، روایی و تفسیری مختلف این موضوع جستجو شده و روش جمع آوری اطلاعات نیز کتابخانه ای و به صورت فیش برداری بوده است. شکر، یکی از برترین اعمال و دارای فضیلت بسیار است و از سه عنصر علم و حال و عمل تشکیل شده که علمای اخلاق از آن به حقیقت شکر تعبیر کرده اند. شکر دارای سه مرحله قلبی، زبانی و عملی است که هر سه مرحله شکر، عقلی و وجدانی است و کسانی که به آنها نعمت عقل اعطا شده است می فهمند که باید همه ی مراحل شکر را در مقابل منعم خود انجام دهند، و کوتاهی در هر مرحله حمل بر ناسپاسی می شود و عقلاً ناپسند است. تلاش و توصیه اهل بیت«علیهم السلام» همواره این بوده است که در جوامع انسانی و به خصوص جوامع اسلامی روح سپاس گزاری و شکر زنده بماند و تقویت شود. از راه های ایجاد روحیه و انگیزه شکرگزاری می توان، تفکّر در نعمت های الهی، راضی بودن به قضا و قدرالهی، نگاه به پایین تر از خود درامور دنیوی و بالاتر از خود در امور دینی را نام برد که توجّه به این امور ریشه های ناسپاسی را می سوزاند و روح شکرگزاری را در انسان زنده می کند. ستایش و تمجید از شکر ملازم با نکوهش وذمّ از کفراست. در قرآن و روایات به مذمّت کفران نعمت پرداخته شده و از کفران نعمت به عنوان آفت نعمت ها یاد شده است. کفران نعمت سبب برخی ناهنجاری ها می شود از جمله پستی و حیوانیت، زوال نعمت، کم شدن احسان و نیکی... . از انگیزه های ناسپاسی می توان به جهل به منعم، نشناختن ارزش نعمت ها، فراوانی نعمت و... اشاره کرد.

تحقیقی که در پیش رو دارید، « شکر نعمت از دیدگاه قرآن و سنت و تأثیر فردی و اجتماعی آن» می باشد. یکی از مهم ترین واجبات فراموش شده، شکر نعمت است. کمتر کسی وجود دارد که این مقوله را بر خود فرض بداند و نسبت به عدم انجامش خود را مقصر شمارد. در صورتی که یکی از راه های مهم تحصیل رضای خداوند، دارا بودن روحیه قدردانی و شکرگزاری از نعمت های الهی است. شکر فقط، گفن الحمدلله نیست، بلکه این یکی از مراحل سه گانه شکر است. شکر قلبی ( که همان توجه و شناخت منعم است) و شکر عملی ( یعنی استفاده از نعمت ها در همان مسیری که به خاطر آن آفریده شده اند.) مراحل بعدی شکر می باشند که اگر این سه مرحله با هم محقق شود ، شکر حقیقی صورت گرفته است. کسانی در زندگی موفق هستند و احساس خوشبختی می کنند که به طور قلبی، انسان های راضی و شاکر باشند و با زبان ، هم معترف به این نعمت های بی شمار الهی باشند؛ ولی کسانی که نعمت های ارزشمند خداوند را نمی بینند و یا آن را انکار می کنند؛ دچار کفران نعمت شده اند، نه تنها در زندگی موفق نیستند و احساس خوشبختی نمی کنند، بلکه پیوسته احساس کمبود و نداشتن امکانات می کنند که این، حالت بسیار آزار دهنده ای برای انسان ها است.

تعریف شکر : شکر ثناگویی در مقابل نعمت است که در مقابل آن کلمه کفر است که به معنی نیستان و پوشاندن نعمت است یعنی نوعی تعظیم و احترام بین افراد با خدای پوش یا با بندگان خدا است که هم به صورت فردی و هم اجتماعی واقع می شود. شکر دارای آثار و پیامدهای فراوانی است که در آیات و روایات و احادیثی که به ما رسیده اگر توجه کنیم می بینیم که به آن چقدر اهمیت داده اند. زنده کردن حس شکرگزاری و قدردانی در مردم در برابر نعمت های خدا تنها برای این است که طبق فرمان فطرت در برابر بخشنده نعمت، خضوع کننده او را بشناسد و فرمانش را به جان و دل پذیرند و به به این وسیله هدایت و تربیت شوند نه اینکه شکرگزاری کمترین اثری در مقام با عظمت پروردگار داشته باشد بلکه اثر آن همانند آثار همه عبادتها و فرمانهای خداوند به انسان داده که انسانها از شمارش آن عاجزند نعمت سلامتی، وطن، پدر و مادر آسمان و زمین… که ما انسانها به این چیزها دقت نکردیم و به شکر خدای تعالی نپرداخته ایم. اولین اثر شکر نعمت آن است که هر شکر باعث فزونی نعمت می شود که خداوند خود در قرآن به این مورد اشاره کرده است. اثر دیگر شکر اعتراف به خداوند است که معرفت و شناخت نسبت به خداوند در انسانها ایجاد می شود و کاملترین مرتبه شکر الحمدالله رب العالمین است. و عبرت گرفتن از گذشتگان که مرتبه شکر را در حق خدای تعالی بوجود نیاوردند.