جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

«قرآن مشعلى است كه نور آن هرگز خاموش نمى گردد، چشمه زاينده اى است كه واردان از آن نمى كاهند، نشانه هايى است كه روندگان بى آن ها راه نمى يابند، دليل كسى است كه به آن سخن گويد، فيروزى كسى است كه آن را حجت آورد، نگه دارنده كسى است كه به آن عمل كند، سپر كسى است كه آن را دربرگيرد، دانايى كسى است كه آن را در گوش دارد. همانا قرآن كان ايمان و كانون آن، سنگ هاى بناى اسلام و پايه آن، ميدان هاى حق و راه هاى آن است.» در این مقاله به موضوعات ذیل پرداخته می شود: ضرورت شناخت قرآن و شناخت پذيرى آن؛ قرآن در آيينه قرآن؛ راه كار تفسيرى از ديدگاه قرآن؛ راه كار تفسيرى خاندان رسالت؛ راه حل تناقض هاى اُسطوره اى؛ تفاوت هدف به تفاوت روش؛ نقش عترت: در تعيين مقاصد قرآن؛ روش دست يابى به مقاصد قرآن (مصاديق) و... .

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

تفسیر تطبیقی آیه «لا یمسه الا المطهرون»

نویسنده:

عبدالرحمن باقرزاده

نوع منبع :

مقاله , مطالعه تطبیقی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

قم: نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

معصومین(ع) , تفاسیر (سوره احزاب. آیه تطهیر) , آیه مس , لایمسه الا المطهرون , قرآن , تفسیر قرآن , حقیقت قرآن

کلیدواژه‌های فرعی :

ظاهر قرآن (کلام) , اهل بیت(ع) , مقام عصمت , باطن قرآن , اخلاق اسلامی و دینی , سوره واقعه , تفسیر اهل سنت , تفسیر باطن قرآن , تفسیر شیعه , مس خط قرآن با ظاهر بدن , مس خط قرآن با باطن بدن , آداب باطنی طهارت خبثی , طهارت روحی ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

محمد بن یعقوب کلینی , فیض کاشانی: ملا محسن فیض کاشانی , علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی , عبدالله جوادی آملی , علامه مجلسی: محمدباقربن محمدتقی مجلسی , سید محمدباقر صدر

شاپا (issn):

2228-7256

چکیده :

قرآن کریم دارای ظاهر و باطنی است. این ویژگی یکی از علل جاودانی قرآن است و موجب خارج شدن فهم حقیقت و اسرار کامل آن از دسترس عموم شده است. یکی از آیات دال بر این حقیقت آیات 79- 77 واقعه است که به آیه مس نامبردار است. بررسی منابع تفسیری فریقین نشان دهنده ارتباط وثیق آیه مس با آیه تطهیر است. نتایج تحقیق حاضر بیانگر آن است که برداشت فقهی متداول از آیه مس مبنی بر استفاده حرمت مس آیات قرآن بدون طهارت، فاقد دلیل محکم است. بر اساس این آیه شریفه مفسران حقیقی قرآن کسانی هستند که با تمام وجود مطهرشان مخاطب آیات الهی بوده و به مقام عصمت رسیده اند. در عین حال، آنان که از صفای باطن برخوردار و در مسیر سیر و سلوک الی الله گام های موثر برداشته و به میزانی از طهارت ظاهر و باطن دست یافته اند، به اندازه ظرفیت وجودی و عظمت روحی و طهارت باطن خود، بهره هایی از آن دریای حقیقت داشته و آن را در اختیار دیگران قرار خواهند داد.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 103 تا 122

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

مبانی و مبادی تفسیری تسنیم

نویسنده:

علی اسلامی

نوع منبع :

مقاله , مدخل آثار(دانشنامه آثار) , کتابخانه عمومی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

قم: موسسه فرهنگی تحقیقاتی إسراء,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

تفسیر قرآن , تفسیر قرآن , تفسیر تسنیم (کتاب) , آیت اله جوادی آملی

کلیدواژه‌های فرعی :

شان نزول , صبغه , حجیت عقل , تفسیر به رأی , جاودانگی قرآن , بطن قرآن , روش شناسی , ظاهر قرآن (کلام) , استعمال لفظ , عقل برهانی , اهل بیت(ع) , تحریف قرآن , روش شناسی , کلمات ظاهر قرآن , تفسیر باطن قرآن , تفسیر به رأی , اسباب نزول , اصول و قواعد تفسیر , تحریف در قرآن , غرر الآیات , ضرورت تفسیر قرآن , فطرت(سرشت) (معرفت شناسی) , روایت تفسیری , امامان معصوم علیهم السلام , لفظ وحیانی , معنای وحیانی , شمول قرآن , شواهد سیاقی , فتوای عقل , پیش دانسته ها , فرهنگ مفاهمه ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی , عبدالله جوادی آملی , علامه مجلسی: محمدباقربن محمدتقی مجلسی

شاپا (issn):

2383-2916

چکیده :

تفسیر گرانسنگ تسنیم، محصول تحقیق، تنظیم و تدوین درس تفسیر قرآن کریم حضرت آیت‌الله جوادی آملی است.<br /> از مهم‌ترین شاخصه‌های ساختاری و محتوایی تسنیم، روشمندی آن است. در این تفسیر، ذوق و سلیقهٴ شخصی، استحسانات عقلی و عرفی و پیش‌فرض‌های علوم گوناگون بر قرآن تحمیل نشده، دخالتی در تفسیر آیات ندارند. در نوشتار حاضر اصول و مبانی کلی حاکم بر شناخت و تفسیر قرآن بر اساس این کتاب قیم بررسی شده است.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 57 تا 70

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

علم و عمل:خاستگاه فهم بالنده قرآن1

نویسنده:

محمدتقى مصباح یزدى

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

متن

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

رابطه علم و عمل , ظاهر قرآن (کلام) , تفسیر , باطن قرآن , اصطلاحنامه علوم قرآنی , راه فهم عمیق قرآن

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

محمدتقی مصباح یزدی

چکیده :

در باب وظایف قرآن‏پژوهان، توجه به دو محور مهم الزامى است: محور نخست عبارت است از لزوم شناخت و بهره‏گیرى از آثار قرآن‏پژوهان پیشین که در حد تلاش خود گوهرهایى از دریاى معارف قرآن را به بشر عرضه کرده‏اند. محور دوم، تلاش براى استخراج گوهرهاى ناشناخته و مستور قرآن است که تاکنون در دسترس قرار نگرفته است. این استخراج نیاز به زمینه‏ها و شرایطى دارد که افزون بر توانایى‏هاى علمى و نظرداشت حاصل عمر گذشتگان، عمل کردن و کاربست آموزه‏هاى قرآن از مهم‏ترین آنها به شمار مى‏آید. برخى آیات و احادیث، بیانگر ارتباط علم و عمل مى‏باشند. در این نوشتار، نمونه‏اى عینى از تأثیر عمل به آموزه‏هاى قرآن در درک عمیق آن بیان شده است.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

ارزیابی کارآمدی « تأویل گرایی» در فهم قرآن

نویسنده:

روح الله نجفی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

قم: پرديس فارابی دانشگاه تهران ,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

ظاهر قرآن (کلام) , خطاناپذیری قرآن , هرمنوتیک , اصطلاحنامه علوم قرآنی , تفسیر قرآن , معنا

کلیدواژه‌های فرعی :

معنای ظاهری قرآن , آیات قرآن , نظریه تکامل انواع , فهم قرآن کریم , معنای تاویلی قرآن , قرآن باوری ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی , عبدالله جوادی آملی

چکیده :

هر گاه ظاهر آیات قرآن با دلایل بیرون از قرآن تعارض داشته باشد، فهمندۀ قرآن‌باور به معنای تأویلی که معنایی دورتر است، منتقل می‌شود. دلیل مخالف ظهور آیه، غالباً از داده‌های علوم عقلی، تاریخی و تجربی فراهم می‌آید. مقالۀ حاضر ضمن تقریر چیستی و چرایی عبور از «معنای ظاهری» به «معنای تأویلی»، از روایی یا ناروایی چنین فرایندی سخن می‌گوید و نشان می‌دهد که اعتبار و کارآمدی برگزیدن «معنای تأویلی»، مُطلق و همه‌جایی نیست، بلکه این شیوه با موانع و محدودیت‌هایی روبه‌روست. مهم‌ترین چالش استفاده از راهکار «تأویل» آن است که گاه معنای تأویلی را نمی‌توان ارادۀ متکلم برای فضای نزول قرآن دانست. زیرا آن معنا، مبتنی بر داده‌های علوم جدید مطرح شده است و در فضای نزول، دلیلی برای عدول از ظاهر وجود نداشته است. افزون بر این، استشهاد به تأویل در مواجهۀ با قرآن‌ناباوران، کاربرد چندانی ندارد، زیرا ایشان، به خطاناپذیری قرآن (که خاستگاه عدول از معنای ظاهری است) التزام ندارند.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 681 تا 696

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

مفهوم‌شناسی جری و انطباق و باطن قرآن بر اساس روایات

نویسنده:

منصور پهلوان، قاسم فائز، عباس خبیری

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: دانشگاه علامه طباطبایی,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

تأویل , ظاهر قرآن (کلام) , روایات تفسیری , بطن , وحی , قرآن , اصطلاحنامه علوم قرآنی , تفسیر قرآن

کلیدواژه‌های فرعی :

علامه طباطبایی , ایمان , شان نزول آیه , بطن قرآن , مراتب فهم قرآن , مصادیق آیات قرآن , روایات تعیین مصداق , روش فهم قرآن , گستره شمول آیات , جری , جری و تطبیق , معنای کیل , روایات ایمان و کفر , ارتباط طولی آیات , تعارض در احادیث تفسیری , فهم مخاطبین آیات , رابطه عمل صالح و فهم قرآن , فهم مراد خداوند , تفسیر قرآن , فهم قرآن کریم ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی

چکیده :

اهمیّت بحث باطن قرآن از آن جهت است که اوّلاً بخشی از معانی و معارف قرآن مربوط به باطن آیات است و ثانیاً جاودانگی قرآن ارتباط وثیقی با باطن قرآن دارد. موضوع باطن قرآن، از زوایای مختلفی قابل بررسی است، امّا اوّلین گام در این حیطه، شناخت چیستی باطن قرآن است که این امر، نه تنها در شناخت گستره و مراتب بطون قرآن مؤثّر است، بلکه در آگاه شدن به روش صحیح تفسیر قرآن و برخورد صحیح با روایات تفسیری، نقش مهمّی را ایفا می‌نماید. دانشمندان حوزه‌های مختلف علوم اسلامی در ادوار مختلف، تعاریف مختلفی از باطن قرآن ارائه داده‌اند، امّا از احادیث برمی‌آید که باطن قرآن، معانی و مصادیق پنهان و ناآشکار آیات است و نیز معارفی است که در بدو امر از آیات برداشت نمی‌شود. نوشتار حاضر بر آن است که مفهوم‌شناسی باطن قرآن بر اساس روایات را مورد کنکاش قرار دهد. از این تحقیق حاصل می‌گردد که باطن قرآن در روایات به سه گونه مطرح گردیده است: مصادیق آیات، معانی گوناگون غیر آشکار از الفاظ آیات و معانی ژرف قرآن.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 7 تا 30

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

نقد و بررسی دیدگاه‌های مختلف در رابطه با وحیانی بودن الفاظ قرآن‌کریم

نویسنده:

محمد شیبانی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

مشهد: جامعة المصطفی العالمیة,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

وحی الهی , اصطلاحنامه علوم قرآنی , اعجاز قرآن , قرآن , کلمات قرآن , پیامبر و قرآن

کلیدواژه‌های فرعی :

ظاهر قرآن (کلام) , اشاعره (اهل سنت) , کرامت , معتزله (اهل سنت) , عصمت پیامبر (ص) , جبرئیل(ع) , باطن قرآن , برهان تجربه دینی (مسائل جدید کلامی) , کثرت گرایی دینی , القاء بر قلب پیامبر , فلسفه دین , وحیانی , غیر وحیانی , قلب پیامبر (ص) , لفظ وحیانی , طهارت قلب پیامبر اکرم (ص) , بشری بودن لفظ قرآن , الهی بودن لفظ قرآن , انشاء قرآن , قداست زدایی از قرآن ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی , مرتضی مطهری , محمدتقی مصباح یزدی

چکیده :

یکی از پرسش‌های مطرح شده درباره متن قرآن این است که آیا الفاظ قرآن مانند محتوا و معنای آن، وحی الهی است یا اینکه محتوا از سوی خداوند به صورت وحی بر پیامبر اکرم, فرود آمده و حضرت خود، آن محتوا را در قالب الفاظ درآورده است. دو دیدگاه اصلی در این مورد وجود دارد؛ دیدگاه اول، اعتقاد به وحیانی بودن الفاظ قرآن است که دیدگاه عموم مسلمانان شمرده می‌شود و دیدگاه دوم، بشری بودن الفاظ قرآن است. بر اساس دیدگاه دوم، الفاظ قرآن گفتار نبوی و تنها محتوای آن، وحی الهی است. این قول با صریح کتاب، سنت و اجماع در تعارض است. در این مقاله ابتدا مفهوم وحی تعریف شده و سپس اقوال مختلف پیرامون مسئله بیان و به نقد و بررسی آنها پرداخته شده است. در پایان دیدگاه صحیح به مراه ادله آن بیان و در نهایت چنین استنتاج شده است که قرآن کلام خدا است نه گفتار پیامبر، زیرا استناد سخنی به گوینده، وقتی صادق است که خود او معانی را در قالب الفاظ ریخته باشد و به آن نظم داده باشد. اگر پیامبر، خود الفاظ قرآنی را انشاء کرده و به معانی لباس لفظ پوشانده باشد، دیگر قرآن کلام الله نخواهد بود و با توجه به اطلاق «کلام الله» بر قرآن موجود و مفهوم «کلام» که در آن لفظ داشتن لحاظ شده است، روشن می‌شود که الفاظ قرآن کریم الهی هستند و تمامی الفاظ آن قابلیت استناد و اسناد به ذات باری‌تعالی را دارد.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 25 تا 45

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

مبانی فهم و استنباط معانی باطن قرآن کریم

نویسنده:

محمود قیوم زاده، قاسم فائز، عباس خبیری

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

ساوه: دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

بطن قرآن , اصطلاحنامه علوم قرآنی , قرآن , تفسیر باطن قرآن , استنباط از قرآن , مبانی فهم قرآن

کلیدواژه‌های فرعی :

نهج البلاغه (نهج‌البلاغه) , ظاهر قرآن (کلام) , نبوت , اهل بیت(ع) , علم امام به کتاب , انسان کامل (کلام) , معرفت باطنی , اسماعیلیه Ismailism (فرق تشیع) , ائمه و قرآن , معانی باطنی , نسبی بودن فهم , معرفت باطنی معصوم (ص) , غیر معصوم ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , محمد بن یعقوب کلینی , ابن بابویه، محمدبن علی: شیخ صدوق , شیخ مفید: محمد بن محمد بن نعمان‏ , فیض کاشانی: ملا محسن فیض کاشانی , عبدالله جوادی آملی , علامه مجلسی: محمدباقربن محمدتقی مجلسی , امام خمینی

چکیده :

اهمیت بحث باطن قرآن از آن جهت است که اولا بخشی از معانی و معارف قرآن مربوط به باطن آیات است و ثانیا جاودانگی قرآن ارتباط وثیقی با باطن قرآن دارد. موضوع باطن قرآن، از زوایای مختلفی قابل بررسی است، اما از مهم ترین مباحث آن شناخت مبانی فهم و استنباط باطن قرآن است که این امر، نه تنها در شناخت گستره و مراتب بطون قرآن موثر است، بلکه در آگاه شدن به روش صحیح تفسیر قرآن و برخورد صحیح با روایات تفسیری، نقش مهمی را ایفا می نماید. دانشمندان حوزه های مختلف علوم اسلامی در ادوار مختلف، تعاریف مختلفی از باطن قرآن ارائه داده اند اما از احادیث برمی آید که باطن قرآن، معانی و مصادیق پنهان و ناآشکار آیات است و نیز معارفی است که در بدو امر از آیات برداشت نمی شود. نوشتار حاضر بر آن است که مبانی فهم باطن قرآن را مورد کنکاش قرار دهد. از این تحقیق حاصل می گردد که مهم ترین مبانی فهم و استنباط باطن قرآن عبارتند از: وجود مناسبت میان معانی باطن و ظاهر آیات، نسبی بودن فهم باطن قرآن برای مخاطبان آن، و علم معصومان (ع) به همه بواطن قرآن.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 95 تا 120

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

اصول و مبانی تأویل قرآن از دیدگاه امام خمینی

نویسنده:

مهدی رضوانی پور

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

خراسان رضوی: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم شعبه خراسان رضوی مرکز پژوهشهای علوم اسلامی و انسانی,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

تاویل قرآن , بطن قرآن , ظاهر قرآن (کلام) , کتاب الهی , کلام الهی , کتاب تکوینی , کتاب تدوینی , اصطلاحنامه علوم قرآنی , دلالت الفاظ قرآن , قرآن , محکم و متشابه , ضرورت تأویل , تفسیر عرفانی , وضع الفاظ , معنای لغوی و اصطلاحی تاویل , تاویل از دیدگاه امام خمینی

کلیدواژه‌های فرعی :

تدبر در قرآن , تاویل عرفانی و راسخان در علم , تاویل متشابه , آیه 7 سوره آل عمران , آیه 3 حدید , آیه 59 انعام , آیه 1 قدر , آیه 78 کهف , آیه 3 دخان , آیه 113 طه ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

علامه مجلسی: محمدباقربن محمدتقی مجلسی , امام خمینی

چکیده :

در این مقاله، پس از بیان تعریف لغوی و اصطلاحی تأویل و توضیح در باره جایگاه تأویل در آیات محکم و متشابه، به بررسی اصول و مبانی تأویل قرآن کریم از منظر امام خمینی(ره) پرداخته می‌شود که عبارتند از: ضرورت تأویل قرآن، وضع الفاظ برای معانی عام، ذو مراتب بودن کتاب و کلام الهی، امکان حصول علم تأویل برای غیر معصومین(ع)

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 164 تا 185

مشخصات اثر

ثبت نظر