جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

هدف پژوهش حاضر، تحلیل میزان دانش و مهارت مربیان در پاسخ گویی به پرسش های کودکان پیش دبستانی و دبستانی دربارة خداست. این پژوهش بر روی 44 نفر از طلاب حوزة علمیة قم که مربی کودک بودند و مربیان دینی دو مدرسة غیرانتفاعی در شهر تبریز و قم اجرا شد. روش تحقیق این پژوهش، توصیفی ـ میدانی است. ابزار پژوهش نیز مصاحبة نیمه سازمان یافته است. در تجزیه و تحلیل داده ها، از روش تحلیل محتوا استفاده شده است. واحد تحلیل در این پژوهش، فرد می باشد و از آمار توصیفی، مثل فراوانی و درصد، و از شاخص های مرکزی همچون میانگین، بهره گرفته شده است. یافته ها نشان می دهد که میزان دانش و مهارت مربیان در مجموع مقولات، بین متوسط و خوب می باشد. مربیان در مقولة آشنایی با اصول و روش آموزش مفهوم خدا و ویژگی مربی موفق، بالاترین نمره را به دست آورده اند و در دو مقولة آشنایی با تحول دین داری کودک و پرسش های خاص کودکان دربارة خدا، پایین ترین نمره را کسب کرده اند.

اين رساله در پاسخ به سؤالات شيخ محمد بن عبد علي قطيفي به رشته تحرير درآمده است. سؤالات مذكور درباره مطالب زير است: 1- معني سبعه أبحر، 2- جمع بين دو روايت «ان لهم ملكاً يسددهم» و «انهم يزادون في كل جمعة»، 3- مسئله ابرام و قضا در ليالي قدر، 4- امكان يا عدم امكان تبوت آنچه براي پيامبر (ص) ثابت مي شود براي ائمه (ع)، 5- توثيق علما بعضي رجال را و تصحيح بعضي اخبار، 6- وجه چهارده تن بودن معصومين (ع)، 7- جهل بسيط يا جهل مركب در برابر عقل، 8- معني بعضي اشعار عرفاني. پاسخ سؤالاتي كه شيخ محمد بن عبدعلي بن عبدالجبار قطيفي درباره بعضي احاديث مشكله سؤال نموده و شيخ به روش خود بدانها پاسخ گفته است. سؤالها متن قرار داده شده و بطور مزج آنها را شرح نموده و پاسخ مي گويد. در جواب مسائل شيخ محمد بن عبد علي بن عبدالجبار قطيفي درباره برخي احاديث مشكله پرسيده و شيخ به روش خود بدانها پاسخ داده است. رساله ايست درپاسخ به ده سؤال کلامي واعتقادي شيخ محمد بن شيخ عبد علي قطيفي شامل مباحثي چون تأويل سبعة ابحر و…

از شیخ احسایی در پاسخ پرسش‌های شیخ محمد بن شیخ عبدالعلی بن عبدالجبار قطیفی، شمار پرسش‌ها گویا 9 باشد و جز آن دو باشد که در «فهرست کتب مشایخ» (ص 233-282) آمده است: 1. چیست معنی «العلم نقطة کثرها الجاهلون»، 2. چگونه می‌توان جمع کرد میان اینکه سال 365 روز است و آفرینش جهان در شش روز... 9. دربارۀ مدت زمان برای «فقدان» همسر برای آزادی زن. در پایان تاریخ به انجام رسیدن سلخ عاشورا (محرم) 1212ق آمده است. در فهرست کتب مشایخ 233 و 282 دو گفتار در پاسخ همین محمد بن عبدعلی آمده است که این هیچیک از آنها نیست. آغاز: حمدله. صلاة. اما بعد، فیقول العبد المسکین احمد بن زین‌الدین الاحسائی. قد ارسل الی الشیخ محمد بن الشیخ عبدعلی بن عبدالجبار آمنه الله من الخطاء... ارسل الی بمسائل عرضت له فی حال بلبال و تشویش. انجام: و تخر الجبال هداً. لا اله الا الله الملک الحق المبین، و الحمدلله رب‌العالمین و صلی‌الله علی محمد و آله الطاهرین. و کتب مؤلفه العبد المسکین احمد بن زین‌الدین فی سلخ عاشورا 1214 اربع عشرة بعد المأتین و الالف من الهجرة...

از شیخ احمد احسایی در پاسخ پرسش‌های شیخ احمد فرزند شیخ صالح طوق قطیفی (د پس از 1245ق)، احسایی در چند گفتار جداگانه به پرسش این کس پاسخ داده است (نک‍ : فهرست مشایخ 231، 250، 272، 277 و 279). با سربندهای «قال سلمه‌الله ... » و «اقول» پرسش و پاسخ‌ها شماره ندارند. برای نشانی: 1. ما الوجه فی تعدد جهات المشیة، 2. ما وجه اختصاص لفظ الله و الرحمان به تعالی، 3. ما الفرق بین الاسم و الصفة، 4. ان کان المشخص للموجودات عدماً فهو فی نفسه غیر متشخص، 5. هل جزئیات النفوس حادثة بالبدن، ام سابقة علیه... آغاز: حمدله. صلاة. اما بعد، فیقول العبد المسکین... الاحسائی انه قد ارسل الی الشیخ الارشد الشیخ احمد بن صالح بن طوق القطیفی مسائل قد تعصب علی الاذهان و قد اقر بالعجز عن اکثرها العلماء الاعیان و طلب الجواب عنها و بیان غامضها. انجام: اما تری حجر الاسود و اقوالهم. لاتوخذنی بما یقولون، و اجعلنی خیراً مما یظنون، و اغفرلی ما لایعلمون، انک انت الغفور الرحیم، ستار العیوب، غفار الذنوب، و انت حسبنا و نعم الوکیل، والحمدلله. تمت الرسالة القطیفیة.

سيد محمد از شيخ احمد احسائي اين پرسشها را مي نمايد: اول: ان الاراده في حق الله سبحانه العبد غيرها في حق الواجب سبحانه دوم: لاشك ان التكليف حال استواء دواعي العبد الي الفعل و الترك اوحال رححان دواعي احدهما سوم: و علي الثاني فالمرجوح ممتنع الوقوع و الالتزام المرجوح فالراجح واجب الوقوع چهارم: ورد الامر بالتكاليف اما لفائده ام لا لفائده ان كان الاول فهي عائدة الي المعبود او الي العابد پنجم: ادكان السعيد سعيداً في بطن امه و الشقي شقيا في بطن امه و لا يتخلف و لا يتبدل ابداً ششم: مخالفة التكليف و ترك العبادات من العبد لما ذا يصير منشاء للعذاب مع انه مستغن عن طاعة العبد منزه عن لذة الانتقام متعال عن الفرض الحاصل له و مع ذلك وصف نفسه بانه منتقم ما وجه التوفيق هفتم: التعذيب في الاخرة ضرر خال عن جهات النفع هشتم: ايضاً انه تعالي كان عالماً بان الكافر لا يؤمن كما هو مدلول بعض الايات مني كلف لم يظهر منه الا العصيان سببا للعقاب و ان كان ذلك التكليف مستعقباً لاستحقاق العذاب فوجب ان يكون قبيحا لكونه مستعقباً للضرر الخالي من النفع، نهم: انه تعالي انما كلفنا النفع لعوده الينا قال تعالي ان احسنتم لا نفسكم الايه دهم: سلمنا العقاب و جوزنا العذاب فمن اين القول بالدوام و مالدليل عليه في المقام مع ايس الناس يازدهم: ان العبد هب عصي طول عمره من الابد فيكون العذاب الموبد ظلما تعالي الله علي ذلك مع ان التجاوز مستحسن فيما بين الناس. دوازدهم: ايجاد هذا الموجود المستحق للعذاب الدائم لا يخل عن الاشكال فان ذلك الموجود له ان يقول لموجده حين الذم و العقاب انا ما كنت راضيا لوجوده فلم اوجدتني و ابتلتني بهذا البلاء العظيم مع علمك بان ذاتي كذلك و ليس عدم رضائي من سفاهتي و قلة عقلي بل كل العقلاء و يوثرون العدم علي هذا الوجود المبتلي بالعقاب دائماً و لم يتخلص من العذاب ابداً (عبدالله انوار) در پاسخ سيد محمد كه نشاني بيشتري از وي نداده است. مسأله اولي؟. الثانية لاشك ان التكليف حال استواء دواعي العبد الي الفعل و الترك او حال رجحان دواعي احدهما فعلي الاول تستحيل وقوع المأمورية. در انجامه تاريخ به پايان بردن 1237ق آمده است. (احمد منزوي) [فهرست مشايخ 19؛ مرعشي 30/79؛ مركز احياء ميراث 1/482 و 3/419؛ كتابخانه هاي گلپايگان 111؛ كتابخانه ملي 8/238 و 8/254 و 9/522؛ كتابخانه ملك 5/164؛ عكسي مركز احياء ميراث 5/71 و 7/294؛ مدرسه خان ص 92؛ مدرسه صدر بازار 1/203؛ دائرة المعارف اسلامي 1/125 و 1/151 و 6/662: احسايي؛ طبقات 13/88-191: احمد احسايي؛ اعلام 1/164: احمد احسايي؛ نسخه پژوهي 3/80؛ ]

جواب مختصري است از پنج مسأله که براي استادش شيخ احمد احسائي فرستاده اند ووي به عللي جواب آنرا به مؤلف سپرده است. عناوين مسائل چنين است: 1- تحصيل العلم أو الظن کاف في المسائل الاختلافية من الاصول والفروع أم لا، 2-باب العلم في زمان الغيبة مسدودأ ومفتوح، 3- في الکشفيات والمعقولات التي لم يرصاحبها رواية مطابقة لها حجة او غيرحجة، 4- ما الفائدة في وجود الامام علي تقدير سد الباب، 5- في شرائط نائب الامام العام في هذا الزمان. شيخ احمد، در پايان رساله با تجليل از مولف توشته است كه پاسخ اين پرسشها را من به شيخ حسن ارجاع نمودم و او چنان نوشته كه من مي نوشتم. در 26 شوال 1240 از تأليف آن فارغ شده است. آغاز كتاب: «الحمدلله رب العالمين. . اما بعد فيقول الأحقر الأحقر الأفقر ابن علي، الحسن الشهير بكوهر تجاوز الله عن سيئاتهما و حشرهما مع ساداتهما بمحمد و علي و آلهما انه قد عرض بعض الاخوان من أهل الايمان. انجام كتاب: قال عليه السلام لاشيء کالعمل فبالعمل يفوز من يفوز والحمدلله رب العالمين. [مرعشي 30/24؛ طبقات أعلام الشيعة (قرن 13)، 1/341؛ عكسي مركز احياء 6/227]

در آغاز مي گويد: اينها پرسشهايي ست كه از گذشتگان به ديگران رسيده است. اكنون به پاسخ آنها مي پردازم. پرسش و پاسخ هاي فلسفي - كلامي است. (احمد منزوي) [دائرة المعارف بزرگ اسلامي 3/19]