جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
جستجو در برای عبارت
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 11
بهره‌گیری از منابع در بحارالانوار، بررسی مورد مقصد الراغب الطالب
نویسنده:
مهدی مجتهدی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
علامه مجلسی (۱۰۳۷-۱۱۱۰ ق) در تألیف بحارالانوار از منابع بسیاری بهره برده که در مقدمه آنها را معرفی کرده است. یکی از این منابع کتاب مقصد الراغب الطالب فی فضائل علی بن أبی طالب است که پس از وی نیز در منابع مختلف و اغلب به واسطۀ مجلسی از آن نقل و یاد شده است. از آنجا که بر اساس تنها نسخۀ شناخته شده، این کتاب به فضائل دوازده امام و حضرت زهرا؟عهم؟ اختصاص دارد، با بررسی منقولات بحار از آن نخست این پرسش مطرح می‌شود که چرا تنها ده مورد و همه از یک باب مقصد که دربارۀ قضاوت‌های حضرت علی؟ع؟ است، در بحار نقل شده است؟ پرسش دیگر این که چرا در بحار نقلی در بخش معصومین؟عهم؟ از مقصد وجود ندارد؟ سرانجام این که نظر علامه دربارۀ مولف کتاب که او را حسین بن محمد بن حسن، یکی از «قدماء الاصحاب» و نزدیک به عصر شیخ صدوق (د. 381 ق.) دانسته است؛ برچه اساسی است و با وجود تکرار آن در آثار اغلب پسینیان، اعتبار آن چگونه است؟ در این پژوهش با بررسی سفرهای مجلسی، این فرضیه مطرح و با شواهد موجود تقویت می‌شود که وی در سفر مشهد به کتاب دست یافته است. مطلبی که به پاسخ هر سه پرسش مرتبط است و نظر علامه دربارۀ نام مؤلف را تحت تاثیر شیخ حر عاملی می‌داند. در پایان نشان داده شده که این نظر از پایۀ محکمی برخوردار نیست و طبق مطالعات انجام شده، مؤلف از عالمان قرن ششم و هفتم بوده و با این که گمانه‌‌های متعددی برای نام او مطرح شده ؛ بررسی‌های انجام شده بر روی نسخۀ خطی کتاب حاکی از تعلق آن به عالمی در اربل در قرن ششم و هفتم هجری است.
صفحات :
از صفحه 109 تا 138
کتاب الطبقات الکبیر ابن سعد، منبعی برای نهج‌البلاغه
نویسنده:
مهدی مجتهدی
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
چکیده :
گردآورنده نهج‌البلاغه، شریف رضی(د 406ه‍)، به ندرت از منابع خود یاد کرده‌است. کوشش ­های چند تن از محققان معاصر، به شناسایی برخی از منابع نهج‌البلاغه منجر شده‌است. نامه هفتادوهفتم یکی از عبارات مشهور و توصیه امام علی(ع) به ابن‌عباس هنگام اعزام او برای گفتگو با خوارج است که بسیار مورد استناد قرار می‌گیرد. در منبع ­شناسی نهج‌البلاغه تاکنون برای این متن تنها به برخی از منابع اشاره شده که بعد از سیدرضی تألیف شده‌است. مطالعه حاضر ضمن معرفی منابع دیگر، نخست به این پرسش می‌پردازد که منبع سیوطی (د 911 ه‍) برای این متن در آثارش چه بوده و چرا برخی از محققان را به چالش کشانده‌است؟ در ادامه نشان می‌دهد که کتاب الطبقات الکبیر اثر ابن‌سعد (د 230ه‍) به احتمال زیاد منبع مستقیم یا با واسطه سید رضی بوده‌است. همچنین ضمن بررسی چاپ‌های موجود کتاب و نواقص آن، مشخص می‌شود که نسخه‌های خطی بخشی از کتاب تاکنون ناشناخته بوده و چون در سال‌های اخیر شناسایی، تصحیح و منتشر شده، این بخش در دسترس محققان پیشین نبوده و مورد غفلت واقع شده‌است. با توجه به این‌که درباره انتساب این متن به امیرالمؤمنین علیه‌السلام تردیدهایی مطرح است، این مقاله با معرفی منبع نامه 77 راه را برای بررسی بیشتر این مسأله هموار کرده‌است.
صفحات :
از صفحه 37 تا 62
درنگی تاریخی بر نامۀ ۷۷ نهج البلاغه
نویسنده:
مهدی مجتهدی ، حمیدرضا ثنائی ، حنانه سادات زهرائی
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
چکیده :
از عبارات پراستناد و مشهور نهج‌البلاغه عباراتی است که به عنوان نامۀ هفتاد و هفتم شناخته می‌شود. بر پایۀ گزارش‌های تاریخی، این متن که خطابش متوجه ابن‌عباس است، باید توصیه‌ای شفاهی باشد که امام علی(ع) در زمان اعزام او برای گفت‌وگو با خوارج مطرح کرده­اند. دو توصیۀ اصلی در این متن عبارت‌اند از عدم استناد به قرآن و نیز به‌کارگیری سنت. توجه به ظواهر قرآن و کم توجهی به احادیث، از ویژگی‌های خوارجی بود که از میان قاریان قرآن برآمدند. پژوهش حاضر با هدف اعتبارسنجی این متن به روش نقد درونی و مقایسه با داده‌های تاریخی سامان یافته است. گزارش‌های متعدد باقیمانده از مناظرات امیرالمؤمنین(ع) و اصحابش با خوارج نهروان، صحت نقل مذکور در نهج‌البلاغه را با چالش مواجه می‌کند. افزون بر تردید موجود در انتساب و استناد این متن، نتایج حاکی از آن است که این شواهد تاریخی نه تنها مؤیدی بر رعایت توصیه‌های مذکور از سوی حضرت علی(ع) و اصحاب ایشان نیست، بلکه از نمونه‌های مهم مناظرات قرآنی در صدر اسلام به‌شمار می‌رود.
صفحات :
از صفحه 99 تا 117
زمینه های پیدایش قرآن بسندگی در میان قاریان صدر اسلام
نویسنده:
حمیدرضا ثنایی ، مهدی مجتهدی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
کلیدواژه‌های اصلی :
چکیده :
یکی از گروههای اجتماعی که در صدر اسلام شکل گرفت، قاریان یا قرّاء بودند که بعدها از درون آنان، جریانی موسوم به خوارج شکل گرفت. توجه ویژه قاریان به قرآن، به شکلی که آنها را از سایر طبقات جامعه متمایز میکرد، این سوال را به پیش میکشد که چگونه بخش قابل توجهی از قراء به تفکر قرآن بسندگی گراییدند؟ در این مجال تأثیری که دوران خلیفه دوم در رشد اندیشه» حسبنا کتاب الله « میان قاریان قرآن داشته است مورد بازخوانی قرار میگیرد.
صفحات :
از صفحه 47 تا 65
قرآن و ادب فارسی:تجلی قرآن در شعر شهریار
نویسنده:
مهدی مجتهدی
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
کلیدواژه‌های اصلی :
خاندان سُهروَردی، خاندان تصوف و علم در سرزمین‌های اسلامی
نویسنده:
حمیدرضا ثنائی، فاطمه زارع حسینی، مهدی مجتهدی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
کلیدواژه‌های اصلی :
چکیده :
نخستین رجال خاندان سهروردی از سهرورد، شهر کوچکی میان زنجان و همدان، برخاستند و با کوچ به بغداد به انگیزة قدم در راه تهذیب و تحصیل علم، این خاندان در سدة 5ق در این شهر ظهور یافت و به تدریج به تصوف و علم شناخته شد. خاندان مذکور تا اوایل سدة 9ق در عراق و جزیره دوام یافت و بیشترین اخلاف خاندان در این جا ظهور یافتند. با پراکنده شدن تدریجی برخی از رجال خاندان در سرزمین­های اسلامی، از نیمة دوم سدة 7ق تا سدة 14ق اخلافی از این خاندان در ایران، مصر و شام، ماوراءالنهر و به ویژه هند نیز ظاهر شدند. منابع سلسله­نسب همة اخلاف را به طور کامل بیان نکرده­اند. دربارة منتسبان با سلسله­نسب ناقص اجمالا می­دانیم که از نسل شیخ­شهاب­الدین عمر سهروردی(د.632ق) بوده­اند. از این رو، می­توان گفت برخی از اخلاف شیخ و تبعا خاندان تا سدة اخیر نسب خویش را حفظ کرده­ یا از نسب بردن خویش از شیخ آگاهی داشته­اند؛ با این­همه، احتمال نسب­سازی برخی از منسوبان متاخر برای خویش بسیار است. این پژوهش می­کوشد پس از معرفی خاندان سهروردی، با استقصای نام اعضا و اخلاف آن، شجره­نامة ایشان را بر پایة منابع موجود ترسیم و مدعیان انتساب به شیخ را نیز معرفی کند.
صفحات :
از صفحه 223 تا 246
کاغذ بغدادی در قرون نخستین اسلامی بازخوانی یک انگاره
نویسنده:
مهدی مجتهدی
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقيقات,
چکیده :
یکی از مهم‌ترین رویدادهایی که بر پویش­های فرهنگی مسلمانان تأثیر بی­ بدیل و پایدار نهاد آشنایی آنان با کاغذ و صنعت کاغذسازی از سال­های میانین سده دوم هجری بود. در بسیاری از تحقیقات جدید، چنین ادعا شده که ایجاد صنعت کاغذسازی در بغداد و تولید کاغذ بغدادی با چند دهه نخستین تولد این شهر هم­زمان بوده است. بر پایه این تحقیقات که بر گزارش­هایی از منابع نسبتا متأخر استوار شده، چندسالی پس از ساخت کاغذ در سمرقند (حدود 179ﻫ)، تولید کاغذ در بغداد به دستور فضل بن یحیی برمکی، وزیر هارون الرشید (حک. 170-193)، آغاز شد. در مقاله پیش رو، با استدلال بر متأخر بودن نسبی منابع مورد استنادِ این دست از تحقیقات و نیز با ذکر شواهدی چون انحصار تولید کاغذ در چین و سمرقند و نیز اتکای بغداد به واردات کاغذ از این سرزمین­ها تا سده ششم هجری، معلوم شده که قدمت وجود کاغذ بغدادی از سده هفتم که یاقوت حموی از وجود آن در بغداد خبر داده فراتر نمى‌رود.
صفحات :
از صفحه 29 تا 45
معنا شناسی ناصبی گری با تأکيد بر متون اماميه تا قرن هفتم
نویسنده:
مهدی مجتهدی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
پدیدۀ نصب یا ناصبی گری، از مفاهیمی است که در تاریخ مسلمانان شکل گرفته است. معنای لغوی نصب، برپا کردن بوده و سپس به معنی دشمنی و جنگ درآمده و در این معنی اخیر کاربرد وسیعی پیدا کرده است. این واژه ابتدا در متون شیعی کاربرد اصطلاحی یافته و مراد از آن، دشمنی با علی علیه السلام و اهل بیت پیامبر صلی الله علیه وآله است. در این تحقیق، ضمن بررسی معانی لغوی و اصطلاحی نصب، با تبیین مفهوم این واژه در متون فقهی و اشاره به برخی از احکام ناصبی، سعی شده تصویر صحیحی از مفهوم نصب و ناصبی گری ارائه شود. مفهوم و مصداق نصب در دیدگاه شیعی، به دقت در متون فقهی ارائه شده که به معنای خاص آن، یعنی اظهار دشمنی و جنگ با امام معصوم محدود شده و از کاربرد آن عام نصب که مطلق غیر شیعه را در برمی گیرد، پرهیز شده است.
نثراللئالی به ترکی جغتائی؛ نسخه‌ی‌ خطی نظم‌الجواهر و متن منتشرشده‌ای به نام این اثر
نویسنده:
مهدی مجتهدی
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
چکیده :
نثراللئالی که بنا بر مشهور از فضل بن حسن طبرسی است یکی از شناخته‌شده‌ترین مجموعه کلمات قصار حضرت علی علیه‌السلام و از متونی است که به چندین زبان ترجمه شده است. این مقاله به ترجمه‌ای مهم و کمتر شناخته شده از آن به ترکی جغتائی، موسوم به نظم‌الجواهر اختصاص دارد که توسط امیرعلی شیر نوایی (د. 908ق)، یکی از امیران سلطان حسین بایقرا (حک‍. 873-911ق)، سروده شده است. برای نخستین بار، ضمن معرفی یگانه نسخه‌ی خطی شناخته شده‌ی این اثر در ایران، کتابی که چندی پیش به همین عنوان چاپ شده‌، مورد نقد قرار گرفته است.
صفحات :
از صفحه 51 تا 62
راهنمای پژوهش درباره جناب ابوطالب (ع)
نویسنده:
مهدی مجتهدی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
  • تعداد رکورد ها : 11