جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در نوشته حاضر مطالبی درباره تاریخ زندگانی پیامبر ( صلی الله علیه و آله) قبل و بعد از بعثت در چندین فصل به نگارش در آمده است که هر فصل زیر مجموعه های خاص به خود را دارد که عبارتند از: فصل نخست در مورد میلاد و کودکی پیامبر ( صلی الله علیه و آله) می باشد که شامل وقوع حوادث شب میلاد آن حضرت، سال و ماه و روز تولد آن حضرت و دوران شیرخوارگی و سفرهای پیامبر ( صلی الله علیه و آله) به یثرب و شام است که مطالعه تاریخ زندگی چنین مرد بزرگی، از جمله حوادث تولد آن حضرت و صحنه های غم انگیز دیگری که در دوران کودکی آن حضرت رخ داد چیزهای بسیار زیادی می تواند به ما بیاموزد. فصل دوم شامل دوران جوانی آن حضرت می شود که عبارت از عواطف آن حضرت در دوران جوانی و جنگهای فجار و پیمان حلف الفضول و شبانی پیامبر ( صلی الله علیه و آله) است که مطالعه این دوره از زندگی آن حضرت بردباری و صبوری در برابر سختی ها و مصائب را به هر انسانی می آموزد. فصل سوم دوره ازدواج تا بعثت آن حضرت را در برمی گیرد که شامل پیشنهاد ازدواج، کیفیت خواستگاری، آیین پیامبر قبل و بعد از بعثت می باشد. فصل چهارم پژوهش دوران بعثت تا هجرت پیامبر ( صلی الله علیه و آله) را در برمی گیرد که شامل رفتن پیامبر به غار حرا و آغاز وحی، نخستین زن و مرد مسلمان، دعوتهای پیامبر که شامل دعوت سری، دعوت خویشاوندان و دعوت عمومی می باشد و آزار و شکنجه هایی که مشرکان قریش بر پیامبر ( صلی الله علیه و آله) و دیگر مسلمانان وارد می کردند که این فصل صحنه های پر ابهت و اسرارآمیزی مانند نزول وحی و به دنبال آن مقاومت عجیب و سرسختانه سیزده ساله پیامبر(صلی الله علیه و آله) و یاران معدود او، در راه نشر آیین اسلام در مکه و مبارزه با بت پرستی می باشد. فصل پنجم دوران هجرت تا وفات آن حضرت را شامل می شود که عبارت از هجرت به حبشه،شعب ابی طالب،وفات دو عزیز بزرگوار(ابوطالب وحضرت خدیجه(سلام الله علیها)) پیمان های عقبه اول و دوم، مهاجرت به مدینه و حوادث و رویدادهای از سال اول تا سال یازدهم و وفات آن حضرت می باشد که صحنه های پرهیجان و پرحادثه ای است که هر کدام نمونه ای از عالیترین فداکاریها و هدفها، در راه کوبیدن انواع مظاهر بت پرستی، در راه مبارزه با تبعیضات ناروا و نژادپرستی و هرگونه استعمار و استثمار بشر به وسیله بشر محسوب می شود.

نوشته ای که در حال حاضر پیش روی شماست، نتیجة ماهها، سعی و تلاش و کوشش است که در موضوعی با عنوان نقش حضرت زینب ( س) در اسلام جمع آوری شده است که زینب ( س) در لغت به معنای درخت نیکو منظر آمده و همچنین زینب نام پدر، از القاب حضرت زینب ( س) عقیله یا عقیلة بنی هاشم ( زنی که در میان خویشانش گرامی و کریمه است) و همچنین العارفه ( زنی که به اصول و فروع دین آشنا باشد) نامیده شده است و … این مجموعه از 3 فصل تشکیل شده است که هر فصل مشتمل بر چندین زیر مجموعه است . فصل اول آن مربوط شخصیت فردی حضرت زینب ( س) است که شامل زیر مجموعه هایی است. ولادت زینب ( س) ، نام گذاری زینب ( س)، نام و کنیه و القاب او، نام پدر، نام مادر، جد و جدة مادری، جدة پدری و جد پدری و جد اعلای زینب ( س)، برادران و خواهران، دوران کودکی، تشکیل خانواده، خواستگاران زینب ( س)، نحوة ازدواج او و فرزندان زینب ( س) . فصل دوم در مورد شخصیت علمی، اخلاقی، عبادی حضرت زینب ( س) است که از چندین زیر مجموعه تشکیل شده است. زینب مرجع فکری و علمی، مقام علم و درایت زینب ( س)، مقامات نفسانیه، در اخلاق زنیب ( س)، فضیلت اخلاقی، روح بزرگ و همت عالی، غرور و عزت نفس، وصایت و نیابت، زهد زینب کبری، عرفان و معرفت زینب ( س)، خلوص نیت، ایمان به هدف، صبر و تحمل زینب در مشکلات جهان، فداکاری و جهاد در راه دین، عبادت و دعای زینب ( س)، عبادت زینب ( س) که دختر بزرگ حضرت علی ( ع) در علم و فصاحت و بلاغت وارث حضرت علی ( ع) بود. او وارث خاندانی بود که سر سخت ترین دشمن آنان « یزید» دربارة ایشان گفت: « اینان خاندانی هستند که فصاحت و دانش را از پیامبر ( ص) به ارث برده و آنرا همراه شیرخوارگی از پستان مادر می مکند». حضرت زینب ( س) در فضایل نفسانی و انسانی ممتاز و بی نظیر بوده – در صبر و شکیبایی ، زهد و تقوی، ثبات قدم و قوت قلب، نصرت حق و حقیقت و عبادت، پس از مادر یکتا و بی همتاست. زینب ( س) نسبت به مقدرات الهی اعتراض نشان نمی داد انیها نشانة محبت شدیدی است که نسبت به ذات پروردگار سبحان داشت و از نظر عبادت هم برترین و بهترین مقام را داشته است حتی امام حسین ( ع) در آخرین لحظات عمر خود به حضرت زینب ( س) سفارش فرمود: که « خواهرم در نماز شب مرا فراموش مکن». فصل آخر که مربوط به نقش حضرت زینب ( س) در اسلام است و اینکه از جمله حوادث خونبار و درد انگیز اجتماعی – سیاسی اسلام حادثة جانسوز کربلا است، که از سویی نقطة اوج روحی و تعالی انسانی است، و از سوی دیگر نمایانگر فرود روح آدمی در پست ترین درکات دوزخ است. نهضت عاشورا یک نهضت ارزشی بر علیه ضد ارزشها بود که اگر بوقوع نمی پیوست با طرحهایی که بنی امیه ریخته بودند دیگر اثری از ارزشهای اسلامی و انسانی بر جای نمی ماند. در این فصل از زیر مجموعه هایی سخن به میان آمده که عبارتند از اینکه زینب در زمان رسول خدا و در زمان امام علی ( ع) و در زمان امام حسن ( ع) بعد به نهضت عاشورا و نقش زن و فریاد رسی حضرت زینب ( س)، زینب در کربلا و حوادث مربوط به کربلا، حرکت به کوفه، و خطبه های زینب ( س) در کوفه، وقایع راه به شهر شام، زینب پیام رسان خون شهیدان، خطابة زینب ( س) در کاخ سبز، عزاداری در شام، بازگشت به مدینه و شهادت حضرت زینب ( س) می پردازیم.

در محیطی که موجبات غفلت از خدا و روز حساب بیشمار است و مردم بی خبر از عواقب شوم گنهکاری در وادی طغیان و عصیان شتابان می روند و با دست خود، تیشه به ریشه ی سعادت و شرف انسانی خود می زنند و عاقبت و منتهی الیه این زندگی گناه آلوده سر از عالمی سراسر ظلمت و وحشت در آورده و خود را معذب به عذاب سوزان خدا می سازند، در چنین محیطی وظیفه ی انسانی و اسلامی هر مسلمانی ایجاب می کند تا آنجا که ممکن است به هر وسیله ای در بیداری خود و جامعه کوشا باشد تا به سعادت نهایی برسد. آنچه در این سطور می خوانیم بصورت اجمال در فصل اول غرض از خلقت انسان و هدف نهایی انسان بیان می شود و همچنین انواع قلبها و حالات آن و ویژگی قلبها اشاره شده است . فصل دوم شامل تعریف قساوت و ویژگی قلب قسیّ و آثار گناه در دل و ویژگی های قلب قسی و همچنین نشانه نخستین درجه ایمان و ... پرداخته شده است که از آیات و روایات استفاده شده است. فصل سوم شامل عوامل ایجاد قساوت که شامل موضع گیری در برابر انبیاء الهی ، پیمانشکنی ، جدایی و دوری از مکتب وحی غفلت ، اصرار بر گناه، پرگویی، خوردن حرام و ... بیان شده است. فصل چهارم : آثار شوم بیماری بیان شده است که بدبختی جامعه از همین بیماری می باشد و همچنین در مورد خطر بیماری بحث شده است تا در بیدار ساختن مردم غافل و به هوش بودن انسانها کمکی شود و دلی بیدار گردد. فصل پنجم: راههای نورانی ساختن دل و رهایی از بیماری قساوت بیان شده است که از حوادث و آثار این بیماری مطلع و بیدار شده و به حال خود توبه کنند و ظلمت غفلت را از فضای جان بزدایند تنبهی پیدا کنند و در عاقبت شوم این زندگی آلوده خود بیندیشند و تا فرصت باقی است به اصلاح خود بپردازند و این ندای آسمانی قرآن را مکرر برخود و خاندان خود تلقین نمایند. « أَ لَمْ یَأْنِ لِلَّذِینَ ءَامَنُوا أَن تخْشعَ قُلُوبهُمْ لِذِکرِ اللَّهِ وَ مَا نَزَلَ مِنَ الحَْقّ ِ وَ لا یَکُونُوا کالَّذِینَ أُوتُوا الْکِتَب مِن قَبْلُ فَطالَ عَلَیهِمُ الأَمَدُ فَقَست قُلُوبهُمْ وَ کَثِیرٌ مِّنهُمْ فَسِقُونَ » آیا هنگام آن نرسیده که گرویدگان ( ظاهری) دلهایشان به یاد خدا خاشع گردد و به انچه که از حق نازل شد بدان توجه کنند و مانند کسانی که پیش از این برایشان کتاب آسمانی تورات فرود آمد نباشد که دوره طولانی بر آنها گذشت و قلوب آنها زنگ قساوت گرفت و بسیار فاسق و خارج از وادی حق گشتند . آری! وقت آن رسیده و اینک گوش به فرمان حق باشید. حاصل گفتار این شد که اموری چند از مظاهر تمدن مادی در زندگی ما مسلمانان راه یافته و موجب پیدایش بیماری مهلک قساوت دل در مردم گشته است و یک نوع حالت صلابت و غلظت و سنگ دلی در جان ها پدید آمده و اهلیت تفهم و تأثر از مذاکرات معنوی و روحانی از قلب ها رخت بر بسته است بطوری که نه از، شنیدن آیات آسمانی قرآن تکان می خورند و نه از مواعظ آن گویی به فرموده ی قرآن حکم، از تخته سنگی کوهستانی نیز سخت تر گشته اند. « ثُمَّ قَست قُلُوبُکُم مِّن بَعْدِ ذَلِک فَهِیَ کالحِْجَارَةِ أَوْ أَشدُّ قَسوَةً » آری! این حال، حال قساوت است و بیماری مهلک بشر نطفه ی شقاء و بدبختی و هلاک ابدی ا نسان است که انسان را بسوی عذاب دردناک و سوزان منتهی می کند. «وَ مَنْ أَحْسنُ قَوْلاً مِّمَّن دَعَا إِلی اللَّهِ وَ عَمِلَ صلِحاً وَ قَالَ إِنَّنی مِنَ الْمُسلِمِینَ » کیست خوش سخن تر از آن کس که به سوی خدا بخواند و کردار نیک از خود نشان داده و بگوید من از تسلیم شوندگانم.

عنوان این پایان نامه شخصیت پردازی قصه های قرآنی است. شاید ما با بسیاری از شخصیت های قرآنی آشنا باشیم، اما هرگز از زاویه ای خاص به نوع شخصیت در قرآن نگاه نداشته ایم . در حالی که قرآن تنها کتابی است که ساختار نگارش آن با توجه به ایده آل ها وایده های انسان شکل گرفته است تا نیاز مخاطبان را باتمایلات گوناگون فراهم سازد. قرآن کریم انواع شخصیتها را در زمینه های مختلف و متنوع و در قالب های گوناگون بیان کرده است که این شخصیت ها در قصه های قرآن، هنری اعجاز آمیز دارد وعقاید واندیشه ها را با بیانی زیبا و دل انگیز مطرح کرده است تا با خواندن قصه های قرآن و شناخت شخصیتها، بهترین موقعیت برای انسان ها فراهم شود تا از لحاظ فکری الگویی مناسب برای خود انتخاب نمایند و پیام ها و اندیشه ها را دریابند و از این طریق بتوانند رفتار خود را اصلاح نمایند وخویشتن را به الگوی خود نزدیکتر نمایند و از خصلت های شخصیت های داستان برخوردار شوند. این تحقیق درچهار بخش تنظیم شده است . بخش اول با عنوان قصه قرآنی در قالب چهار فصل تدوین شده است، در فصل اول درباره تعریف قصه قرآنی نظرهای مختلفی وجود دارد که نهایتا قصه در قرآن به معنای سرگذشت و پی گیری اثر کسی یا پی جویی خبری می باشد. مفهوم قصه قرآنی با معنای لغوی آن پیوند کامل دارد، از جمله واژه قصص و مشتقات قص کاربرد قصص در قرآن به خبرهایی اختصاص یافته که در گذشته اتفاق اتفاده و با بیانی دنباله دار، تصویری هدفمند و عبرت آموز درذهن مخاطب می سازد و همچنین مفهوم قصه در قرآن منحصر به لفظ قصص و مشتقات قص نیست بلکه با واژگانی چون نبأ و حدیث نیز بیان شده است. فصل دوم: عناصر قصه قرآنی در قصه های قرآنی ، عناصرقصه تحت الشعاع هدف و پیام آن هستند و از عناصر به اندازه ای بهره گرفته شده که در تأمین هدف و پیام نقش دارند.در قصه های قرآنی آن جا که شخصیت قصه، پیامبران هستند نام آنها ذکر شده و از آنها به عنوان الگو و اسوه سخن گفته و برنامه هایشان به روشنی بیان گردیده است و در غیر پیامبران شخصیت قصه به صورت مبهم و کنایه ای مورد بحث واقع شده است. قرآن حوادث قصه ها را به گونه ای طرح و بیان می کند که مخاطب را جذب و به سمت هدف و پیام قصه راهنمایی می کند . در قرآن آن دسته از مقاطع زمانی مورد توجه واقع شده که پیام تربیتی و هدایتی دارد. در قصه های قرآنی هنگامی که مکان وقوع حوادث از تقدس و احترام ویژه ای برخودار باشد یا سبب عبرت آموزی شود نام آن ذکر شده است. عنصر گفت گو در قصه های قرآنی به صورت گسترده به کار گرفته شده است. گفت و گو در قصه های قرآنی در قالب گفت و گوی خدا با فرشتگان و انسان ها، انسان ها با یکدیگر و .. به کار رفته است. تنوع اسلوبی، تناسب و موقعیت شناسی از ویژگی های گفت و گو در قصه های قرآنی است. فصل سوم: اهداف قصه قرآنی: قصه های قرآن به گونه ای بیان گردیده است که هیچ گاه هدف ها و پیام ها تحت الشعاع عناصر قصه قرار نمی گیرد. عبرت آموزی، الگودهی، تقویت ایمان، آشنا کردن خواننده باسنت های الهی از مهمترین اهداف قصه های قرآنی هستند . بیان سرگذشت بسیاری از اقوام در قرآن برای عبرت آموزی است تامخاطبان سرنوشت خود را جدا از پیشینیان نبینند و بدانند که در صورت گرفتاری در انحراف پیشینیان همان سرنوشت درانتظار آنان است. در بسیاری از قصه های قرآنی شخصیت های نیک و شر در مقابل یکدیگر معرفی شده اند تاراهی برای الگو گیری مخاطبان باشد برخی از قصه های قرآنی برای آرامش قلبی پیامبر ? و تقویت ایمان مومنین بیان شده است و برخی با هدف توجه دادن به قدرت و حاکمیت مطلق خداوند بیان شده است. فصل چهارم: ویژگی های قصه های قرآن: تنوع در اسلوب و قالب، واقع گرایی، اصالت پیام رسانی و وجود نظم اعجازین از مهمترین ویژگی های قصه های قرآنی است.برخی از ویژگی ها ی قصه های قرآنی به ترتیب ، به بیان خلاصه و مشروح قصه پرداخته است و در برخی از آنها نتیجه قصه قبل از بیان مشروح قصه آمده است و ایجاد حالت انتظار و روحیه پیگیری ماجرا در بسیاری از قصه های قرآن مشهود است. قصه های قرآن بر اساس واقعیت های خارجی روایت می شوند و با استفاده از روش روایت غیابی بیان می شوند و همچنین نظم داستان خللی بر واقع گرایی آن وارد نمی سازد. قرآن کریم به پیام رسانی بیش از سایر عناصر قصه اصالت داده است. و در بیان قصه ها به صحنه هایی که بیشترین تأثیر را در پیام رسانی دارد، می پردازد. برخی صحنه های قصه که اهمیت کمی دارد و با دقت نظر و تأمل خواننده به دست می آید، درقصه های قرآنی بیان نشده است و صحنه های حوادث در قصه های قرآن بر اساس میزان اهمیت، تقدم و تأخر پیدا می کنند. بخش دوم این تحقیق با عنوان روش قصه پردازی در قرآن در قالب یک فصل تنظیم شده است. در این فصل به شیوه و چگونگی آغاز یک قصه با توجه به تفاوت وتنوع قصه در شروع می پردازد. و همچنین شیوه نقل حوادث داستان در دو دسته رعایت تسلسل زمانی و شکسته شدن وحدت زمانی بیان می شود. قرآن در نقل قصه ها و بازگو کردن داستان تا جایی به جزئیات در داستان و قصه می پردازد که نقش مهمی را در قصه داشته باشد و بر این اساس گاه در فرازی از داستان برخی از جزئیات و عناصر داستان را حذف می نماید یا به صورت گذرا و اشاره مطرح می کند و از آن می گذرد و گاه در فرازی دیگر در بازگو کردن همان عناصر و جزئیات تأمل و درنگ بیشتر می کند و به صورت برجسته تر رخ می نماید. قرآن با مخاطب قرار دادن، چهره های داستان را زنده می شمارد. یکی از ویژگی های قصه های قرآن این است که قرآن در پاره ای از قصه ها، گاه قصه ای را بیان می کند و در حین بیان آن، قصه و داستان دیگری را نقل می کند و خواننده را به دنبال خود می کشد و در واقع قصه دیگری را در درون خود می پروراند و همچنین قرآن در ضمن قصه گاه جمله یا جملات معترضه ای را می آورد که به هدف و درک پیام اشاره دارد. بیان قرآن در قصه عاشقانه که ردپایی از مسائل عشقی دیده می شود در کمال متانت و عفت کلام و رعایت ادب است. بخش سوم به شخصیت پردازی در قرآن پرداخته است که در قالب یک فصل تدوین شده است. از دیدگاه قرآن شخصیت بر اساس ساختار منظم شکل گرفته است: « قٌل کٌلٌ یَعمَل عَلی شاکِلَتِهِ فَرَبُّکُم اَعلَم بِمَن هُوَ اَهدَی سَبِیلاً» ؛ بگو: هر کسی که بر ساختار و خلق وخوی خویش عمل کند، پس پروردگارتان داناتر است به کسی که به هدایت نزدیک تر است. اما این ساختار منظم و شکل گیری، ثابت نیست و به اراده و عقیده فرد بستگی دارد که شاکله را تغییر بدهد یا ندهد. در علم روانشناسی تعریف واحدی از شخصیت وجود ندارد و شخصیت در این علم به معنای مجموعه ای واحد و منسجم می باشد، با صفات ثابت و نسبتا مداوم که فرد را از دیگر افراد متمایز می سازد. در قرآن متناسب با نقش، هدف، مضمون و حادثه، شخصیتی خاص شکل گرفته است و شاهد شخصیت های گوناگون و متفاوتی هستیم که در قرآن چه با نام و چه بی نام، چه مثبت یا منفی، بر محور توانمندیها و عملکرد خود عمل می کند. بخش چهارم شخصیت پردازی داستان حضرت یوسف که در قالب سه فصل تنظیم شده است. در فصل اول دورنمایی از سوره یوسف از جمله محتوا و فضیلت سوره، شکل هنری و ساختار رویداد داستان مطرح شده است در فصل دوم شخصیت های فرعی داستان که شامل حضرت یعقوب ، برادران یوسف ، همسر عزیز و زنان شهر بیان شده که نقش های مهمی را ایفا می کنند به گونه ای که هر کدام هدف مشخصی را دارند. فصل سوم شخصیت اصلی داستان یعنی، نوه گرانقدر ابراهیم ( ع) یوسف صدیق که در مکتب نیای گرامیش تربیت یافته شخصیت ذو ابعادی دارد که در تمامی عرصه ها خوش درخشید و از میادین آزمایش های سخت الهی پیروز و سربلند خارج شد. یوسف به حقیقت تبلور کامل تمام فضایل اخلاقی و انسانی است. در شخصیت او همه خصال نیکو از مهر و عفو و تواضع گرفته تا توکل، عفت، ورع ،امانت و تدبیر نه تنها جلوه گر که شعله ور است. اما در زندگی او، به فراخور شرایط پیش آمده، صفاتی مانند عفت، امانت و مدیریت ظهور بیشتری داشته اند، یوسف ( ع)علاوه بر صورتی زیبا، از سیرتی دلربا برخوردار بود که حقیقتا هر کس چشمان بصیرت خود را بر آن همه سجایا و کمالات بگشاید، بی اختیار دستان خود را در شوق لقای وی خواهد برید و لحظه ای فراق او را تاب نخواهد آورد.

این تحقیق تحت عنوان « حقیقت انسان در قرآن» می باشد که در سه بخش گردآوری شده است. بخش اول باعنوان « آفرینش انسان» است که متشکل از دو فصل می باشد ، در فصل اول آن به مراحل خلقت انسان اشاره شده که اولین انسان از خاک وگل وزمین ، سپس نسل او از نطفه و علقه وپس از آن از مضغه، عظام و لحم آفریده شده است. در فصل دوم، ساحت روحانی انسان با دلایل عقلی و نقلی مورد بررسی قرارگرفته و از جمله مهمترین دلایل نقلی ذکر شده در این زمینه ، آیه ایی می باشد که در آن از روح تعبیر به خلق دیگر می کند، و همچنین از جمله مهمترین دلایل عقلی ذکر شده بر اثبات روح : آن می باشد که انسان حقیقتی دارد و از آن به کلمه « من» در تمام عمر نام می برد. بخش دوم ، با عنوان« جایگاه و منزلت انسان از منظر قرآن» می باشدکه در دو فصل گردآوری شده ، در فصل اول آن به اثبات خلاف? الهی انسان از دیدگاه آیات و روایات پرداخته شده و اینکه خلافت منحصر به شخص حقیقی حضرت آدم? نیست و شامل همه نوع انسان می گردد. با این توضیح که : قرآن کریم ، رمز خلافت آدم?را تحمل و آگاهی او به چیزی می داند که فرشتگان توان تحمل و استعداد درک آن را ندارند و آن اسمائی است که غیب آسمان ها و زمین به حساب می آید. در فصل دوم آن به کرامت انسان در قرآن اشاره شده و کرامت را به معنای سخاوت ، شرافت ، و عزت می داند چرا که کرم اسم عامی است که ،اگر وصف خدا واقع شود ، مراد از آن احسان و نعمت آشکار خداست و اگر وصف انسان باشد ، نام اخلاق و افعال پسندیده اوست که از وی ظاهر می شود و نحو? وجود و هستی خاصی است که کامل ترین مصداق آن برای خدای سبحان ثابت است. بدین منظور در توصیف شخصیت و کرامت انسان از دو جهت سخن به میان آمده : یکی در باره داشته ها و ظرفیت های وجودی که از آن به کرامت ذاتی تعبیر می شود و دیگری از یابد ها و نباید هایی که آن داشته ها را تقویت می کند و از آن به کرامت اکتسابی تعبیر می شود، و در همین راستا هریک از آنها با توجه به آیات کریمه قرآن و روایات ائمه معصومین ( علیهم السلام) مورد بررسی قرارگرفته است. بخش سوم با عنوان « انسان و اختیار» می باشدکه در دو فصل گردآوری شده ، در فصل اول به بیان حقیقت اختیار و اینکه خداوند انسان را موجودی مختار آفریده و همچنین اثبات اختیار از دو راه علم حضوری و علم حصولی پرداخته شده است ،در فصل دوم آن ، آراء متکلمان در تفسیر اختیار با توجه به قواعد و اصول کلامی مورد بررسی قرار گرفته ودر همین راستا به بیان سه دیدگاه ( تفویض ، کسب ، و امر بین الامرین) پرداخته شده است. چراکه مفوضه بر این عقیده اند که : خداوند انجام کارها را به انسان واگذار کرده و خود را از این قدرت کنار کشیده است. به این معنا که : فعل اختیاری انسان فقط توسط او پدید می آید و مخلوق خداوند نیست. از طرفی معتقدان نظریه کسب نیز بر این عقیده اند که : افعال انسان فقط به قدرت خداوند تحقق می یابد و قدرت و اختیار انسان در تحقق افعال او هیچ تأثیری ندارد. بلکه تنها با وقوع فعل تقارن دارد ، بدون اینکه قدرت او در وجود فعل تأثیری داشته باشد ، جز اینکه انسان محل وقوع فعل است. بنابراین آنچه در این میان صحیح به نظر می رسد نظریه امر بین الامرین است. که در آن دو مطلب اساسی بیان شده است: 1.نهی گناهکار. 2.بازنداشتن جبری او از گناه. چراکه مطلب نخست بیانگر این است که انسان به کلی به خودش واگذار نشده است و در نتیجه : اندیشه تفویض باطل است چنانکه مطلب دوم بیانگر مجبور نبودن او در مورد گناهی است که انجام می دهد.

متفکران و دانشمندان مسلمان از دیرباز بر این باورند که اسلام دینی جامع و جهانی و جاودان است، و پیروان خود را تنها به نماز و روزه و دیگر عبادت های فردی فرا نمی خواند، بلکه دیگر احکام از جمله امور اقتصادی، حقوقی و سیاسی را نیز مطرح می کند، این مطلب بیانگر آن است که احکام اسلام فراگیر است و با توجه به نیاز آدمی وضع شده است. بی شک احکام سیاسی و اجتماعی تنها در سایه رهبری شخصی جامع الشرایط میسر می شود. تحقیقی که هم اکنون پیش روی شماست، شامل سه بخش، هر بخش شامل چندین فصل می باشد، که در آن سعی شده ولایت فقیهان را از سه دیدگاه " قرآن، سنت و عقل" مورد توجه قرار دهد. بخش اول، حکومت است که شامل دو فصل می باشد. در فصل نخست واژه حکومت را تعریف می کنیم و ضرورت حکومت را از دیدکاه های مختلف مورد بررسی قرار دهیم، که با نبود حکومت، جامعه دچار هرج و مرج می شود و برای جلوگیری از این هرج و مرج لازم است حکومت تشکیل داد. در فصل دوم این نوشتار به انواع حکومت ها که شامل حکومت الهی و غیرالهی است، می پردازیم. از میان این دو حکومت، حکومت الهی، حکومت مورد قبول جامعه اسلامی است که با وجود این حکومت، موجبات رسیدن به کمال فراهم می شود. در ادامه حاکمیت انبیاء و لزوم بعثت و وظایف و سیره انبیاء که سیره ایشان دلالت بر این دارد، که انبیاء نیز حکومت تشکیل می دادند مطالیبی بیان کردیم. بخش دوم، امامان تداوم بخش دین هستند، که شامل دو فصل می باشد. فصل اول در مورد امامت می باشد که در آن ولایت امام وظایفی که امام در اداره جامعه دارد، مرجعیت دینی و امام و مراتب امام که پنج مرتبه دارد شامل: رهبری با گفتار، رهبری با گفتار و کردادر، رهبری سیاسی غیرمجتهد، رهبری سیاسی مجتهد و رهبری سیاسی غیرمعصوم که توضیح هر یک از این مراتب بیان شده است. فصل دوم این بخش، در مورد ترویج دین و عصر غیبت می باشد. در این فصل منظور از غیبت که غیبت کبری وصغری می باشد بحث شده و در مورد اینکه مردم در عصر غیبت باید به علماء و فقها مراجعه کنند و به بیان دیگر همان غیبت و مسئله مرجعیت دینی و نیز اندیشه ای سیاسی که شیعه در این عصر داشته و همچنین در مورد جاودان بودن اسلام که برای همه زمان ها و مکان ها برنامه دارد. بخش سوم، ولایت فقیهان تداوم امامت است، که حاوی سه فصل است. فصل اول، ولی فقیه و راه های اثبات آن است. در این فصل معنای لغوی و اصطلاحی ولی فقیه و مختصری از تاریخچه ولایت فقیه در زمان غیبت، که ولایت فقیه در این زمان پنج مرحله را پشت سر گذاشته است و مشخصات این پنج مرحله نیز بیان شده است. شیعه و ولایت فقیه، که تاریخ آن از دیدگاه شیعه به عصر غیبت بر می گردد. ولایت فقهاء در زمان غیبت که ادامه ولایت ائمه است، و همچنین شرایطی که ولی فقیه برای حکومت بر جامعه داشته باشد، که به پنج مورد از مهمترین موارد آن اشاره شده است. شأن ولی فقیه و فرق ولی فقیه و مرجع که از مهمترین مسائل موضوع ولایت فقیه در دروه غیبت می باشد، و همچنین ولایت فقیه را از دیدگاه های مختلف ( قرآن، سنت، عقل، و از نگاه امام خمینی ( ره) و شهیدان) مورد بررسی در این فصل قرار داده ایم. فصل دوم این بخش اختیارات و وظایف ولی فقیه می باشد. در این فصل مطالبی پیرامون ولایت محدود و ولایت مطلقه بیان کردیم که از نظر خردمندان ولایت محدود مردود است اما ولایت مطلقه مورد قبول علماء زیادی از شیعه بخصوص حضرت امام خیمنی ( ره) قرار گرفت. در ادامه وظایف فرهنگی، سیاسی و نظامی و اقتصادی و وظایفی که ولی فقیه از نگاه امام خمینی ( ره) دارد بیان شده است. در فصل سوم این بخش در مورد ولایت فقیه در قانون اساسی شرایط و وظایفی که از نظر قانون اساسی ولی فقیه دارد و چگونگی انتخاب شدنش و ارتباطش را قوای سه گانه ( مقننه، قضائیه و مجریه) و مشروعیت پیدا کردن نظام با امضای ایشان مطالبی بیان شده است، و نیز در مورد اینکه امام خمینی ( ره) احیاگر بزرگ ولایت فقیه هستند و استمرار این ولایت با مقام معظم رهبری مطالبی بیان کرده ایم. در خاتمه پرسش و پاسخ و نتیجه گیری نموده ام.

هدف از انتخاب این تحقیق این می باشد که : تربیت از دیدگاه روایات و قرآن مورد بررسی قرار گیرد و همچنین از دیدگاه علم که به این مسئله توجه خاصی شده، پرداخته شود. واین که چرا برخی از مادران از زیر بار مسئولیت شانه خالی می کنند و به جای این که خودشان کودکان معصوم و بی گناه را تربیت کنند به دست پرستاران و کودکستان ها می سپارند، البته شاید دلایلی برای خودشان داشته باشند که از جمله شاغل بودنشان که این خود جای بحث دارد. در واقع این تنها مادرانند که می توانند این کودکان را که قلبی پاک و معصوم دارند(و هر بذری را که بپاشی همان را درو خواهی کرد) تربیت کنند. و به دست پرستاران و کودکستان ها نسپارند تا در آینده فرزندانی سالم و مفید برای جامعه باشند. در غیر این صورت تربیت غلط باعث سقوط و انحراف فرزندان و موجب آلودگی خود و جامعه خواهند شد. و باید توجه داشت که تربیت فرزندان تنها مختص به اسلام نمی باشد. بلکهک در دوران قبل از پیامبر ( ص) در میان ملل و ادیان مختلف نیز وجود داشته است. بررسی های علمی نشان می دهد که دوران کودکی نسبت به دوره های دیگر زندگی نقش زیربنایی دارد.روانشناسان از این دوره به عنوان دوره ی اساسی و پایه یاد می کنند. در این دوران می توان بنای یک زندگی سالم و سعادتمند را پی ریزی کرد و از بروز بسیاری از مشکلات در آینده جلوگیری نمود.این نکته مهم است ککه باید در آن بسیار تأمل کرد. غالبا دیده می شود که خانواده ها در برخورد با فرززندان نوجوان خود با مشکلات جدی روبه رو هستند که شاید همیشه نتوان آن ها را به راحتی حل کرد.در یک بررسی علمی می توان دریافت که: ریشه ی بسیاری از مشکلات رفتاری نوجوانان و جوانان در نارسائیهای تربیتی در دوران کودکی نهفته است. بنابراین اگر خانواده بابکارگیری اصول و روشهای صحیح به پرورش فرزندان بپردازند، بسیاری از این گونه مشکلات پیش نمی آید.

موضوع مهدویت یا مصلح کل ، نظریه و اندیشه ای نیست که در طول زمان در اذهان پدید آمده و برای تسکین دردها و ایده ای برای دلداری مظلومان باشد ، بلکه هویت شیعه و مسلمانان است که با توجه به آیات و روایات می توان به اثبات آن پرداخت . لذا مقاله ای با موضوع مهدویت از دیدگاه مسلمانان که شامل اهل شیعه و سنت است ؛ گردآوری شده است . که این مقاله از پنج بخش تشکیل یافته که : بخش اول مفهوم و فلسفه مهدویت است که شامل چهار فصل می باشد ، در فصل اول به زندگی شخصی و فردی حضرت مهدی اشاره شده ، در فصل دوم ، فلسفه مهدویت و سر نهانی غیبت مطرح شده و در فصل سوم مهدویت از دیدگاه مکاتب دیگر از جمله آیین یهود و مسیحیت و زرتشتیان مورد بررسی قرار گرفته و در فصل آخر نیز ابعاد اعتقاد به مهدویت چه از لحاظ اجتماعی وفرهنگی ، و چه از لحاظ سیاسی – امنیتی و چه اقتصادی بیان شده است . بخش دوم که مهدویت از دیدگاه اهل شیعه می باشد شامل دو فصل است که در فصل اول به احادیث وارده از پیامبراکرم? بیان شده و در فصل دوم به احادیث وارده از ائمه اطهار(ع) اشاره شده است . در بخش سوم مهدویت از دیدگاه اهل سنت است که مطالب در دو فصل بیان شده است ، که در فصل اول مهدویت در منابع حدیثی اهل سنت و در فصل دوم به نگرش اندیشمندان اهل سنت پیرامون مهدویت و اعترافات این اندیشمندان به بسیاری از اعتقادات اهل شیعه مورد بررسی قرار گرفته است . بخش چهارم که اشتراکات و اختلافات اهل شیعه و اهل سنت است از دو فصل تشکیل یافته که در فصل اول آن نقاط اشتراک اهل شیعه و اهل سنت در زمینه مهدویت بیان شده و در فصل دوم آن به نقاط افتراق این دو گروه و اختلافات آن ها پرداخته شده است. در بخش پنجم به مقوله انتظار پرداخته شده است که ابعاد و آثار انتظار و وظایف منتظران در زمان غیبت آن امام بزرگوار اشاره شده است و چگونگی قرار گرفتن در سلک منتظران ، و این که چه پاداشی در انتظار این منتظران است نیز اشاره ای مختصر شده است . در پایان با امید به اینکه فرهنگ مهدویت در عرصه های مختلف فرهنگ عمومی و جامعه علمی به صورت کاربردی مورد توجه قرار گیرد و ما شاهد گسترش هرچه بیشتر فرهنگ مهدوی در جامعه خود و سراسر جهان باشیم با نهادینه سازی فرهنگ متعالی ، زمینه پویایی هرچه بیشتر این حکومت جهانی را فراهم سازیم.

ازدواج مرحله ی مهمی از تشکیل خانواده است که بیش ازهمه ی مراسم و رویدادهای زندگی انسان و جنبه های متعدد فردی و اجتماعی اهمیت داردکه شامل تعریف ازدواج از دیدگاه اسلام، حاکمیت اصل زوجیت در نظام آفرینش و یکتائی پروردگار، فضیلت ازدواج ، فوائد ازدواج ، آگاهی و آزادی در انتخاب همسر، زمان ازدواج، معیار در لغت به معنای اندازه و مقیاس و در اصطلاح همه ی ابزارهای مادی و معنوی سنجش را شامل می شود و شامل انگیزه ی بحث از معیارها، چرا انتخاب همسر باید طبق معیار باشد، نقش همسر در تربیت فرزند ، نقش همسر در شخصیت اجتماعی کودک ، نقش همسر در عبادات . مهمترین معیار در انتخاب همسر، ایمان و دینداری است و دیگر معیارهای انتخاب همسر شامل حسن خلق، اصالت خانواده ، عقل و هوش ، همانندی و کفویت ، تقارن سنی در ازدواج ، سلامت جسم ، سلامت روان ، عفت و پاکدامنی ، جمال و زیبایی ، باکره و دوشیزه بودن ، مال و ثروت ، شغل ، تحصیلات ، عشق و علاقه ، صفات زنان شایسته و ناشایسته از دیدگاه روایات ، صفات مردان شایسته و ناشایست از دیدگاه روایات. بعد از آشنایی با معیارها، نوبت به گزینش همسر طبق آن معیارها می رسد، که شامل مشاوره، تحقیق، و راه های آن ، واسطه و معرف، فرستادن پیک ، دیدار دختر و پسر و گفتگوی مستقیم ، استخاره، تقدیر. در پیشینه این تحقیق کتابهایی من جمله کتابهای آقای علی اکبر مظاهری، ( جوانان و انتخاب همسر)؛ و آقای ابراهیم امینی ( انتخاب همسر)؛ و کتابهای روایی از جمله وسائل الشیعه و مستدرک الوسائل و ... نوشته شده است. هدف از این تحقیق آشنایی جوانان با معیارهای صحیح انتخاب همسر و راه های گزینش همسر است. ضرورت تحقیق از این جهت است که بیشترین عامل در طلاق ها و فراق ها ، انتخاب همسر بر طبق معیارهای ناصحیح است ، در این تحقیق به معیارهای صحیح انتخاب همسر پرداخته شده تا ازدواج موفقی داشته باشد. کلیدواژه معیار، همسر، گزینش.

آنچه در پیش رو دارید، تلاشی است تحقیقی و کنکاشی است جستجوگرانه در موضوع امر به معروف و نهی از منکر از دیدگاه قرآن و روایات و سیره پیشوایان و طرحی است نسبتا جامع و دربرگیرنده پاسخ هایی به پرسشهای زمان ما. امر به معروف و نهی از منکر از جمله مهمترین دستورهای دینی و تکالیف الهی است که اهمیت زیادی نسبت به بسیاری از واجبات دیگر دارد، چرا که رواج خوبی ها و واجبات دیگر در گرو انجام این تکلیف می باشد. قیام ها و حق طلبی ها ی ائمه دین، در قالب امر به معروف و نهی از منکر صورت گرفته است که یکی از آنها قیام خونین سیدالشهدا در کربلاست، که عملا و صراحتا انگیز ه قیام خود را عمل به این واجب برشمرده اند. در مورد امر به معروف و نهی از منکر – معطوف به اهمیت که در متون دینی دارد- باید پرسید که: آیا همان قدر که درمتون دینی تأکید شده است اهمیت آن درک شده؟ از ابعاد و ویژگی ها و چند و چون آن به اندازه کافی اطلاع داریم؟ این فرضیه چه نفش و جایگاهی در جامعه می تاند ایفا کند، و تا حد مطلوب چه قدر فاصله داریم؟! امر به معروف و نهی از منکر، یک واجب مهمی است که متأسفانه هم شناخت کافی در مورد آن وجود ندارد و هم به طور شایسته مورد توجه قرار نگرفته است. حتی در جامعه اسلامی ما، ب این که قرآن واحکام در درجه ی اول اهیمت قرار داردند، ولی باز هم این اصل مهم مورد غفلت و کم مهری واقع شده و عنایت کافی بدان مبذول نشده است. بنابراین هم از لحاظ دینی و هم از لحاظ نیاز روز لازم است که این موضوع مورد بررسی و دقت قرار گیرد و هم ابعاد مختلف مسأله در حد وسع و توانایی مورد کنکاش قرار گیرد. در این نوشتار سعی ما هم بر این است که در حد توان ابعاد موضوع را در چهار بخش مود بحث و بررس قرار دهیم. هر بخش مشتمل بر چندین فصل است و هر فصل زیرمجموعه های خاص خود را دارد. بخش اول به کلیات مطالبی در مورد امر به معروف و نهی از منکر می پردازد که اصولا چه ضرورتی دارد، به بحث در این مورد بپردازیم و در ادامه هدف و پیشینه این فریضه الهی بیان می شود. همچنین بیان می شود که چه راهکارهایی برای اجرای این فریضه وجود دارد. بخش دوم آن مربوط به امر به معروف و شرایط آن است که در دو فصل مورد بحث و بررسی قرار گرفته که عبارتست از: 1- معروف و منکر – آمر و ناهی، که زیرمجموعه های زیر را در بر می گیرد: الف) معنای امر به معروف و نهی از منکر چیست؟ برای امر به معروف و نهی از منکر باید معروف و منکر را شناخت و دانست که چه کاری در محدوده معروف است تا امر به آن لازم باشد و چه کاری در محدوده منکر است، تا نهی از آن واجب باشد. ب) ما باید از چه راههای معروف و منکر را بشناسیم تا بتوانیم آن طور که شایسته و بایسته است عمل کنیم؟ سرشت انسان به گونه ای است که ذاتا جویای کمالات و زیبایی هاست لذا از پستیها و زشتیها دوری می کند و به سوی خوبی و کمالات می رود. به حکم اینکه اسلام آخرین دین و کاملترین شریعت است انسان برای شناخت معروف و منکر نیازمند به آن است. و در نهایت یکی از نعمت هایی که خداوند متعال در نهاد انسان قرار داده وجود پیامبر درونی یا عقل است که انسان با سنجش اعمال به خوبی و بدی آن پی می برد. ج) مصادیقی باید وجود داشته باشد تا به واسطه آن به معروفها عمل کرد، و از منکرات اجتناب نمود. د) امر به معروف و نهی از منکر وظیفه افراد خاصی نیست بلکه دین مبین اسلام عمل به این فریضه را بر همه واجب نموده که به نیکی امر و از بدی نهی نمایند لذا همه را در برابر این تکلیف مسئول می شمارد. ه) شخصی که می خواهد وظایف دینی خویش را عمل کند تا کلام و سخن او در دیگران اثر بخشد باید دارای ویژگیها و خصوصیاتی باشد. برای این که در جامعه بتوان خوبیها را گسترش داد و از مفاسد جلوگیری کرد باید خود شخص آمر و ناهی دارای مقدماتی باشد تا دیگران به سخنان او گوش فرا دهند. 2- شرایط امر به معروف و نهی از منکر: به طور کلی تکالیف اسلامی دارای شرط هستند شرایط عمومی و شرایط خصوصی، در صورت تحقق این شروط است که امر به معروف و نهی از منکر واجب خواهد شد. بخش سوم در رابطه با جایگاه امر به معروف و نهی از منکر، مراحجل و شیوه های آن سخن به میان می آورد. که دارای دو فصل است: 1- جایگاه امر به معروف و نهی از منکر از دیدگاههای مختلف دین مبین اسلام که جامعه را به مصلحت و کار نیک فرمان داده و از مفسده و کار زشت نهی فرموده شآن امر به معروف و نهی از منکر را بسیار بزرگ شمرده و راجع به آن تأکیدات و ترغیبات فراوان نموده است. این فریضه بزرگ در قرآن مجید آیات متعددی را به خود اختصاص داده که تعداد 17 آیه مورد بحث قرار گرفته شده. و این نکته بسیار مهم گنجانده شده که، هر جامعه ای به این فریضه بزرگ ارج نهد به عنوان بهترین امت تلقی شده است. هنگامی که سیره معصومین را مورد بررسی قرار می دهیم چنین دریافت می شود که، آنان اساس و بنیان کار خود را بر آن نهاده اند و خطوط اصلی هدایت را همواره با ذکر معروفها مشخص نموده و راههای به بن بست رسیده را با بیان منکرات تبیین فرموده اند. مبحث بعدی این است که اساسی ترین عنصری که در قیام امام حسین ( ع) نقش داشته امر به معروف و نهی از منکر بوده و این مطلب به وضوح در سخنان آن حضرت دیده می شود. امر به معروف و نهی از منکر در سیره و روش تمامی بزرگان، علما، دانشمندان دین شناس و مجاهدان در راه خداوند بوده است آنان که با الگو قرار دادن پیامبر و ائمه معصومین ( به حکمو وظیفه ای که اسلام بر عهده انسانهای مؤمن نهاده) همواره برای احیا، نشر و تبلیغ مکتب اسلام سعی و کوشش فراوان نموده اند و اینکه ما در این نوشتار به نحوه عملکر برخی از آنان در این زمینه می پردازیم، چهره هایی که زندگی خود را صرف معرفی کردن ارزشهای اسلامی و بر حذر داشتن مردم از کارهای ناصواب داشته اند. 2- مراحل و شیوه های امر به معروف و نهی از منکر. تدریجی بودن از نعمت های خداوند متعال در خلقت،آفرینش، قانونگذاری و تشریع بوده است بر همین اساس احکام الهی در مدت 23 سال بر پیامب نازل شد و حتی گاهی در مورد یک مسأله مثل شرب خمر به تدریچ بیان گردید. تبلیغ یک وظیفه عمومی برای همه مسلمانان است وظیفه هر مسلمانی این است که حامل پیام الهی باشد و سعی کند ابتدا خود به این پیام الهی عمل نماید و آن را نیز در جامعه به مرحله عمل تحقق برساند. مطلب بعدی نیز در زمینه مراحل آن است که دارای سه مرحله امر به معروف قلبی، لسانی و یدی می باشد. بخش چهارم این بخش در زمینه نقش فریضه امر به معروف و آثار آن بحث می کند. این بخش دارای 5 فصل ذیل است: 1- امر به معروف و نهی از منکر در دفاع از اسلام 2- آثار امر به معروف و نهی از منکر 3- آثار سلب و تخریبی ترک امر به معروف و نهی از منکر 4- علل و عوامل گرایش به منکرات 5- علل و عوامل بی تفاوتی در برابر منکرات جهانی بودن اسلام وکوشش در راه تحقق حاکمیت آن در حد وسیعی متأثر از اصل امر به معروف و نهی از منکر است انقلاب اسلامی ایران نیز یکی از ثمرات و نتایج با ارزش این اصل مسلم در جنبه های سیاسی و حکومتی آن است. حال جای پرسش است که چرا با وجود این همه تأکیداتی که نسبت به این فریضه صورت گرفته باز هم این فریضه در زمان کنونی ما مورد بی مهری واقع شده ؟! چرا به آنچه می دانیم عمل نمی کنیم؟! اساس امر به معروف و نهی از منکر نیکوکاری است. مگر ممکن است کسی بخواهد از خودگذشتگی کند و خود را در خدمت خلق قرار دهد ولی دیگران را به سمت و سوی خیر و نیکی از طریق امر به معروف و نهی از منکر رهنمون ننماید؟! آری اگر از درون مراقب خود باشیم و مردم از برون مراقب ما باشند و مسئولین در رأس نظام سیاسی و حکومتی، مشوق خوبیها و مانعی بدیهای افراد جامعه باشند، بهترین جامعه را خواهیم داشت و به فرموده امام ( ره) می توانیم انقلابمان را به تمامی کشورها صادر نمائیم. ان شاءالله از خداوند توفیق همه را در انجام این فریضه الهی خواهانم و اگر لغزشی در نوشته هایم است، از خداوند عزیز عذر می خواهم.