جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

روش تربیتی اسلامی در دو دوره قبل و بعد از بلوغ انسان در دو فصل، نوشته ای است که در فروردین ماه سال ۱۳۶۰ به صورت سخنرانی در تالار وحدت مطرح شد و به تربیت انسان در دو مرحله پیش از بلوغ و پس از بلوغ نظر دارد و در دو فصل مکتوب گردیده است. در فصل اول به محیط های تربیتی، شکل های تربیتی، عوامل تربیتی و وسایل تربیت توجه دارد و در فصل دوم، انسان را در چهار حوزه معرفت، احساس، عمل، علوم مورد ارزیابی قرار می دهد. در این نوشته از تربیت اسلامی، فلسفه اسلامی، عرفان اسلامی و اخلاق اسلامی، صحبت شده و به اشاره میان دو جریان اسلامی و مسلمین در تربیت و فلسفه و عرفان و اخلاق خط فاصل گذاشته شده است؛ چون جریان التقاط همیشه ریشه در بیرون مرزهای اسلام ندارد که گاهی از دل مسلمین هم منشاء می گیرد و دستاورد مسلمین به اسلام بسته می شود.

باوجود اهمیت علوم انسانی و نقش بسزای آن در احیای فرهنگ دینی‌ـ‌ملّی و توسعۀ علوم و فناوری، این علوم در دانشگاه‌های ایران آن‌گونه که لازم است مورد توجه قرار نگرفته و جایگاه شایسته‌ای ندارد. هدف از پژوهش حاضر، بررسی نقش و جایگاه مدیریت تحولات علوم ‌انسانی در آرا و اندیشه‌های امام خامنه‌ای (حفظه‌الله) است. این پژوهش به‌صورت نظری و با روش سندکاوی انجام گرفته است. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که مبانی مادی و ضدّ دینی، ماهیت غربی، الگوگیری بی‌قید و شرط از نظریه‌ها و تولیدات غربی، نادیده‌انگاشتن جایگاه و منزلت نخبگان، دانش‌آموختگان، مؤسسات و تولیدات علوم انسانی، مهم‌ترین چالش‌هایی هستند که از دیدگاه امام خامنه‌ای (حفظه‌الله)، علوم انسانی در دانشگاه‌های ایران با آنها روبه‌رو است. همچنین، یافته‌ها نشان می‌دهد که استخراج مبانی این علوم از دین، بومی‌سازی، نظریه‌پردازی، تولید علم و نوآوری‌های علمی و لزوم توجه کافی به جایگاه نخبگان، دانش‌آموختگان، مؤسسات علوم انسانی، مؤثرترین راهکارها در مرتفع‌کردن نواقص و بهبود وضعیت علوم انسانی در آرا و اندیشه‌های امام خامنه‌ای (حفظه‌الله) است.

در این رویداد مدرسۀ تردید با عنوان «حکمت به‌منزلۀ امری میان‌فرهنگی» دکتر مالک حسینی در مورد سه موضوع صحبت می‌کند: الف) نخست با توجه به ریشه لغوی واژه حکمت، تعاریفی از این مفهوم ارائه می‌دهد. ب) با مبنا قراردادن تعاریف ذکر شده از رویکردی موجه به مفهوم حکمت دفاع می‌کند. ج) و در نهایت از ویژگی میان‌فرهنگی بودن فرهنگ می‌گوید.

پژوهش حاضر با هدف بررسی مفهوم سبک زندگی با رویکرد روان‎شناسی، جامعه‎شناسی و اسلام انجام شده است. روش این پژوهش به لحاظ جمع‌آوری و تجزیه و تحلیل داده‌ها «توصیفی-تحلیلی» است؛ بدین صورت که برای استخراج تعریف دقیق سبک زندگی و نیز سبک زندگی اسلامی، به گزاره‌های دینی و متون روان‎شناختی و کتاب‎های لغت مراجعه شده است و اطلاعات به‌دست‌آمده با روش توصیفی- تحلیلی تجزیه و تحلیل شده‌اند. در این نوشتار، در بررسی و تحلیل واژه سبک، سه تعریف ارائه می‌گردد و در ادامه، تعریف‌های سبک زندگی در سه رویکرد جامعه‌شناسی، روان‎شناسی و اسلامی به دست داده می‌شود و پس از بررسی تفاوت‌ها و وجوه مشترک سه رویکرد در محورهای مختلف، تعریف‌هایی مناسب ارائه می‌شود. در پایان، با استفاده از منابع اسلامی، تعریف سبک زندگی اسلامی به عنوان مصداقی از سبک زندگی روشن می‌شود. نتیجه آنکه با توجه بررسی‌ها و مقایسه‌های انجام‌شده در محورهای نه‌گانه، تعریف روان‎شناختی و اسلامی در باب سبک زندگی بسیار نزدیک به هم هستند. البته تعریف سبک زندگی اسلامی به عنوان مصداقی از سبک زندگی، قید انطباق با اسلام را در زمینه روش و هدف با خود همراه دارد.

ماهیت پیچیده و بین‌رشته‌ای مطالعات تمدنی، سطحی فراتر از روش‌های تخصصی علمی و رویکردهای متفاوت مطالعات تمدنی دارد. تأکید بر هر یک از این ‎روش‌ها و رویکردها و غفلت از رویکردهای دیگر، تفکر تمدنی را دچار تقلیل‌گرایی خواهد کرد. هدف این پژوهش ارائه روش‎پژوهی به عنوان یک ساختار فکری مجموعه‌نگر است که به واسطه آن رویکردها و روش‌های مختلف علمی به نحو بنیادی، راهبردی و کاربردی در حوزه مطالعات تمدنی با یکدیگر مرتبط می‌شوند. در این پژوهش تلاش شده است تا با روش تحلیلی و مدل‎سازی چگونگی کاربرد روش‎پژوهی در مطالعات تمدن اسلامی بررسی شود.