جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

«السنن التاریخیة فی القرآن» تالیف سید محمد باقر صدر و به زبان عربی است. شهید صدر در کتاب «السنن التاریخیة فی القرآن» با روش تفسیر موضوعی به بررسی سنت‌ های تاریخی در قرآن می‌ پردازد. در این کتاب عناصر اجتماعی از منظر قرآن تحلیل و نقش انسان در حرکت تاریخ از دیدگاه قرآن، قرآن و روابط اجتماعی و نیز رابطه دیدگاه قرآنی با تشریع و قانونگذاری اسلامی یا رابطه نظریه قرآنی با قوانین ثابت و متغیر اسلام بررسی می‌ شود. در مقدمه کتاب که به قلم دکتر حسن عاصی نگاشته شده به بررسی روش شهید صدر در تفسیر قرآن پرداخته شده و انواع تفسیر از آغاز پیدایش اسلام نظیر تفسیر ماثور، تفسیر به رای، تفسیر فقهی، تفسیر صوفی و تفسیر فلسفی معرفی شده است. پس از آن به بررسی مفهوم تفسیر و تقسیم آن به دو گونه تفسیر تجزیه‌ ای و تفسیر موضوعی از دیدگاه شهید صدر و ارزش، هدف و شرایط هر یک از این دو روش تفسیری پرداخته شده است.

از جمله امتيازات اين شرح، اين است كه عناوين مهمى براى مطالب كتاب «الدروس» شهيد صدر آورده و سعى شده به‌صورت سليس و روان و با بيانى ساده به توضيح مطالب پرداخته شود. هم‌چنين كوشش شده كه مباحث كتاب از هم مجزا گردد و سؤال و جواب‌ها به‌طور مجزايى ذكر شود كه بحث از دست مطالعه كننده خارج نگردد. در مباحث كليدى و مهم، سعى شده كه به مصادر اصلى آن رجوع داده شود. همچنين سعى شده به همه اقوال پرداخته نشود و مباحث، با مثال‌هايى فقهى، عجين شود تا مطالعه كننده بهتر مطلب را بفهمد و مطلب را به‌گونه كاربردى دنبال كند. بخشى از شرح، به ارجاع ضماير و اشاره به نكات وارد شده در متن كتاب، اختصاص داده شده است. برخى از مباحث كتاب عبارتند از: ۱. تعريف علم اصول و فايده آن ۲. احكام شرعى و تقسيمات آن ۳. دلايل شرعى (عقلى و لفظى) ۴. اثبات صدور ۵. اصول عمليه ۶. تعارض دلايل جلد 1 انواع قضایای عقلی و شرطی، استحاله تکلیف، شرطیه قدریه و مقدور از مباحث مهم اصولی مطرح شده در این مجلد از مجموعه حاضر است.

از جمله امتيازات اين شرح، اين است كه عناوين مهمى براى مطالب كتاب «الدروس» شهيد صدر آورده و سعى شده به‌صورت سليس و روان و با بيانى ساده به توضيح مطالب پرداخته شود. هم‌چنين كوشش شده كه مباحث كتاب از هم مجزا گردد و سؤال و جواب‌ها به‌طور مجزايى ذكر شود كه بحث از دست مطالعه كننده خارج نگردد. در مباحث كليدى و مهم، سعى شده كه به مصادر اصلى آن رجوع داده شود. همچنين سعى شده به همه اقوال پرداخته نشود و مباحث، با مثال‌هايى فقهى، عجين شود تا مطالعه كننده بهتر مطلب را بفهمد و مطلب را به‌گونه كاربردى دنبال كند. بخشى از شرح، به ارجاع ضماير و اشاره به نكات وارد شده در متن كتاب، اختصاص داده شده است. برخى از مباحث كتاب عبارتند از: ۱. تعريف علم اصول و فايده آن ۲. احكام شرعى و تقسيمات آن ۳. دلايل شرعى (عقلى و لفظى) ۴. اثبات صدور ۵. اصول عمليه ۶. تعارض دلايل جلد 2 بررسی منشأ تکثر و انحلال در حکم، چگونگی دلالت داشتن کلام بر عموم، اقسام عموم و ادوات آن، عموم داشتن یک لفظ به لحاظ اجزاء و افراد آن، واجب توصلی و تعبدی، تخییر در واجب و واجب غیری از مباحث مهم اصولی مطرح شده در این مجلد از مجموعه حاضر است.

از جمله امتيازات اين شرح، اين است كه عناوين مهمى براى مطالب كتاب «الدروس» شهيد صدر آورده و سعى شده به‌صورت سليس و روان و با بيانى ساده به توضيح مطالب پرداخته شود. هم‌چنين كوشش شده كه مباحث كتاب از هم مجزا گردد و سؤال و جواب‌ها به‌طور مجزايى ذكر شود كه بحث از دست مطالعه كننده خارج نگردد. در مباحث كليدى و مهم، سعى شده كه به مصادر اصلى آن رجوع داده شود. همچنين سعى شده به همه اقوال پرداخته نشود و مباحث، با مثال‌هايى فقهى، عجين شود تا مطالعه كننده بهتر مطلب را بفهمد و مطلب را به‌گونه كاربردى دنبال كند. بخشى از شرح، به ارجاع ضماير و اشاره به نكات وارد شده در متن كتاب، اختصاص داده شده است. برخى از مباحث كتاب عبارتند از: ۱. تعريف علم اصول و فايده آن ۲. احكام شرعى و تقسيمات آن ۳. دلايل شرعى (عقلى و لفظى) ۴. اثبات صدور ۵. اصول عمليه ۶. تعارض دلايل جلد 3 هیئات جملات و دلالت آنها در علم اصول فقه اعم از جملات خبری، انشایی، تامه، ناقصه، صیغه امر و ادوات طلب، دلالت امر بر وجوب، چه به لحاظ صیغه و چه ماده آن، دلالت داشتن یا نداشتن امر بر اطلاق یا تقیید، تحلیلی از اوامر ارشادی و مولوی، دلالت آن برخورد تراخی، مره و تکرار، صیغه‌های مربوط به اطلاق مانند اسم جنس، چگونگی استفاده کردن اطلاق از یک لفظ یا جمله، تقابل اطلاق و تقیید، قیود احترازیه و مقدمات حکمت در اطلاق‌گیری از یک لفظ، معنای قید متصل و منفصل، قدر متیقن در مقام تخاطب، مفهوم اطلاق شمولی یا بدلی و موارد استعمال آنها، بررسی منشأ تکثر و انحلال در حکم، چگونگی دلالت داشتن کلام بر عموم، اقسام عموم و ادوات آن، عموم داشتن یک لفظ به لحاظ اجزاء و افراد آن، دلالت جمع معرفه به الف و لام به عموم و افاده عموم داشتن نکره در سیاق نفی از مباحث مهم اصولی مطرح شده در این مجلد از مجموعه حاضر است.

شناخت تهدیدات پیش روی تمدن اسلامی، برای پاسداشت و حفظ دستاوردهای این تمدن و تمهید عوامل بقای آن، امری ضروری است که متفکران مختلف همچون شهید سید محمدباقر صدر نسبت به آن اهتمام ورزیده‌‌اند. مقاله‌‌ی حاضر با بهره‌‌گیری از روش تحلیلی-توصیفی، تهدیدات سیاسی تمدن اسلامی را از دیدگاه شهید صدر مورد بررسی قرار داده است. نتایج نشان داد، که از دیدگاه سید محمدباقر صدر ارتباط میان فرهنگ، دین و دانش بر پویایی تمدنی تأثیرگذار هستند؛ هم‌‌چنین مواردی نظیر آزادی بی‌‌قیدوبند، بی‌‌عدالتی، فروپاشی رابطه‌‌ی امام و امت، تضعیف پیوندهای اجتماعی، انحراف از اصول اسلامی، تضعیف حکومت اسلامی و بی‌‌توجهی به مصالح جمعی از تهدیدات تمدن اسلامی محسوب می‌‌شوند.

کتاب الأسس المنطقية للاستقراء فی ضوء دراسة الدكتور عبدالکریم سروش من وجهة نظر الشهید آیة الله محمدباقر الصدر نوشته سید عمار ابورغیف می باشد. این کتاب به زبان عربی مشتمل بر تجزیه و تحلیل پایه‌های علم منطق درباره‌ی مساله‌ی 'استقرا' از دیدگاه آیت‌الله شهید سید محمدباقر صدر است که نویسنده با بهره‌گیری از مباحث دکتر سروش در زمینه‌ی مبحث یاد شده و ضمن بیان دیدگاه شهید صدر، به نقد و بررسی دیدگاه دکتر سروش پرداخته است.

اواخر قرن دهم در حوزه فقه شیعه جریانی به راه افتاد که حدود دو قرن فضای فقه، اصول، کلام و فلسفه شیعه را از خود متأثر ساخت. این جریان که به اخباریگری مشهور است با حمله‌ به علمای اصولی، علم اصول را به حاشیه‌ کشاند. برخی اخباریان حتی اصولی ها را تا مرز کفر پیش برده، آنان را بدعت‌گذار، کافر و مروج اهل سنت قلمداد کردند. پیامدهای این تفکر موجب شد تا عوامل بروز این جریان همواره مد نظر علما قرار گیرد و برخی بزرگان به بررسی و نقد آن بپردازند. از جمله عواملی که شهید مطهری -به نقل از آیت‌الله بروجردی ـ و همچنین شهید صدر آن را محتمل دانسته‌اند، امکان تأثیرپذیری اخباریان از جریان حس‌گرای معاصر آنها در غرب است. این مقاله با روش تحلیلی ـ توصیفی در صدد است با بررسی شواهد مختلف و مراجعه به آرای سردمدار اخباریان در قرن دهم که معاصر فرانسیس بیکن است، درباره این نگاه به داوری بنشیند. به مناسبت، با استناد برخی شواهد، برخی عوامل بروز این اندیشه و پیامدهای آن را نیز بررسی کرده‌ایم.