جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

موضوع اثر حاضر، بررسی عوامل سبب‌ساز دینداری انسان و پرستش خدا یا خدایان متعدد و موجودات مختلف است. این نوشتار با هدف تبیین دلایل خداجویی در نهاد بشر و شرح انگیزه‌های واقعی انسان برای نیاز به معبود نگاشته شده است. بدین منظور، نگارنده ابتدا توجیهات مادیون از دین و خدا را ذکر می‌کند و در ردّ آن‌ها پاسخ‌هایی مستدل و مستند می‌آورد. سپس انگیزه‌های واقعی بشر به دین و خدا را برمی‌شمرد. فطریات انسان، اقسام فطریات، فطرت از نظر آیات و احادیث و دلایل فطری بودن خداشناسی از جمله مباحثی است که در این بخش مورد تحلیل و بررسی قرار می‌گیرند. مطالب کتاب با زبانی روان و علمی ـ تحلیلی بیان شده و مستند به آیات و احادیث است.

کتاب حاضر؛ ترجمة حدیث «مفضّل» ـ حدیثی درباره آموزش خداشناسی از سوی امام جعفر صادق(ع) به یکی از شاگردانش با نام مفضّل بن عمر ـ اختصاص دارد و در چهار فصل تدوین یافته است. آفرینش انسان؛ آفرینش حیوانات؛ خلقت طبیعت؛ علل آفات و بلاها. در بخش از کتاب آمده است: «مهم‌ترین مسأله در زندگی انسان کنونی، شناخت خداوند متعال است و اکثر مشکلات روحی و روانی، مادّی و معنوی، اجتماعی و سیاسی، به مسألة خداشناسی و شناخت مبدأ و معاد مربوط می‌شود. اگر انسان خدا را در زندگانی خود دخیل بداند و به طور واقعی به خدا باور داشته باشد، بر اکثر ناراحتی‌ها و مشکلات غلبه خواهد کرد. برای این‌که به معرفت خداوند دست یابیم چه بهتر که از بیانات رئیس مذهب تشیع به حضرت امام جعفر صادق(ع) به صفات و افعال خداوند آشنا شویم.»

کتاب حاضر مشتمل بر برگردان فارسی کتاب «توحید مفضل» نوشتة «مفضل بن عمر» (قرن دوم ق) و ترجمة «محمدباقر مجلسی» است. در آن کتاب امام صادق (ع) (83 ـ 148 ق) اصول خداشناسی را به مفضل بن عمر معرفی کرده است. در این معرفی به منفعت اطفال، تدبیر آفریده شدن اعضای بدن، چگونگی رسیدن غذا به جمیع بدن، آفریده شدن زن و مرد و حکمت آن، حکمت خلق عناصر چهارگانه، خلق آفت‌ها برای انسان و حیوان، اشجار و گیاه و حکمت آن و... پرداخته شده است.

کتاب حاضر براي شناخت بهتر خدا در هفت فصل تدوين شده است. در ابتدا، شناخت خدا و توحيد را ‌يک معرفت فطري شرح مي‌دهد. آنگاه از نفي تشبيه و توصيف خدا به مخلوقاتش توضيحاتي را‌يادآورمي‌شود. سپس شناخت پروردگار را به واسطه اسماءالحسني بيان مي‌کند. در ادامه به معناي وجه الله و زيارت خدا اشاره مي‌کند.در بخشي نيز افراط و تفريط در فضائل اهل‌بيت را موجب هلاکت برمي‌‌‌‌‌شمرد. دعوتي هم به تعقل در خلقت آيات تکويني داردو درپايان به تفسير و تأويل سوره مبارکه توحيد مي‌پردازد.

در کتاب حاضر، مسائل اساسی در باب خداشناسی مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است. مهمترین موضوع دینی، موضوع خداشناسی است. توحید اولین و اساسی‌ترین دعوت همه پیامبران الهی و آسمانی است. مطالب این کتاب در دو بخش اصلی تنظیم شده است. ابتدا موضوع خداشناسی در آثار شهید مطهری بررسی شده و این مباحث در پنج فصل ارائه شده است. حدود توانایی عقل در باب خداشناسی، ادله اثبات وجود خدا، تأملی در تقریر استاد مطهری از برهان صدیقین، تأملی در ادله فلسفی استاد مطهری بر توحید و بررسی پاسخ‌های شهید مطهری به پاره‌ای از سؤالات و شبهات خداشناسی در بخش اول بررسی شده‌اند. در بخش بعدی چند مقاله مهم در باب خداشناسی ارائه شده است. ابتدا مناظره کاپلستون و راسل در باب وجود خدا نقد و بررسی شده، سپس ادله فلسفی اثبات کامل مطلق ارائه شده است. در ادامه پژوهشی در باب علم باری تعالی مطرح شده و بداهت وجود خدا در نگاه علامه طباطبایی بررسی شده است. در نهایت نیز جریان احکام عقلی در افعال باری از منظر علامه طباطبایی گفته شده و کمال نهایی و عامل خوشبختی بودن قرب مورد بحث قرار گرفته است.

کتاب حاضر، پژوهشی است که با هدف تقویت دیدگاه توحیدی تهیه شده است. ضرورت و اهمیت این پژوهش از این نظر شایان‌ذکر است که فرض وجود خدا در مقابل عدم او، نقش اساسی در نگرش اساسی انسان نسبت به زندگی و نحوه زیستن انسان دارد و نتایج نظریه نوشتار می‌تواند در این زمینه اثرگذار باشد. مهم‌ترین هدف این کتاب آن است که نشان دهد با وجود انتقادهای متعددی که در طول تاریخ بر استدلال‌های فلسفی وجود خدا وارد شده است، بااین‌حال همچنان می‌توان در یک زمینه عقلانی و فلسفی از اعتبار این براهین دفاع کرد.