جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 141
تحلیل حرکت تصوف اسلامی در مقایسه با جنبش های اجتماعی جهان معاصر
نویسنده:
ناصر نیکوبخت ,مسعود حسنی
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران جنوب,
چکیده :
تصوف اسلامی به عنوان یک حرکت اجتماعی تاثیرگذار در جوامع اسلامی، همواره توجه صاحب نظران را به خود جلب کرده است. بر اساس علم جامعه شناسی امروز، آیا این حرکت شتابنده و موثر با جریان های اجتماعی معاصر قابل مقایسه است؟ ویژگی های مشترک و متمایزکننده هر یک کدام است؟ آیا می توان تصوف را یک جنبش اجتماعی دانست؟ حرکت تصوف اسلامی، ابعاد اجتماعی گسترده ای دارد و به ویژه برخی زمینه های اجتماعی در ظهور و گسترش آن، نقش بسیار مهمی داشته است. همین اثر باعث شده که برخی، حرکت تصوف اسلامی را در بنیان خود، جریانی اجتماعی بدانند و عده ای نیز از آن با عنوان «جنبش اجتماعی» یاد کنند. مفهوم جنبش اجتماعی از مباحث پیچیده و پر تناقض در جامعه شناسی سیاسی جدید به شمار می رود. بررسی ها نشان می دهد که تصوف اسلامی، با وجود داشتن برخی وجوه اشتراک با جنبش های اجتماعی، در چندین شاخصه مهم، با آنها مغایرت دارد. همچنین نوع حرکت تصوف اسلامی با بسیاری از قیام ها و شورش های جهان قدیم نیز قابل انطباق نیست.
صفحات :
از صفحه 139 تا 153
تحلیل مفهومی سبک زندگی
نویسنده:
محمدرضا جباران
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامی ,
چکیده :
رواج ترکیب «سبک زندگی» در محاورات و مکتوبات فارسی، اهل نظر را به یافتن معادل مفهومی بومی برای آن واداشته است ؛ توفیق در این جستجو، منوط به این است که شرایط پیدایش و ترجیحات کاربردی این ترکیب در فرهنگ زادگاه، مورد توجه جویندگان قرار بگیرد. در غیر این صورت به خاطر بستر خاص پیدایش، مفهوم ویژه و خصوصی حوزه کاربرد نمی توان مفهوم معادلی در فرهنگ ایرانی ـاسلامی برای آن یافت و در این صورت، ظرفیت دلالت بر مفاهیم بومی ما را نیز نخواهد داشت . این نوشته عهده دار اثبات این نظریه از راه تحلیل مفهوم سبک زندگی است. برای این هدف، پس از اشاره به تاریخ پیدایش سبک زندگی در دو حوزه روان شناسی و جامعه شناسی، تعاریف گوناگون آن در جامعه شناسی نقل و پس از تحلیل آنها، تعریف جامعی از سبک زندگی ارائه شده است. برای این تحلیل از سه عامل، یعنی «اجزای تعاریف»، «مفاهیم مندرج در تعاریف» و «مولفه های عینی سبک زندگی» در آنها بهره برده شده است.
صفحات :
از صفحه 173 تا 187
انکار علم دینی در محک نقد
نویسنده:
قاسم ترخان
نوع منبع :
مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات)
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامی ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
علم دینی از موضوعات چالش برانگیزی است که موافقان و مخالفانی را به سوی خود جلب کرده است. انکار علم دینی بر مبانی بسیاری مانند مبانی معناشناختی، علم شناختی (مطلق علم، علوم تجربی و علوم انسانی) و دین شناختی بسیاری استوار است که نوشتار حاضر به نقد و بررسی برخی از آنها می پرداز د. از حیث معناشناختی، برخی از معانی علم دینی، پذیرفته شده و برخی دیگر انکار شده است؛ اما نه آن، دستاورد چندانی دارد و نه این از پشتوانه منطقی برخوردار است. انحصار روش شناختی، تفکیک مقام گردآوری و مقام داوری و عدم سرایت پیش فرض های دینی به مقام داوری از مهم ترین مبانی علم شناختی اند که نقد خواهند شد. حداقلی بودن قلمرو دین، از مبانی دین شناختی است که به نداشتن ظرفیت و توان دین در استخراج گزاره های علمی از منابع دینی حکم می کند. با نقد این مبنا و تبیین دیدگاه حداکثری، بهره مندی حوزه های گوناگون علوم و معارف بشری از منابع دینی ممکن شمرده می شود.
صفحات :
از صفحه 97 تا 126
طبقات اجتماعی در نظرگاه خواجه نصیرالدین طوسی
نویسنده:
ابوالفضل رضوی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
خواجه نصیرالدین طوسی از جمله بزرگ‌ترین اندیشمندان قرون میانه است که در زمینه علم و ادب جایگاه رفیعی داشته و از شهرت جهانی برخوردار است. نصیرالدین طوسی تنها به علم و اندیشه اکتفا نمی کرد و در سیاست عملی نیز دخیل بود. دو دهه آخر حیات خواجه نصیر در دستگاه ایلخانان، دوران فعالیت علمی و عملی خواجه بود و در مهار رفتار مغو‌‌ل‌ها و احیای فرهنگی ایران نقش مؤثری داشت. شخصیت متساهل و مدارای اعتقادی خواجه که زمینه های فعالیت او را با اندیشمندان سایر اقوام و ملل هموار می‌کرد نیز در موفقیت و ارتقای موقعیت او سهم زیادی داشت. خواجه نصیر دانشمندی جامع الاطراف بود و در زمینه دانش‌های مختلف، از جمله حکمت نظری و عملی خبرگی تام داشت. نصیرالدین طوسی در حکمت عملی، وجوه مختلف ساختار حیات اجتماعی را بررسی کرده و ذیل حکمت مدنی به طبقات اجتماعی و جایگاه آن‌ها در اجتماع پرداخته است. در میان فلاسفه و اندیشمندان مسلمان دوران میانه، خواجه نصیرالدین طوسی کامل ترین دیدگاه را نسبت به مقوله عدل داشته و با در نظر داشتن وجوه نظری و عملیِ مفهوم عدل، به طبقات اجتماعی و جایگاه آن‌ها در دوران میانه پرداخته است. به ظن نگارنده جایگاه عدل در اندیشه‌های ایرانشهری و مهم‌تر از آن تأکید مبانی اسلامی و به ویژه تشیع بر این مقوله موجب نگاه خاص خواجه نصیر به طبقات اجتماعی و جایگاه آن‌ها در جامعه (از منظر حکمت عملی) شده است. این مقاله پس از مختصر نگاهی به جامعه و حکومت در عصر خواجه نصیر، به جایگاه و کارکرد فرهنگی او پرداخته و سپس ساخت طبقاتی را در نظرگاه وی بررسی می‌کند.
صفحات :
از صفحه 91 تا 116
تبیین مبانی انسان شناختی و جامعه شناختی پست مدرنیسم و دلالتهای آن در تربیت اجتماعی و نقد آن بر اساس نظام تربیت اجتماعی مبتنی بر اسلام (با تأکید بر آراء علامه طباطبایی)
نویسنده:
رقیه حقیقت
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ایرانداک,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
امروزه نظام های تربیتی جوامع اسلامی با چالش های فراوانی مواجهند که از میان این چالش ها می توان به رواج آموزه های پست مدرنیستی نظیر نفی منابع مقتدر معرفتی، نفی الگوگرایی، در تعلیم و تربیت، نسبیت گرایی، هنجار شکنی، عدم احساس مسئولیت اجتماعی، دین گریزی و ... اشاره نمود، که هر یک چالش هایی را پیش روی نظام های تربیت جوامعبه وجود می آورند. به خصوص دلالت هایی که پست مدرنیسم در حوزه تربیت اجتماعی با خود به همراه دارد.این تحقیق به تبیین مبانی انسان شناسی و جامعه شناسی و تربیت اجتماعی پست مدرنیسم پرداخته .همچنین به تبیین و نقد چالش های پست مدرنیستی در جامعه و دلالت های خاص آن در تربیت اجتماعی می پردازد،و در نهایت به نقد دیدگاه های پست مدرن در تربیت اجتماعی با استناد به آراء علامه طباطبایی می پردازد.روش تحقیق،تحلیلی-توصیفی میباشد.از جمله دستاوردهای این پژوهش میتوان به تبیین مضامین تربیت اجتماعی پست مدرن اشاره نمود که عبارتند از:فقدان بنیان های ثابت و جهانی،مبتنی بودن بر گفتمان،کثرت گرایی،ضد اقتدارگرایی،اهمیت تفاوتها،توجه به غیریت واهمیت انتقاد در تربیت اجتماعی پست مدرن.همچنین از نتایج این تحقیق میتوان به نقد و بررسی تربیت اجتماعی پست مدرن با تأکید بر آراء علامه اشاره کرد،که از جمله آنها می توان گفت که تعقل و فطرت و امور معنوی که در تربیت اجتماعی علامه از جایگاه ویژه ای بر خوردار است،در پست مدرنیسم انکار شده است.در پست مدرنیسم ضد اقتدار گرایی و الگو گرایی مشاهده می شود در صورتیکه در آراء علامه الگوهای دینی و مذهبی و منابع مقتدر قرآن و سنت جایگاه خاصی دارد.دیگر اینکه ارزشها و اخلاق در پست مدرن نسبی هستندو از نظر علامه مطلق و نسبی همچنین پست مدرن تأکید بر هویت فردی دارد،ولی در آراء علامه ما شاهد تقدم جمع بر فرد هستیم.
بررسی الاهیات اجتماعی با تأکید بر کتاب جامعه و تاریخ استاد شهید مرتضی مطهری(ره)
نویسنده:
فیاض رستمی یکتا
نوع منبع :
رساله تحصیلی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
"الاهیات اجتماعی" به رشته‌ای بین رشته‌ای، بین منظومه‌ی معرفتی الاهیات و علوم اجتماعی اطلاق می‌شود. رشته‌ای است که با رویکرد دینی و الهیاتی، حیات اجتماعی انسان را مورد پژوهش قرار می‌دهد. حیات اجتماعی انسان حاوی پدیده‌هایی از قبیل خانواده و همسرگزینی؛ ازدواج و طلاق؛ آموزش و تحصیل و مدارج آموزشی؛ زراعت و کسب و کار و تجارت و بازرگانی؛ قضاوت و رفع مرافعات و فصل خصومت؛ جنگ و صلح؛ تفریح و سرگرمی و فراغت و ورزش؛ آئین‌ها و مراسم دینی و نظایر آنها می‌باشد که عرصه‌های مهم روابط جمعی انسان‌ها را فرا‌می‌گیرند. زندگی اجتماعی انسان‌ها، پدیده‌های اجتماعی، روابط جمعی، امور اجتماعی، نهادهای اجتماعی را با رویکردهای مختلف می‌توان مورد مطالعه قرار داد. گاه به شیوه‌ای استقرایی، جزئی، علمی و آماری و تجربی که در این صورت دانش جامعه‌شناسی پدید می‌آید. و گاه به شیوه‌ای کلی، انتزاعی، تحلیلی، استدلالی، برهانی، عقلی و فلسفی که در این صورت دانش فلسفه‌ی اجتماع ایجاد می‌شود. و گاه نیز با رویکردی دینی و مذهبی و الاهیاتی که در این حالت الاهیات اجتماعی ظاهر می‌شود. به عبارت دیگر مطالعه پدیده‌های اجتماعی در متون دینی درجه‌ی اول از قبیل قرآن و احادیث و بررسی آنها در متون دینی درجه‌ی دوم یعنی آثار محدثان، مفسران، متکلمان، فقیهان و دانشمندان اخلاق اجتماعی را الاهیات اجتماعی می‌نامند. این پایان نامه که به روش "اسنادی و کتابخانه ای" است و در چهار بخش تنظیم شده است، در صدد است تا به بررسی الاهیات اجتماعی در آثار استاد شهید مرتضی مطهری(ره) بپردازد و به عبارت دیگر در پی آن است که به بررسی حیات اجتماعی و مسائل متفرع بر آن، بدانگونه که در آثار الاهیاتی استاد شهید مرتضی مطهری(ره)، بخصوص بدان شیوه که در اثر جاوید وی، کتاب جامعه و تاریخ مطرح شده، پرداخته و زوایای مختلف دیدگاه‌های عمیق وی را در مقایسه با دیدگاه‌های سایر متفکران برجسته‌ی اسلامیِ هم‌عصر وی توضیح دهد. آنچه از مقایسه‌ی اجمالی نظرات استاد مطهری با نظرات جامعه‌شناسان از یک طرف، و متفکران اجتماعیِ مسلمان از طرف دیگر انجام شد به نظر می‌رسد اولاً اسلام دارای تفکر منسجم اجتماعی است، و ثانیاً شهید مطهری در عرصه‌ی الاهیات اجتماعیِ اسلامی بسیار منسجم‌تر و توسعه‌یافته‌تر از دیگر متفکران مسلمان نظریه‌پردازی کرده است.
بررسی اندیشه‌های اجتماعی متفکر شهید استاد مرتضی مطهری
نویسنده:
علی باقی نصرآبادی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ایرانداک,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
در یک ، بیان استاد مطهری جدای علوم از فلسفه را بزرگترین ضایعه برای تاریخ علم شمرده‌اند، علوم به خاطر این انفکاک مجبور شده‌اند که بحث از موضوعات خود را کنار گذارده و به صورت اصول موضوعی از کنار آن بگذرند. به بیان دیگر علوم در دوران جدید بحث خود را از نیمه راه شروع کرده و تنها نیمی از مسایل را طرح و بررسی می‌کنند و نیمهء دیگر را که نیمه اولی و ابتدایی بوده و نیمهء دوم مبنی بر آن است کنار می‌گذارند مثلا" بحث از معرفت و تطور آن در جامعه‌شناسی دینی طرح می‌گردد، مبتنی بر بحث حقیقیت جامعه است . اما در علوم، بحث از هستی جامعه مفعول‌عنه واقع شده است و تنها به صورت پیش فرض هستی‌اش مقبول افتاده و سپس متفرعاتی بر آن بار شده است . تطور نظامهای سیاسی جامعه، تحول سیستمهای اخلاقی جامعه، تطور نظامهای اقتصادی جامعه و تغییر تاریخی نظامهای معرفتی جامعه، چگونه می‌تواند بدون ارتباط با هستی خود جامعه باشد. در نوشته‌های استاد مطهری تقریبا" همهء بررسیها با عقل ریشه‌یاب شروع می‌شود، روش تعقلی روش غالب تفکر ایشان است هر مسئلهء اجتماعی، قبل از هر تحلیل جامعه‌شناسانهء تحلیلی فلسفی می‌شود. مثلا" تبعیض‌ها و نابرابریهای اجتماعی، تنها در حد یافتن علل اجتماعی نابرابریها متوقف نمی‌ماند، بلکه ابتدا تفاوتها در هستی و سپس در جوامع و انسانها مورد بررسی قرار می‌گیرد.
هستی‌شناسی اجتماعی در تفکر علامه شهید مطهری
نویسنده:
عباس کشاورز شکری، زاهد غفاری هشجین، مهدی جمشیدی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه فرهنگی تحقیقاتی إسراء,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
هدف اصلی این مقاله، ارائه یک تحلیل ساختاریافته و منظومه­وار از نظریات پراکنده استاد مطهری درباره «هستی­شناسی اجتماعی» است. هستی­شناسی اجتماعی (بحث فلسفی در قلمرو مبادی و مبانی هستی­شناختی علم اجتماعی)، یکی از موضوعات عمده فلسفه علم اجتماعی است. به این ترتیب، پرسش اصلی مقالهٔ پیش رو این است که آیت­الله مطهری چه پاسخ­هایی به مسائل هستی­شناختی «فلسفه علم اجتماعی» داده است؟ از میان مباحث مربوط به بحث هستی­شناسی اجتماعی، چهار مقوله بنیادی مطالعه شده است: «انسان­شناسی اجتماعی»؛ «هویت­پژوهی فلسفی جامعه»؛ و «علیت در جهان اجتماعی» و «مضمون دگرگونی‌های اجتماعی». در بخش انسان­شناسی اجتماعی مشخص شده باورمندی به گونه­ای خاص از معانی ذهنی در کنشگران اجتماعی و هویت­مندی پیشااجتماعی، تأثیر عمیقی بر تبیین اجتماعی می­نهد. در بخش دوم مقاله، ثابت شده که علامه مطهری برای جامعه، «وجود حقیقی» قائل است؛ اما در عین حال، فرد را مستحیل در جامعه نمی­انگارد و برای فرد، «استقلال نسبی» از ساختارهای اجتماعی را می­پذیرد. در بخش «علیت در جهان اجتماعی» گفته می‌شود که از نظر آیت­الله، در جهان اجتماعی، رابطه علیت وجود دارد، اما علل، محدود به علل مادی نیست؛ بلکه «علل معنوی و غیرمادی» نیز در تحولات اجتماعی، مدخلیت دارند. در بخش پایانی نیز آمده است که آیت­الله شهید، برای پاره­ای از «دگرگونی‌های اجتماعی»، هویتی از نوع نزاع حق و باطل قائل شده است.
صفحات :
از صفحه 131 تا 164
امکان سنجی معرفت شناختی رابطه قرآن و جامعه شناسی
نویسنده:
محمد میرسندسی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
خراسان رضوی: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم شعبه خراسان رضوی مرکز پژوهشهای علوم اسلامی و انسانی,
چکیده :
نسبت بین معارف وحیانی و علوم بشری از دیرباز مورد توجه اندیشمندان حوزه‌های مختلف علوم بوده است و یکی از اولین مواجه‌های آن را شاید بتوان چگونگی تعامل عالمان علوم طبیعی با کلیسا تلقی نمود که در دوره‌های مختلف، اشکال و نسبت‌های متفاوتی را به خود گرفت. موضوع این مقاله بررسی امکان یا امتناع تبادل بین دو حوزه معرفتی قرآن به‌عنوان یک منبع وحیانی، و جامعه‌شناسی به‌عنوان یک علم انسانی است. برای پاسخ به این سؤال، محقق به بازخوانی مواجه‌های تاریخی مختلفی که بین این دو حوزه معرفتی رخ داده است و نقش آنها در شکل‌گیری چگونگی این تعاملات می‌پردازد. همچنین، نگاه سنت‌های فکری مختلف را در باب این تعامل مرور می‌کند. سپس با مرور و تصویر سطوح معرفتی مختلف شکل‌گیری جامعه‌شناسی، به تعریف رویکرد پیشنهادی خود در این خصوص می‌پردازد که آن را تحت عنوان تقریب‌گرایی تعاملی مفهوم‌سازی می‌نماید. در پایان، دستاوردها و فواید مختلفی را که هر یک از این دو حوزه معرفتی می‌توانند برای دیگری داشته باشند، ذکر کرده و شرح می‌دهد. به‌طور خلاصه باید گفت این مقاله کوشیده است فضای ارتباطی بین قرآن و جامعه‌شناسی را روشن سازد و از امکان‌ها صحبت کند.
صفحات :
از صفحه 100 تا 117
شهر و روستا در فرهنگ قرآن
نویسنده:
حسن رهبری
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
چکیده :
در علوم جامعه شناسی و جغرافیای انسانی، سخن از ملاک های شهری و روستایی، بسیار رفته است؛ هر دانشمند و کارشناسی از زاویه ای بر آن نگریسته و متناسب با داده های خود تعریفی ارائه کرده است. در آن تعاریف، توسعه فیزیکی، میزان جمعیت، وجود نهادهای مدنی و اقتصادی و صنعتی از مهمترین شاخص های تمیز دهنده شهر از روستایند؛ اما قرآن، جدای از این ملاک ها، ملاک فرهنگ دینی و اجتماعی را مطرح می نماید که بسیار آموزنده و حائز اهمیت است. این مقاله در راستای کاوشی در مهندسی فرهنگی کلام الهی، نگاهی دارد به شهر و روستا و شهری و روستایی از منظر قرآن
  • تعداد رکورد ها : 141