جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 255
همسان سازی تفسیر قرآن و متون بشری
نویسنده:
علی رضوی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
این نوشتار در راستای همسان سازی تفسیر قرآن و متون بشری، دیدگاه های متفاوت درباره فهم پذیری قرآن را ارائه می کند: دیدگاه نخست، نظریه کسانی است که فهم پذیری قرآن را باور ندارند. دیدگاه دوم، باور کسانی است که فهم پذیری قرآن را پذیرفته، اما ویژه پیامبر و معصومان (ع) می دانند. در نگاه نویسنده، این دو دیدگاه نادرست و مستندات آنها ناتمام است. دیدگاه سوم، آیات قرآن را همانند متون بشری فهم پذیر می خواند و انحصارگرایی در تفسیر آیات را نادرست می داند. مستندات این نظریه عبارتند از: 1- توصیفات قرآن از خود؛ 2- آیات تدبر؛ 3- روایات عرضه احادیث بر قرآن؛ 4- روایت توصیه کننده به بهره وری از آیات؛ 5- روایات ارائه کننده روش فهم قرآن؛ 6- فلسفه نزول قرآن؛ 7- تنش های موجود در عرصه تفسیر؛ 8- اشتراک زبانی؛ 9- حکمت خداوند؛ 10ـ ناسازگاری فهم ناپذیری قرآن با فصاحت و بلاغت قرآن مفسرانی که قرآن را فهم ناپذیر می دانند در همسان سازی قرآن با متون بشری با یکدیگر اختلاف دارند، کسانی چونان ابن خلدون آن را پذیرفته و گروهی چون دکتر ذهبی نپذیرفته اند. به نظر می رسد کسانی همچون علامه طباطبایی و آیت الله خویی را می توان از جمله کسانی دانست که همسانی را می پذیرند، چنان که می توان از همسانی یاد شده دفاع کرد و ازتفاوتها در فهم متون گوناگون چشم پوشید.
امکان حصول قطع در تفسیر و جایگاه آن
نویسنده:
مریم حاجی عبدالباقی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه تهران,
چکیده :
امکان حصول قطع در تفسیر از سوی برخی اندیشمندان مورد انکار قرار گرفته است این مساله در زمان گذشته از سوی کسانی که حجیت ظواهر قرآن را انکار می کرده اند و تفسیر قران را تنها در حیطه اختیارات معصومان می دانسته اند وامروزه از سوی کسانی که به نسبی بودن شناخت متون و تبعیت آن از فضای ذهنی مخاطب معتقدند مورد بحث واقع شده است این مقاله بر آن است تا نشان دهد نصوص قرآن کریم چه تنصیص به کمک قرائن پیوسته لفظی و حالی و چه به کمک قرآن منفصله که شامل سایر آیات قرآن روایات معتبر و سنت مقطوعه و اله عقلی قطعی می شود می تواند برای مفسر ایجاد قطع کند مفسیر باید با احاطه به کل محتوای قرآن کریم و آیات ناظر به یکدگیر و نیز احاطه به روایات صحیح معصومان و علوم قطعی و مسلم و استفاده از عقل فطری خود و احاطه به علوم عربی به تفسیر قرآن به پردازد .
صفحات :
از صفحه 97 تا 120
تأویل از نگاه ملاصدرا و علامه طباطبائی
نویسنده:
فاطمه رضایی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
در این رساله «تأویل» از دیدگاه دو فیلسوف بزرگوار ملاصدرا و علامه طباطبایی مورد بررسی قرار گرفته است. هر دو فیلسوف به این مسئله رویکرد جدیدی داشته که مطابق با دیدگاههای قرآنی و عرفانی و فلسفی آنهاست. تفسیر و تأویل متون در اندیشه ملاصدرا کاملاً متأثر از وجود شناسی و انسان شناسی اوست. وی راه رسیدن به تأویل متون را توجه به حقیقت وجود آدمی می داند. به گونه ای که انکشاف هر یک از مراتب و عوالم هستی و بطون قرآن در گرو انکشاف مراتب و درجات وجود آدمی است. علامه نیز تأویل را متوجه حقیقت قرآن دانسته که از سنخ الفاظ و معانی و مفاهیم نیست، بلکه از سنخ وجود عینی و خارجی است. «تأویل» از نظر ملاصدرا و علامه طباطبایی جنبه معرفت شناختی داشته و دارا ی یک پشتوانه «وجود شناسی» است و هر دو فیلسوف «تأویل» را به همه امور تعمیم داده و آن را ارجاع ظاهر به باطن و دریافت باطن امور تلقی نموده اندو ضمن اثبات اعتبار معرفتی «تأویل» از آن به عنوان یک روش برای کشف حقیقت استفاده کرده اند. هر دو فیلسوف شناخت باطن امور را جز از طریق کشف و شهود ممکن نمی دانند و معتقدند تنها انسان کامل است که به تأویل همه امور واقف است.
نفش تعقل فلسفی در تعمیق فهم قرآن کریم
نویسنده:
محمدمهدی گرجیان، روح الله آدینه
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
به طور کلی، تمام علوم انسانی متأثر از انگاره های فلسفی است و علم تفسیر متون دینی از این امر جدا نیست. به نظر می رسد مفسرانی که در فلسفه صاحب تفکر و اندیشه اند در مبانی و روش تفسیر و فهم آیات قرآن به قواعد و ملزومات روش تفلسف خود پایبند باشند.دغدغه و مسئلة پژوهشِ حاضر فهم و شناخت امکانات منحصر به فردی است که روش تعقل فلسفی در تفسیر و فهم عمیق آیات قرآن کریم در اختیار مفسر قرار می دهد. برای تبیین و توضیح این مسئله، با ابتنا بر نظریات موجود، ابتدا از مفاهیمی همچون تفسیر و تأویل و عقل بحث می شود و، سپس، با تبیین دقیق تفسیر عقلی و تفاوت آن با تفسیر به رأی، ادله موافقان و مخالفان تفسیر عقلی بیان می گردد و با تمسک به نظریات مختلفی که در باب رویکرد تعقل فلسفی به تفسیر وجود دارد، مهم ترین امکانات تفسیری این روش در فهم آموزه های وحیانی بازشناسی می شود. از این رهگذر، نگاهی اجمالی به کاربست روش مذکور در تفسیر المیزان، اثر شهیر فیلسوف و مفسر قرآن کریم علامه طباطبایی;، خواهد شد.
آیات مهدویت در قرآن از منظر احادیث تفسیری
نویسنده:
محمدعلی رضایی اصفهانی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها - دانشگاه معارف اسلامی,
چکیده :
تعبیر «نُزِلَت» ـ که در روایات تفسیری ذیل آیات مهدویت آمده ـ گاهی به معنای تطبیق آیه بر مورد غیر شأن نزول، گاهی به معنای تأویل و بطن آیه و گاهی نیز به معنای تفسیر آیه است.<br /> روایات تفسیری مهدویت در ذیل سیصد و بیست و چهار آیه آمده است. این آیات را می‌توان چهار دسته کرد: آیاتی که تفسیر آن در مورد مهدویت است، مثل: آیات اظهار دین (توبه / 33) و آیه رفع فتنه از جهان (انفال / 39)؛ آیاتی که بر اساس روایات تفسیری، بر مهدویت تطبیق شده است، مثل: ایام الله (ابراهیم / 5) و بقیةالله (هود / 86)؛ آیاتی که تأویل و بطن آن در مورد مهدویت است، مثل: حروف مقطعه حم، عسق (شوری / 1 و 2)؛ آیاتی که بر اساس احادیث تفسیری، مرتبط با مهدویت است، مثل: تشبیه جریان مهدویت به جریان طالوت و جالوت. (بقره / 249)<br /> از بررسی آیات و روایات این نتیجه به دست می‌آید که آیات و روایات تفسیری مهدویت دلالت و اعتبار یکسانی ندارند و گاه به موضوع‌های مختلف سیاسی، نظامی، اقتصادی و تاریخی مهدویت اشاره دارند.
آیات قرآن و روایات درباره ی حضرت مهدی ع
نویسنده:
رعنا وحدانی بنام، مینا وحدانی بنام
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه معارف اسلامی امام رضا ع,
چکیده :
قرآن کریم، چشمه زلال ناب ترین معارف الهى و ماندگارترین حکمت ها و دانش های مورد نیاز بشر است. کتابى است سراسر راستى و درستى که خبرهاى گذشته و آینده جهان را بیان کرده است و هیچ حقیقتى را فروگذار نکرده است.<br /> البته روشن است که حجم بسیار گسترده حقایق عالم در ژرفاى آیات الهى نهفته است و تنها آنها که به عمق معانى آن دست یابند به آن واقعیات پى خواهند برد و آنان اهل قرآن و مفسران حقیقى آن یعنى: پیامبر اکرم (ص) و خاندان پاک او هستند. با تأسى از حدیث آن حضرت مقاله حاضر را با عنوان تفسیر آیات قرآنى و تجلّى آن در روایات درباره حضرت مهدی ع مورد تحقیق و پژوهش قرار دادیم. بنابر این با توجه به زیاد بودن آیات مهدوى گلچینى از این آیات به نیّت ١٢ امام معصوم (ع) را انتخاب نموده و نگارندگان کوشیده اند تا این موضوع را در پرتو آیات قرآنى و روایات با استفاده از تفاسیر و کتب حدیثى معتبر و غیره مورد تحقیق قرار دهند.
روش تفسیری عرفانی عارف محقق صدرالدین قونوی
نویسنده:
جواد جعفریان
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
پایگاه اطلاع رسانی حوزه: ,
چکیده :
کتابنامه: ص. ۱۵۲ - ‎۱۵۸؛ همچنین بصورت زیرنویس // عارف سترگ جناب صدرالدین قونوی از برجسته ترین افراد موثر در مباحث عرفان نظری و مهم ترین شارح مبانی شیخ اکبر است. وی با قلم توانای خود علاوه بر مباحث عرفان نظری، نگاهی نیز به تطبیق این مبانی در شرح احادیث و آیات شریفه قرآن به خصوص سوره حمد داشته که از آن به عنوان تفسیر باطنی یا تاویل نام می بریم. تفسیر باطنی با تاویل در واقع حاصل تلاشی است که عارفان به موازات شناخت چینش نظام هستی (کتاب تکوین) در فهم بطور هفت گانه متون دینی بخصوص قرآن مجید (کتاب تشریع) انجام داده اند. در این مسیر، جناب صدرالدین تلاش کردند، علاوه بر بهره گیری از مباحث عرفان نظری و کشفیات خود، به برخی از روش ها و مبانی آنها اشاره کنند تا راه رسیدن به معارف و اصول دین از مسیری غیر از کشف نیز هموار شود. از این روش ها تعبیر به روش های فنی عمومی شد. این روش ها عبارتند از: روش طولی، روش عرضی و روش جری و تطبیق که در این رساله به تعریف و مبانی آن ها اشراه شده است. منظور از روش طولی زدودن و پیرایش زیاد عرفی و رسیدن به روح معناست. در روش عرضی جمیع معانی متحمل یک لفظ، پذیرفته می شود. معانی موافق با سیاق تفسیر آیه و بقیه معانی نوعی تاویل به شمار می روند که از آن به تاویل عرضی نام می بریم. در جری و تطبیق نیز حکم از فردی بر فرد دیگر تطبیق داده می شود. روش های فوق دارای مبانی مشترکی نظیر امکان فهم معانی باطنی قرآن کریم و حدیث، بطون داشتن کتاب تکوین، کتاب تشزیع و حقیقت انسانی - و مبانی مختصی - نظیر "وضع الفاظ برای روح معنا" در تاویل طولی و جری و تطبیقی و " استعمال لفظ در اکثر از معنای واحد" در تاویل عرضی - هستند. در پایان نیز به نقش کشف و شهود در فهم متون دینی و نقش آن در روش فنی عمومی اشاره شده است.
بررسی تطبیقی مبانی و روش تفسیری ابن‌کثیر و فیض کاشانی
نویسنده:
سمیه خاری آرانی
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
چکیدهتفسیر القرآن العظیم ابن‌کثیر از تفاسیر روایی قرن هشتم است که متأثراز تفاسیرجامع البیان طبری و همچنین اصول تفسیری ابن‌تیمیه است. زمینه‌ها و بسترهای شکل‌گیری این تفسیر از یک‌سو و روش‌های تفسیری مفسر از سوی دیگر به این تفسیر ویژگی‌های ممتازی بخشیده که آن را شایسته‌ی تتبع قرار می‌دهد. به ویژه زمانی‌که آن را در ترازوی سنجش با تفسیری چون تفسیر صافی فیض کاشانی قرار دهیم که براساس رویکرد حدیثی علمای شیعه در قرن یازدهم و دوازدهم و به دنبال آن سیر تدوین تفاسیر اثری شیعه در دو قرن یاد شده سامان یافته است. که نگارنده را برآن داشت تا سوالاتی را در این پایان نامه بررسی کند و پاسخ دهد.1. فیض کاشانی و ابن‌کثیر درتفسیر خود از کدام روش تفسیری پیروی نموده اند؟ 2. فیض و ابن‌کثیر در تفسیرشان دارای چه رویکردی در اسرائیلیات هستند؟ 3. تأویل از دیدگاه فیض و ابن‌کثیر چگونه به کار رفته است؟ در پاسخ به سوال اول باید گفت: روش تفسیری ابن‌کثیر تفسیر قرآن به قرآن و قرآن به سنت براساس منابع روایی اهل‌سنت و روش فیض کاشانی روش آمیخته با تأویلات باطنی براساس منابع روایی شیعی است.در پاسخ به سوال دوم نیز به این نتیجه دست می‌یابیم که: هر دو مفسر (ابن‌کثیرو فیض کاشانی) نسبت به اسرائیلیات رویکردی نقادانه دارند، اما مبانی وروش هر یک در نقد اسرائیلیات متفاوت از دیگری است.در پاسخ به سوال سوم: علیرغم اثرپذیری ابن‌کثیر از ابن‌تیمیه در زمینه‌های گوناگون، تأویلات باطنی به معنای مصطلح آن در تفسیر وی به چشم نمی‌خورد؛ اما در تفسیر فیض کاشانی تأویلات باطنی وجود دارد.روش روایی هر دو تفسیر با توجه به آنکه تفسیر ابن‌کثیر براساس روایات اهل‌سنت و تفسیر صافی براساس روایات اهل‌بیت شکل گرفته و کیفیت نقد اسرائیلیات و همچنین رویکرد تأویلی در دو تفسیر یاد شده نکات برجسته‌ای است که در این پژوهش مورد بررسی قرار می‌گیرد.کلمات کلیدی: ابن‌کثیر، تفسیرالقرآن‌ العظیم، فیض‌کاشانی، تفسیرصافی، ‌روش تفسیری‌، اسرائیلیات، تأویل.
بررسی روش شناختی تطبیقی اندیشه کلامی صدوق و مفید
نویسنده:
محمد علی نیازی، احمد محمودی
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
اصفهان: حوزه معاونت پژوهش و فناوری دانشگاه اصفهان,
چکیده :
متکلمان اسلامی در اثبات عقاید دینی و پاسخ به شبهات بر منهج واحد و روش خاصی سیر ننموده‌اند. از این‌رو، در این مقاله سعی شده است روش کلامی صدوق و مفید و مبانی روش کلامی این دو متکلم نامدار شیعی که یکی نماینده مکتب قم و دیگری نماینده مکتب بغداد بوده‌اند، بررسی و تطبیق گردد و بدین ترتیب، جایگاه عقل و نقل نزد این دو اندیشمند کلامی روشن شود. سپس، میزان بهره‌گیری این دو متکلم از عقل و نقل در تبیین مسائل اعتقادی و پاسخ به شبهات ارزیابی و اثبات می‌شود که صدوق برخلاف مفید، روش نقل‌گرایی را در اثبات عقاید دینی ترجیح داده است، اما نه به این معنا که عقل را نادیده گرفته باشد، بلکه از احادیث و روایاتی که به نوعی از استدلال‌های عقلانی برخوردار است، استفاده می‌کند، لکن مفید با توجه ویژه به عقل و رویکرد عقل گرایانه، به اثبات گزاره‌های دینی و دفاع از آن می پردازد. در اثبات این ادعا، از تمسک به کلیات پرهیز و با استناد به آثار این دو اندیشمند، این مدعا ‌اثبات شده است.
صفحات :
از صفحه 77 تا 94
بررسی تطبیقی دیدگاه فخر رازی و علامه طباطبائی درباره صفات خبری
نویسنده:
محمد باقر حجتی، حمیدرضا مناقبی
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه علامه طباطبایی,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
از جمله مباحث کلامی‌ در میان مفسّران، تفسیر آیاتی از قرآن کریم است که موهم صفات انسان‌گونه برای خداوند متعال است. مجسّمه، اشاعره، معتزله و امامیّه در این باب اختلاف نظر دارند و هر یک با استفاده از رویکرد کلامی‌خود، این آیات را تفسیر نموده‌اند. این مقاله پس از مروری کوتاه بر دیدگاه‌های کلامی‌ مشهور، به تبیین نظر علاّمه طباطبائی، مفسّر بزرگ معاصر، امامیّه، در باب تنزیه خداوند از صفات انسان‌گونه می‌‌پرازد و آن را با دیدگاه فخر رازی، از مفسّران بزرگ اشاعره، مقایسه می‌‌نماید و نشان می‌‌دهد که چگونه هر یک دارا بودن صفات انسان‌گونه را منافی با تجرّد ذات خداوند متعال می‌‌دانند. با تبیین صفات خبری در آثار این دو مفسّر بزرگ، می‌‌توان به این نتیجه رسید که اعتقاد به تجسیم خداوند مورد پذیرش هیچ ‌یک از آنها نیست. علاّمه طباطبائی معتقد است با پیروی از اهل بیت(ع) و گرفتن اصل معنا، با حذف لوازم، باید معنای نهایی و جدّی کلام خداوند در آیات شاملِ صفات خبری را پس از در نظر گرفتن تمام قرائن، از جمله آیات تنزیه و مسائل عقلی، به ‌دست آورد، در صورتی که فخر رازی معتقد به تنزیه و تأویل است و در پاره‌ای موارد به تفویض گرایش پیدا کرده است.
صفحات :
از صفحه 7 تا 30
  • تعداد رکورد ها : 255