جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این مقاله درصدد است با توجه به مدارک جدیدی که پیروی شهرستانی را از فرقۀ نزاریۀ اسماعیلیّه نشان می‌دهد و همچنین با مقایسه کتاب ملل و نحل او با دیگر کتب متقدّم فرقه‌نگاری اسماعیلیّه در خراسان، برخی از ویژگی‌های ساختاری و محتوایی این کتاب را برجسته سازد. آگاهی از این ویژگی‌ها، از سویی این امکان را برای محقّقان فراهم می‌سازد که به تحلیل سیاقی کتاب شهرستانی در مقایسه با دیگر کتب فرقه‌نگاری بپردازند و از سوی دیگر ممکن است ما را به وجود یک مکتب فرقه‌نگاری اسماعیلی در خراسان رهنمون سازد. همچنین اطلاع از روش شهرستانی در کتاب ملل و نحل این دیدگاه را که او فرقه‌نگاری بی‌طرف است زیر سؤال می‌برد و گرایش‌های اسماعیلی او را آشکار می‌کند.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 63 تا 88

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

بانو أرْوی، فرمانروای اسماعیلی‌مذهب یمن

نویسنده:

فضیلـة الشـامـی، زهرا اسحاقی

نوع منبع :

مقاله , ترجمه اثر

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF چکیده مراجع

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

اسماعیلیه Ismailism (فرق تشیع)

چکیده :

در مقطعی که قدرت‌ها، از جمله زیدیان، در یمن گرفتار ضعف جدی بودند، شیعیان اسماعیلی‌مذهب توانستند در قالب دولت صلیحیان (439ـ532 ق.) حاکمیت را در این کشور به دست بگیرند. یکی از برجسته‌ترین حاکمان دولت صلیحی و آخرین آنان بانویی است به نام «أرْوی» (440ـ532 ق.) که به دلیل توانایی در مدیریت و اقتدار در حاکمیت، از او به‌ عنوان برترین زن فرمانروا در تاریخ اسلامی یاد می‌شود. أروی علاوه بر موفقیت‌های چشمگیر در عمران و ‌آبادی و سامان‌دادن به امور سیاسی یمن، در زمینه مذهبی و دعوت بر اساس مذهب اسماعیلیه نیز فعال عمل می‌کرد و به خلفای فاطمی مستعلوی مستقر در مصر وفادار بود. وی پس از فوت خلیفه فاطمی «الآمر باحکام الله»، از ایدة وجود فرزندی به نام طیب برای الآمر، که در پس پرده ستر، امامت اسماعیلیه را استمرار می‌بخشید، حمایت کرد و این‌گونه شاخه طیبی در برابر شاخه حافظی در میان اسماعیلیه مستعلویه به صورت جدی طرح شد؛ اما شاخه حافظی در طول زمان رقیب خود را کنار زد و تاکنون تنها نماینده اسماعیلیه مستعلویه باقی مانده است. نویسنده، در این مقاله می‌کوشد زندگی شخصی و سیاسی أروی را بررسی کند.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 109 تا 130

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

سیر تطور مفهوم «اصول دین» در میان فِرق شیعی زیدیه و اسماعیلیه

نویسنده:

ناصر فروهی،سید احمد حسینی،زهره فصل بهار

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

5- تشیع Shiism (اعم از امامی و زیدی و اسماعیلی، (فرق اسلامی)) , اسماعیلیه Ismailism (فرق تشیع) , زیدیه Zaydism (فرق تشیع)

چکیده :

امروزه مبحث «اصول دین» یکی از مهم‌ترین مباحث کلام اسلامی را تشکیل می‌‌دهد. پرسشی که در این باب وجود دارد آن است که آیا مفهوم «اصول دین» از ابتدا به همین صورت وجود داشته و یا در دورۀ خاصی پدیدار شده و تاریخ خاصی را طی کرده است؟ برای پاسخ به این پرسش باید تاریخ تطور اصول دین، مورد مطالعه قرار گیرد. اندیشه‌‌های کلامی شیعۀ زیدی و اسماعیلی از اندیشه‌‌های متقدم کلام شیعی به حساب می‌‌آیند. به همین دلیل در مقالۀ حاضر، سیر تطور مفهوم اصول دین در کلام شیعۀ زیدی و اسماعیلی مورد بررسی قرار می‌‌گیرد تا علاوه بر آن‌که ریشه‌‌های شکل‌‌گیری این مفهوم در سنت شیعی روشن شود، مبانی تاریخی تطور این مفهوم در کلام شیعۀ امامیه نیز پی‌‌ریزی گردد. آن دسته از آثار زیدیه که به مفهوم اصول دین پرداخته‌‌اند، معمولاً شش مورد را برای این اصول نام می‌‌برند: توحید، عدل، نبوت، امامت، منزلت بین المنزلتین، وعد و وعید. شیعیانِ اسماعیلی هفت مورد را به عنوان اصول دین خود شمرده‌‌اند که عبارتند از: ولایت، طهارت، نماز، زکات، روزه، حج و جهاد. در میان این هفت مورد، مواردی مانند نماز و زکات و حج و جهاد وجود دارد که توسط دیگر فرقه‌‌ها ـ مانند شیعۀ اثنی‌عشری ـ به عنوان فروع دین شناخته می‌‌شود. البته هر یک از این موارد، تاریخ تطور خاص خود را طی کرده است.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 1 تا 16

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

مدخل الى تاريخ التشيع في تونس

نویسنده:

عبد الحفيظ البناني

نوع منبع :

کتاب , مطالعه تطبیقی

منابع دیجیتالی :

نسخه pdf

زبان :

عربی

کلیدواژه‌های اصلی :

اصطلاحنامه تاریخ اسلام , 4. اصطلاحنامه سایر موضوعات , 5- تشیع Shiism (اعم از امامی و زیدی و اسماعیلی، (فرق اسلامی)) , تاریخ تشیع , فرق الشیعة (نوبختی) , تفسیر کشاف : متقن ترین تفسیر اهل سنت، ممتاز به لحاظ نکات ادبی و بلاغی : زمخشری , استبصار , وسائل الشیعه , مقالات الاسلامیین: ابوالحسن اشعری , تاریخ طبری , الکامل فی التاریخ , تاریخ یعقوبی (منتسب به تشیع) , الغدیر: علامه امینی , 02- نهج البلاغه , کمال الدین (شیخ صدوق) , تحف العقول: ابن شُعبه حَرّانی , بحار الانوار (علامه مجلسی) , أعیان الشیعة (محسن امین) , کشف الغمة (علی بن عیسی اربلی) , عیون أخبار الرضا علیه السلام (شیخ صدوق) , الخرائج و الجرائح‏ (قطب راوندی) , کنز العمال: متقی هندی , تشیع در تونس

کلیدواژه‌های فرعی :

شیعه علی(ع، اعم) , عقاید شیعه , حکومت ائمه اثنی عشر علیهم السلام , زیدیه , شیعه اثنی عشری , عصمت ائمه اثنی عشر(ع) , امامت ائمه اثنی عشر ( ع ) , مستعلیه , دروزیه , ورع ائمه اثنی عشر , اسماعیلیه Ismailism (فرق تشیع) , شیعه امامیه Twelver Shiism (فرق تشیع) , اسلام در افریقا , تاریخ نگاری اسلامی , نزاریه , ائمه شیعه (ع) , شیعه در آفریقا ,

چکیده :

بیان تاریخچه‌ای اجمالی از وضعیت «شیعیان» در شمال آفریقا و کشور «تونس» است. در این نوشتار ابتدا کلیاتی درباره نحوه شکل‌گیری شیعه و عقاید آن در تاریخ صدر اسلام ارایه شده و ضمن بیان معنای شیعه و تشیع علت به کارگیری روافض برای شیعیان نیز بیان شده است. آنگاه به بحث درباره ماهیت تشیع و معرفی مهمترین فرقه‌های شیعی پرداخته شده و گوشه‌هایی از حیات و فضایل امامان دوازده گانه بیان شده است. در ادامه نویسنده به ورود فرهنگ شیعی به شمال آفریقا و تاریخچه آن و همچنین ظهور فرقه‌هایی از خوارج در این منطقه اشاره کرده و به بررسی وضعیت شیعیان و فراز و نشیب‌های آنان در شمال آفریقا و کشور تونس و مغرب پرداخته و ظهور دولت‌های فاطمی در این منطقه و نحوه گسترش شیعه در آن از لحاظ تاریخی تبیین نموده است.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

باز‌نوشتی از فرقه اسماعیلیه و فطحیه

نویسنده:

محمد باوی‌پور

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

اسماعیلیه Ismailism (فرق تشیع)

چکیده :

چکیده در اواخر عصر امام صادق 7 و اوائل امامت امام کاظم 7، شیعیان دچار چالشی در خصوص تشخیص امام شدند؛ تعامل برخی شیعیان در برابر این چالش، ‌منجر به شکل‌گیری فرقه اسماعیلیه و فرقه فطحیه شد. اسماعیلیه در اثر درگذشت اسماعیل فرزند بزرگ امام صادق 7 و فطحیه به دنبال ادّعای امامتِ عبدالله افطح، فرزند دیگر آن حضرت، به وجود آمد. در این مقاله روند شکل‌گیری این دو فرقه و بحران رهبری در جامعه شیعه امامیه در زمان امام صادق 7 و تعامل شیعیان در این باره، قلمی خواهد شد.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 93 تا 101

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

اسماعیلی تمیمی تونسی

نوع منبع :

مدخل اعلام(دانشنامه اعلام)

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

اسماعیلیه Ismailism (فرق تشیع) , اعلام قرن سیزدهم

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

نگاهی به اصطلاحات عرفانی فرقۀ حروفیّه

نویسنده:

علی رمضانی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

حروفیه , عرفان اسلامی , اصطلاحات عرفانی , حروفیه (از صوفیه) , اصطلاحنامه عرفان , حضرت انسان(نوع انسان) , مقام انسانی(قسیم مقام الهی و کونی) , مقام انسان کامل(ثبوتی) , مقام انسان کامل(اثباتی)

کلیدواژه‌های فرعی :

اسماعیلیه ( جعفری ) , هرمنوتیک اسلامی , تفسیر عرفانی , اسماعیلیه Ismailism (فرق تشیع) , تفسیر عرفانی , ادبیات عرفانی , اسماعیلیه ایران , ایشیق (عرفان) , انسان عارف (عرفان) , حال و حال (عرفان) , حفظه و حمله قرآن (عرفان) , خطوط ابیّه (پدری) (عرفان) , خطوط سیاه یا خطوط امیّه (عرفان) , کتاب ناطق و کتاب صامت (ثابت) (عرفان) , کلام نفسی (عرفان) , کلام ملفوظ (عرفان) , کلمه محمّدیّه (عرفان) , کلمه آدمیّه (عرفان) ,

چکیده :

فرقۀ حروفیّه یکی از فرقه‌های تأویل محور بعد از حمله مغول می‌باشد که شیوۀ تأویل را از اسماعیلیّه آموخته بودند. حروفیان خودشان را اهل تأویل و اهل باطن می‌نامیدند. آنان انسان گرایانی بودند که همه چیز را به نفع انسان تأویل می‎نمودند. اندیشۀ حروفیّه نوعی اندیشۀ عرفانی است با چهارچوب تفکّر مشخّص. این شکل اندیشۀ عرفانی خلق السّاعه نبوده بلکه به عنوان پدیده‎ای تاریخی و اجتماعی از دل اعصار و هزاره‎های باستان پیدا شده و در بین ملل مختلف به شکل‎های گوناگون، در حیات سیاسی، اقتصادی و فرهنگی جامعه نقش‎هایی ایفا کرده است. افکار و اندیشه‌های این فرقه با این‎که بر بخشی از شعر فارسی سایه انداخته است تاکنون مورد تجزیه و تحلیل علمی قرار نگرفته است. عدم شناخت اصطلاحات آنان یکی از مهمترین عوامل پیچیدگی آثار این فرقه می‌باشد. بدان روی در این مقاله به بررسی و شرح مهمترین اصطلاحات عرفانی این فرقه پرداخته شده است.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 170 تا 191

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

حسین بن ولید اسماعیلی

نوع منبع :

مدخل اعلام(دانشنامه اعلام)

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :