جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

پروین اعتصامی، فرهیخته دخت یوسف اعتصام الملک آشتیانی، بانوی اول شعر فارسی و از چهره های جاویدان ادب ایران زمین است، سخنش در عین سادگی، تحسین برانگیز است، رسالت و اصالت، دو اصل اجتناب ناپذیر او در کار شاعری است، پروین هیچ گاه از سر تفنن شعر نمی گوید، زبان پخته و بیان سخته خویش را در قالب شیواترین سروده ها و به منظور اشاعه ناب ترین احساسات بشری به کار گرفته و عمر کوتاه خویش را سخاوتمندانه در راه اعتلای انسان و گسترش انسانیت به پایان رسانده است.در این مقاله، سعی شده، بدون هیچ گونه پیش داوری و اغلب با تکیه به سخن شاعر، بن مایه واقعی شعرش شناسایی و به صورتی مستند معرفی گردد. امید که تلاش ناچیز حقیر در تحلیل بنیادین شعر و شخصیت پروین راه گشا باشد.

سازوکار نشر و گسترش اسلام در شرق آسیا و شبه قاره هند با دیگر مناطق اسلامی متفاوت بوده است. در این منطقه تجار، بازرگانان، علما، دانشمندان و صوفیان از طریق تعامل و تبادل فکری و فرهنگی و با تساهل و مدارا، بومیان این مناطق را به آیین اسلام در آورده اند. در این میان، علما و دانشمندان مسلمان با تعامل و تناظر با دانشمندان هند به عنوان نیرویی تاثیرگذار به تبیین عقلایی افکار و عقاید دینی و مذهبی پرداخته و این عقاید را در عمق اذهان و افکار نشانده اند. در واقع، رویکرد اسلام و مسلمانان در این خطه، علمی و عقلایی یا عرفانی بوده و بار اصلی رسالت نشر و گسترش اسلام نیز بر دوش علما و دانشمندان بوده است. در این مقاله نگارندگان کوشیده اند که به اختصار تلاش و تکاپوی مسلمانان برای تبیین و تشریح عقلایی و علمی باورها و عقاید مذهبی را نشان دهند.

مناظره یکی از انواع ادبی است. سابقه مناظره به تمدن های کهن بین النهرینی برمی گردد. اما این میراث، در ادوار بعدی در زبان و ادب پارسی حفظ شده است. کهن ترین منظومه مناظره ای در ایران، درخت آسوریگ است. داستان دیگری که به این سروده شباهت دارد، قصه «میش و رز» است که به زبان فارسی است. تا آنجا که اطلاع داریم، از این داستان دو روایت برجای مانده: یکی کوتاه تر، تحت عنوان «رز و میش» که پیش از این به طبع رسیده است و دیگری «میش و رز» که اینک تقدیم خوانندگان می شود. قصه «میش و رز» در نسخه ای به خط عبری و زبان فارسی، یعنی در قالب نوشته های فارسی- یهودی برجای مانده است. با وجود آنکه متن قصه از نظر به کار بردن آرایه های ادبی و موازین عروضی و شیوایی سخن چندان درخور توجه نیست، ابعاد گوناگونی از آن، به ویژه بعد زبانشناختی اش، موجب جلب توجه پژوهندگان شده است.