جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

از قرن دوم هجری هجوم اسرائیلیّات علیه مفاهیم دینی و قرآنی آغاز شد. نفوذ این روایات اسرائیلی به تفاسیر قرآنی سبب وارونه نشان دادن برخی حقایق دینی، تخریب چهره‌ی پیامبران الهی گردید. از جمله خرافات بسیاری در ذیل داستان حضرت یوسف(ع) وارد گردیده، به طوری که مفاد برخی از آن‌ها باور عمومی مردم تلقّی شده است. پژوهش حاضر با عنوان « نقد و بررسی اسرائیلیّات در داستان حضرت یوسف(ع) بر اساس تفاسیر فریقین» در صدد آن است که با زدودن خرافه‌ها و پیرایه‌های موجود در تفاسیر مربوط به سوره یوسف(ع)، ضمن شناسایی اسرائیلیّات، به نقد و بررسی آن‌ها بپردازد. همچنین با طرح و دسته‌بندی شبهات، به نوعی به چگونگی تعامل مفسّران شیعه و سنّی در قبال اسرائیلیّات داستان حضرت یوسف(ع) پی برده شود. این رساله مشتمل بر مقدّمه، چهار فصل و نتیجه‌گیری است. در فصل اوّل به مفاهیم لغوی اسرائیلیّات و چهره‌ها و زمینه‌های پدیدآورنده‌ی آن پرداخته شده است و سه فصل بعدی به نقد و بررسی برخی اسرائیلیّات در تفاسیر مربوط به سوره‌‌ی یوسف(ع) اختصاص داده شده-است که به صورت موضوعی با عنوان حضرت یوسف(ع) از رویا تا رویارویی با زلیخا، حضرت یوسف(ع) از زندان تا اعاده حیثیت و کید یوسف(ع) تا وصال پدر، دسته بندی شده است.کلیدواژه‌ها: اسرائیلیات، حضرت یوسف(ع)، احسن القصص، تفاسیر قرآن، نقد حدیث، روایات تفسیری، اهل کتاب؛

موضوع بحث در این پایان نامه، تحقیق در موضوع بردباری (حلم) در قرآن و روایات است و اثبات این امر که این خصلت مهم اخلاقی، بیشتر مورد توجّه قرار گیرد و مردم بیش از پیش با آن آشنا شوند. در این پژوهش، عمده تحقیق درباره آیات در باره بردباری و سپس سیره عملی پیامبرصلی الله علیه وآله و ائمه اطهارعلیهم السلام و سخنان آن بزرگواران است و پس از آن، لزوم اُسوه گیری از آنها. همچنین عالمانی که این معصومان را الگوی رفتاری خود قرار داده اند، مورد اشاره قرار گرفته اند تا خوانندگان با حقایقی در این زمینه آشنا شوند و در نهایت، به نتیجه ای معقول و منطقی برسند. تحقیق، در صدد بررسی تمام آیات قرآن نیست؛ بلکه صرفاً آیاتی را که در زمینه موضوع مورد بررسی باشند، مورد تحقیق قرار می دهد. سعی محقّق بر آن است آیاتی را که ارتباط نزدیک و ملموس تری با موضوع دارند، مورد بررسی قرار دهد؛ همچنین روایات و سیره ائمه اطهارعلیهم السلام را در ارتباط با موضوع ، بررسی کرده است. از آن جا که «حِلم»، یک واژه اخلاقی است، به تفاوت بین اخلاق و کارهای اخلاقی، اشاره شده است. اخلاق، مربوط به حالات درونی انسان است. بنا بر این، کارهای خوب و بدی که از انسان صادر می شوند، از مقوله اخلاق نیستند، بلکه ناشی از اخلاق اند و کارهای خوب را فعلِ خوب و کارهای بعد را فعلِ بد اخلاقی می نامند. مثلاً سخاوت، یک خُلق و حالت درونی است و آثار آن، که بذل و بخشش و احسان است، کار اخلاقی است، نه خودِ اخلاق. از طرف دیگر، مهم ترین ابزار جامعه و معلّمان بشر، بردباری است. همان طور که پیامبرصلی الله علیه وآله و ائمه معصوم علیهم السلام متصّف به صفت بردباری بودند و این بردباری، بهترین راه برای جذب کفّار و معاندان بود. بهترین عبارتی را که می توان در مورد بردباری به کار برد، «معجزه اخلاق» است؛ زیرا این خصلت ارزنده، قلب های همچون سنگ را نیز رام و اسیر خود می گرداند. این پایان نامه از پنج فصل تشکیل یافته است. در فصل اوّل، پس از ذکر مقدّمه، چند منبع مورد بررسی قرار گرفته و در قسمت بعد، ضرورت تحقیق بیان می شود. سپس پرسش های تحقیقاتی و اهداف و اهمّیت مطالعات روشن می گردد و در پایان این فصل، نگارنده اصطلاحات مورد بحث را تعریف کرده است. در فصل دوم، چهار منبع در سیر مطالعاتی مورد نقد و بررسی قرار گرفته اند. در فصل سوم، رهیافت تحقیق و فن آن مشخّص شده و سپس در قسمت تحلیلی بحث، اصول و موازین تحقیق، روشن گردیده است. فصل چهارم، به ارائه و تجزیه و تحلیل اطّلاعات در باب پنج پرسش تحقیقاتی مطرح شده، اختصاص یافته که در آن، پنج بخش وجود دارد که عبارت اند از: معنای حلم، حلم خداوند متعال، بردباری انبیا و ائمه علیهم السلام، حلم مردم، اهمّیت و آثار حلم در روایات، آثار و نقش حلم در سلامت جامعه و فرد. سپس در مورد هر یک، مباحثی با ذکر مثال هایی از آیات و روایات و نظر اندیشمندان، آمده است. فصل پنجم به استنتاج از مباحث فصل چهارم و ارائه توصیه ها اختصاص یافته است. 63 . درآمدی بر مکتب حدیثی علّامه طباطبایی در تفسیر، سیّد سعید میری، کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث، دانشکده اصول دین قم، استاد راهنما: دکتر محمّدکاظم شاکر، استاد مشاور: آیةاللَّه محمّدهادی معرفت، 1378، 109 ص. موضوع این پایان نامه، روش شناسی است. نگاه بیرونی علّامه طباطبایی به حدیث، رابطه قرآن و حدیث، جایگاه روایت در تفسیر قرآن به قرآن، عموماً، و تفسیر المیزان، خصوصاً، نظریه استقلال قرآن و شیوه برخورد علّامه با حدیث به صورت عملی، بررسی معیارها و ملاک های مورد استفاده ایشان در گزینش و ردّ و قبول احادیث، و موضوعات مورد ابتلا در مواجهه با احادیث از قبیل اسرائیلیات، جَریْ و تطبیق، حجّیت خبر، نقل به معنا، روایات اسباب نزول، برخورد با احادیث متعارض، انواع حدیث از حدیث، نوع بیان و خلاصه جرح و تعدیل روایات، از مباحث پژوهیده شده در این مختصر است. نگارنده، با تتبّع آثار حدیثی علّامه و مقالات و نوشته های موجود درباره ایشان و سَبک برخورد وی با حدیث، کوشیده است تا با بررسی، تحقیق و احیاناً نقد آرا و نظریات وی، گام جدیدی در زمینه حدیث بردارد. در مجموع، کاوش های انجام شده در این پژوهش، به برخی از پرسش و پاسخ ها و محورها در زمینه شیوه برخورد صاحب المیزان با حدیث، ویژگی های کلّی مکتب حدیثی علّامه، نظریات روایی علّامه و مبنای وی در آنها، نگاه بیرونی علّامه به حدیث با نگاه درونی ایشان و تناسب و تناسق این دو نگاه، و به عبارتی میزان پایبندی صاحب المیزان در عمل به نظریات حدیثی خویش، رابطه قرآن و حدیث از نگاه ایشان، و جایگاه حدیث در تفسیر قرآن از نظر ایشان پرداخته شده است. این پژوهش در دو فصلْ فراهم آمده است: در فصل نخست، رابطه قرآن و حدیث از نگاه قرآن، مورد بررسی قرار گرفته است. در این فصل، ضمن تبیین روش تفسیر قرآن به قرآن در تفسیر علّامه طباطبایی، نظریه استقلال قرآن در تفهیم مقاصد که از سوی ایشان مطرح شده، مورد توجّه قرار گرفته است. نویسنده با تأکید بر این نکته که علّامه در سراسر تفسیر خود، مباحث روایی را با عنوان «بحث روایی» آورده - که یک ششم المیزان را تشکیل می دهد - به نقد دیدگاه ایشان پرداخته است. فصل دوم، به بررسی تفصیلی چگونگی برخورد علّامه با حدیثْ اختصاص یافته است. مؤلّف در این فصل، اثبات می کند که مرحوم علّامه، به سند و متن روایاتْ توجّه داشته و با عرضه روایات بر معیارهایی همچون:قرآن، سنّت متواتر و عقل، به نقد آنها پرداخته است. توجّه به اصول لفظی و ملاک های طرد حدیث، همچون: مخالفت با کتاب و سنّت، مجهول بودن (مجموعاً یازده ملاک)، اقسام حدیث از حیث نوعِ بیان (روایات تفسیری، روایات تطبیقی، روایات بطنی)، بررسی ارزش روایات صحابیان و تابعیان، اسرائیلیات و موضع علّامه در برخورد با آنها، از جمله مباحث مطرح شده در فصل دوم است. گفتنی است که صبغه حاکم بر این پایان نامه تا حدّی انتقادی است.

دو کتاب التفسیر و المفسرون ذهبی و التفسیر و المفسرون فی ثوبه القشیب معرفت به معرّفی روشهای تفسیری، تاریخ تفسیر و معرّفی تفاسیر و مفسّران پرداخته‌اند. بررسی و شناخت روش تفسیر به رأی، روش تفسیر اثری، بحث‌ها و روش‌های تفسیری مرتبط با آنها، آفات و ضعفها، تفسیر و تأویل، نظرات این دو نویسنده درباره آنها هدف اصلی ما در این پژ‍وهش است. در فصل اوّل، به زندگی آیت الله معرفت و دکتر محمّد حسین ذهبی و نواندیشی‌ها و دیدگاه‌ها و آثارشان اشاره شده است. فصلی را به تفسیر و تأویل و روش تفسیری و تأویل شیعه اختصاص داده‌ام، در فصل سوّم به تفاوت‌ها و اشتراکات روش تفسیر به رأی و تفسیر اجتهادی و تفسیر عقلی و تعاریف ذهبی و معرفت از آنها و همچنین به تفاوت‌ها و اشتراکات شیعه و معتزله، وضع حدیث، تأثیر‌پذیری شیعه از معتزله و ... پرداخته‌ام.همچنین منابع تفسیری صحابه، تابعان، شیعیان، اتّهام تحریف قرآن به شیعه، آفات تفسیر اثری، اقطاب اسرائیلیات، تعریف تفسیر اثری و ... نیز فصلی را به خود اختصاص داده‌اند و در نهایت به بررسی نظر دو مولّف درباره آثار تفسیری اشاره کرده‌ام.در تمامی بخش‌ها منبع اصلی بحث‌های ما دو کتاب التفسیر و المفسرون ذهبی و التفسیر و المفسرون فی ثوبه القشیب معرفت می‌باشد. هدف ما در این پژوهش مقایسه تطبیقی این دو کتاب در محدوده روایات و تفسیر اثری است. همواره سعی بر این بوده که به نکات و تعریفات ذهبی و اشارات معرفت در هر مبحثی پرداخته شود و مورد بررسی قرار گیرد و گاهی در مواردی برای اثبات عقاید و دیدگاه‌ها و در صورت لزوم به آرای دیگران نیز مراجعه می‌شود.

جامع البیان عن تاویل آی القران از قدیمی ترین و در عین حال مهم ترین تفاسیر قرآنی است که قرآن پژوهان آن را در شمار تفاسیر ماثور یاد کرده اند.گرچه مواردی از ترجیح اقوال و گزینش نظری بر نظریات دیگر از ورای روایات نقل شدهدر خلال تفسیر او نیز به چشم می خورد.یکی از کاستی های این تفسیر آمیختگی آن با روایات موضوع و موسوم به اسرائیلیات است.طبری با توجه به روایاتی منسوب به پیامبر مبنی بر بی اشکال بودن نقل اسرائیلیات، با دستی گشادهبا این قبیل احادیث مواجه شده و به ویژه در نقل داستان ها و قصص انبیاء روایاتی را بدون نقد و ارزیابی آورده که با معیار های مقبول فقه الحدیثی پذیرفتنی نمی باشد.مخالفت باقران، سنت مقطوعه و ملاک های عقل از عمده ترین محور هایی است که می توان بر اساس آن روایات تفسیر طبری را مورد نقد و چالش جدی قرار داد.شخصیت بزرگ طبری و جامعیت تفسیر او به لحاظ اشتمال بر روایات تفسیری، تفاسیری مانند بحر العلوم سمرقندی،تفسیر ابوالفتوح رازی، کشف الاسرار میبدی،درالمنثور سیوطی و تفسیر سورآبادی را تحت تاثیر قرار داده و آنان بدون هیچ نقد و بررسی گفته های او را تکرار کرده اند.توسعه و تساهل در ملاک های اعتبار احادیث تفسیری، تعمیم حدیث مرفوع نبوی به حدیث موقوف یا مقطوع صحابی یا تابعی،عدم توجه به اسناد احادیث و پرهیز ار تحلیل دلالی احادیث از عمده ترین آسیب های مبنایی و روشی طبری در تفسیر جامع البیان در بخش مربوط به اسرائیلیات محسوب می شود.

در میان مباحث مختلف علوم قرآنی، بحث از مکاتب و روش های تفسیری، جایگاه مهمی دارد.تفسیر اثری یکی از آن روش هاست که پیدایش آن به تاریخ تدوین حدیث مربوط است. سابقه ی این روش تفسیری به عصر پیامبر(ص) برمی گردد، چون طبق نص قرآن کریم، پیامبر گرامی اسلام نخستین شارح قرآن می باشد. تفسیر اثری با خصوصیات ویژه ای که دارد از ریشه دارترین روش ها،در درک معانی و معارف آیات الهی می باشد. مصادر تفسیر اثری،قرآن کریم، رسول خدا(ص)، اهل بیت،صحابه و تابعین می باشند. آنچه روش روایی را در معرض نقد و انتقاد قرار داده، اختلاط آثار صحیح با غیر آن و ورود روایات اسرائیلی می باشد. روش دیگر، تفسیر عقلی است. در طول تاریخ تفسیر،عقل یکی از مهمترین ابزارهای فهم آیات وحی بوده است. مفسران بسیاری در شناخت متشابهات از محکمات،زدودن ناسازگاری آیات با یکدیگر و فهم درست تر آیات از عقل سود برده اند. هدف این پژوهش،بررسی موضع گیری های ابن کثیر برابر اسرائیلیات در تفسیر القرآن العظیم، تحلیلی از رویکرد او و میزان اثرپذیریش از عصر و استادانش می باشد و به منظور رسیدن به این هدف،دیدگاه ها و کتب گوناگونی در این زمینه مطالعه و بررسی گردید. نتایج به دست آمده مبین این است که تفسیر ابن کثیر، یک تفسیر اثری و روایی محض نیست بلکه گرایش به تفسیر عقلی در آن به وفور دیده می شود و با آن که اهل سنت-به ویژه در رویکرد تفسیر اثری-نسبت به اسرائیلیات خوش بین اند، ابن کثیر با رویکردی نقادانه به تحلیل آن ها پرداخته که این امر متأثر از محیط و استادان برجسته ی او می باشد.

انحرافات و اسرائیلیات و ره یابی اندیشه های عوامل بیگانه از اسلام در میان مسلمانان با محوریت یهود و نصارا با مضامین تحریف یافت? عهد عتیق و عهد جدید از زمان های اولیه اسلام و حمایت آنان توسط گروهی از علمای دین فروش و خلفای نخستین ، تحریف و نسخ شد وبه صورت وحی الهی ،که بر قلوب پیامبران پیشین نازل شده است در اختیار اجتماع اسلامی قرار دادندودر این راه ابتداءبا مشترکات قرآن و کتب مقدس به قصه سرایی پرداختند واز علاقه مسلمانان به شنیدن قصه های قرآنی به صورت طویل ، و ناتوانی خلفا در پاسخ گویی به مسائل مورد نیاز مردم سوء استفاده نمودند . سپس احادیث نبوی را منع کردند وآنگاه در طی جعل آن برآمدند . از اثرات منع حدیث که همان شکستن وحدت مسلمین بود فرقه ها و مذاهب گوناگون پدید آمد. این فرقه ها از قرآن تفاسیر نادرستی کردند واین تفاسیر جعلی را به جامع?اسلامی رواج دادند . با توجه به شرایط سیاسی زمان هریک از ائمه علیه السلام در مقابله با این افکار انحرافی راههای مختلفی را دنبال کردند که مهمترین واثر گذار ترین آنها تربیت شاگردان بود . اثر تربیتی صالح بن کیسان و عبیداللّه بن عتبه دانش آموختگان مکتب امام سجاد (ع)برعمر بن عبد العزیز باعث لغو دستور سب علی (ع)در منابر شد . از دیگر تلاش های دانش پژو هان اهل بیت(ع)، مطرح شدن بحث اسناد درحدیث به سلسله احادیث اعتبار بخشیدند .ائمه برای استفاد? هم? مذاهب از احادیث خودشان سلسله احادیث را ذکر می کردند . امامان شیعه با طرح اندیشه های خالص اسلامی وارائه معیارهای صحیح برای تمییز روایات صحیح از سقیم با مبلغان افکار اسرائیلی به مبارزه بر خواستند .قرآن به عنوان مهمترین منبع راه های نفوذ به مبانی اسلام را نشان داده است پیامبر هم به عنوان دریافت کنند? وحی ، قبل از ورود اسرائیلیات به مبانی اسلام راه های نفوذ را بسته است و مواضع مشخصی نشان داده است .

اسرائيليات، ‌نوعي از افسانه‌ها و داستان‌هاي باطلي است كه از فرهنگ‌هاي ديگر، به خصوص قوم يهود وارد تفاسير اسلامي اعم از شيعه و سني گرديده است. در اين رساله كيفيت و كميت اسرائيليات در تفاسير با تأكيد بر ديدگاه‌هاي علاّمه عسكري و علاّمه معرفت بررسي گرديد و در طي تحقيقات كتابخانه‌اي انجام شده پيرامون اين موضوع، اثبات شده كه اسرائيليات از زمان صحابه آغاز شد و در زمان تابعين رواج يافت. در ابتداي تدوين تفسير به سبب بي‌توجهي برخي از مفسران در سلسله و سند حديث و نيز عدم بررسي در محتواي احاديث بخش كثيري از اسرائيليات وارد حوزه تفاسير گرديد. مهم‌ترين عواملي كه زمينه‌ي گسترش اسرائيليات گرديد از نظر علاّمه عسگري ممنوعيت نگارش و نقل حديث بود. ايشان ريشه‌ي بسياري از گرفتاري‌هاي مسلمانان و به خصوص شيعيان را از اين رهگذر مي‌دانند. نه فقط ريشه‌ي ظهور و رواج اسرائيليات! علاّمه معرفت نيز علاوه بر اين عامل، عوامل ديگري مانند برداشت غلط از حدیثِ «حدّثوا عن بنی اسرائیل و لا حَرج»، مختصرگويي قرآن و تفصيل‌‌گويي عهدين، ضعف فرهنگي اعراب، كينه‌ي يهود، همراهي دستگاه خلافت با قصه‌سرايان و... را از عوامل بروز اين مسأله مي‌دانند و هشت نفر ذيل را نيز جزء چهره‌هاي بارز در ترويج اسرائيليات مي‌دانند: عبدالله بن سلام، كعب الاحبار، تميم داري،‌ وهب بن منبه، محمد بن كعب قرظي، عبدالله بن عمروعاص، ابوهريره و ابن جريجِ رومي كه در اين ميان، ابن جريج را از اين تهمت مبري مي‌سازند. اما اهل سنت نظري متفاوت دارند، از جمله دكتر ذهبي برخلاف نظر علاّمه معرفت، ابن جريج و ابن عباس را از راويان اصلي اسرائیلیات مي‌دانند. اسرائيليات به انواع گوناگوني تقسيم شده است كه هر يك از آن‌ها داراي حكمي ويژه است. علاّمه معرفت روايات اسرائيلي را به دو دسته شفاهي منقولات كعب الاحبار و ابن منبه و ابن سلام و نيز منقولات كتبي يا آنچه در كتب عهدين وجود دارد تقسيم كرده است و درباره‌ي حكم جواز نقل اسرائيليات معتقد است كه علي رغم نظر ذهبي و اكثر مفسران اهل سنت، مراجعه به اهل كتاب جايز نيست و بلكه به دليل آياتي از قرآن مجيد مانند 109،79،75 و غيره از سوره بقره به شدت هم مذموم است. ميزان اثرپذيري تفاسير از روايات اسرائيلي نيز متفاوت است. علاّمه معرفت معتقد است تفسير طبري و سيوطي پايه و اساس انتشار و پخش اسرائيليات در كتب تفسيري متأخرين است. و از ميان تفاسير، تنها تفسير الميزان علاّمه طباطبائي است كه از نقل اسرائيليات احتراز جسته و در مواردي اندك نيز پس از ذكر آنها به نقد و ردشان پرداخته است. و علاّمه عسگري معتقدند كه در اصل فرهنگ يهودي كعب الاحبار از كتب تفسيري مكتب خلفا به پاره‌اي از كتب تفسيري مكتب اهل‌بيت(علیهم‌السلام) نفوذ كرده است. و متأسفانه در اين برهه از زمان كه مستشرقان در پي سياه‌نمايي قرآن كريم و فرهنگ اسلامي مي‌باشند وجود چنين احاديثي دستاويز محکمی براي آنان خواهد بود كه به وسيله آن مي‌توانند ضربه محكمي به اسلام وارد سازند. ايجاد و القای شبهات گوناگون يكي از بزرگ‌ترين دستاوردهاي آنان در سال‌هاي اخير بوده است. به نظر مي‌رسد اولين گام در راه حذف اين اباطيل اين است كه اول، منافذِ ورود آن را شناسايي و به طرق مختلف مسدود كنيم و ديگر اين‌كه هر يك از محققان كه تفحصي در اين‌باره دارد، به درج راه‌كاري خاص بپردازد. باشد كه مجموع اين نظرات باعث پالایش تفاسير و نيز فرهنگ اسلامي ما از اين اباطيل گردند.

1-1- شرح و بیان موضوع:موضوع این تحقیق، بررسی گونه‌ای از روایات ساختگی و دروغین- تحت عنوان إسرائیلیات- و تأثیر آن‌ها بر تفاسیر مهم روایی شیعه است. إسرائیلیات و روایات جعلی در حقیقت از جمله روایاتی‌اند که متأسّفانه از همان صدر اسلام به دلایل مختلفی از جمله سودجویی، رقابت، کینه افرادی سودجو و دین‌ستیز و از این قبیل، به احادیث و روایات راه پیدا کرده‌اند. و به جهت این‌که ورود این قبیل روایات به تعالیم دینی، غالباً توسط یهودیان تازه مسلمان -که دشمنی دیرینه با اسلام داشته‌اند- بوده است به «إسرائیلیات» مشهور شده‌اند.در این تحقیق علاوه بر بیان مقدّماتی در این باب و بررسی کلّی در اطراف این موضوع، به دو مقوله مهم دیگر نیز پرداخته شده است:در ابتدا تأثیر این‌گونه روایات دروغین و ساختگی بر تفاسیر مهم روایی شیعه -تفسیر قمی، تفسیر عیاشی(کتاب التّفسیر)، البرهان فی تفسیر القرآن، تفسیر نور الثّقلین و تفسیر صافی- بیان شده و با نقد و بررسیِ آن‌ها، خطای مفسّران در استفاده از این روایات یادآوری شده است.در مرحله دیگر به این بحث پرداخته شده که هر حدیثی که در نگاه اوّل ناصواب و غیر‌معقول به نظر آید به معنای جعلی و دروغین بودن آن نیست. چرا که برخی از این احادیث و روایات به تفسیر و تأویل نیاز داشته و باید با دقّت بیشتری مورد تحلیل قرار گیرند.بنابراین در این رساله بر آنیم که پاسخی برای پرسش‌های زیر بیابیم:1-

در جوامع روایی و تفسیری، 10 روایت درباره مواجهه حضرت یوسف(ع) با پدر وجود دارد که در آنها از بی احترامی حضرت یوسف(ع) به پدر، سخن به میان آمده است. پنج روایت در منابع امامیه و پنج روایت در منابع اهل سنت نقل شده اند. روایات امامیه با اهل سنت تفاوت ماهوی دارند، هرچند یکی از روایات اهل سنت مشابه روایات شیعه است، اما همگی حکایت از این دارند که حضرت یوسف(ع) به پدرش احترام نکرد. در این نوشتار، اسناد و متون این روایات براساس معیارهای نقد حدیث، مورد نقد و بررسی تفصیلی قرار می گیرند و به ریشه یابی آنها پرداخته می شود. از بررسی این روایات، پی می بریم که هیچ کدام قابل استناد نیستند؛ زیرا: 1. همگی دچار ضعف سند بوده و از اقسام روایات ضعیف به شمار می روند. 2. در متن این روایات اختلافها، تناقضها و ابهامهایی وجود دارد. 3. در آنها مطالب شاذ و متضاد با قرآن بیان شده است. 4. روایتی متعارض در مقابل آنها وجود دارد که با متن قرآن سازگار است. به نظر می رسد ریشه این روایات به تلمود می رسد؛ زیرا در آنجا یوسف(ع) متهم شده که حالت ریاست و فرمانروایی به خود می گرفته است. بنابراین علت رواج این روایات، این تفکر موجود در تلمود بوده است که برخی از روایان، با قبول این تفکر، در صدد اتهام زنی به یوسف(ع) برآمده اند. البته در قرآن و تورات، از این اتهام خبری نیست. قدیمی ترین منابع این روایت: تفسیر منسوب به علی بن ابراهیم، جامع البیان طبری و تفسیر ابن ابی حاتم است که به نظر می رسد، از طریق آنها رواج پیدا کرده است.

رساله حاضر پژوهشی است پیرامون نقد و بررسی اسرائیلیات در داستان حضرت داود و سلیمان علیهما السلام، با توجه به تفاسیر روایی اهل سنت و شیعه. در ابتدا به معرفی شخصیت حضرت سلیمان و داود علیهما السلام در قرآن و عهدین پرداخته ایم و سپس به سراغ تفاسیر روایی رفته و روایاتی که در ذیل آیات مربوط به حضرت سلیمان و داود علیهما السلام بوده و دستخوش ورود اسرائیلیات قرار گرفته را مورد نقد و بررسی قرار داده ایم و مشاهده گردید که علاوه بر تفاسیر اهل سنت، متأسفانه فاجعه ورود اسرائیلیات ریز و درشت گریبانگیر تفاسیر شیعه نیز گردیده است و در ادامه بررسی روایات متوجه شدیم که بسیاری از این اراجیف و بافته ها از فرهنگ یهود و کتاب مقدس محرف وارد تفاسیر شده است و باعث وارونه نمودن حقایق دینی در سرگذشت انبیاء گردیده است. ما در این پایان نامه تلاشی هر چند اندک در زدودن این نسبت های ناروا به انبیاء عظام و روشن نمودن حقیقت مطلب نموده ایم. روش تحقیق در این پایان نامه در گردآوری اطلاعات، به صورت کتابخانه ای و در تحلیل اطلاعات، استنباطی-اجتهادی به روش قرآن به قرآن و در پرتو روایات مأثور از اهل بیت علیهم السلام می باشد. هدف کلی از تحریر این پایان نامه پالایش مطالب وارداتی از کتب تحریف شده اهل کتاب از سوی دشمنان مغرض و یا دوستان جاهل به حوزه کتب تفسیری و درک صحیح از سیره پیامبران می باشد.کلمات کلیدی: اسرائیلیات، نقد حدیث، حضرت سلیمان(ع)، حضرت داود (ع)