جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
...جستجوی هوشمند
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 92
تحليل، نقد و بررسی آراء ناظر به «اسلاميت» فلسفه اسلامی
نویسنده:
منصور ايمانپور
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF چکیده
چکیده :
يکي از پرسشهايي که امروزه در باب فلسفة اسلامي مطرح ميشود، اين است که منظور از فلسفة اسلامي چيست؟ و چرا اين فلسفه، در مقام واقع، بعنوان و وصفِ «اسلامي» متّصف گشته است؟ در پاسخ به اين پرسش، آراء مختلف و متضادي بيان شده است: برخي اين فلسفه را اساساً همان فلسفة يوناني دانسته و افزودن وصف عربي و اسلامي به آن را امري بيوجه دانسته‌اند. برخي ديگر، اين فلسفه را بجهت جانبداري از باورهاي اسلامي، به الهيات و کلام اسلامي تقليل و تحويل داده‌اند. لکن محققان و صاحب‌نظران زيادي هم هستند که به واقعيت و تحقق اين فلسفه و اسلاميت آن معتقدند. اين محققان به دو دستة بزرگ تقسيم ميشوند: برخي عنوان «اسلامي» را امري صوري و ظاهري قلمداد کرده و رشد و گسترش اين فلسفه در سرزمين اسلامي و بدست فيلسوفان مسلمان و تحت لواي حکومت اسلامي را علل نامگذاري آن به «فلسفة اسلامي» دانسته‌اند. دسته‌يي ديگر، وصف مذکور را ناظر و معطوف به محتواي اين فلسفه دانسته و ديدگاههاي متفاوتي در اين زمينه ارائه کرده‌اند. برخي از اين بزرگان بر اين باورند که چون بعضي از مسائل اين فلسفه، مأخوذ از تعاليم اسلامي است و برخي از آن نيز در خدمت اثبات بعضي از تعاليم دين اسلام است، ازاينرو اين فلسفه به صفت اسلامي متصف گشته است. برخي ديگر از اين محقّقان، باور مستدّل فيلسوفان اين فلسفه به وجود باريتعالي و توحيد ربوبي و تشريعي را براي اسلامي (بمعناي عام) ناميدن اين فلسفه،کافي ميدانند و بعضي ديگر، اين فلسفه را همان فلسفة نبوي و مأخوذ از کتاب و سنّت معرفي ميکنند. نوشتار حاضر پس از تشريح و تحليل ديدگاههاي مذکور، به اين نتيجه ميرسد که فلسفة اسلامي، مولود تعامل زندۀ فلسفه و تفکر يوناني و ايراني و فرهنگ و تمدن اسلامي است و اين فلسفه با التزام به موضوع و چارچوب و روش فکر فلسفي، از جهات مختلف، متأثر از جهانبيني و تعاليم اسلامي است و هرگونه حصرگرايي در اين زمينه و تمرکز به برخي جهات، مستلزمِ افتادن در دام مغالطة کنه و وجه خواهد بود.
صفحات :
از صفحه 9 تا 34
مشخصات اثر
خداوند از منظر الهيات پويشی و ملاصدرا
نویسنده:
حامد ناجی اصفهانی
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF چکیده
چکیده :
گفتار حاضر از آنرو كه به بررسي تطبيقي دو جريان فکري نظر دارد، در دو بخش سامان يافته است: الف) الهيات پويشي: اين جريان فکري که در قرن بيستم ظهور يافت، يکي از فرايندهاي تکاملي انديشه خردورزان حوزۀ دين است. اينان با توجه به تمام مناقشات موجود در قرون وسطي و دين‌گريزي مدرنيته، در پي عرضه نويني از الهيات دينيند که در طي آن مفاهيم گوناگوني همچون خداوند، سرمديت خداوند، قدرت وي، چگونگي شرور در عالم، جهان هستي، چگونگي ارتباط خداوند با جهان هستي، تعامل تغيير در جهان با خداوند را مورد بازکاوي قرار ميدهند. اين طرح نو که توسط آلفرد نورث وايتهد بنا نهاده شد و بوسيله چارلز هارت شورن و ديويد راي گريفين تفصيل يافت، اکنون بعنوان يکي از مکاتب رايج الهياتي و ديني در محافل غربي مورد گفتگوست. اين ديدگاه از دو سو قابل توجه است: 1. قرائتي نو از الهيات ديني که همگامي آن با متون مقدس مورد بحث است. 2. ارائة طرحي نو از هستي شناسي و چگونگي تعامل خداوند با جهان. ب) حکمت متعاليه صدرايي: حکمت متعاليه که نخستين بار بنيانهاي فلسفي آن توسط صدرالدين محمد شيرازي پي نهاده شد، در سه مرحله تکامل يافت: 1) مرحله سينوي در فهم وجود؛ 2) تشکيک وجود؛ 3) وحدت شخصي وجود. اگرچه ملاصدرا در طي کتاب بزرگ خود يعني الاسفارالاربعة به تمايز اين سه مرحله اشارتي نکرده است، ولي تحول آراء وي در طي رساله هاي گوناگونش بيانگر اين سير تکاملي ميباشد. وي با کشف اصالت وجود، در پي آن برآمد که فهم وجود را از مرحله مفهوم به مصداق تعميم دهد و سرانجام مجبور گرديد طرح وارۀ نويني را در نسبت خداوند با جهان هستي عرضه دارد که همين مهم عملاً در سه مرحله براساس سير فکري وي، قابل بازشناسي است. اين نگرشِ نوين به مفهومِ وجود، عملاً بيشتر مفاهيم الهيات ديني را درنورديد و وي را بر آن داشت که قرائتي نو از الهيات ديني عرضه دارد. نگارندۀ بر اين باور است که نظام تشکيکي وي برخلاف نظام وحدت شخصي او كه در حال تطور بوده، نظامي نسبتاً کامل است و نکتة درخور توجه در اين مقام، همگامي نسبي بنيان وحدت تشکيکي وجود با الهيات پويشي مسيحي است و البته چنانکه بيان خواهد گرديد، نظام صدرايي در فهم آموزه هاي ديني و تطبيقي از الهيات پويشي کارآمدتر بوده و بسيار دقيقتر ميباشد. از اينرو نوشتار حاضر، افزون بر طرح بحث الهيات پويشي و دستاوردهاي جديد آن در مفاهيم ديني، به مقايسه آن با دستگاه حکمت تشکيکي ملاصدرا پرداخته و وجوه قوّت و ضعف آن را مورد بررسي قرار خواهد داد.
صفحات :
از صفحه 59 تا 78
مشخصات اثر
بررسی و نقد مسئلة شر ازنظر الهیات پویشی با تأکید بر اندیشة هارتسهورن
نویسنده:
یداله رستمی، منصور نصیری
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF چکیده
وضعیت نشر :
قم: موسسه فرهنگی تحقیقاتی إسرا ,
چکیده :
مسئلۀ شر یکی از مهم‌ترین مسائلی است که دغدغۀ فیلسوفان دین و متکلمان بوده است. الهی‌دانان پویشی مانند وایتهد، هارتسهورن و گریفین، رویکرد جدیدی به این مسئله داشته‌اند؛ یعنی فلاسفه و متکلمان گذشته، بیشتر با قبول صفات (علم، قدرت و خیرخواهی مطلق) خداوند به تبیین و توجیه شرور پرداختند؛ اما فلاسفۀ دین پویشی با رد علم و قدرت مطلق الهی این مسئله را بررسی می‌کنند؛ یعنی علم خدا را زمانی می‌دانند، موجودات را نیز دارای قدرت خلاقه می‌دانستد و با محدود دانستن قدرت خداوند او را از شبهۀ شر مبرا می‌کنند. در این نوشتار ضمن بررسی اندیشۀ آن‌ها و البته با تأکید بر هارتسهورن، دیدگاه آن‌ها را نقد خواهیم کرد.
صفحات :
از صفحه 55 تا 86
مشخصات اثر
الاهیات الاهی و الاهیات بشری: نقدی روش‌شناختی
نویسنده:
سید حسن اسلامی
نوع منبع :
مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات) , مدخل آثار(دانشنامه آثار)
منابع دیجیتالی :
متن نسخه PDF
وضعیت نشر :
قم: دانشگاه ادیان و مذاهب,
چکیده :
مکتب تفکیک با تأکید بر جداسازی میان سه راه معرفتی ــ یعنی وحی، عقل، و کشف یا الهام ــ خود را به جامعه شیعی معرفی کرد و مدعی ناسازگاری دین با فلسفه و عرفان شد. این دیدگاه مورد نقد مدافعان فلسفه اسلامی قرار گرفت و آنان از همسویی دین و فلسفه و عرفان در منظومه شیعی سخن گفتند و اشکالاتی بر این مکتب وارد ساختند. کتاب الاهیات الاهی و الاهیات بشری به‌عنوان دفاعی قاطع از این مکتب به‌تازگی منتشر شده است. نویسنده مقاله حاضر به تحلیل و نقد روش‌شناختی کتاب حاضر پرداخته و بر آن است تا مقدمات آن را بی‌اعتبار کرده، نشان دهد این مکتب تا اثبات مدعای خود راه درازی در پیش دارد. در این مقاله، مدعیات اصلی کتاب الهیات الهی در شکل یک استدلال بیان شده که بر دو مقدمه استوار است: نخست آنکه عده‌ای از فلاسفه فلسفه را بی‌اعتبار دانسته‌اند؛ و دوم آنکه سخن این فلاسفه درست است، پس فلسفه نادرست است. نویسنده مقاله حاضر کوشیده است (1) نشان دهد که مقدمه نخست کاذب است و به‌واقع سخنان آنان در متون مکتب تفکیک تحریف و ناقص نقل شده است و (2) هیچ فیلسوفی به‌اعتبار فیلسوف‌بودن نمی‌تواند فلسفه را بی‌اعتبار سازد و این رفتار خودشکن است و از نفی فلسفه‌ بی‌اعتباری خود فیلسوف حاصل می‌شود.
صفحات :
از صفحه 161 تا 190
مشخصات اثر
مشكلة الصراع بين الفلسفة والدين من الغزالي وابن رشد إلى الطوسي والخواجه زاده
نویسنده:
رضا سعادة
نوع منبع :
کتاب , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
مشخصات اثر
الهیات بالمعنی الأخص از منظر فیض کاشانی با تاکید بر اصول المعارف
نویسنده:
علیرضا وطن خواه کنگرلویی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
فیض کاشانی: ملا محسن فیض کاشانی
چکیده :
ملامحسن فیض کاشانی متکلم شیعی و فیلسوف نام آشنای قرن یازدهم عصر صفوی، در آثار متعدد کلامی و فلسفی اش به تبیین و اثبات الهیات به معنای أخصّ یعنی توحید و عدل و نبوت و امامت و معاد پرداخته است. به جهت ضرورت استدلالی بودن و متیقن بودن معارف اصلی دین و معتبر نبودن تقلید و ظنّ، مرحوم فیض در آثارش درصدد مبرهن کردن اصول بنیادین عقائد بر آمد.وی معتقد است عقل به تنهایی توان تحصیل اصول معارف را دارد و طریق عقلی تنهاترین راه معتبر برای پذیرش اصول است وی با این نگرش و با تأسّی از استادش ملاصدرا، با استفاده از حکمت متعالیه به استدلال در اصول دین می پردازد و می کوشد اصول دین را در قالب برهان و استدلال یقینی، مبرهن نماید. ایشان از آیات و روایات تنها به عنوان شاهد و تاییدی بر حکم عقل بهره می گیرد. کتاب اصول المعارف که یک دوره مباحث مهم فلسفه صدراست، بیش از سایر آثارش، عقلی و فلسفی است و با قلمِ عقل به تبیین مباحث می پردازد.مرحوم طبرسی به طور ضمنی این حقیقت را به مخاطبش القاء می کند که بین عقل سلیم و اصول عقائد دین، منافات و تغایری وجوود نداردبلکه عقل سلیم و دین دو بال مکمل انسان برای فهم و کسب علوم و معارف هستند.
مشخصات اثر
بررسی تحلیلی معنای اسم در علوم اسلامی عقلی و نقلی
نویسنده:
کاوس روحی برندق
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
قم : دانشگاه قم,
چکیده :
اسماء و صفات الاهی، از مباحث بسیار پردامنه الاهیاتی است و واژه «اسم» و مشتقات آن از واژه‌های بسیار پرکاربرد در علوم اسلامی (اعم از علوم نقلی و عقلی) است. بحث از مفهوم «اسم خدا» نقش تعیین‌کننده‌ای در موضوع گزاره‌های مربوط به مباحث اسمای الاهی دارد. این مقاله، پس از بررسی معنای اسم خدا در علوم مختلف اسلامی، از جمله علم کلام، فلسفه و عرفان اسلامی، تفاوت این معانی را می‌کاود. افزون بر نتایج مختلف درباره ارتباط معانی اسم خدا در علوم مختلف اسلامی به این نتیجه می‌رسد که اصطلاح کلامی اسم خدا با اصطلاح حکمت متعالیه و عرفان اسلامی آن متفاوت است. در علم کلام مقصود از اسم خدا، لفظ مأخوذ از صفت و فعل است، اما در اصطلاح حکمت متعالیه و عرفان اسلامی اسم به عنوان یک امر عینی در برابر ذات، صفت و فعل الاهی کاربرد دارد.
صفحات :
از صفحه 121 تا 140
مشخصات اثر
حس الوهیت در اندیشه جان کالون
نویسنده:
قربان علمی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
شیراز: دانشگاه شیراز,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی , مرتضی مطهری
چکیده :
در این مقاله آموزه شناخت فطری خدا، حس الوهیت، مفهوم اصلی این حس، وضعیت آن در قبل و بعد از هبوط، تأثیر گناه بر این حس و آثار معرفتی آن بر ذهن انسان در اندیشه جان کالون به روش توصیفی- تحلیلی بررسی شده است. شناخت خدا و توانایی داشتن چنین شناختی اساس معرفت‌شناسی دینی کالون را تشکیل می‌‌دهد. انسان در اصل به صورت خدا آفریده شده و از فطرت الاهی برخوردار است. آگاهی از وجود خداوند و شناخت او دو جنبه دارد. یکی ادراک اینکه خدا وجود دارد و دوم درک آنچه که از شناخت جلال او عاید انسان می‌‌شود. خدا شناختی از خود را در قلب هر انسان قرار داده است که کالون آن‌ را «حس الوهیت» می‌‌نامد. شناخت خدا به‌واسطه حس الوهیت دارای مؤلفه‌های شناختی– متافیزیکی و شناختی– اخلاقی است. او با این حس هم می‌‌تواند دریابد که خدایی هست و هم وظایف اخلاقی خود را در قبال خالق و هم‌نوعان خود درک کند. اما نباید حس‌ الوهیت را با تجربه‌دینی یا مواجهه‌ عرفانی با خدا یکی دانست. این حس ناآگاهانه و غیرانتخابی، فراگیر، بالقوه، غیراکتسابی و ناآموختنی است. کسانی که خداوند را نمی‌‌پذیرند به دلیل عدم پرهیزکاری و معصیت خداوند، این نور طبیعی را در خود خاموش کرده‌اند. حس الوهیت پس از هبوط ناقص و تباه گشته، اما کلاً نابود نشده است و می‌‌تواند با فیض خدا احیا گردد.
صفحات :
از صفحه 47 تا 68
مشخصات اثر
الهیات بالمعنی الاخص در آرا علامه طباطبایی (ره )
نویسنده:
جوانشیر قلی اف
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی
چکیده :
یکی از بخشهای مهم فلسفه اسلامی بخش الهیات بالمعنی الاخص است که در واقع مهمترین مسائلی که فیلسوفان بدان می پردازند در خودش جا داده است ، مسائلی از قبیل ، اثبات واجب تعالی ، اثبات یگانگی او ، صفات ذاتی و فعلی او ، بالخره بررسی افعال الهیو مساله خیر و شر و نظام هستی که هر کدام از آنها از پیچیدگی و اهمیت بسیار زیادی در فلسفه اسلامی برخوردار می باشد.
مشخصات اثر
تحلیل جایگاه و کارکرد صور مرتسمه در تفکر سینوی
نویسنده:
مصطفی مؤمنی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
شیراز: دانشگاه شیراز,
چکیده :
علم الهی به اشیاءْ قبل از ایجاد، یکی از مباحث الهیات بالمعنی الاخص است که معرکه‌ی آرای مختلف قرار گرفته است. برخی از عهده‌ی تبیین این مسأله برنیامده و عده­ای نیز نتوانسته­اند تبیین دقیقی از علم تفصیلی در این مقام را ارائه دهند. در میان اقوال گوناگون که در این خصوص وجود دارد نظریه‌ی مشائین و ابن‌سینا معروف است؛ آن‌ها نظریه‌ی صور مرتسمه را مطرح نموده، بر این باورند که علم تفصیلیِ قبل­الایجادِ واجب‌تعالی، از طریق این صور است. آن‌ها علم پیشین واجب به اشیاء را علمی حصولی و درعین‌حال فعلی و لازمه‌ی ذات دانسته­اند. ابن‌سینا بر این باور است که ذات واجب، از جهت تعقلِ مبدئیت ذات خود برای آن‌ها، صور را تعقل نموده، نه به‌واسطه‌ی صوری دیگر، بلکه این صور از آن حیث که معقول‌اند موجودند؛ وجود آن‌ها عین معقولیت آن‌هاست و بر عکس. در این نوشتار ضمن تبیین و تحلیل نظریه صور مرتسمه در تفکر سینوی به بررسی ایرادات ملاصدرا بر آن نیز پرداخته است.
صفحات :
از صفحه 109 تا 128
مشخصات اثر
  • تعداد رکورد ها : 92