جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 622
سنت عقلانی اسلامی در ایران
نویسنده:
حسین نصر، سعید دهقانی
نوع منبع :
کتاب , سخنرانی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: قصیده‌سرا,
کلیدواژه‌های اصلی :
چکیده :
این کتاب از یک پیش ­گفتار، یک مقدمه، شرحی از زندگی دکتر نصر و نهایتا ۲۴ فصل تشکیل شده­است. این فصول در در ۶ بخش تنظیم شده­اند. بخش اول به کلیات تفکر اسلامی و فرهنگ ایرانی پرداخته ­شده­ است. در بخش دوم به فلسفه متقدم اسلامی از فارابی تا سهروردی پرداخته­ شده­ است. نصر از آن­جا که اهمیت زیادی به وجوه اشراقی تفکر اسلامی می­دهد بخش سوم را اساسا به سهروردی اختصاص داده­است. از نظر وی سهروردی یک نقطه عطف تمام­عیار است. در بخش چهارم به فلاسفه، شعرا و دانشمندان تمدن اسلامی از خیام گرفته تا رشیدالدین فضل ­الله پرداخته­ است. وی در فصل پنجم به فلسفه متاخر اسلامی یعنی ملاصدرا و حواشی آن پرداخته ­است. نهایتاً در بخش ششم به تفکر اسلامی در ایران دروه جدید می­ پردازد. ضمنا این کتاب حاوی کتاب ­شناسی خوبی از دکتر نصر و نیز فرهنگ واژگان مرتبط با موضوعات کتاب نیز هست. اکثر این سخنرانی­ ها در دهه ۴۰ ایراد گردیده ­است که نشانگر وضعیت نسبتاً خوب دکتر نصر نسبت به همراهان وقت است. هم­چنین بعضی از آثار به زبان فرانسوی نوشته ­شده که نشانگر تسلط ایشان بر این زبان است. مطالعه این کتاب برای علاقه ­مندان به حوزه تمدن اسلامی و معارف گوناگون دینی یقیناً خالی از لطف نیست.
آثار فارسی سهروردی
نویسنده:
شهاب الدین سهروردی، ویرایش و مقدمه: فرشید اقبال
نوع منبع :
کتاب
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: سبکباران,
چکیده :
در این کتاب به بررسی هفت رساله سهروردی می پردازد. آثار فارسی سهروردی مجموعه رسائل مختصر و در عین حال پر نغز و مغز در باب عرفان و اندیشه های اشراقی و با بهره از شیوه روایی به زبان پارسی است که مورد توجه قرار گرفته است. این مجموعه شامل هفت رساله فارسی است از جمله رساله العشق، آواز پر جبرییل، عقل سرخ، رساله فی حاله الطفولیه، صفیر سیمرغ، لغت موران، روزی با جماعت صوفیان، الحاق معانی واژه های دشوار از موارد در خور توجه است.
معرفت شهودی و عقلانی در حکمت اشراقی سهروردی
نویسنده:
محمدتقی جان محمدی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
«حکمت» اصیل نزد سهروردی آن است که بر دریافت های شهودی و ذوقی مبتنی باشد. ولی دریافت های شهودی، دفعی، بسیط، بیان ناپذیر و غیرگزاره ای اند، حال آنکه مخاطب حکمت اشراق با نظامی فلسفی مواجه است که از تالیف مفاهیم و گزاره ها پدید آمده است و دو ویژگی مهم آن تدریجی الحصول و تفصیلی بودن است. با این اوصاف چگونه ممکن است معرفتی که فی نفسه بیان ناپذیر است، مبنای معرفتی شود که فی حد ذاته با مفاهیم و گزاره ها تقویم می شود؟ نگارنده در این مقاله با نگاهی روش شناختی به حکمت اشراق سهروردی نشان می دهد که حکمت بحثی اشراق که توسط او به رشته تحریر درآمده است، چیزی متمایز از معارف شهودی اش بوده و دلالتش بر شهودات نیز به نحو مجازی و یا اعتباری است. در حکمت اشراق، عقل در کشف حقیقت ناتوان، ولی در نظام سازی مبتنی بر شهودات باطنی، خلاق و اصیل است. وظیفه عقل در این مقام نقادی، مفهوم سازی و نهایتا انسجام بخشی به نظام معرفتی گزاره ای است؛ امری که نمی توان آن را از شهود انتظار داشت.
صفحات :
از صفحه 9 تا 39
حکمت متعالیه و ملاصدرا
نویسنده:
بنیاد حکمت اسلامی صدرا
نوع منبع :
کتاب , مجموعه مقالات
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
در مجموعه حاضر, خلاصه مقالات دومین همایش جهانی 'حکمت متعالیه و ملاصدرا' (۱ ـ ۵ خرداد ۱۳۸۳) درج شده است. عناوین برخی از این مقالات عبارت‌اند از: 'حرکت جوهری و ثبات معرفت/ احمد احمدی', 'تئوری جهان زنده و انعکاس آن در حکمت متعالیه/ مقصود محمدی', 'عقل, اومانیسم و تعالی در فلسفه ملاصدرای شیرازی/ دانیل اسمیت', 'ربط معرفت به جهان صغیر و جهان کبیر در دیدگاه صدرالمتالهین/ سعید رحیمیان', 'حقیقت انسان و جایگاه آن در نظام هستی/ مرضیه اخلاقی' و 'ملازمت اصالت وجود با وجوب ذاتی/ حسین عشاقی اصفهانی
مدارس الفلسفية في العصر الإسلامي
نویسنده:
سید کمال حیدری
نوع منبع :
کتاب , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات) , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
عراق/ کاظمین: مؤسسة الإمام الجواد علیه السلام للفكر و الثقافة,
کلیدواژه‌های اصلی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
غرض اصلی از تألیف کتاب «المدارس الفلسفیة فی العصر الإسلامی» که پیرامون روش های معرفتی دانشمندان مسلمان می باشد، بیان این مطلب است که همۀ آنها – جز تعداد اندکی – بر حجیّت دلیل عقلی در مقام اثبات حقایق وجودی برای دیگران، اتقاق نظر دارند. بر این اساس، اثر حاضر تلاش مختصری است برای آگاهی یافتن از روش های دنبال شده توسط مکاتب عقلی علمای اسلام برای استنباط مسائل بنیادین وجودی و جهان شناختی می باشد، تا از این طریق، به عواملی که باعث این همه اختلاف نظر بین علما شده، دست یابیم. این کتاب در یک مقدمه و پنچ فصل به شرح ذیل گردآوردی شده است: مقدمه: اهمیّت بحث فلسفی و نیاز به فراگیری آن فصل اول: مکتب مشّاء؛ پیش فرض ها و عناصر عام فصل دوم: مکتب کلامی؛ وظایف و راهبردهای عام فصل سوم: مکتب عرفانی؛ رویکردها، عناصر، اصول و مبانی کلی فصل چهارم: مکتب اشراق؛ عقلانیتِ بدون انفکاک از عقل و عرفان فصل پنجم: مکتب حکمت متعالیه؛ رویکردی برای جمع بین برهان، قرآن و عرفان
نوجویی در فلسفه سهروردی و گوناگونی تعریف علم در آثار او
نویسنده:
سید محمد خالدغفاری
نوع منبع :
مقاله , مدخل مفاهیم(دانشنامه مفاهیم) , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
چکیده :
مسأله چگونگی حصول علم و تعقّل (دانش و شناخت) در انسان از مسائلی است که همواره ذهن فلاسفه و دانشمندان را به خود مشغول داشته است.در میان فلاسفه روزگاران پیشین، شیخ شهاب الدین یحیی سهروردی (شیخ اشراق) به این مسأله توجّه خاصی داشته و در آثار متعدّد فلسفی فارسی و عربی خود تعاریف گوناگونی از این مقوله ارائه داده است. هدف از این مقاله پاسخ به این پرسش است که آیا این تعاریف گوناگون، برآمده از سردرگمی و رکود فکری شیخ در این گونه مسائل بوده است ویا بیانگر نوجویی و سیر تکامل اندیشه در فلسفه اوست؟ پاسخ به این پرسش در گرو بررسی دقیق این تعاریف و مقایسه آنها با همدیگر و تعیین تقریبی تقدّم و تاخّر زمانی آنهاست که این مقاله در پی آن است. نتیجه‌ای که از این جستار به دست آمده است، این است که چون شیخ اشراق در آثار آغازین خود تحت تاثیر فلسفه مشّاء بوده است، علم و تعقّل را نتیجه حصول صورت اشیاء در ذهن دانسته است، سپس در جریان تکامل فکری خود، تعاریف دیگری از این مقوله ارائه داده است تا سرانجام پس از رسیدن به جهان بینی نوری- اشراقی خود، علم و تعقّل را حاصل ماهیت نوری نفس و حضور و ظهور اشیاء برای نور اعلام داشته است. منابع مورد استفاده در این مقاله، در درجه نخست، آثار فلسفی فارسی و عربی در دسترس شیخ و دو شرح مشهور و معتبر شهرزوری و قطب شیرازی بر حکمهالاشراق است و دلیل این امرهم بهرمندی مستقیم و بدون واسطه از سخنان خود شیخ یا شارح نامدار حکمه الاشراق است و در درجه دوّم، دیگر منابع در دسترس مرتبط با این موضوع است. درضمن از آن جا که ملاصدرا از شیخ اشراق، بسیار متأثر بوده است ،به گونه‌ای گذرا به تفاوت اساسی نظر ملاصدرا با شیخ در این مسأله نیز اشاره خواهد شد.
بررسی و تحلیل هم‌سویی‌ دیدگاه‌های فلسفی و عرفانی حافظ با ابن‌سینا و سهروردی
نویسنده:
خدیجه حاجیان
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
کلیدواژه‌های اصلی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
شعر حافظ در تاریخ مطالعات ادبی همواره محل توجه و موضوع تأمل بوده است. بیشتر تحقیقات حافظ‏پژوهی، کم‌وبیش پرتویی بر جهان شعر وی افکنده‌ و سویی از اندیشۀ وی را روشن‌ کرده‌اند. توجه به جنبۀ فلسفی و کلامی شعرش همواره یکی از موضوعات چالش‌انگیز بوده است. در این پژوهش، صرف‌نظر از جست‌وجوی نیت حافظ، در پی خوانشی فلسفی‌حکمی از شعرش هستیم؛ بنابراین، بیش از هر چیز، با متن روبه‌رو هستیم و سعی شده است در حدود دلالت‌های متنی اندیشۀ وی از منظری فلسفی یا حکمی بررسی و با آراء دو فیلسوف بزرگ ابن‏سینا در مقام فیلسوفی مشائی و سهروردی در جایگاه فیلسوفی اشراقی مقایسه شود. این خوانش به‌دلیل برخی ویژگی‌های خاص شعر حافظ از جمله وجود ایهام که امکان خوانش‏های متعدد را فراهم می‏کند و دیگر ظرفیت تأویل‌پذیری بسیار، ممکن می‏گردد. نتایج تحقیق نشان می‏دهد از دریچۀ اندیشۀ سهروردی به اشعار حافظ نگریستن، وی را متفکری می‌نمایاند که به عقل پشت پا می‌زند و نگاهی وحدت‌گرایانه به هستی دارد و با نگریستن از دریچۀ تفکر عرفانی، حکمی به آراء ابن‌سینا، برخی ویژگی‏های مشترک به‌ویژه در زمینۀ‏های وجود و فرشته‏شناسی، طعنه زدن به صوفی، زهد، ریا(زهد ریایی) و تأکید بر زندگی رندانه، اندیشۀ حافظ با تفکر ابن‌سینا مطابقت دارد. ابن‌سینا به مدد ابتکار خویش مبنایی عقلانی و وجودشناختی برای اشراق عقل فراهم ‌آورد؛ ویژگی‌ای که هر اندیشۀ عرفانی واجد آن است. از چنین دیدگاهی، بی‌تردید اندیشۀ اشراقی وی است که زمینه را برای فلسفۀ اشراقی سهروردی، که حافظ از آن بهره جسته است، فراهم می‌کند.
صفحات :
از صفحه 55 تا 86
چيستي موضوعِ مابعدالطبيعه سهروردي و توجيه فلسفي آن
نویسنده:
مسعود اميد
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
کلیدواژه‌های اصلی :
چکیده :
در اين مقاله دو مسئله در باب فلسفه سهروردي پيگيري مي‌شود: نخست آنکه موضوع فلسفه سهروردي چيست؟ دوم اينکه چه دلايل و قرائني را مي‌توان به سود موضوع مابعدالطبيعه سهروردي اقامه کرد؟ مابعدالطبيعه در جهان اسلام شاهد سه گرايش مشايي و اشراقي و صدرايي بوده است. هريک از اين سه گرايش، موضوعاتي را براي مابعدالطبيعه خود تعيين کرده‌اند و دلايل و قرائني را به سود آنها بيان داشته‌اند. در اين ميان پرسش از موضوع مابعدالطبيعه و شأن فلسفي آن از نظر سهروردي، کمتر مورد بحث قرار گرفته است. در اين نوشتار در پاسخ به پرسش نخست، با عدم پذيرش رويکرد غيرموضوع‌گرا (تمرکز بر روش، غايت، فيلسوف و...) در باب فلسفه سهروردي و پذيرش رويکرد موضوع‌گرا و طرح نظريات متعدد (از قبيل غيروجود، شيء، نور مجازي، نور قدسي و مطلق نور)، به دوگانه نور و ظلمت به عنوان موضوع فلسفه سهروردي اذعان شده است. در پاسخ به پرسش دوم با اتخاذ روش مقايسه‌اي و تعاملي، و با تکيه بر ملاک‌ها، مبادي و پيش‌فرض‌هاي ديدگاه‌هاي فلسفه مشايي و صدرايي در باب تعيين موضوع براي فلسفه، دلايل و قرائني نظري براي توجيه فلسفيِ موضوعيت نور و ظلمت براي مابعدالطبيعه اقامه شده است. با اين وصف اين نوشتار تلاشي است براي کشف صدفِ فلسفيِ گوهر شهودي و اشراقات سهروردي، در باب موضوع مابعدالطبيعه از جهت چيستي و شأن فلسفي آن.
صفحات :
از صفحه 11 تا 26
بررسی تعداد عناصر بسیط در حکمت مشاء و حکمت اشراقی سهروردی
نوع منبع :
نمایه مقاله
کلیدواژه‌های اصلی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
نظریة غالب در مورد تعداد عناصر بسیط اولیه در طبیعیات قدیم، متعلق به مشائیان است که تعداد آنها را چهار عدد دانسته‌اند. ایشان سه دلیل در اثبات نظریة خود بیان کرده‌اند که عبارتند از: 1) استدلال از طریق جایگاه طبیعی اجسام و میل طبیعی آنها بر اساس کیفیت‌های سنگینی و سبکی؛ 2) استدلال از طریق کیفیت‌های ملموس اصلیِ مشترک میان اجسام (گرمی، سردی، خشکی و تری)؛ 3) استدلال از طریق ترکیب و تحلیل. ایشان سپس مصادیق عناصر اربعه (خاک، آب، هوا و آتش) را به نحو استقرایی تعیین کرده‌اند. ابوریحان بیرونی و سهروردی با این نظریه مخالفت کرده و آتش را عنصر مستقلی به شمار نیاورده‌اند و آن را همان هوای داغ دانسته‌اند. سهروردی سپس با تغییر ملاک تقسیم‌بندی اجسام بسیط اولیه، آنها را بر اساس کیفیت‌های مبصر و میزان عبور نور از آنها دسته‌بندی کرده و تعداد عناصر را سه عدد (حاجز، مقتصد و لطیف) دانسته است. در این مقاله دلایل مشائیان و اشکالات سهروردی در مورد عناصر اربعه مورد نقد و بررسی قرارگرفته و نشان داده شده است که دلیل مخالفت سهروردی با عنصر دانستن آتش در طبیعیات و تغییر ملاک تقسیم‌بندی عناصر بسیط اولیه توسط وی، از نظام خاص الهیاتی وی ناشی شده است و او در نهایت، نظام طبیعیاتی کامل و مستقلی بر اساس نظریات خود بنا نکرده است.
صفحات :
از صفحه 49 تا 76
  • تعداد رکورد ها : 622