جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

شناخت جایگاه حقیقت محمدی و حقیقت علوی در مراتب ظهور، یکی از بنیان های معرفتی عرفان امام در مبحث انسان کامل است. شناخت نسبت این دو و توجیه معنای ظهور تبعی اسم اعظم در حقیقت علوی و اختصاص اسم مستاثر به حقیقت محمدی مباحث جدیدی را پیش روی انسان می گشاید. اعتقاد به مقام علوی، در عرفان امام خمینی، نقطه عطفی است که آن را از عرفان ابن عربی و قیصری متمایز نموده و صبغه شیعی به آن داده است. ایشان در مساله ولایت و خلافت ظاهری رسول ختمی مرتبت متلزم به دو اصل ثقلین بوده و با آنکه احترام زیادی برای ابن عربی قائل است و او را شیخ کبیر می خواند؛ در مساله خلافت رسول اکرم (ص) موضع می گیرد و با مبانی عرفانی پاسخ ایشان را می دهد. ایشان حقیقت علوی را در بحث ولایت مطلقه گنجانده و خلافت ظاهری را منتسب به آن بزگوار می داند.

این تحقیق به بررسی برخی شبهات دربارۀ مذهب «امامیه» پرداخته است که عبارتند از:ـ مجعولیّت امامیه و فقدان مشروعیت آن در منابع اسلامی.ـ بی اطلاعی برخی اصحاب ائمه طاهرین (ع) از «نام و هویّت» امام بعدی.ـ تنظیم کردن تعداد ائمۀ طاهرین (ع) در عدد «دوازده» توسط «امامیه» به بهانۀ واهی غیبت امام دوازدهم.مراجعه به منابع حدیثی معتبر نزد منتقدان و نیز دلائل و شواهد مستند تاریخی، نتایج زیر را بدست می‌دهد:ـ روایات مرتبط با موضوع، نظیر حدیث «ثقلین»، «سفینۀ نوح» و از همه تعیین کننده تر، احادیث «دوازده خلیفه»، موجود در منابع معتبر منتقدان، نشان‌دهندۀ مشروعیت و اصالت «مکتب ائمه اثنی عشر» می‌باشد و از آنجا که در تاریخ اسلام، اعتقاد به «دوازده امام» به جز «امامیه»، از سوی هیچ مذهبی اعلام نشده است، شبهۀ عدم مشروعیت معطوف به دیگران است.ـ به گواهی تاریخ، بی اطلاعی برخی اصحاب، از نام و هویت امام بعدی، معلول فشار و سختگیری مستمر حاکمیت بر علیه ائمه طاهرین (ع) و شیعیان و ایجاد فضای تقیه و هراس و احتیاط بوده است، در چنین شرایطی، طبیعی است که به جز اندکی از اصحاب درجه اول، اکثر شیعیان از نام امام بعدی بی اطلاع باشند.ـ احتمال جعل حدیث دربارۀ بی اطلاعی اصحاب نسبت به «تعداد ائمه» (ع) و هویت امام بعدی، به منظور بی اعتبار نشان دادن مذهب امامیه دور از واقع نیست.ـ سابقه تاریخی اعتقاد به «غیبت» امام دوازدهم مدت‌ها پیش از پدیدۀ غیبت در میان امامیه، شبهۀ جور شدن اتفاقی یا جعل و تنظیم تعداد ائمه طاهرین (ع) در عدد «دوازده» را برطرف می‌سازد.

ابن صباغ مالکی (784 - 855 ه. ق)، از جمله نویسندگان سنی سده نهم هجری قمری است که کتابی در زمینه زندگانی دوازده امام (ع)، با عنوان الفصول المهمه فی معرفه الائمه نوشته است. وی در تدوین این کتاب به طور گسترده از نوشته دانشمند شیعی سده هفتم هجری قمری، علی بن عیسی اربلی (م. 692 ه. ق) با عنوان، کشف الغمه فی معرفه الائمه استفاده برده، اما در سراسر متن نوشته خود هیچ یادی از او نکرده است. دو احتمال در باره مقصود وی از به کارگیری این شیوه محتمل است: 1. پیش گیری از متهم شدن به تشیع و از استناد افتادن کتاب، و یا حفظ اصالت کتاب، 2. متهم نشدن به رونویسی از کتابی دیگر. در این مقاله ضمن بررسی مآخذ مستقیم و غیرمستقیم مورد استفاده ابن صباغ، روشن خواهد شد که وی در استفاده از منابع شیعی پرهیزی نداشته و از این گونه منابع در کتاب خود بارها یاد کرده است؛ بنابراین، کتمان وی در یاد کردن از منبع اصلی خویش، به منظور القای اصالت نوشته خود به خواننده بوده است.