جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
...جستجوی هوشمند
مرور > مرور کلید واژه ها
>
کلام اسلامی
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 56
معاد از دیدگاه مولانا جلال‌الدین محمد و ملاصدرا
نویسنده:
ملیحه محمودی
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
چکیده :
بحث از معاد و جاودانگی انسان یکی از مباحث مهم و بنیادین در تاریخ تفکر آدمی به شمار می‌آید. این مساله با رویکردهای فلسفی، کلامی، عرفانی، قرآنی مورد توجه اندیشمندان علی‌الخصوص عالمان و عارفان مسلمان واقع شده است. که در نهایت موضع صدرالمتألّهین شیرازی، مبدع حکمت متعالیه در این باب، فصل الخطاب است. با توجه به این‌که حکمت متعالیه‌ی صدرایی بی‌ارتباط با عرفان اسلامی نبوده و در ساختار کلی‌اش بخشی را وامدار اندیشه های عرفانی است، این پژوهش درصدد برآمده است تا اندیشه‌ی ملاصدرا، حکیم مسلمان را در باب معاد، خصوصاً در بخش چالش برانگیز آن یعنی معاد جسمانی و همچنین در باب شیوه‌ی ثواب و عقاب و خلود در عذاب، با آراء و افکار مولوی، عارف شهیر و نامی جهان اسلام مقابل و برابر گذارد. و آن‌چه در این پژوهش به شیوه‌ی تحلیلی، توصیفی معلوم شده است، این است که غالب معتقَداتی که ملاصدرا در این باره، بنابر مشربی فلسفی، آن‌ها را در قالب استدلالات برهانی تصویر می‌کند، دارای سابقه‌ی قبلی و صورتی لطیف و متمثّل و متخیَّل در قالب اشعاری عالى، در آثار مولانا هستند. والبته در این میان بعضاً مواضع مخالف نیز وجود دارد که در خلال متن بدان اشاره خواهد شد.
مشخصات اثر
مناسبات کلام و سیاست در عصر اول عباسی تا پایان متوکل
نویسنده:
علی رمضانی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
رابطه دین و سیاست و به تعبیری دیگر مناسبات کلام و سیاست در اندیشه اسلامی از جمله مباحث اساسی است که از دیرباز موضوع تحقیق و نقد و نظر عالمان و پژوهشگران است لذا مطالعه متون اصلی اسلام بیانگر برقراری نوعی نسبت میان دین و دولت است این رساله در صدد بررسی مناسبات کلام و سیاست در عصر اول عباسی تا پایان دوره متوکل می‌باشد. سوال اصلی پژوهش این چنین است: خلافت عباسی از آغاز تا پایان عصر متوکل چه پیوند و مناسبتی را با جریانات کلامی برقرار کرده است؟چرا؟در فرضیه این پژوهش آمده است: عباسیان از آغاز تا پایان عصر متوکل سیاست متفاوتی را در قبال جریانات کلامی اتخاذ کردند و این سیاست متکی بر منافع سیاسی عباسیان، اوضاع اجتماعی، رونق جریانات کلامی و نگرش‌ دینی خلفا بوده است. برای بررسی این فرضیه چهار بخش در نظر گرفته شده که بخش اول پس از چهارچوب نظری بحث در فصل اول آن به تحولات سیاسی و اجتماعی عباسیان از آغاز تا پایان متوکل پرداخته شده و آنگاه در فصل دوم تحولات فرهنگی این دوران مورد بررسی قرار گرفته است. بخش دوم به مهمترین اندیشه‌های کلامی این دوران می‌پردازد در این بخش ابتدا به تشریح اندیشه کلامی شیعه پرداخته شده آنگاه به دیگر اندیشه‌های این عصر چون اهل حدیث، خوارج، متعزله پرداخته شده هدف در این بخش این است که ضمن معرفی هر یک از جریانات کلامی به طور اجمالی به تاریخچه، اصول مذهب، مهمترین دیدگاهها و شعب آنها پرداخته شود. موضوع بخش سوم تأثیر جریان‌های کلامی برخلافت عباسی است در این بخش به تأثیر اندیشه‌هایی چون امامت، توحید، خلق قرآن، عدالت صحابه و... برخلافت عباسی مورد بررسی قرار گرفته است. بخش چهارم که مناسبات خلافت عباسی بر جریان‌های کلامی است سعی شده است مناسبات خلافت عباسی را با هر یک از جریان‌های کلامی مورد بررسی قرار گیرد. در پایان نیز این گونه نتیجه‌گیری شد که آمیختگی دین و سیاست در اسلام مخصوصاً در قرون نخستین اسلام غیر قابل انکار است و موضوع اصلی این جدال مشروعیت است و کوشش برای اثبات مشرو عیت سیاسی باعث مناسباتی شد که خلفای عباسی با توجه به اوضاع اجتماعی از آن بهره‌برداری نمودند.
مشخصات اثر
پیوندهای فکری مثنوی معنوی و گلشن راز
نویسنده:
ناهید جهان سری
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
این پایان نامه پیوند‌های فکری مثنوی معنوی و گلشن راز شیخ محمود شبستری را مورد بررسی قرار داده است. مثنوی معنوی یک شاهکار عظیم ادبی و عرفانی است که خالقش نماینده‌ی واقعی تفکر عرفانی ایرانی است. گلشن راز نیز با وجود حجم کمش، مأخذ مهمی جهت شناخت عرفان و کلام اسلامی ایران به شمار می‌رود. در این پایان نامه ابتدا موضوعات مشترک این دو اثر بزرگ، مثنوی معنوی و گلشن راز همانند وحدت وجود، انسان، تجلی، جبر و اختیار، تناسخ و تجلی، حلول و اتحاد و ... جمع آوری شده و سپس به بررسی و تطبیق آنها پرداخته شده است. تطبیق این موضوعات نشان می‌دهد که این دو عارف بزرگ اگرچه در بسیاری موضوعات همانند وحدت وجود، فنا و بقا، حلول و اتحاد، خود شناسی راه خدا شناسی، اعتراف به عجز عقل در راه وصول به ذات حق و ... دیدگاه‌های مشترکی دارند؛ اما در برابر برخی موضوعات همانند جبر و اختیار تفاوت‌های فکری و اساسی دارند.
مشخصات اثر
خلقت از عدم در کلام اسلامی و مقایسه آن با تجلی از دیدگاه افلاطون و افلوطین
نویسنده:
زهرا عباسی
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
آفرینش یکی از مفاهیم اساسی است که در جهان بینیاسلامی ، نقشی برجسته درهمه ابعاد اندیشه دینی بشر ایفا می کند .سوال از آفرینش و خلقت ، تاریخی به درازای اندیشه دارد و پیوسته متفکران و اندیشمندان به غور و بحث پیرامون این مساله پرداخته اند.اما به طور کلی در مورد نسبت موجودات با خداوند دو نظریه وجود دارد که از آن ها تحت عناوین صدور و خلقت یاد می شود.نظریه صدور (تجلی) که در نظام های بزرگ عرفانی و فلسفی مطرح است نسبتی ضروری میان اصل و تجلی برقرار می سازد. اما در نظریه خلقت از هیچ که در نظام های کلامی ادیان توحیدی مورد تاکید قرار می گیرد ، رابطه خالق و مخلوق در نظر گرفته شده و بر تمایز و جدایی آن ها پافشاری می شود. در این رساله تلاش شده تا ضمن اشاره به بحث حدوث و قدم ، به بررسی و مقایسه نظریه خلقت از هیچ از دیدگاه متکلمین اشعری ، معتزلی و شیعی با تجلی از دیدگاه افلاطون و افلوطین پرداخته شود و با بیان انگیزه ،مبانی و نتایج هر یک از دیدگاه ها ، مناسبات میان خدا و موجودات نیز در هر نظریه ، مورد بررسی قرار گیرد.
مشخصات اثر
آثار کلامی و متکلمان سیستان (از قرن اول تا هفتم هجری قمری)
نوع منبع :
رساله تحصیلی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
اگر به تاریخ کلام به عنوان شاخه ای از علم کلام بنگریم مطالعه تاریخی رخدادهای کلامی در این میان، جایگاه استواری خواهد داشت. در این پژوهش، سیستانِ تاریخی به عنوان یک ظرف مکانی از جهت فعالیت های کلامی مورد توجه قرار گرفته است. این سرزمین از قرن اول (هجری قمری)، فعالیت کلامیش آغاز شده و تا قرن هفتم ادامه داشته است؛ هدف این پایان نامه چنین است مکاتب کلامی که در این قرون در سیستان فعالیت داشته را بررسی کند و چگونگی پیدایش و رشد این مکاتب را مورد کنکاش قرار دهد؛ هدف دیگر از پژوهش حاضر این است متکلمانی که در این برهه زمانی در سیستان سکونت داشته یا متعلق به آن جا بوده را بررسی کرده و آثار و روش کلامی آنان را تبیین کند. روش ما در اینجا، روش توصیفی تحلیلی است؛ موضوع با بررسی کتب کلامی، تاریخی، رجالی و حدیثی، ارزیابی و تحلیل قرار می گیرد؛ یافته های این تحقیق نشان می دهد که در سیستان، مکاتب کلامی همچون شیعه امامی، زیدیه، اسماعلیه، خوارج، اهل حدیث، معتزله و کرامیه فعالیت داشته و هر یک از این مکاتب دارای اندیشمندانی بوده اند که آثار کلامی و مبانی خاصی از خود به جا گذاشته اند. این شهر طی چندین قرن، یکی از مهم‌ترین حوزه‌های درسی اهل سنت به شمار می‌آمد و مجموعه‌ای از بزرگ‌ترین فقها، محدثان و متکلمانِ اهل تسنن را در خود جای داده بود، همچنین در این شهر مفاخری از شیعیان همچون«حریز بن عبدالله» حضور داشتند که مکتب اهل البیت را گسترش دادند.
مشخصات اثر
قاعده لطف در کلام اسلامی و رابطه آن با تعلیم و تربیت
نویسنده:
رسول ملایی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
چکیده:بیان موضوع: در اصطلاح علم کلام، لطف از جمله افعال الهى است. قاعده‌ی لطف مورد قبول اکثریت متکلمان عدلیه و طرفداران حُسن و قبُح و از متکلمان عقلى مى‌باشد. طبق این قاعده، هر آنچه بنده را به اطاعت خداوند نزدیک سازد و او را از معصیت دور گرداند، انجام آن (لطف خداوند) بر خداوند حکیم و فیاض لازم و ضرورى است. لذا موضوع تحقیق حاضر "قاعده لطف در کلام اسلامی و رابطه آن با تعلیم و تربیت " می‌باشد. هدف کلی: این تحقیق سعی دارد با مطالعه و تحلیل منابع و آثار دست اول و موجود به شناخت نقش و جایگاه قاعده‌ی لطف در تعلیم و تربیت بپردازد.روش تحقیق: پژوهش حاضر از نوع نظری و کیفی می‌باشد که به شیوه‌ی اسنادی – تحلیلی به بررسی افعال، صفات الهی و رابطه آن با تعلیم و تربیت می‌پردازد. یافته‌ها: آفرینش جهان هستی تماماً در دایره لطف و رحمت بی‌پایان الهی قرار گرفته است و این خوان گسترده ‌شده برای انسان و غیرانسان است. لطف هنگامی که در گرایش اکثر مکلفان به طاعت و ترک معصیت موثر باشد از باب حکمت الهی بر خداوند واجب، ولی هنگامی که در گرایش تعداد خاصی از مکلفان موثر باشد انجام آن از باب فضل و کرم است و یک تفضلی از جانب خداوند. جود و رحمت الهی یکی از صفات ذات مقدس تعالی و یکی از صفات خداوند است که می‌توانیم آن را مبنای عقلانی قاعده لطف معرفی کنیم. مبنای لطف برخاسته از صفات ذات حق تعالی است و مبنای بسیار محکمی بر قاعده لطف می‌تواند قرار بگیرد.خداوند به جهت نعمتی که به انسان داده و روح را در کالبد جسم او دمیده است، و با این کارش لطف بزرگی در حق انسان انجام داده است. و از آنجایی که هر موجودی را کمالی است که هدف خلقت او و به تبع آن، هدف تربیتش رسیدن بدان است. بنابراین هدف تعلیم و تربیت آدمی سیر صعودی و استکمالی انسان به سوی حالت کمالی است که در خلقتش به واسطه لطف و عنایت خداوند مقدر شده است.واژگان کلیدی پژوهش: قاعده‌ی لطف، حکمت، کلام اسلامی، تعلیم و تربیت.
مشخصات اثر
آیین گفتمان از دیدگاه قرآن و حدیث
نویسنده:
صفیه قاسم پور
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
یکی از عوامل آرامش و رستگاری بشر، استحکام روابط بین آنهاست. تأثیر و نقش گفتگو به هنگام تقابل اندیشه ها و جایگزین کردن گفتگو به جای مخاصمه و ستیزه در وحدت و هماهنگی و در نهایت در هدایت و ضلالت اقشار مردم و اقوام مختلف آشکار است.باب گفتگو و استدلال در جهان آفرینش، پیش از خلقت آدمی آغاز شده و خداوند در باره آدم با فرشتگان هنگامی گفتگو می کند که خلقت او هنوز به پایان نرسیده بود. به دنبال اعلام خداوند در خصوص خلقت آدمی و جانشینی او بحث و گفتگو در بین فرشتگان آغاز می گردد و از خداوند حکمتِ خلق و جعلِ آدمی را جویا می شوند. از این منظر می توان گفت، محاوره و مشورت در خصوص خلق آدم فضیلتی است که در متن آفرینش بشر نهادینه شده است. گفتگو با اهل فرهنگها و تمدنهای دیگر، حتی با مخالفان عقیدتی و سیاسی و منحرفان، مورد تأکید آموزه های دینی و از شیوه های تبلیغی انبیاء و ائمه است و با توجه به این که سیره آن بزرگواران باید همواره الگوی عملی ما باشد، بررسی و تحلیل زوایای گوناگون سیره ایشان ضروری به نظر می رسد. هم چنین به جهت این که پرداختن به سیره تبلیغی و روشهای مختلف ایشان در راه رسیدن به هدف که همانا پاسداری از مرزهای مکتب و حفظ و نگهداری آن است، دارای اهمیت ویژه ای است.باز شدن باب گفتگو، مناظره و احتجاج، اختصاص به اسلام ندارد؛ بلکه پیش از آن نیز در میان ادیان دیگر رواج داشت؛ اما باظهور اسلام به جهت آگاه سازی مردم از حقایق، بیش از هر دینی به بحث و گفتگو اهمّیت داده است.پیامبر اکرم و جانشینان بر حق او نه تنها به گفتمان و مناظره با پیروان دیگر ادیان الهی توجه داشته؛ بلکه برای آگاهی و ارشاد ملحدان و مشرکان نیز اهمیت قائل بودند و باب محاوره و گفتگو را با آنها باز می کردند. تاریخ شیعه از رابطه فرهنگی و تشکیل گفتمانهای دینی و کلامی در محیطی کاملاً مسالمت آمیز حکایتهای بسیار دارد که این خود نشانگر این است که دین اسلام دین خشونت نیست؛ بلکه بر پایه گفتمان متقابل و پذیرش عقلانی است. در پژوهش حاضر شیوه های گفتار از خلال گفتگوهای موجود در قرآن و منابع روایی که کلام و تذکرات معصومیناست به صورت کاربردی استخراج شده است. تا ضمن بدست آوردن جواز گفتگو و مناظره در مکتب اسلام، الگویی دینی برای بر خورد با مخالفان حاصل گردد.با بکار گیری و استفاده از این الگوهای قرآنی و روایی در گفتمانها و مناظرات، می توان بستری مناسب برای روشنگری ،آموزش علوم، اصلاح نگرشها و هدایت به سوی نیکیها و پرهیز از بدیها و در نهایت به وحدت و همبستگی انسانها دست یافت.
مشخصات اثر
ساختار تربیت فطری در کلام امیرالمومنین (علیه‌السلام)
نویسنده:
لیلا علی‌خواه
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
چکیده :
تربیت، ابزار تعالی و کمال انسان و جامعه بشری است و تربیت فطری منشأیی برای دیگر تربیت‌هاست چرا که سعادت و یا شقاوت حاصل از نوع پرورش فطرت، سعادت یا شقاوت جاودان است. میل به کمال، جزء فطرت انسان است پس لازم است برای رسیدن به آن، که هدف آفرینش انسان است، برنامه‌ای بر اساس فطریات او طراحی گردد. با توجه به این مشکل که انسان در تشخیص مصداق صحیح کمال حقیقی و شکوفایی فطرت خویش به خطا می‌رود؛ هدف کاوش این پایان‌نامه ارائۀ برنامه‌ای هر چند مختصر بر اساس آموزه‌های امیرالمؤمنین علی(عليه‌السلام)، برای شکوفایی فطرت و ایجاد تربیتی صحیح و در نتیجه ایجاد جامعه انسانی است که در نهایت قرب الهی به ارمغان می‌آورد. هر چند انسان تجزیه ناپذیر است اما برای فهم و درک رفتارهای انسانی و یافتن شیوه‌های تربیتی مناسب لازم است از منظرهای گوناگون به انسان توجه نمود و جایگاه فطرت را در ساختار وجودی او یافت. انسان ترکیبی از روح و جسم است و فطرت ویژگی‌های مشترک بین همۀ انسان‌هاست. ویژگی‌هایی از قبیل: 1ـ بین همۀ انسان‌ها در هر زمان و مکان مشترک است. 2ـ بر اساس توحید است. 3ـ دین الهی بر آن منطبق است. 4ـ حجت و دلیل خداوندی است. 5ـ دارای بینش و گرایش است. 6ـ زوال ناپذیر و در نتیجه حجاب گیرنده و شکوفا شونده است. 7ـ انسان را به غایت و هدف اصلی آفرینش می‌رساند.فطرت انسان کمال طلب است و بر اساس این میل که خداوند عطا نموده، وی همۀ ابعاد زندگی خود را تنظیم می‌کند و به دلیل ابعاد وجودی دیگری که در ساختار انسان وجود دارد؛ مانند غریزه و نفس، انسان در به ثمر رساندن فطرت کمال طلب خویش به انحراف رفته و با مصادیق اشتباه مسیر زندگی خویش را طی می‌کند. اما روش‌های تربیت فطری می‌تواند با عنایت به داشته‌های فطری انسان مانند حب کمال، حب بقا، حب اتکا، حب علم، حب خوف، حب رجا، حب رضا و تسلیم، حب پرستش و توجه به موانع و عوامل شکوفایی آن‌ها، انسان را به سوی کمال حقیقی سوق دهد. در این پژوهش، هرکدام از فطریات انسان را مورد بررسی قرار داده و در خصوص هر بعد از فطرت به عوامل، موانع و روش‌های ویژه آن دست یافتیم و در خصوص هر بُعد از ابعاد فطرت، اثرهای تربیتی آن نیز بررسی شده است.از آنجا که اصل فطرت بر توحید است ـ زیرا کمال مطلق یکی است و آن خدای یگانه است که منشاء همۀ کمالات است ـ در پایان هر گفتار نگاهی توحید گرایانه نیز صورت گرفته است. در نهایت اینکه در این پژوهش ساختاری مبتنی بر ویژگی‌های خدادادی و فطری انسان برای تربیت وی ارائه شده است.
مشخصات اثر
تأملي در باب کارآمدي برهان معجزه در الهيات مسيحي با نگاهي به کاربرد آن در سنت اسلامي
نویسنده:
زهره سادات ناجي, اکرم خليلي نوش‌آبادي, اميرعباس عليزماني
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
چکیده :
در علم کلام، از برهان معجزه در مواردي برای اثبات وجود خداوند بهره گرفته می‌شود. اين مقاله با بررسي نسبت معجزات با براهين خداشناسي، درپی کشف ميزان کارآمدي و توفيق برهان معجزه در کلام اسلامي و الهيات مسيحي در زمینه اثبات وجود خداوند است. روشن ساختن اين مسئله، نه تنها کمک مي‌کند تا جايگاه واقعي برهان معجزه و مدلول آن را به‌درستي دريابيم و موقعيت دقيق استفاده از آن را درک کنيم، مفسر را نیز در تفسير و فهم مدلول واقعي برهان معجزه در تفسير آيات معجزه در قرآن کريم مدد مي‌رساند. در اين مقاله، ابتدا با رويکردي ديني به توصيف معجزه پردخته می‌شود و آنگاه با مطالعه کتابخانه‌ايِ کاربرد برهان معجزه در ميان آثار متکلمان اسلامي و مسيحي، به تحليل نقادانه ميزان قوت و کارآيي اين برهان در مواردي که از آن استفاده شده است، پرداخته خواهد شد.
صفحات :
از صفحه 79 تا 94
مشخصات اثر
برهان نظم در کلام اسلامی و کلام جدید
نویسنده:
اکرم مصطفی‌لو
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
یکی از ادله اثبات وجود مبدأ هستی، «برهان نظم» است که از راه بررسی نظام دقیق و پیچیده عالم طبیعت به اثبات خدا می‌پردازد، این برهان به دلیل سهم زیادی که حس و تجربه در آن دارد و همچنین به دلیل انس بیشتر انسان با محسوسات و جهان ماده، فهمش برای غالب انسانهایی که با اصطلاحات پیچیده و فنی فلسفه و کلام آشنایی نیستند راحتتر است.و لذا انبیاء الهی برای هدایت مردم بیشتر به این برهان تمسک می‌نمودند، هرچند از اثبات اوصاف کمالیه خداوند عاجز است، به همین دلیل فلاسفه اسلامی به براهین دیگر اهیمت بیشتری داده‌اند و با تقریرهای امروز‌ی‌اش در مکاتب متقدم کلامی نیامده است، ولی در هر صورت می‌توان از آن به عنوان مقدمه‌ای به عنوان فهم براهین کامل‌تر و دقیق‌تر اثبات خدا بهره گرفت.ولی اگر تعریف برهان نظم و محدوده و نتایج آن در حوزه مبادی، اصول موضوعه و حد وسط آن تبیین شود، هم برهان نظم از بسیاری مغلطات مصون می‌ماند و هم ضمیمه بسیاری از انتقادات و اشکالاتی که به آن وارد می‌شود، از بین می‌رود.
مشخصات اثر
  • تعداد رکورد ها : 56