جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 491
بررسی تطبیقی هستی‌شناسی‌معنا در دیدگاه فیض کاشانی و علامه طباطبایی
نویسنده:
محمدجواد منصورسمایی ، محمد علی مهدوی راد ، حامد پوررستمی
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
چکیده :
هستی‌شناسی معنا در پیِ یافتن حقیقت و ماهیت معنای الفاظ و به بیان دیگر در جستجوی چیستی معناست. اندیشمندان غربی به این مسئله توجه کرده و نظریه‌های گوناگونی همچون نظریه مصداقی، تصوری، تصویری و... برای معنا مطرح کرده‌اند. با توجه به جایگاه ویژۀ این بحث در تفسیر قرآن و دانش اصول فقه و برخی مباحث کلامی، تبیین دیدگاه دانشمندان مسلمان دربارۀ آن ضروری است. به همین جهت در این مقاله، با روش توصیفی تحلیلی، آرای دو تن از عالمان و مفسران برجستۀ شیعه، یعنی فیض کاشانی و علامه طباطبایی بازخوانی و تبیین شده است. با بررسی «نظریۀ روح معنا» که از نظریه‌های مهم ایشان در تفسیر قرآن است و هر دو مفسر بر آن اصرار دارند و اشتراکات فراوانی در دیدگاه آنان دیده می‌شود، اثبات شده است این نظریه که برخی در صدد به‌دست‌آوردن نظریه معنا از آن بوده‌اند، نمی‌تواند به عنوان «نظریه معنا» پذیرفته شود؛ زیرا پاسخی به پرسش چیستی معنا ارائه نمی‌دهد. نتیجه اینکه به‌رغم وجود عبارت‌هایی در آرای ایشان که نشان از تمایل به نظریۀ مصداقی یا تصویری معنا دارد، هر دو مفسر تنها نظریۀ ایده‌ای (تصوری) معنا را معتبر می‌دانند.
صفحات :
از صفحه 97 تا 126
الزامات اجتماعی- سیاسی پذیرش بیع صبی در امور یسیره؛ با تاکید بر دیدگاه فیض کاشانی
نویسنده:
محسن رزمی ، علیرضا احمدی ، حسین احمری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
هدف پژوهش حاضر بررسی مسئله اهلیت طرفین در بیع با محوریت نظر فیض کاشانی مبنی بر جواز بیع صبی در اشیاء یسیره و موارد اختلاف آن با دیگر فقیهان است. در این راستا الزامات اجتماعی و سیاسی پذیرش بیع صبی در امور یسیره براساس دیدگاه فیض کاشانی بررسی شد. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده و نتایج حاکی از آن است که پذیرش صحت بیع صبی منجر به بسط مفهوم مشارکت اجتماعی و سیاسی خواهد شد. با این توضیح که جواز بیع صبی در امور یسیره، جواز صحت حضور صبی در امور اجتماعی و سیاسیِ یسیره را نیز ایجاد می‌کند، به نحوی که می‌توان ملازمه میان این دو برقرار کرد. این ملازمه، پای صبی را در کنش‌های یسیره سیاسی و اجتماعی باز می‌کند و حضور او در فعالیت‌های جمعی مانند «شورا»، «انتخابات» و «حق رأی» و مانند آن برای اظهارنظر در خصوص امور یسیره را وجه شرعی می‌بخشد.
صفحات :
از صفحه 129 تا 143
تحلیلی از ویژگی‌های صفات افعال الاهی
نویسنده:
جعفر شانظری، مهدی منصوری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
شیراز: دانشگاه شیراز,
چکیده :
شناخت خداوند یا همان مبدأ هستی همواره یکی از دغدغه‌های اصلی بشر بوده است. از این‌رو بخش عمده‌ای از آموزه‌های ادیان آسمانی نیز در پاسخ به این دغدغه، به توصیف او اختصاص یافته است. اما از آن جهت که شناخت ذات او به دلایل عقلی و نقلی امکان‌پذیر نیست، حکمای الاهی و متکلمان و آموزه‌های وحیانی شناخت خداوند را در قلمرو صفات دانسته‌ و صفات الاهی را به صفات معرِّف ذات و صفات مفسر فعل الاهی تقسیم نموده‌اند. همان‌طور که صفات معرّف ذات و برگرفته از ذات کامل الاهی دارای ویژگی‌هایی است، صفات فعلی نیز که برگرفته از افعال الاهی است، دارای ویژگی‌ها و معنای خاصی است. دراین مقاله، برآنیم تا به‌لحاظ نظام معنایی، تفسیری هماهنگ و معنادار از صفات فعل ارائه داده، ویژگی‌های خاص صفات فعلی را از دیدگاه متکلمان و حکماء مورد تحلیل و بررسی قرار دهیم.
صفحات :
از صفحه 69 تا 100
نسبت ایمان با علم، عقل و عمل از دیدگاه مولا محسن فیض کاشانی
نویسنده:
پدیدآور: زینب صادقی النجق ؛ استاد راهنما: محمدرضا اسدی ؛ استاد مشاور: حوران اکبرزاده
نوع منبع :
رساله تحصیلی
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
مولا محسن فیض کاشانی در رویکرد عمدتاً عرفانی خود در مباحث الهیاتی، و به لحاظ مبانی فکر فلسفی پیرو صدرالمتألّهین است، لذا هم‌چون او قائل به اشتراک معنوی وجود و تشکیک در مراتب آن است. در همین راستا، کلیه‌ی مفاهیم ایمان، علم، یقین، عقل، و عمل را مدرّج و مشکّک می‌داند و حتی تحت تأثیر وی، ریشه‌ی اختلاف مذاهب و آراء را که به اختلاف درجات ایمان باز می‌گردد، در تشکیک وجود دانسته است. تعریف فیض از ایمان، یعنی تصدیق یقینی خدا، فرشتگان، پیامبران، کتب آسمانی و معاد به گونه‌ای است که آن را به علم اعتقادات (به ویژه توحید)، و به صورت کلی‌تر به حکمت، باز می‌گرداند. لذا مومن کامل، سالک راه معرفت خداوند است که از تمامی انواع کفر خالی است. با توجه به تعریف مذکور از ایمان، وابستگی مفهوم ایمان به علم و یقین (با هر دو معنی یقین یعنی شک نداشتن و دیگری غلبه‌ی یک اعتقاد بر نفس) روشن است، افزون بر این، علم و ایمان در یک توالی هم‌افزا قرار دارند. به این خاطر که علم ثمره‌ی عقل است، تحقّق ایمان تابعی از آن است. در این جستار، منظور از عقل قوه یا غریزه‌ی درک کلیات نظری و عملی است که علاوه بر علم و ایمان، منشاء صدور عمل و اخلاق نیز هست. ایمان و عمل نیز در یک سلسله‌ی تعاملی، مایه‌ی افزایش کیفی یکدیگرند. یعنی ایمان اولیه (فطری)، موجب عمل و آن موجب ایمان ثانویه (کمال‌یافته) است. هر درجه‌ی عمل (ظاهری و باطنی) شرط صدق درجه‌ای از ایمان است و به این اعتبار می‌توان درجات عمل و ایمان را متناظر دانست. اگر چه فیض کاشانی سلسله‌ای نهایی متشکّل از حلقات عقل، علم، ایمان، عمل و اخلاق را به صراحت و تفصیلاً تبیین نکرده است، اما می‌توان سلسله‌ای نامتناهی از عناصر مذکور را در نظر گرفت که نسبت ایمان با علم، عقل و عمل را آشکار ‌سازد، به این معنا که عقل به عنوان آغازگر آن، منشاء علم و علم موجب ایمان اولیه، آن نیز موجب عمل و اخلاق، و سپس افزایش علم است. افزایش علم که خود مجازاً همان افزایش عقل است، نیز سبب ایجاد ایمان ثانویه است و به همین منوال اگر این سلسله مراتب طی گردد تا سعادت انسان ادامه می‌یابد (و اوج سعادت آراستگی به صفات حسنی خداوند یا تخلّق به اخلاق الله است). یکی از نوآوری‌های این پژوهه یافتن ترتیب دقیق حلقه‌های این زنجیره، از دیدگاه حکیم فیض است.
بررسی مکانیزم‌های دستیابی به علم‌الیقین با تأکید بر آراء تفسیری فیض کاشانی
نویسنده:
پدیدآور: مریم احسانی ؛ استاد راهنما: سید کریم خوب بین خوش نظر
نوع منبع :
رساله تحصیلی
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
تحقیق حاضر به روش توصیفی، تحلیلی با موضوع مکانیزم‌های دستیابی به علم‌الیقین با تاکید بر آراء فیض کاشانی می‌باشد. از آن‌جا که حاصل علم و عبادت ایمان است و حاصل ایمان، یقین است و اولین مرتبه یقین، علم‌الیقین می‌باشد، لذا در این راستا، پژوهش صورت گرفته با تاکید بر کتاب علم‌الیقین فیض، برآن است که مکانیزم‌های دستیابی به علم‌الیقین را که به دوقسمت مکانیزم‌های نظری و عملی تقسیم شده، شرح و بسط نماید و از آن جهت که پایه ایمان و یقین با شناخت آغاز می‌گردد. لذا در قسمت مکانیزم‌های نظری از طریق بسط مباحث شناخت‌شناسی، همچون شناخت خدا، شناخت پیامبران، شناخت فرشتگان الهی، و شناخت معاد خواننده را با اهمیت موضوع آشنا می‌نماید. چنانکه خواهیم دید در مبحث شناخت خدا، ابتدا به دو مقوله شناخت اسماء الهی و صفات الهی توجه شده و پس از بررسی برخی از اسماء و صفات الهی با تکیه بر آیات قرآن به جمع‌بندی مطالب پرداخته و سپس به اثبات چگونگی دستیابی به علم‌الیقین از طریق اسماء و صفات الهی می‌پردازیم. همچنین در مبحث شناخت پیامبران الهی، پس از بررسی ویژگیهای پیامبران، در راستای اثبات وحیانی بودن رسالت آنها، با تکیه بر آیات قرآن به موضوعاتی همچون معجزه و وحی پرداخته شده و الوهی بودن دعوت آنها به اثبات رسیده و از معجزه وحی به عنوان راهکارهایی برای اثبات یقین به پیامبران استفاده گردیده است. و نیز در ادامه در مبحث شناخت معاد، به بررسی ادله امکان معاد و همچنین ویژگی‌ها و کیفیت معاد پرداخته و سپس در ادامه به نحوه چگونگی دستیابی به یقین با تکیه بر آیات قرآن و ادله دیگر توجه گردیده است. در ادامه مباحث، با پرداختن به مبحث تهذیب نفس و عبودیت که از لوازم عملی دستیابی به علم‌الیقین می‌باشد، دیدگاه روشنی در زمینه چگونگی تهذیب و تزکیه نفس و عبودیت و بندگی به خواننده ارائه می نماید. لذا چنانکه خواهیم دید در مبحث تهذیب نفس پس از بررسی اهمیت و روش‌ها و فوائد و آثار تهذیب نفس به بررسی راهکارهای عملی تهذیب نفس از نظر ملامحسن فیض کاشانی پرداخته شده، در نهایت به آسیب‌شناسی آن می‌پردازیم. همچنین در مبحث عبودیت، انواع و اقسام عبودیت و عبادت بررسی، سپس به منازل و مقامات عبودیت از منظر فیض کاشانی پرداخته شده، و در نهایت موانع تحقق عبودیت از نظر فیض مورد بررسی قرار می‌گیرد. و در قسمت پایانی نتیجه‌گیری کلی از مباحث قبلی ارائه می‌گردد.
رابطه عقل وشرع از دیدگاه میرداماد و فیض‌کاشانی
نویسنده:
مجتبی سرگزی پور؛ نادر مختاری افراکتی؛ امیر بارانی
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
عقل و شرع مباحثی نو در حیطه­ی علوم انسانی نیست و کتب اندیشمندان مشحون از تحلیل­های عمیق در این باب است. آنچه در بحث مذکور حائز اهمیت است، سخن از ارتباط این دو است. کاشانی برخلاف مسلک اخباری خود به استفاده­ی گونه­ای­ از عقل در فهم احکام شرع معتقد است، به این شکل که از عقل استدلالی به­عنوان یک ابزار برای رسیدن به حکم شرعی از منابع تعریف­شده آن به کار گرفته می­شود. این سخن بر خلاف نظر معتقدین به دلیل عقلی، و مباین با نظر کسانی است که عقل را منبع استنباط حکم شرعی می دانند؛ نوع نگرش او نسبت به عقل و ماهیت ابزارگونه­اش برای رسیدن به حکم شرعی از منابع تعریف شده، شیوه­ی تفقه وی را به مجتهدان نزدیک می­سازد و روش تفقه اخباری او را از دیگر اخباریان متمایز می­کند. میرداماد عقل را نیروی مدرک واقعیت خارجی و تشخیص­دهندۀ حقیقت از خطا می‌داند. وی طرفدار نظریه‌ی تحسین و تقبیح عقلانی افعال است و معتقد به تلازم بین حکم عقل و شرع بوده و عقل را یکی از منابع معرفت و شناخت انسان می‌داند. او معتقد است که هر دو مقوله از یک حقیقت عینی و خارجی خبر می‌دهند. از این رو، اِخبار عقل و شرع هماهنگ با یکدیگر است و این سخن با ذات حقیقت سازگار است، زیرا حقیقت به حسب ذات خود، با تعدد و دوگانگی سازگار نیست. به اعتقاد وی حقیقت ازآن جهت که حقیقت شناخته می‌شود یگانه است، لذا آنچه شرع به دست می‌دهد با آنچه عقل به آن می‌رسد یکسان و متلازم است.
سفینه النجاه [نسخه خطی]
نویسنده:
محمد بن شاه مرتضی الفیض الکاشانی
نوع منبع :
کتاب
منابع دیجیتالی :
کلیدواژه‌های اصلی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
میراث ناتمام فیض کاشانی برای جهان غرب
نویسنده:
احمد حسینی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
محور اصلی این مقاله، نشان دادن وضعیت مطالعات مربوط به فیض کاشانی (1100 ق 1680 م) در مغرب زمین است. مؤلف برای رسیدن به این مقصود، ابتدا به بررسی مطالعات غربیان دربارة شیخ بهایی (1040 ق / 1620 م) پرداخته و نشان داده است که درک غربیان از خدمات و آثار شیخ بهایی رشدی فزاینده و رو به کمال داشته است. نویسنده مقاله خود را در تصحیح برخی تصورات نادرست غربی‌ها دربارة شیخ بهایی و مسائل عصر او به ویژه در برابر کسانی که گرایش‌های عرفانی و اخباری شیخ بهایی را برجسته کرده­اند، مؤثر می‌داند و به آثار خود در این زمینه اشاره می‌کند. وی در ادامه مقاله، مستند به برخی متون عصر صفویه، دامنة اختلاف اخباری ـ اصولی را فراتر از متون فقهی بررسی کرده و کوشیده است جایگاه فیض کاشانی را در این میان معلوم کند. مؤلف بر این باور است که اعتقاد فیض کاشانی به وجوب عینی نماز جمعه در عصر غیبت و قبول امامت جمعه نشان دهندة رویکرد اجتماعی فیض و وفاداری او به حکومت است و کناره‌گیری او از این منصب هم تنها به دلیل نگرانی او از تشدید اختلافات بین مردم بوده است. مقاله همچنین با تقسیم مخالفان فکری فیض به چهار دسته، نظر فیض را در مورد آنها بررسی کرده است. و افزون بر این نظر یکی از معاصران فیض در نامیدن فیض به مجتهد محدث را درست ارزیابی می‌کند. این تلاش مؤلف، واکنشی است به تصویری ناقص و از هم‌گسیخته از فیض که همچنان در مغرب زمین وجود دارد. علت این امر از نظر مؤلف این است که بیشتر شارحان و مفسران آثار فیض کاشانی بیش از آنکه به ارائة برداشت‌هایی مفهومی و بررسی تاریخی آثار فیض بپردازند، بر اهمیت میرات وی تأکید ورزیده‌اند.
صفحات :
از صفحه 205 تا 223
رجوع إلى الله
نویسنده:
الفیض الکاشانی
نوع منبع :
کتاب
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: دوی القربی,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
کتاب "رجوع الی الله المراقبه، المحاسبه، التوبه، الموت" همانگونه که از نام آن پیداست یک کتاب هشداردهنده اخلاقی است که نکات اخلاقی و آیات و روایت بسیار مناسبی درباره مراقبه، محاسبه نفس، توبه، مرگ، معاد، قیامت ، بهشت و جهنم و.... خاطر نشان می کند.
  • تعداد رکورد ها : 491