جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

بیشترین واژه های به کار رفته در وهابیت «توحید» و «شرک» می باشند؛ به همین جهت، باید به بررسی و تبیین مفهومی که وهابیت از این دو واژه در نظر دارد، پرداخت. از انتقادهای تندی که وهابی ها به دیگر فرق اسلامی وارد می کنند می توان از زیارت قبور انبیاء، صالحان و علما و توسل به آنها تحت عنوان تعظیم شعائر دینی یاد کرد. در این نوشتار ابتدا با استناد به آیات و روایات، اقسام توحید و مراتب شرک بیان شده و سپس به صورت تطبیقی، حد و مرز توحید و شرک و عبادت و غیر عبادت، مورد بررسی قرار می گیرد و در ادامه توسل و تمسک به اولیای الهی را به عنوان یک فریضه دینی بر می شمارد که به لحاظ جایگاه و مقام رفیع ایشان در نزد پروردگار یگانه، وسیله ای برای تقرب الهی و استجابت دعا است. و در پایان از جامعه اسلامی و فرق دینی خواسته شده که با رصد موشکافانه ی جریانات استکباری و ضداسلامی، ضمن حفظ وحدت و انسجام، با بصیرت و هوشیاری در مقابل این جریان تکفیری ایستادگی کنند و این لکه ی ننگ را از جامعه اسلامی بزدایند.

یکی از مسائل اساسی که وهابیت آن را موجب شرک مسلمانان می‌داند، مسئله توسل به پیامبران و صالحان گذشته است. در دهه‌های اخیر گروه‌های تکفیری بسیاری در مناطق اسلامی تشکیل شده است. این گروه‌ها بر اساس مبانی انحرافی وهابیت اقدام به جنایات فراوانی علیه مسلمانان دنیا می‌کنند. یکی از بهانه‌های اساسی آنها برای ظلم‌های خود، مشرک بودن مسلمانان به دلیل توسل به پیامبر(ص) و اولیای الهی گذشته است. در این شرایط علاوه بر مقابله نظامی و امنیتی با گرو‌ه‌های تکفیری، لازم است مبانی و افکار انحرافی آنها نیز مورد نقد و بررسی قرار گیرد تا ثابت شود که این افکار بر خلاف مبانی اعتقادی و عملی کلیه مذاهب اسلامی است. از طرفی دیگر، ثابت شود که جنایات گروه‌های تکفیری هیچ ربطی به معارف اسلامی و سیره پیامبر(ص) و مسلمانان ندارد و این جنایات و عملیات‌های مسلحانه منشأ اسلامی نداشته و دین اسلام از آنها بیگانه است.

یکی از اولین اهداف که می توان گفت . اقدامی فرهنگی دینی در جهت شناساندن تکالیف دینی و واجبات است { دیگر از اهداف این تحقیق تلاش در جهت بررسی سیر تاریخی اختلاف بین مذاهب و یافتن ریشه های آن و انگیزه هایی که در آن ریشه ها وجود داشته و باعث پیدایش این شکافها در طول تاریخ اسلام گردیده است و درنهایت معرفی عوامل این تغییر و اختلاف به مسلمانان آزاد اندیش جهان است }و دیگر اینکه متأسفانه این اختلافات و لو اندک وجود دارد و کسانی که متولی و متکفل این امور هستند باید تلاشی مضاعف کشیده و با استدلالهای قوی و منطقی و با استفاده صحیح از قرآن و سنت و منابع مورد اتفاق به یک دیدگاه جامع افراد و مانع اغیار برسند. و هدف دیگر اینکه این عرصه و این باب باید در حوزه های علمیه و دانشگاه های معتبر دنیا برای طلاب علوم دینی و دانشجویان محقق باز باشد و پروژه تطبیق که می رود بیش از دو میلیارد مسلمان جهان را متحد نماید مورد حمایت قرار گیرد. امروز با پیشرفت دانش بشری در ابعاد گوناگون و در حوزه های علوم فرهنگی و اجتماعی و فراهم بودن امکان دست رسی به اطلاعات و منابع و مأخذ وقت آن رسیده است که با استفاده از این زمینه وسیع حرکتی مناسب و فراگیر در جهت تقریب بین مذاهب ایجاد نموده و به وحدت فکری و عقیدتی و سیاسی رسیده و با یک جمع بندی مورد اتفاق در درون مسلمانان جهان به هم سوی نگری با سایر ادیان رسمی دنیا پرداخته و با استفاده صحیح از مکتب آسمانی ادیان و همچنین از امکانات مدرن موجود جامع? جهانی امروز حلق? گمشده یا به عبارتی بهتر فراموش شده«وَاعتَصِمُوا بِحَبلِ اللهِ جَمیعاً وَ لا تَفَرَّقُوا» را پیدا نموده و به آن چنگ زنیم، آن روز حقیقتاً روزی است که تمامی بتها و بت خانه ها فرو می ریزند وشیاطین بزرگ و کوچک نابود می شوند، جبه? حق و حقیقت در جهان در اکثریت قرار گرفته وحزب باطل در اقلیت قرار گرفته و در گوشه ای منزوی می شود .آن روز، روز ظهور همه خوبی ها و کمالات است و آن روز، روز واقعی اسلام ناب (محمدی) است و روز انسان کامل است ، وروز پیروزی نهائی تحت پرچم حضرت بقیه الله الاعظم(عج ) است.

در این اثر مطالبی درباره معرفت و شناخت امام به نگارش درآمده که در نظام معرفتی، دینی و عملی و نیز نمادهای اجتماعی مسلمانان جایگاه مهمی دارد بر این اساس است که دانشمندان شیعه و سنی در اصل مسأله لزوم معرفت امام، تقریبا اتفاق نظر دارند و تنها در ادله و حدود آن اندک تفاوت هایی وجود دارد؛ چنانچه ما در پی جویی این مسئله، بحث را در دو محور جداگانه از دیدگاه شیعه و سنی مورد بررسی قرار دادیم و نتیجه گرفتیم که اهل سنت به این مسئله با نگاهی تاریخی و ضرورت های اجتماعی نگریسته است؛ اما امامیه برخلاف اهل سنت، مسئله معرفت و شناخت امام را بسیار مهم تلقی کرده و با استناد به منابع دینی و اعتقادی مورد بررسی قرار داده است. در تبیین این بحث به طور مفصل به اصل این مسئله و نیز حدود و مراتب معرفت امام، با ادله از عقل و نقل، پرداخته است.

الإمام الصادق عليه‌السلام، تألیف محمدحسین مظفر (1312-1381ق)، کتابی است که از جنبه‌های مختلف به زندگی ششمین پیشوا و امام شیعیان؛ امام جعفر صادق (علیه السلام) در دو جلد پرداخته است. مرحوم مظفر بااینکه كتاب را به شيوه سنتى نوشته، ليكن سعى كرده مآخذ خود را چه به‌طور غالب در متن و چه در پاورقى نام ببرد. درعین‌حال موارد زيادى هم هست كه وى از منبع خود ياد نكرده و مطالب را آورده است. در "جلد دوم" بعد از معرفی بنی‌امیه و بنی‌عباس، برخی از مذاهب اسلامی را معرفی نموده سپس به زندگی علمی، مناظرات، سیره اخلاقی و عملی آن حضرت اشاره کرده است.

سلفیه تکفیری با تکیه بر مبانی استنباطی خود، یعنی بدعت شماری هر آنچه سلف ترک کرده ­اند و نیز پرهیز افراطی از تأویل آیات قرآن، به نتایجی دست یافته اند که به نوعی آنان را به صدور فتاوای تکفیری خاصی سوق داده است. ابن تیمیه در برخی از کتابهای خود، انجام ندادن یک کار از سوی سلف را به معنای بدعت و حرمت آن کار محسوب ­کرده و تخطی از این حریم را بدعت نامیده است. مثلا در مورد حکم شرعی برگزاری مراسم مولودی خوانی در ولادت پیامبر اکرم (ص)، معتقد است که این مراسم از جمله کارهایی است که سلف و پیشینیان انجام نداده‌اند با آنکه مقتضی آن وجود داشته و مانعی نیز بر انجام آن نبوده است و اگر این کار خیر محض یا راجح بود، سلف از ما به انجام آن سزاوارتر بودند؛ زیرا آنان بیشتر از ما به رسول خدا ­(ص) محبت داشتند و از ما بیشتر به پیامبر ­(ص) احترام می­ گذاشتند و بر کارهای خیر حریص‌تر بودند. او فقهای مذاهب اسلامی را جاهل ­­نامید و قرار دادن موسمی جدا از موسم‌های شرعی، همچون برخی از شب‌های ماه ربیع الاول (شب مولد رسول الله)، برخی از شب‌های ماه رجب (مبعث) و مانند اینها را بدعت‌ دانست زیرا سلف آنها را مستحب ندانسته است. در دوران معاصر نیز برخی از علمی وهابی به تبعیت از ابن ­تیمیه، برپایی مراسم برای ولادت پیامبر ­(ص) و غیر او را غیر مجاز برشمرد. و بر این باوراند که این عمل از جمله بدعت‌هایی است که در دین حادث شده است؛ زیرا رسول‌خدا ­(ص) و خلفای راشدین و غیر آنان از صحابه و تابعین، این عمل را انجام نداده‌اند. مبانی متخذ از قرآن کریم و سنت قطعی معصومان (ع) نشان دهنده این حقیقت است که بسیاری از ادعاهای سلفیه در این زمینه، اصل و ریشه­ای در دین ندارد و از این رو نمی ­توان به آنها اعتقاد یافت.

ارتداد یکی از مباحث فقه سیاسی اسلام است که از اهمیت زیادی برخوردار است و آیات و روایات زیادی به آن اشاره دارند. از آنجا که در فقه اسلام احکام و مجازاتهای خاصی برای ارتداد بیان شده، بنابراین طرح این موضوع که ارتداد چیست و شرایط و موجبات آن کدام اند، حائز اهمیت است.همه مذاهب اسلامی، ارتداد را جزء جرمهای موجب مجازات دانسته اند، اما برخی از مذاهب فقهی اسلامی ارتداد را جزء حدود برشمرده اند و برخی هم واژه تعزیر را برای آن مناسب دانسته اند، از آن میان بسیاری از فقهای شیعه هنگامی که از حدود نام برده اند، جرمهایی همچون زنا، قذف، شرب خمر، سرقت و محاربه را به طور صریح تحت عنوان حد ذکر نموده اند و برخی از جرمهای دیگر از قبیل ارتداد را تحت عناوین دیگری از قبیل «کیفرهای گوناگون» یا «خاتمه در کیفرهای دیگر» مورد بحث قرار داده اند. برخی از فقها هم تحت عنوان تعزیرات از ارتداد سخن به میان آورده اند، چنان که امام خمینی(ره) پس از حدود، زیر عنوان «خاتمه فی سایر العقوبات»، از جرم ارتداد و برخی جرمهای دیگر بحث نموده است. در میان مذاهب چهارگانه اهل تسنن، شافعیه و مالکیه ارتداد را از جرایم موجب حد دانسته و حنابله و حنیفه آن را از جرایم موجب تعزیر به حساب آورده اند.

انقلاب اسلامی ایران در سال 1357 با آموزه هایی همانند ایجاد وحدت و همگرایی میان کشورهای اسلامی، تقریب مذاهب اسلامی و تشکیل امت واحده اسلامی به پیروزی رسید. جمهوری اسلامی ایران، در سیاست داخلی و خارجی خود، همواره از تقریب مذاهب اسلامی حمایت کرده و در سیاست های خود برای تحقق آموزه های انقلاب اسلامی، تلاش های فراوانی انجام داده است. مقاله حاضر به دنبال بررسی آموزه های انقلاب اسلامی درباره مسأله تقریب و وحدت مذاهب اسلامی با تأکید بر اندیشه سیاسی امام خمینی(ره) می باشد. در این نوشتار ضمن تبیین عناوینی همچون تقریب و همگرایی مذاهب اسلامی از دیدگاه امام خمینی(ره)، عرصه های وحدت در حج از منظر ایشان، تأکید بر امت واحده اسلامی و دولت بزرگ اسلامی، به اقدامات جمهوری اسلامی ایران در راستای تقریب مذاهب اسلامی ازجمله تأسیس مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی و برگزاری کنفرانس های وحدت اسلامی پرداخته می شود.

مدارا به معنای رفتار منطقی و نرم خویی و خوش خلقی با مخالفان در ساحت های مختلف سیاسی و عقیدتی، به عنوان سرلوحه و شعار دین مبین اسلام بالاخص مذهب تشیع است؛ و خشونت با مخالفان به معنای تندخویی و برخورد فیزیکی با او تنها به دلیل مخالفتش، به شدت در آموزه های وحیانی و عقلانی اسلام رد شده است.در این نوشتار با تأکید بر ضرورت مدارا بین مخالفان مذهبی به بررسی فراگیری حقوق اخوت اسلامی نسبت به مخالفان مذهبی با ارائه دقیقی از واژه «مسلمان» پرداخته شده است و به این موضوع که تمام مذاهب اسلامی رایج، در درون دایره اسلام قرار گرفته و حقوق اخوت اسلامی که تکریم و مدارا با مسلمانان از اهم آن است بهره مندمی باشند و لوازم نادرست عقیدتی دیدگاه های مذهبی مخالفان به هیچ وجه باعث محرومیت ایشان از این حقوق نمی گردد. افزون بر این با تأکید بر کرامت ذاتی انسان و حقوق اولیه بشری، کلیت حکمت مدارا به عنوان یک قائده فقهی و اصل اولی در رفتار با مخالفان عقیدتی بالاخص مذهبی مورد تصریح قرار گرفته است.