جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این نوشتار، نخست نگاهی گذرا دارد بر روش های کلامی اشعری، معتزلی و شیعی. آنگاه با توجه به این که ابن میثم یکی از چهره های درخشان و ماندگار در حوزه کلام شیعی است، به بررسی روش کلامی او پرداخته و با مروری بر برخی از مهم ترین آثار و ارایه شواهد متعددی از آرا وی ثابت کرده است که روش کلامی او عقلی است. از ویژگی های این نوشتار این است که علاوه بر تبیین روش کلامی ابن میثم، خواننده را با مواردی که وی در برابر فیلسوفان و متکلمان- به حکم عقلانیت روش- موضع گیری کرده، آشنا می سازد و از این رهگذر، معلوم می دارد که او همواره پیرو استدلال است و همین که به دلیلی عقل پسند دست یابد، از مخالفت با آرا دیگران باک ندارد. بدیهی است که این نوشتار در پی نقد آرا وی نیست.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 7 تا 28

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

مقایسه ی برهان تجردنفس ابن سینا و غزالی

نویسنده:

نسرین سراجی پور

نوع منبع :

مقاله , مطالعه تطبیقی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF چکیده

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

01. خداشناسی (کلام) , تجرد نفس ناطقه , بساطت نفس , استجلاء((شهود)، مقابل جلاء ظهور) , معقولات اولی((مفاهیم ماهوی)، مقابل معقولات ثانیه)

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ابن سینا: ابوعلی سینا

چکیده :

ابن‏سینا بر مبنای مفاهیم معقول و تقسیمناپذیری آن، برهانی براثبات تجرد نفس ارائه داده و این برهان مورد نقد و بررسی غزالی قرار گرفته است. غزالی در کتاب کیمیای سعادت برهانی را برای اثبات تجرد نفس عرضه می‏کند که با برهان ابن‏سینا متفاوت و بر مفهوم خدا و معرفت الهی مبتنی است. مفاهیم معقول که ابن‏سینا به انواع آن اشاره می‏کند، به نحو مطلق شامل هر نوع مفهوم معقولی می‏شود که قابلیت تقسیم عقلی و معنایی دارد؛ ولی قابلیت تقسیم کمی ندارد. غزالی معرفت الهی را که به دلیل بساطت و وحدت ذاتی نه قابل تقسیم عقلی و نه قابل تقسیم کمی است، جایگزین مفهوم معقول می‏کند. مقدمه دوم تقریر غزالی، یعنی محل صور معقول انقسامناپدیر است، با مقدمه دوم برهان ابن‏سینا یکی است. به همین دلیل اشکالاتی که غزالی بر این مقدمه وارد کرده است، بر تقریر او نیز وارد است. منحصر کردن صور معقول به معرفت الهی هرچند مسیر عقل و کشف را به هم نزدیک می‏کند؛ ولی مخاطبان خود را منحصر به گروه خاصی می‏کند، در حالیکه مخاطب ابن‏سینا عقل مشترک انسانی است.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 123 تا 137

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

آیا نفس و روح مبتلا به خواب یا مرگ می‌شود؟

نوع منبع :

پرسش و پاسخ

پاسخ تفصیلی:

تفصیل مطلب اقتضا می‌کند هر یک از دو مقدمه مستقلاً مورد بحث و استدلال قرار گیرد. دلایل تجرد نفس و روح «مقدمه استدلال»: انسان داراى دو نوع ادراک است: الف. ادراکى که نیازمند به اندام‌هاى حسى مانند حجم و رنگ اجسام است. ب. ادراکى که نیازى به اندام‌هاى حسى بیشتر ...

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

معاد(کلام) , تجرد نفس , تجرد روح , حقانیت مرگ , حقیقت روح(قسیم سر و قلب و نفس)

کلیدواژه‌های فرعی :

ادله تجرد نفس , روح مجرد , تجرد نفس ناطقه , دلیل تجرد روح , برهان تجرد روح ,

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

ارتباط نفس مجرد و بدن در فلسفه اسلامی

نویسنده:

احمدرضا شاهرخی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

قم : دانشگاه قم,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

علم نفس , روح طبیعی , روح حیوانی , روح نفسانی , جسم لطیف (حکمت اشراق)

کلیدواژه‌های فرعی :

رابطه نفس و بدن , مغایرت نفس و بدن , برهان انسان معلق درفضا , رابطه تدبیری نفس و بدن , تجرد نفس ناطقه , بدن , روح طبیعی , روح حیوانی , روح نفسانی , اخلاط اربعه , اثبات وجود نفس , کمال اول جسم طبیعی , اضافه ماهوی نفس و بدن , هیئت حال و ملکه , تاثیر تصورات بر بدن , مبدا صدور افعال , شرف نفس بر بدن , علم النفس جالینوس ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , ابن سینا: ابوعلی سینا

چکیده :

این مقاله به چگونگی ارتباط نفس مجرد با بدن در فلسفه اسلامی از دیدگاه فلسفه مشاء «ابن سینا» و فلسفه اشراق «سهروردی» می‌پردازد. مسئله ارتباط مجرد با مادی از مهم‌ترین مباحثی است که فکر بسیاری از فیلسوفان را به خود مشغول کرده است. با توجه به این‌که چگونگی ارتباط مجرد با مادی از جنبه انسان‌شناسی در مقایسه با جهان‌شناسی کمتر بررسی شده، نگارنده بر آن است تا در این مقاله این مسئله را از دیدگاه ابن سینا به عنوان فیلسوف مشائی و سهروردی به عنوان فیلسوف اشراقی از جبنه انسان‌شناسی بررسی کند. ابتدا نفس از دیدگاه دو فیلسوف اثبات و تعریف شده، سپس به تأثیر متقابل نفس و بدن پرداخته شده و در ادامه، اصل بودن نفس و فرع بودن بدن و چگونگی ارتباط این دو بیان شده است.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 129 تا 140

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

بررسی مسئله تجرد نفس در اندیشه ارسطو

نویسنده:

حسن عباسی حسین آبادی

نوع منبع :

مقاله , کتابخانه عمومی

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

تجرد نفس ناطقه , تجرد عقل , احکام نفس , بساطت نفس , بساطت نفس ناطقه , عقل(منطق)

چکیده :

اندیشه ارسطو درباره تجرد نفس یکدست نیست و بحثی صریح و واضح دراین باره نداشته است؛ با تعریف نفس به‌طور کلی و نیز بیان ویژگی‌های نفس می‌توان به نظری درباره آن دست یافت. آیا نفس برای ارسطو مجرد است یا خیر؟ اگر نفس مجرد است تجرد آن به چه معناست؟ آیا نفس به صورت کلی مجرد است یا جزیی از اجزای آن چنین است؟ برای ارسطو تجرد نفس به دو معناست: بسیط بودن و غیرجسمانی بودن. در این نوشتار برآنیم با دو روش سلبی و ایجابی دلایلی برای تجرد نفس نزد ارسطو ارائه کنیم. با سلب جسمانیت و ویژگی‌های جسمانی از نفس مانند بی‌مکان بودن، بی‌مقدار بودن، جسم نبودن و ترکیب نداشتن، و ایجاب مدبر بودن، حیات داشتن، بسیط بودن و مفارق بودن عقل، دلایل را در سه دسته‌بندی نقد ارسطو از پیشینیان، ویژگی‌های نفس و نیز مفارق بودن عقل بیان کنیم.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 17 تا 36

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

دلیل تجرد نفس

نوع منبع :

پرسش و پاسخ

پاسخ تفصیلی:

در پاسخ شما بايد عرض کنيم که اصولا غير از اجزاي مادي که جسم ما را تشکيل مي دهد يک حقيقت واحد و ثابت در سراسر عمر در وجود هر فردي محسوس است که همانند اجزاي مادي بدن او تعويض نمي شود وبا گذشت زمان پير و فرسوده نمي گردد و قابل تجزيه به اجزاء متعدد نمي ب بیشتر ...

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

تجرد نفس ناطقه , تجرد نفس , روح انسان

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

حقيقت تجرد نفس در عرفان

نوع منبع :

پرسش و پاسخ , کتابخانه عمومی

پاسخ تفصیلی:

روزي‌ يك‌ نفر از عارفي پرسيد: تجرّد چيست‌؟! عارف فرمود: تجرّد عبارت‌ است‌ از: شناخت‌ انسان‌ بالمشاهدة‌ كه‌ حقيقت‌ وي‌، غير از اين‌ ظواهر و مظاهر است‌. و بعد از مدّتي‌ سكوت‌ فرمود: مردي‌ بود كه‌ براي‌ اينكه‌ خودش‌ را گم‌ نكند، كدوئي‌ را سوراخ‌ كرده‌ و بیشتر ...

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

تجرد نفس ناطقه , عرفان و معنویت , مراتب تجرد نفس , تجرد نفس (فلسفه)

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

رابطه صور مادی و صور علمی در نظریه شناخت ملاصدرا و کانت

نویسنده:

مهدی دهباشی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

ذهن و عین , معرفت شناسی ملاصدرا , معرفت شناسی (مسائل جدید کلامی) , فلسفه کانت , معرفت شناسی کانت , مقایسه تطبیقی کانت و ملاصدرا

کلیدواژه‌های فرعی :

عین , ذهن , پدیدار , تشکیک وجود , ادراک انسان , ادراک تخیلی , ادراک حسی , ادراک عقلی , تجرد نفس ناطقه , شهود عقلانی , صور ادراکی , پدیده شناسی (مسائل جدید کلامی) , تجربه عینی , ماهیت , صور غیر ادراکی , صورت حسی , اصالت وجود , وحدت تشکیکی وجود , خلاقیت نفس , ناپدیدار , مراحل شناخت , علم حصولی(مقابل علم حضوری) , علم حضوری(مقابل علم حصولی) , معقولات ثانیه((ما لیس باول)، مقابل معقولات اولی) , وجود ذهنی , عقل(قوه عاقله) , نفس ناطقه(اصطلاح وابسته) , مقولات((کانت)، اصطلاح وابسته) , نومن((اصطلاح وابسته)، مقابل فنومن) , فنومن((اصطلاح وابسته)، مقابل نومن) , مساوقت وجود و وحدت , شاکله استعلایی , همبستگی ذهن و عین , عدم امکان شناخت حقایق اشیاء , توحید کثرات , تشکیک در عالم ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , خواجه نصیرالدین طوسی , علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی , مرتضی مطهری , ابن سینا: ابوعلی سینا , غلامحسین ابراهیمی دینانی

شاپا (issn):

2383-0689

چکیده :

یکی از مهم ترین موضوعات پیچیده و بحث بر انگیز شناخت شناسی، چه در فلسفه اسلامی و چه در فلسفه غرب، مساله کیفیت ارتباط ذهن و عین با یک دیگر و به عبارتی چگونگی انطباق صور ذهنی با صور عینی و مادی است. این مشکل موجب نابه سامانی و تشویش اندیشه فلاسفه در تبیین مطابقت شناخت با عالم خارج شده است. در این مقاله سعی شده است تا بر این اساس دیدگاه ملاصدرا و کانت مورد مداقه و مقایسه قرار گیرد و راه کارهای هریک از آن ها در حل این معضل گزارش شود. با این که در فلسفه ملاصدرا ذهن و عین دو امر وجودی متفاوت فرض شده اند، ولی بنابر نظریه اصالت وجود هر دو در طول یک دیگر قرار می گیرند؛ و علم که خود از سنخ وجود است در تمام مراحل ادراکات حسی، خیالی و عقلی نفس نقش مرآتیت و کاشفیت از عالم خارج را برعهده دارد. ملاصدرا رابط میان جهان خارج و ذهن را ماهیت دانسته است؛ ماهیتی که به خودی خود نه مقید به جهان خارج است و نه مقید به قلمرو ذهن، بلکه در هر قلمرو وجود و در تمام مراحل ادراک ملازم و در معیت با وجود است. وی با خلاقیت نفس در ابداع صور و متعلقات ادراک و پیوند شکاف ذهن و عین، از طریق تشکیک در مراتب وجود، به حق توانسته است مرآتیت و کاشفیت ذهن از عالم خارج را به تصویر کشد. از نگاه کانت شناخت مستلزم دو چیز است: یکی، شهود؛ یعنی آن چه در زمان و مکان به ما داده شده است و دیگری، اطلاق مقولات به آن چه به شهود آمده اند. یکی از شرایط استفاده از یک مفهوم آن است که میان آن مفهوم و آن چه مفهوم بر آن اطلاق شده است شباهتی وجود داشته باشد. مقولات که عاری از محتوای تجربی هستند با هیچ امر تجربی شباهت ندارند. کانت در جهت پیوند این شکاف عمیق میان ذهن و عین به شاکله استعلایی زمان متوسل شده است، این در حالی است که او از یک طرف همچنان قائل به نوعی تقابل قطعی میان پدیدارها و مقولات است و از طرف دیگر به تقابل پدیدار و ناپدیدار هم چنان پایبند است.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 53 تا 78

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

گزینش نظریه ارجح در میان نظریات ملاصدرا پیرامون علم به مادیات و در مادیات

نویسنده:

الهه زارع، جهانگیر مسعودی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

ملاصدرا , هستی شناسی مادی (مسائل جدید کلامی) , حکمت متعالیه , علم به مادیات , علم به ماده از نظر ملاصدرا

کلیدواژه‌های فرعی :

اسفار , نهج البلاغه (نهج‌البلاغه) , علم حصولی , شواهد الربوبیه , تجرد , حکمت اشراق , حکمت الهی , حکمت مشاء , وجود منبسط , الوجود , تجرد , علم حصولی , علم حضوری , تجرد نفس ناطقه , قرآن , ‌ تشکیک وجود , حکمت اشراق the School of Illumination , فلسفه مشاء , شی ء مادی , وحدت تشکیکی وجود , علم واجب , قرآن , وجود (اسماء اول عرفان نظری) , مظهر وجود مطلق(وجود منبسط) , علم‌ حضوری , عقل در حکمت مشاء , تساوق علم با هستی محض ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , خواجه نصیرالدین طوسی , علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی , عبدالله جوادی آملی , ابن سینا: ابوعلی سینا

شاپا (issn):

9112-2008

چکیده :

ملاصدرا در باره علم حضوری در باب وجود‌های مادی دارای سه رویکرد متفاوت است. ایشان در مواضع بسیاری امور جسمانی را که شامل انواع اجسام و اعراض می‌باشند، از حوزه علم حضوری خارج می‌داند و معتقد است آنها نه نزد خود حضور دارند نه نزد واقعیت دیگری حضور می‌یابند و نه واقعیت دیگری نزد آنها امکان حضور دارد. ایشان بنا به مبنایی دیگر معتقد به معلوم واقع شدن مادیات نزد علت مجردشان هستند. اما بنا بر رویکرد سوم در مواضع متعدد دیگر برای کلیه موجودات ادراک و شعور قائل شده‌اند. وی در این دیدگاه، علم و وجود را مساوق می‌داند. بعلاوه به نظر ایشان حضور، شرط علم و در واقع همان حقیقت علم است. تجرد هم شرط حضور است. بنابراین لازم می‌آید امور جسمانی هم دارای نوعی علم حضوری و تجرد باشند، پس هم می‌توان از فرض وجود معلوم در نزد آنها سخن گفت و هم از فرض معلوم واقع شدن آنها به علم حضوری. در این نوشتار سعی ما بر این بوده است که بنا به تعاریف و مبانی ای که ملاصدرا در مورد علم ارائه داده‌اند، مواضع ایشان در این امر را مورد تفکیک قرار داده و در نهایت به بررسی این امر بپردازیم که کدام سخن صدرا را می‌توان به نحو مستدل نظر نهایی و دقیق ایشان در این مساله قلمداد کرد. بنا بر دلایل ارایه شده در پایان مقاله نظریه و رویکرد سوم ترجیح داده شده است.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 81 تا 95

مشخصات اثر

ثبت نظر

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

تعداد رکورد ها : 98

درخواست مدرک

کاربر گرامی : برای در خواست مدرک ابتدا باید وارد سایت شوید

چنانچه قبلا عضو سایت شده‌اید ورود به سایت در غیر اینصورت عضویت در سایت را انتخاب نمایید

ورود به سایت

عضویت در سایت

ارسال نظر

نوع

توضیحات

آدرس پست الکترونیکی

کد امنیتی **

با موفقیت به ثبت رسید

كليه حقوق محفوظ است ، استفاده از مطالب با ذكر منبع بلامانع است.