جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب حاضر به بررسی نظرات کلامی شیخ طوسی ره در موضوعات مختلف می پردازد. بخش اول اختصاص به زندگینامه و تالیفات شیخ طوسی و بعد از آن بررسی نظرات ایشان در رابطه با الوهیت - نبوت - امامت و...

کتاب " مقامات و مسئولیات ائمه (علیهم السلام)" نوشته سید کمال حیدری می باشد محور سخن در این کتاب چنان که از عنوانش پیداست، پیرامون مقامات وجودی و شأنی، وظایف و مهامّ تکوینی و تشریعی امام در نظام هستی می باشد. مولف محترم، اثر حاضر را در دو فصل با محور شناخت ابعاد شخصیتی امام به شرح ذیل، نگارش نموده است: فصل اول: شناخت امام فصل اول این کتاب با بحث از مقامات و ملاکهای امامت از طریق دیدگاه قرآن، آغاز می گردد، و در ادامه نیز، به بیان ابعاد تکوینی و تشریعی امام و فرق بین آنها پرداخته شده است نویسندۀ محترم، در آخر این فصل به بیان مراتب معرفتی بین امامان و وارثانشان می پردازد. فصل دوم: امامان (علیه السلام) و علم به غیب نقطۀ آغازین در فصل دوم، بیان معانی لغوی و اصطلاحی «غیب» و «شهادت» می باشد، سپس سمت و سوی بحث به جمع بین آیات نفی کننده و اثبات کنندۀ علم غیب برای غیر خدا و مناشقۀ آنها نیز سوق داده می شود. در ادامه نیز، نویسندۀ محترم به بررسی دلایل اثبات علم اهل بیت (علیه السلام) به غیب می پردازد، سپس شواهد دال بر عدم وجود علم غیب برای غیر خدا را به بوتۀ نقد و مناشقه می کشاند. و سپس بحث را برای پاسخ دادن به شبهات و اشکالات مطرح شده در این زمینه، به پایان می رساند.

رسالةٌ فی تَواریخِ النّبیِّ وَ الْآل؛ کتابی مختصر به زبان عربی، در شرح احوال چهارده معصوم تألیف محمد تقی شوشتری (متوفای ۱۳۷۴ش) شوشتری در این این رساله قصد تفصیل نداشته و همه مباحث خویش را ذیل فصول نُه‌گانه مطرح نموده است. نکته قابل توجه در این اثر، اشاره مؤلف به فرزندان ممدوح و مذموم ائمه است. شوشتری در این کتاب بنا بر نقل گزارش‌های تفصیلی، نقل حوادث زندگی و سیره ائمه نداشته؛ بلکه فقط در صدد بیان زمان حوادث، نام خانواده و منسوبین ایشان بوده است. مؤلف هنگام بیان تاریخ‌ها و نام افراد، به تفصیل از منابع خود که مصادر تاریخ و حدیث شیعه و اهل سنت هستند، یاد کرده و در پاورقی نیز به صفحات آن‌ها اشاره شده است. محقق شوشتری در فصل آخر به عنوان تبرک و تیمن، به نقل روایاتی از اخلاق نیکوی معصومان پرداخته و درباره هر یک از آنان به دو خبر اکتفا کرده است. وی تمامی اقوال را آورده و گاه به نقد و بررسی آن‌ها نیز پرداخته است. ویژگی‌ها گفته شده که جامعیت از مزایای این اثر است و دیگر آثار مشابه در موضوع احوال شخصی و تاریخ موالید و وفیات و نام بستگان معصومین، به این جامعیت نیست. ویژگی دیگر این اثر اشاره به ممدوح یا مذموم بودن امامزادگان است. شوشتری در فصل مربوط به فرزندان ممدوح(یا شایسته) ائمه، از کسانی چون: ابوالفضل العباس سلام الله و فرزندان او، محمد بن حنفیه، جعفر بن علی سلام الله ، قاسم و ابوبکر و عبداللّه پسران امام مجتبی علیه السلام، حسین بن علی صاحب قیام فخّ، علی اکبر فرزند امام حسین سلام الله ، زید بن علی بن الحسین سلام الله نام می‌برد. همچنین در فصل مربوط به فرزندان مذمت‌شده، از کسانی چون: عبید اللّه بن علی، حسن مثنّی، حسن مثلّث، عیسی بن زید بن علی بن الحسین، حسن أفطس، عبدالله افطح، موسی مبرقع و جعفر کذاب سخن به میان می‌آورد. فصل‌های کتاب مؤلف، اثر خود را در ۹ فصل تنظم کرده به ترتیب از مباحث سخن گفته است: فصل اول: موالید فصل دوم: وفیات فصل سوم: محل تولد و وفات فصل چهارم: مادر فصل پنجم: همسران فصل ششم: فرزندان فصل هفتم: نسل و فرزندان مشهور و صالح فصل هشتم: فرزندانی که درباره آنان مذمتی وارد شده است. فصل نهم: نمونه‌ای از اخلاق حسنه حضرات معصومین علیهم السلام

امام در لغت کسی است که عده ای به او اقتدا کرده و او را پیشوای خود قرار دهند و چون مفهوم مقتدا بودن در معنای امامت منظور شده است؛ پس امامت در صورتی تحقق می یابد که گروهی از فردی فرمان برند و در مقابل او تسلیم باشند. این کتاب به صورت درسی در شانزده درس با توجه به آیات قرآن کریم و روایات اهل بیت علیهم السلام تدوین گردیده است. در هر درس به موضوعات مختلفی پرداخته است. در درس اول و دوم به بحث از معنای امامت و ولایت از نظر لغت و قرآن کریم و روایات اهل بیت علیهم السلام و حقیقت ولایت تکوینی و تشریعی و حدود ولایت تکوینی و تشریعی امام پرداخته شده است. در درس سوم به ضرورت وجود امام و فلسفه ولایت پرداخته شده و درس چهارم به حکمت های نصب امام از سوی خدای تعالی و به تعبیر دیگر جهات نیاز خلق به امام و آثار وجود امام در میان آن ها پرداخته شده است و اثبات گردیده است که با وجود امام دین صیانت میشود و اختلافات اساسی فکری و عقیدتی رفع می گردد و توجه به خدا در میان بندگان پدید می آید و فیض الهی تداوم یافته و لطف خدا شامل حال خلق می شود. در ادامه وظایف مردم در برابر امام شامل معرفت و اعتقاد به امامت امامان و محبت و مودت اهل بیت آمده است. ویژگی های امام در این کتاب به طور مفصل مورد کنکاش قرار گرفته و به هر کدام چون عصمت، علم، و ... به طور جداگانه پرداخته شده است. اما درس سیزدهم راه های تعیین امام را بررسی کرده و از نظر اهل سنت و مکتب اهل بیت بیان کرده. درس چهاردهم نصوص امامت و درس پانزدهم امامت حضرت امام عصر عج است. در درس شانزدهم نیز رجعت و امامت ایشان بررسی شده است.

في رحاب حديث الثقلين و أحاديث اثني عشر، اثر علی احمدی میانجی، با تحقیق مجتبی فرجی، پژوهشی است پیرامون حدیث شریف ثقلین و احادیثی از پیامبر(ص) که به وجود دوازده امام و پیشوا پس از ایشان دلالت دارند. کتاب با مقدمه محمدکاظم طباطبایی آغاز و مطالب در دو قسم؛ قسم اول در شش فصل و قسم دوم در دو فصل، تنظیم شده است. نویسنده در ابتدا، به بحث پیرامون حدیث شریف ثقلین پرداخته و ضمن اشاره به صحابی، راویان و علمایی که در طی قرون متمادی این حدیث را روایت کرده‌اند، به ذکر برخی از لطایف مستفاد از این روایت شریف پرداخته است. سپس، احادیث معروف به اثنی عشر را مورد بحث و بررسی قرار داده است. در مقدمه، به منظور بیان اهمیت و جایگاه کتاب، به این نکته اشاره شده است که مباحث تطبیقی در متون نقلی، چشم‌انداز و آفاق وسیع و جدیدی را نمایان ساخته و نگاه جامع و گسترده در روایاتی که در موضوع معینی وارده شده‌اند، اقتضا دارد که تمامی روایات مربوط به آن موضوع، مورد بحث و بررسی قرار گیرد و اثر حاضر، بدین منظور، به بحث و بررسی حدیث ثقلین و احادیثی که به ائمه دوازده‌گانه اشاره دارند، پرداخته است. در قسم اول، در شش فصل زیر، به بحث پیرامون حدیث ثقلین پرداخته شده است: در فصل نخست، نگاهی اجمالی به حدیث ثقلین افکنده شده و نص این حدیث، بنابر جمع بین روایات، نقل گردیده و به این نکته اشاره شده است که پیامبر(ص) در موارد متعددی، به این حدیث شریف تصریح کرده‌اند که از جمله آن‌ها عبارتند از: در غدیر خم؛ در عرفه در سال حجه الوداع، در بیماری در مدینه در حالی که اتاق ایشان مملو از صحابه بود و... در فصل دوم، به ذکر نام 51 تن از مردان و زنان صحابی پرداخته شده که این حدیث شریف را نقل کرده‌اند که از جمله آن‌ها می‌توان از: حضرت علی(ع)، فاطمه(س)، حسن بن علی(ع)، حسین بن علی(ع)، عبدالله بن عباس، ام سلمه، ابوذر غفاری، ابورافع، جبیر بن مطعم، عبدالله بن حنطب، ضمیره (ضمره) بن اسلمی، ابوسعید خدری، زید بن ارقم، ام‌هانی بنت ابی‌طالب، حذیفه بن اسید غفاری، عمرو بن عاص بن وائل، حذیفه بن یمان، زید بن ثابت، جابر بن عبدالله انصاری، انس بن مالک، ابوهریره دوسی، محمد بن فلاد، طلحه بن عبیدالله تمیمی، عبدالله بن عوف، سعد بن ابی وقاص، زبیر بن عوام، عمار بن یاسر، مقداد بن عمر و... جمع کثیری از علماء و محدثین شیعی، این روایت را در کتب حدیثی خود نقل کرده‌اند که مؤلف از بین آنها به سیدنوالله حسینی مرعشی و شیخ محمدحسین حر عاملی اشاره نموده است. هر کدام از این دو به طرق متعددی، روایت ثقلین را نقل نموده‌اند که مؤلف در دو فصل سه و چهار، منابع دیگری که این طریق را در خود جای داده‌اند را بر می‌شمرد. این حدیث شریف را جمع کثیری از بزرگان و مشاهیر هر عصر نقل کرده‌اند و لذا در فصل پنجم، بر حسب قرون، از قرن دوم تا دوازدهم، به ذکر محدثینی پرداخته شده که این حدیث را روایت کرده‌اند. در فصل ششم، به برخی از نکته‌هایی که از این حدیث شریف می‌توان دریافت، اشاره شده است از جمله آنکه: از جمله «إنما أنا بشر یوشک أن یأتی رسول ربی (إنی لأظن أن ادعی فأجیب- کأنی دعیت فأجبت)» خبر از نزدیکی رحلت پیامبر(ص) می‌دهد. از جمله «إنی تارک» تأکید بر وصیت بر ثقلین فهمیده می‌شود به اینکه این‌دو به منزله نفس و خلیفه آن حضرت می‌باشد، همچنان که در بعضی از نصوص، چنین آمده است: «هما الخلیفتان من بعدی (خلفت فیکم الثقلین- الثقلین خلیفتین)»، پس بنابراین، فرمانبرداری و اطاعت از آنها، بر امت واجب می‌باشد و... در قسم دوم، در دو فصل، به بحث پیرامون روایاتی پرداخته شده است که به احادیث اثنی عشر معروف است و در آنها، به وجود دوازده امام و خلیفه ابرار و معصوم پس از پیامبر(ص) تصریح شده است. در فصل نخست، روایاتی نقل گردیده که اسامی دوازده امام در آن تصریح نشده و فقط به تعداد ائمه اشاره شده است. مجموع این روایات، به عدد 275، می‌رسد. بسیاری از این روایات از زبان ائمه و برخی دیگر، صحابه از پیامبر نقل کرده‌اند. در روایتی از امام على(ع) چنین می‌خوانیم: من و حسن و حسین و نه فرزند از اولاد حسین، خلیفه خداوند بر روی زمین، حافظان وحی، ائمه مسلمین بعد از پیامبر(ص) و حجت خدا بر مخلوقاتش هستیم. در فصل دوم، روایاتی آورده شده که در آن‌ها به نام دوازده امام، تصریح شده است. مجموع روایات این بخش، به عدد 94 می‌رسد. این تصریح از طرف ائمه و صحابه صورت گرفته است؛ کسانی چون: ام سلمه، عایشه، محمد بن حنفیه، ابن عباس، ابوذر، مقداد، سلمان، عمار و...

کتاب «حاجة الأنام الی النبي و الإمام علیمها السلام» نوشته علی اصغر موسوی لاری، مجموعه 40 آیه، 40 حدیث و 40 شعر درباره سیره نظری و عملی چهارده معصوم (ع) گردآمده است. در صفحات پایانی نیز چهل سوال چهار گزینه‌ ای به منظور استفاده در مسابقات مختلف به چاپ رسیده است .