جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در تاریخ بیش از سه هزار ساله ایران، با شخصیت های بزرگی رو به رو می شویم که نظریاتی را در مورد انسان و تربیت او بیان کرده اند. یکی از این شخصیت ها زرتشت است. این پژوهش بر این است که این آیین از مبانی فلسفی ویژه ای برخوردار است. در همین راستا مبانی هستی شناختی، جهان شناختی و انسان شناختی آیین زرتشت مورد بررسی قرار گرفته است و آموزه های تربیتی که از این مبانی استخراج می شوند، ارائه شده اند. از ویژگی های آموزه های زرتشت تأکید بر پیوند منطقی میان نظر و عمل است. ضرورت نظام سازی و اصرار بر ساخت های منطقی در حوزه تربیت از این اصل محوری پندار نیک، گفتار نیک و کردار نیک بر می آید. از لحاظ محتوایی معلوم شد که زرتشت مبلغ خدایی است واحد و قادر مطلق. درست بر خلاف بعضی از نظریاتی است که دین زرتشت را دوگانه پرست می خواندند. آن چه محور جهان بینی زرتشت قرار گرفته است نبرد میان دو دسته نیروهای مخالف و متضاد است که به طور مستمر در منازعه هستند، اما پیروزی نهایی از آن خوبی ها است. همچنین زرتشت به 5 قوه (اهو، دئنا، بئوز، اوران، فروهر) در نهاد بشری اعتقاد داشته است که هر کدام دارای سلسله مراتبی هستند. از نظر زرتشت انسان موجودی آزاد و مختار است که می تواند تحت تعلیم و تربیت قرار گیرد. اهداف تعلیم و تربیت از نظر دین زرتشت عبارتند از: کسب رضایت اهورامزدا، مردم دوستی، و پرورش روحیه طبیعت دوستی. یکی از ویژگی های اساسی آیین زرتشت ارشاد جهانی و آموزش همگانی بود، که در یسنای 43، بند 6 مطرح شده است. زرتشت خواستار آن بود که همهافراد جامعه از آموزش و پرورش یکسانی برخوردار گردد. اما این اصل مهم در جامعه ایرانی تحقق نیافت و آموزش و پرورش به صورت طبقاتی روند خود را طی کرد.

در بررسی دعوت انبیا موارد مشترکی وجود دارد که دلیل آن اشتراک ، اصول اساسی دین است و نیز موارد اختصاصی وجود دارد که به اختلاف شرایط اخلاقی ،اجتماعی ،اعتقادی و فرهنگی امت های گوناگون آنها مربوط است و در تعلیم و تربیت انسانها به ویژه موءمنین تاثیر دارند .در فصل اول با عنوان «تعلیم و تربیت از جمله اهداف بعثت انبیاء»به بیان اهمیت تعلیم وتربیت ،فلسفه تقدیم و تأخیر آن ،الگوهاو روشهای تعلیم و تربیت پرذاخته شده است در فصل دوم قصه به عنوان یکی از روشهای تربیت معرفی شده که با ارایّه الگوهای تربیتی و نکاتکلیدی تربیت با بیان جایگاه قصه در قرآن،ویژگی ها واهداف تربیتی و سرانجام آثار تربیتی آن مورد توجه قرار گرفت.فصل سوم با عنوان «اشتراکات انبیاء در دعوت» در دو بخش ساماندهیشد که بخش نخست آن بات عنوان «اشتراکات در رسالت»به ویژگی های مشترک انبیاء الهی همچون اصطفاء الهی ، مردمی ، بودن ، همزبانی با امت ، عصمت ، توحید در خشیت و ارائه بینات ، کتاب ومیزان اشاره گردید و در بخش دوم «اصول مشترک انبیاء در دعوت » مورد توجه قرار گرفت و مشترکات پبام و دعوت انبیاء اعم از دعوت به توحید و نفی شرک ، تقوا، استغفار و.... با ذکر آیات بیان شد.در فصل چهار تحت عنوان « اختصاصا دعوت انبیاء » به اختصاصات دعوت انبیای الوالعزم ، همچنین حضرت هود ، صالح ، لوط و شعیب ( علیه السلام ) به صورت ویژگی های شخصیتی و رسالتی اشاره و شاخصه های برتری نبی اکرم ( ص ) بیان شد. در این فصل مبارزات انبیاء با اقوامفاسد نیز مورد توجه قرار گرفت.این نوشتار بر هدایت و کمال انسان ها از طریق بعثت انبیاء در سایه توجه به تعالیم آنان تأکید نموده و آموزه های مشترک و مختصی در دعوت و تعالیم انبیاء الهی در زمان و مکان و شرایط گوناگون همه و همه در جهت حل مشکلات انسان ها و تربیتو تعالی آدمیان شناسانده شده است.متن کامل پایان نامه اشتراکات و اختصاصات دعوت انبیاء در قرآنپایان نامه کارشناسی ارشدرشته:تفسیر قرآن کریمنگارش:طاهره کریمی محلیاستاد راهنما:استاد الیاس کلانتریاستاد مشاور:دکتر مجید معارفشهریور88 دانشگاه علوم و معارف قرآن کریمدانشکده علوم قرآنی تهرانتمام حقوق این اثر متعلق بهدانشکده علوم قرآنی تهران است باسمه تعالیدانشگاه علوم و معارف قرآن کریمدانشکده علوم و فنون قرآن تهرانصورت جلسه دفاع پایان نامه کارشناسی ارشد** نام و نام خانوادگی و امضاء هیئت داوران:* عالی(20تا18)؛ بسیارخوب(زیر18تا16)؛ خوب (زیر16تا14)، قبول (زیر14تا12)؛ غیرقابل(قبول زیر12) * توجه: این صورت جلسه باید در صفحات اولیه پایان نامه درج شود.چکیده:در بررسی دعوت انبیاء موارد مشترکی وجود دارد که دلیل آن اشتراک اصول اساسی دین است و نیز موارد اختصاصی وجود دارد که به اختلاف شرایط اخلاقی، اجتماعی، اعتقادی و فرهنگی امت‌های گوناگون آن‌ها مربوط است و در تعلیم و تربیت انسان‌ها به ویژه مومنین تأثیر دارند. در فصل اول با عنوان «تعلیم و تربیت از جمله اهداف بعثت انبیاء» به بیان اهمیت تعلیم و تربیت، فلسفه تقدیم و تأخیر آن، الگوها و روش‌های تعلیم و تربیت پرداخته شده ‌است در فصل دوم قصّه به عنوان یکی از روش‌های تربیت معرفی شده که با ارائه الگوهای تربیتی و نکات کلیدی تربیت با بیان جایگاه قصّه در قرآن، ویژگی‌ها و اهداف تربیتی و سرانجام آثار تربیتی آن مورد توجه قرار گرفت فصل سوم با عنوان «اشتراکات انبیاء در دعوت» در دو بخش ساماندهی شد که بخش نخست آن با عنوان «اشتراکات در رسالت» به ویژگی‌های مشترک انبیاء الهی همچون اصطفاء الهی، مردمی بودن، همزبانی با امت، عصمت، توحید در خشیت و ارائه بینّات، کتاب و میزان اشاره گردید و در بخش دوم «اصول مشترک انبیاء در دعوت» مورد توجه قرار گرفت و مشترکات پیام و دعوت انبیاء اعم از دعوت به توحید و نفی شرک، تقوا، استغفار و ... با ذکر آیات بیان شد. در فصل چهارم تحت عنوان «اختصاصات دعوت انبیاء» به اختصاصات انبیای اولوالعزم، همچنین حضرت هود،‌ صالح، لوط و شعیب^ به صورت ویژگی‌های شخصیتی و رسالتی اشاره و شاخصه‌های برتری نبی اکرم| بیان شد. در این فصل مبارزات انبیاء با اقوام فاسد نیز مورد توجه قرار گرفت. این نوشتار بر هدایت و کمال انسان‌ها از طریق بعثت انبیاء در سایه توجه به تعالیم آنان تأکید نموده و آموزه‌های مشترک و مختصی در دعوت و تعالیم انبیاء الهی در زمان و مکان و شرایط گوناگون همه و همه در جهت حل مشکلات انسان‌ها و تربیت و تعالی آدمیان شناسانده شده است. کلید واژه‌ها: انبیاء، تبلیغ، تعلیم، تربیت، دعوت،فهرست مطالبمقدمه:

در این تحقیق، زمینه های تاریخی رویکرد تشکیکی و فیض محور در فلسفه نوافلاطونی و به ویژه آثار افلوطین توجه شده و تاثیر آن بر فلسفه صدرالمتالهین تحلیل گردیده و از موضعی انتقادی مورد بحث قرار گرفته است. از یک سو، نمی توان رویکرد تشکیکی را ابداع صدرالمتالهین دانست و از این رو، انتقادهای وارد بر فلوطین بر او نیز وارد است. از سوی دیگر نمی توان گفت که صدرالمتالهین در این دیدگاه تنها به تکرار پرداخته و خود بر آن چیزی نیفزوده است. استلزام رویکرد تشکیکی در قلمرو هستی و شناخت را می توان در هدف ها و مراحل تعلیم و تربیت پی جویی کرد. هدف غایی برحسب رابطه عارفانه با ذات احدیت بیان می شود. با نظر به هدف های میانی و نیز مراحل تعلیم و تربیت، مدارج تشکیکی از حس به خیال و عقل تا احد، ایجاب می کند که مشاهدات حسی و فعالیت های خیالی به سطح انتزاعی عقلی و درک کلیات ختم شود. دلالت این دیدگاه در تعلیم و تربیت آن است که رابطه ای متوالی میان مواد درسی قائل شویم و این دلالتی است که توسط دیدگاه توازی گرا مورد چالش قرار می گیرد. در این پژوهش پیشنهاد شده است که راهی میانه بین توالی گرایی و توازی گرایی اتخاذ شود که می توان آن را توازی گرایی ناهمزمان نامید. بر اساس این پیشنهاد، مواد درسی با هم توازی خواهند داشت اما همگی به صورت همزمان وارد برنامه درسی نمی شوند.

این مقاله به بحث در باب انسان گرایی در حوزه تعلیم و تربیت می پردازد. کوشش شده است که در این باب به بنیادهای فلسفی این تفکر و سرآغاز پیدایش آن پرداخته شود گو این که هیچ اندیشه ای بی مدد فلسفه نمی توان نضج بگیرد و تکوین یابد. در این مقاله ابتدا پدیدار شناسی مورد بررسی قرار می گیرد. این تفکر با تاکید بر این مطلب که در شناخت از جهان و پدیده ها باید به دنیای پدیداری و ادراکی هر فرد پرداخت. سرآغاز اندیشه برای آدمی را به میان کشیده است. از آن پس به وجود گرایی می پردازد که با تاکید بر اصالت وجود و تقدم آن بر ماهیت. در واقع اهمیت آدمی را - به عنوان موجودی تاثیر گذار که خود می تواند سازنده خود باشد - در مدار توجهات انسان معاصر قرار داده است. این دو تفکر به عنوان بنیان های فلسفی به ایجاد نیروی سوم یا انسان گرایی به معنای خاص انجامیده که بر مطالعه کلیت آدمی تاکید می کند و بر جنبه های پدیداری و وجودی او صحه می گذارد. مقاله حاضر جستاری است در باب تعلیم و تربیت انسان گرایانه که رهرو و اندیشمندی پر استقامت را می طلبد همه تلاش این بررسی ارائه کلیتی به نام انسان گرایی است به گونه ای که تمام لایه های تشکیل دهنده آن - به رغم تفاوت ها - به گونه ای منطقی فراهم آمده باشد.

حكمت صدرايي، حاوي ديدگاهي نوين دربارة انسان و ابعاد وجودي اوست كه ميتواند مبناي تبيينهاي تربيتي مبتني بر رويكرد اسلامي باشد. بدين‌منظور، اين جستار در صدد است با شيوة تحليلي ـ استنتاجي، ضمن تبيين ديدگاه صدرالمتألهين دربارة تربيت اخلاقي‌ ـ همراه با توضيح و تبيين اجمالي مقوله‌هاي مطرح در اينباره، بر اساس نظريات او دربارة نفس، بعنوان مبناي تعليم وتربيت ـ به دلالتهاي تربيتي و نتايج بدست آمده با تأكيد بر چهار بخش مراحل، اهداف، اصول و روشهاي تعليم وتربيت بپردازد. در اينجا توجه به هدف غايي تربيت اخلاقي يعني مكاشفة حق و اهداف واسطه‌يي شامل تربيت انسان در مراحل نفس نباتي، حيواني و انساني، بررسي تلازم مباني فلسفي موجود در حكمت متعاليه با اصول تربيتي و نيز پرداختن به روشهاي تربيت اخلاقي شامل پرورش قواي حسي، تخيل و عقل اجتناب‌ناپذير خواهد بود.

تربیت مهم ترین عامل شکل گیرى شخصیت و هویت افراد است. براى داشتن تربیتى صحیح، توجه به محتوا و مربى حایز اهمیت است. ازاین رو، توجه به ارزش هاى استخراج شده، به عنوان محتوا، ازمنبع معتبرى مانند قرآن، راه را براى رسیدن به این مهم هموارتر مى کند. از سویى، اولین و مهم ترین مربیان براى انتقال این ارزش ها خانواده است؛ زیرا هر فرد، بیشترین و بهترین زمان آموزش خود رادر آنجا مى گذراند. قرآن نیز به عنوان کتاب هدایت، به نقش خانواده توجه نموده است. ازاین رو، این نوشتار با هدف بررسى نقش خانواده در انتقال ارزش ها از منظر قرآن، به روش توصیفى تحلیلى انجام شده است. مطالب لازم، با مراجعه به منبع اصلى، یعنى قرآن جمع آورى شده و سپس با توجه به تفاسیر و کتب مربوطه به تحلیل آنها پرداخته شده است. به نظر مى رسد خانواده به عنوان اساسى ترین عامل تربیت، مى تواند با بهره گیرى از دستوراتقرآن و عملیاتى کردن آنها در همه مراحل زندگى، در رسیدن به خانواده اسلامى و تحکیم بنیانخانواده گام هاى مؤثرى بردارد.

مقاله حاضر به بررسی مولفه های اخلاق علمی و شاگردپروری در سیره علمی- آموزشی امام خمینی (ره) می پردازد. روش مورد استفاده در این پژوهش تحلیل اسنادی بوده و در این باره منابع و مراجع موجود و مرتبط با موضوع مورد مطالعه مورد بررسی قرار گرفته اند. یافته ها که حاصل بررسی سه سوال پژوهشی است، نشان می دهد امام خمینی (ره) به تربیت صحیح انسان و کسب عادات و رفتارهای درست و درونی ساختن آن ها توجه خاص داشته است و مساله اساسی در زمینه تعلیم و تربیت را روح و قلب آدمی می داند و معتقد است که اگر قلب آدمی الهی شود، همه کردار، رفتار و نیات او نیز الهی خواهد شد. در این راستا سیره علمی- آموزشی امام می تواند الگوی خوبی برای تعلیم و تعلم باشد. در ادامه مقاله تلاش شده است به مولفه های اخلاق علمی امام مانند نظم و تواضع، احاطه و تسلط علمی، خلاقیت و نوآوری علمی و روحیه انتقادپذیری اشاره شود. در بخش پایانی نیز مولفه های شاگردپروری در سه محور تربیت اخلاقی، تربیت سیاسی و تربیت علمی از نگاه امام مورد بحث قرار گرفته است.

تعلیم و تربیت یکی از مسائل مهم جوامع بشری است که همواره مورد توجه اندیشمندان و متفکران قرار گرفته. این پژوهش در پی بررسی اندیشه فارابی و دورکیم درباره تعلیم و تربیت است. هدف اصلی تحلیل دلالت‏های تربیتی تفکر این دو اندیشمند و نتایج حاصل از آن بر روی جوامع بشری است. روش تحقیق به کار گرفته شده در این پژوهش، روش «اسنادی» است که ابتدا بر اساس مطالعه اسنادی به بررسی آراء و نظریات این دو متفکر در زمینه تعلیم و تربیت پرداخته، سپس بر اساس روش «تطبیقی و مقایسه‏ای» وجوه اشتراک و تفاوت آراء این دو اندیشمند مورد مداقّه و بررسی علمی واقع شده است. آنچه به عنوان نتایج این پژوهش می‏توان مطرح ساخت این است که هر دو متفکر از لحاظ شیوه تفکر در مکتب کارکردگرایی قرار می‏گیرند و به انسان به عنوان موجودی اجتماعی می‏نگرند. هدف فارابی از طرح اندیشه تعلیم و تربیت حصول سعادت و خوشبختی است که جز از طریق «مدینه فاضله» میسر نخواهد شد. اما هدف دورکیم از طرح این مسائل، چگونگی دست‏رسی به حفظ نظم، ثبات و همبستگی افراد در جامعه است.

اشتغال و داشتن حرفه و شغل مناسب از جمله مسائلی است که برای انسان‏ها اهمیت زیادی دارد. شغل و حرفه در رابطه با جوانان از اهمیتی دو چندان برخوردار است. شغل و حرفه مناسب علاوه بر تأمین نیازمندی‏های اقتصادی، آثار تربیتی، روان‏شناختی، اجتماعی و معنوی نیز دارد. در این مقاله، سعی گردیده است به مباحثی همچون اهمیت کار و اشتغال، مفهوم‏شناسی دینی کار و اشتغال، انواع کار از دیدگاه ارزشی، کارهای حلال و حرام، آداب و شرایط کار، آثار روان‏شناختی کار، آثار معنوی کار، آثار اقتصادی کار و آثار اجتماعی کار پرداخته شود. همچنین تلاش شده است مباحث مزبور با استفاده از آموزه‏های دینی و اسلامی و روان‏شناختی مورد بحث و بررسی قرار گیرد.

قرآن کریم کتاب هدایت است و مخاطبان این مائده آسمانی، همه انسان­ها و طبقات مختلف جامعه در طول تاریخ بوده و هستند، تحقق چنین هدفی در گرو توجه به استعدادهای متفاوت افراد و استفاده هنری از همه گنجایش­های زبانی است. در این پژوهش، با روش توصیفی – تحلیلی، جلوه­های زیباشناختی هنری در داستان­های تعلیمی قرآن کریم، با تکیه بر داستان دو تن از پیامبران الهی، حضرت سلیمان و حضرت ایوب که به ظاهر زندگی متضادی با هم دارند، در مقاطع زمانی مختلف، واکاوی، سپس با هم مقایسه شده است. نتایج به دست آمده از این پژوهش نشان می­دهد که در شیوه بیان این دو داستان، یک الگوی تعلیمی قابل تقلید در هنر داستان ­نویسی وجود دارد. در این الگوی قرآنی به داستان­ نویسان آموخته می­شود که در هنر متعهد، شکل­های بسیار متنوعی می­تواند متصور باشد و هنرمندان با خلاقیت ­های هنری خود، از مسیرهای متفاوت و حتی گاهی متضاد، می­توانند به هدفی واحد دست یابند و هنر را در خدمت تعلیم و تربیت قرار دهند.