جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 305
تبیین فلسفی وحی
نویسنده:
علی ربانی گلپایگانی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامی ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
فيلسوفان اسلامی در دو مقام درباره وحی و نبوت بـه بحـث پرداختـه انـد : يكـی در نفس شناسی و ديگری در مباحث خدا شناسی (كلام الهی). ايشان وحی را تعليم الهـی به پيامبران می دانند كه به واسط عقل فعال انجام می پذيرد. مبنـای تبيـين فلـسفی وحـی اين است كه جهان براساس اسباب ومسببات تدبيرمی شـود وعقـل فعـال هـم بـه اذن خداوند در تـدبير جهـان نقـش تعيـين كننـده دارد . علـوم و معـارفی كـه بـه بـشر اعطـا می شود، به واسطه او تحقق می يابد. از سوی ديگر، نفس انسان از مـاده مجـرد اسـت و شايستگی دارد با عالم عقول ارتباط برقرار كند ، ولی دل بستگيهـای مـادی و ناسـوتی مانع از برقراری اين ارتباط است. پيامبران كسانی اند كه نفس خود را ازتعلقـات مـادی و ناسوتی پيراسته اند و در عاليترين سطح می توانند با عالم عقول ارتباط يابند و حقايق ماوراءالطبيعی را دريافت كنند. اين حقايق در دستگاه ادراكی آنان ، به صـورت فرشـته وحی و كلام فصيح وبليغ تمثل می یابد. منتقدانی اين ديدگاه را تحليل ونقد كرده انـد. در ارزيـابی نهـايی مـی تـوان گفـت تبيين فلسفی وحی در ميان فرضيه هايی كه برای تحليل عقلی وحی ارائه شـده ، بهتـرين فرضيه است . اگر چه نمی توان آن را به صورت نظريه قطعی وهمه جانبه به شمارآورد.
صفحات :
از صفحه 5 تا 18
پارادوکس مرتبه مثالی نفس حادث در نفس‌شناسی صدرالمتألهین
نویسنده:
معصومه سادات سالک
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه فرهنگی تحقیقاتی إسراء,
چکیده :
موجودات مثالی به رغم تجرد، از عوارض ماده (مقدار، اندازه و شکل) خالی نیستند؛ در حالی‌که این عوارض، به گونه‌ای در تعین شخصی و در نتیجه تفرد موجودات، نقش دارند و باعث جزئی شدن این صور می‌شوند. با فرض «مرتبه مثالی» برای نفس انسانی، می‌توان سابقه‌ای در این عالم برای انسان تصور کرد. در این تصور به تعداد افراد مادی کثرت عددی خواهیم داشت. بنا بر نظر ملاصدرا نفس انسانی، جسمانیة الحدوث است و سابقه چنین نفسی، به وجود جمعی عقلانی در صقع ربوبی و یا عالم مفارقات عقلی، ارجاع داده می‌شود. با این تفسیر، هم حدوث نفس انسان محفوظ می‌ماند و هم پیامدهای عقلی محال و توالی فاسد قدم نفس، مجال بروز نمی‌یابند. بنابراین سلسله تنزلات به ویژه مراتب قبلی وجودات تنزل‌یافته در قوس نزول، با مبنای حدوث جسمانی نفس، چندان قابل جمع به نظر نمی‌رسد و پیشینه وجود عقلی نفس ـ با وجود تأکید فراوان صدرالمتألهین بر وجود مثالی موجودات ـ تبیین چگونگی حدوث آن را از مرتبه عقلی به عالم ماده، دشوار می‌سازد. شاید بتوان این ناسازگاری را با فرض سابقۀ ماده بدن، به عنوان متحد صورت انسانی، حل کرد؛ اما ماده در فلسفه صدرایی نقش کم‌اهمیتی دارد، و علاوه بر آن ابداعی است و نمی‌تواند در این مرتبه نقشی داشته باشد. بر اساس مبانی صدرایی، فرض پیوند مستقیم میان ماده متحد با صورت (در عالم ماده) با ماده مثالی، فرضی نادرست است. در پاره‌ای از آثار عباراتی می‌توان یافت که اعتقاد به مرتبه مثالی نفس انسانی را در سلسله نزولی نشان می‌دهد و وجه قدم نفس را تقویت می‌کند و بر ابهامات نظریه «جسمانیة الحدوث» می‌افزاید.
صفحات :
از صفحه 83 تا 104
تبیین قرآنی تقدم و تأخر نفس و بدن با نگاهی فلسفی
نویسنده:
محمدمهدی مسعودی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
خراسان رضوی: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم شعبه خراسان رضوی مرکز پژوهشهای علوم اسلامی و انسانی,
چکیده :
هدف این نوشتار تبیین قرآنی یکی از مهم ترین مباحث مطرح در حوزه انسان شناسی فلسفی، یعنی مسأله تقدم و تأخر نفس از بدن می باشد. این بحث تاکنون بیشتر مورد توجه فلاسفه و متکلمان بوده و کمتر به تبیین قرآنی فلسفی آن پرداخته شده است. ازاین رو پژوهش حاضر به تحلیل قرآنی فلسفی این موضوع پرداخته است. در این راستا نخست معانی نفس در قرآن را مطرح می کند، سپس مهم ترین دیدگاه های فلسفی را در باب تقدم و تأخر نفس بررسی کرده، آن گاه به تبیین دیدگاه قرآن نسبت به مسأله می پردازد. جهت تبیین دیدگاه قرآن، ابتدا نظریات تفسیری واقع نگر، تمثیل واره، عالم ذر و نظریه ملکوت را تبیین می کند و در نهایت با استدلال بر نظریه عالم ملکوت که برگرفته از دیدگاه ملاصدراست، به تایید آن می پردازد. و در پایان به این نتیجه می رسد که دیدگاه قرآن با نظریه ملاصدرا که معتقد به تقدم بدن بر نفس است، سازگارتر می نماید.
صفحات :
از صفحه 160 تا 189
تحلیل معنای سعادت از دیدگاه فارابی
نویسنده:
عین‌الله خادمی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: دانشگاه قم,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
مسأله سعادت از مسائل بنیادی اخلاق و فلسفه اخلاق از دیر زمان تاکنون است و مورد توجه اندیشمندان و مکاتب مختلف اخلاقی بوده است. فارابی آن را به دو قسم حقیقی و غیر حقیقی تقسیم می‌کند و در نگرش او سعادت حقیقی امری بسیط نیست، بلکه مفهوم مرکب است و غایت الغایات، خیر لذاته، خیر مطلق، خیر غایت تام است و لذت آن از نوع لذت معقول و دراز مدت است. اراده به معنای اختیار، قوه ناطقه نظری و فطرت مشترک شرط لازم سعادت هستند نه شرط کافی و تحقق سعادت به برنامه‌ریزی نیاز دارد و سعادت حقیقی امری مشکک است و بالاترین مرتبه آن قرب وجودی به خداست و همین امر اخیر مؤید تأثر فارابی از متون دینی است.
صفحات :
از صفحه 81 تا 107
حرکت جوهری (2)
نویسنده:
فاطمه نجات
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه امام صادق (ع),
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
حرکت جوهری از مناقشه بر انگیز ترین مفاهیم موجود در فلسفه اسلامی است که تبعات آن در عرصه الهیات و متافیزیک آن را به موضوعی حیاتی برای الهی دانان تبدیل کرده است. در این مقاله تبعات اثبات حرکت جوهری و نقش آن در فلسفه و الهیات در موضوعاتی چون اثبات باری تعالی ، حدوث جسمانی نفس و حدوث و قدم زمانی عالم مورد بحث قرار گرفته است.
صفحات :
از صفحه 18 تا 24
فلسفه و کلام: علت غایی از دیدگاه حکمای اسلامی
نویسنده:
مرضیه محمودی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران : دانشگاه امام صادق (ع),
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
علل اربعه ارسطویی از جمله موضوعاتی است که از طریق فلسفه یونان به فلسفه اسلامی راه یافت و فیلسوفان اسلامی بنا به نظام و ساختار فلسفی خود در دقایق و ظرایف ان کوشیدند. در این بین مسئله علت غائی از جهت اهمیت آن در الهیات به موضوعی پر اهمیت و گاه پر مناقشه در فلسفه اسلامی بدل شد . در این مقاله سعی شده است تا دیدگاه فیلسوفان مسلمان راجع به این مسئله طرح شود و تصویری منسجم از بحث علت غایی ارائه شود.
صفحات :
از صفحه 19 تا 23
خیال و صور خیالی در مکتب سینوی و اشراقی
نویسنده:
سحر کاوندی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران : دانشگاه امام صادق (ع),
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
وجود ادراکات خیالی و تخیل در نظام معرفتی انسان،مورد وفاق همه حکما است،اما فلاسفه در تبیین چگونگی حصول صور خیالی برای فرد و نیز ماهیت خیال و مدرکات‌ خیالی با یکدیگر اختلاف دارند.ابن سینا نفس انسانی را دارای قوای متعدد دانسته و قوه‌ خیال را به عنوان واسطه‌ای در تحقق و حصول صور ادراکی تلقی کرده است. وی در کتب مختلف خود استدلال‌هایی را بر مادی بودن خیال و به تبع آن صور خیالی اقامه‌ می‌کند،اما ظاهرا چنین استدلال‌هایی براساس اصول و قواعد قوم می‌باشد زیرا وی‌ نهایتا تغییر موضع داده و در کتاب المباحثات خود استدلال مفصلی مبنی بر تجرد خیال‌ و ادراکات خیالی ارائه می‌کند گر چه توجیه چنین تصویری را براساس مبانی مشایی‌ مشکل می‌داند.قول به وجود مراتب مختلف برای عقل،بقای نفوس بسیط، نفوس اطفال و نفوس باقی در مرتبه عقل هیولانی،با اعتقاد به تجرد خیال و صور خیالی قابل توجیه‌ است. سهروردی تعدد قوای باطنی سینوی را نپذیرفته و همه قوا را به یک قوه که آن نور مدبر است،ارجاع می‌دهد و قوا را سایه‌ای از آنچه در نور اسفهبد است،تلقی می‌کند.وی‌ برای تبیین و توجیه چگونگی حصول ادراکات خیالی به عالم مثال و مثل معلقه متوسل‌ می‌شود.
صفحات :
از صفحه 63 تا 80
اندیشه های اشراقی ابن سینا
نویسنده:
مرضیه صادقی
نوع منبع :
مقاله , شرح اثر
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران : دانشگاه امام صادق (ع),
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
کمال نهایی انسان در سیر صعودی،رسیدن به حق تعالی است که همین امر،کمال‌ و خیر او به شمار می‌رود؛زیرا انسان که خداوند او را مثال خودش قرار داده است‌ دارای چنان شأنی است که بتواند به عنوان اشرف ممکنات،متصف به صفات حق و متخلق به اخلاق حق شود.از نظر ابن سینا،عارف کسی است که فکر خود را معطوف‌ به عالم قدس نموده تا نور حق پیوسته بر باطنش بتابد.ابن سینا زهد و عبادت را به‌ عنوان مقدمات سیر و سلوک عرفانی می‌داند او نخستین مرحله را«اراده»می‌داند که‌ از آن به میل و رغبت تعبیر می‌کند و منشأ آن را یقیین برهانی و ایمان قلبی می‌داند. به نظر وی دومین مرحله«ریاضت»است که به معنای پرهیزگاری و انجام کارهای‌ سخت یا تحمل رنج در راه تربیت خود می‌باشد.از نظر ابن سینا سالک پس از طی‌ مراحل بعدی یعنی وقت،توغل،سکینه،خوف و تلبیس،طمأنینه،مشیت و عروج،به‌ جایی می‌رسد که نظری به حق و نظری به خود به عنوان آیینه حق دارد.سرانجام‌ عارف واصل در پایان این سلوک به مقامی دست می‌یابد که در آن تنها حق را مشاهده‌ می‌نماید.
صفحات :
از صفحه 118 تا 137
بررسی تطبیقی وحی و نبوت نزد فارابی و ابن سینا
نویسنده:
نادیا مفتونی
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه امام صادق (ع),
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
تبیین وحی و نبوت نزد حکمای مسلمان از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است.فارابی به‌ عنوان نخستین فیلسوف مسلمانی که به مسأله نبوت پرداخته و ابن سینا از حیث‌ مفهوم‌سازی‌های دقیق و بدیع پیرامون نبوت و مبادی آن درخور تحقیق‌اند و همواره‌ متعلق تفاسیر مختلف بوده‌اند.برخی به فارابی اشکال کرده‌اند که با وارد کردن خیال در فرآیند وحی جایگاه نبی را نسبت به فیلسوف تنزل داده و برخی به ابن سینا اعتراض‌ نموده‌اند که با داخل کردن حدس در فرآیند وحی از تبیین معلومات جزیی وحی عاجز مانده و تنها معارف کلی وحی در نظریه وی تبیین پذیرند،درحالی‌که فارابی قوه ناطقه‌ نبی را مدرک تمامی معقولات و مفارقات می‌داند و ابن سینا هم به نقش قوای خیالی در وحی و نبوت توجه کرده و از عهده تبیین جزئیات برآمده است.
صفحات :
از صفحه 5 تا 24
ادراکات باطنی سینوی در رسانه های رمزی سهروردی
نویسنده:
نادیا مفتونی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران : دانشگاه امام صادق (ع),
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
سهروردی احاطه به تعاليم مشايی را شرط لازم برای ورود به حکمت اشراقی می داند و در همه آثار خود غير از حکمه الاشراق به نحو عمده معطوف به آموزه های سينوی است. وی در نفس شناسی نيز از همين روی آورد برخوردار است. به عنوان نمونه، او در مساله ادراکات باطنی، پنج قوه ای را که ابن سينا مفهوم سازی نموده است. در حکمت الاشراق مورد نقادی قرار می دهد، اما در داستان های رمزی خود که همگی تلاش و جهاد سالک برای رهايی از زندان درون را حکايت می کند، در همه مواردی که از ادراک باطنی سخن می گويد، نمادهايی برای پنج حس سينوی به کار برده است. از آنجا که حواس ظاهری هم پيش يا پس از حواس باطنی مطرح می شوند، همه اين رمزها ده گانه اند: ده پرنده، ده موکل، ده گور، ده برج، پنج حجره و پنج دروازه.
صفحات :
از صفحه 5 تا 28
  • تعداد رکورد ها : 305