جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این مقاله تلاش می‌کند به‌کمک ابزارهای مفهومی هایدگر، فوکو و نیز دستاوردهای علوم شناختی، از منظری فلسفی گذار از خوانشگری کاغذی به خوانشگری دیجیتال را بررسی کند. این بحث می‌تواند تمهیدی برای فهم فلسفی عصر دیجیتال باشد. در این پژوهش نشان داده می‌شود که تحلیل هایدگر دربارۀ هستی تودستی و تکنولوژی می‌تواند به فهم رفتارهای خوانشگری ناظر به خواندن کاغذی و دیجیتالی کمک کند. همچنین، از چهارچوب تحلیلی هایدگر، برای هستی‌شناسی متن بهره گرفته شده است. ازسوی‌دیگر، تأملات فوکو دربارۀ تکنولوژی‌های بدن‌مند می‌تواند مناسبات قدرت‌ـ‌شناختی را که پیرامون خواننده شکل می‌گیرد، تبیین کند. افزون‌براین، علوم شناختی با بررسی مفصّل نحوه‌های گوناگون خوانشگری، یافته‌های تجربی مفصّلی از تأثیرات منش‌های خوانشگری بر سوگیری‌ها و مهارت‌های شناختی انسان به دست داده است. در این میان، علوم شناختی بدن‌مند و مهارتی جایگاهی متمایز دارد؛ چراکه با گذار از فهم رایانشی از انسان، به منش‌ها و حالت‌های گوناگون بدنی هنگام مطالعه توجه و تأثیرات آنها را برجسته کرده است. برای یکپارچه‌کردن این حوزه‌های پژوهشی، تلاش بر این است که یافته‌های علوم شناختی در چهارچوب فهم تکنولوژیک هایدگر و فوکو از مناسبات قدرت‌ـ‌شناخت مدرن قرار گیرد.

ترجمه ماشینی : سارتر و فوکو دو تن از برجسته‌ترین و گاه متضادترین شخصیت‌های فلسفی قرن بیستم بودند. و هیچ کجا ماهیت متضاد فلسفه های اگزیستانسیالیستی و پساساختارگرایانه آنها به اندازه رویکردهای متفاوت آنها به درک تاریخی آشکار نیست. در جلد اول این مطالعه معتبر دو جلدی، توماس آر. فلین بازسازی محوری و جامعی از نظریه تاریخی سارتر انجام داد. این جلد دوم که مدتها منتظرش بودیم، خوانشی جامع و انتقادی از نقطه مقابل فوکو ارائه می دهد. یک تاریخ، که فوکو تئوری می کند، باید نوعی نقشه باشد، نموداری جامع از دگرگونی ها و جابجایی های ساختاری در طول زمان. بر خلاف سایر محققان فوکو، فلین قرائتی «محوری» را به جای خوانشی توسعه‌ای از آثار فوکو پیشنهاد می‌کند. این اجازه می دهد تا جنبه هایی از سه گانه معروف فوکو از دانش، قدرت و موضوع در هر یک از آثار اصلی او نمایان شود. فلین مقوله‌های اگزیستانسیالیستی را در «چهارضلعی» فوکو ترسیم می‌کند، مدلی که فوکو به عنوان تعریف مفاهیم مدرنیستی از دانش پیشنهاد می‌کند. در خطر درجه ای است که افکار سارتر به طور کامل توسط این نقشه برداری تسخیر شده است، خواه همانطور که فوکو ادعا می کرد «مردی قرن نوزدهم بود که در تلاش برای تفکر در قرن بیستم بود».

این پژوهش در نظر دارد با تحلیل گفتمان ‌قدرت در دو نمایش‌نامه مده‌آ اوریپید و داستان سهراب شاهنامه فردوسی، به تبیین وجوه اشتراک و افتراق دو جهان‌بینی در دو اثر مذکور بپردازد. روش پژوهش حاضر تحلیلی ـ تطبیقی و اطلاعات لازم برای سنجش نمونه‌ها به شیوه‌ای کتابخانه‌ای و به ‌واسطه ابزار تحلیل گفتمان انجام گرفته و هدف از آن یافتن فصل ممیز این دو اپیستمه از حیث مفهوم قدرت است. به نظر می‌رسد می‌توان نتایج حاصل از این مطالعه تطبیقی را نیز به ‌مثابه نمونه‌‌هایی، به جهان معرفت‌شناسانه و گفتمان غالب در روح دو جغرافیای فرهنگی یونان کلاسیک و ایران تعمیم داد. رویکرد نظری بحث برگرفته از آراء میشل فوکو و مفهوم گفتمان قدرت در اندیشه وی است. شواهد این تحقیق گویای این واقعیت هستند که به‌رغم وجود مؤلفه‌های مشابه در اپیستمه هر دو اثر، در هر دو ساحت خدایگانی و انسانی از مفهوم تقدیر و مرگ تا عشق، اصالت و خردورزی، نقطه تمایز بنیادین آن‌ها در تبیین گفتمان قدرت، رویکردشان در پذیرش یا تقابل با گفتمان قدرت متعالی خدا یا خدایان است. اگر فردوسی در داستان سهراب، تقدیر یزدان را عامل فرجام پایانی می‌داند، در مقابل اوریپید، مده‌آیی می‌آفریند که در مقابل گفتمانِ غالبِ سنتیِ نهادینه‌شده می‌ایستد و حتی حاضر است فرزندانش را سر بریده، خدایان را همراه‌ کرده و شکوه‌مندانه سوار بر ارابه خدایان گردد.