جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

عنوان :

كتاب الفرق والمقالات

نویسنده:

الشيخ سعد بن عبدالله أبي خلف الأشعري القمي، تصحیح و تعلیق: محمد جواد مشکور

نوع منبع :

کتاب , مطالعه تطبیقی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: موسسه مطبوعاتی عطائی,

کلیدواژه‌های اصلی :

فرق و مذاهب (ادیان و فرق و مذاهب) , فرق و مذاهب اسلامی , شیعه امامیه Twelver Shiism (فرق تشیع) , ب. ادیان، فرق و مذاهب (آثار پر استناد) , فرق الشیعة (نوبختی) , کتب فرق و مذاهب

کلیدواژه‌های فرعی :

تناسخ , خوارج (مذاهب کلامی) , رجعت , غلات (اعم، مذاهب کلامی) , مرجئه (فرق کلامی) , معطله (فرق کلامی) , ازارقه (خوارج) , غلات شیعه , معتزله (اهل سنت) , تقیه , جَهْمِیّه , حارثیه ( اباضیه ) , حشویه (مرجئه شکاک) , زیدیه , کیسانیه(غلات شیعه) , واقفه ((زیدیه )، شیعه) , اسماعیلیه ( جعفری ) , جارودیه = سرحوبیه (زیدیه) , حدیث منزلت , اجتهاد , 8- اهل حدیث (فرق اسلامی) , شیعه امامیه Twelver Shiism (فرق تشیع) , من کنت مولاه فهذا علی مولاه ,

چکیده :

المقالات و الفرق كتابى است به زبان عربى، نوشته سعد بن عبداللّه ابى خلف الأشعرى القمى (متوفاى 299 يا 301ق.) و با تصحیح و تعلیق دکتر محمّد جواد مشكور در معرفى فرقه‌ها و نحله‌هاى شيعه. اثر حاضر از جمله منابع كهن و بسيار قابل توجّه در زمينه شناخت فرقه‌ها و نحله‌هاى شيعه است. كتاب ياد شده، اينك سال‌هاست كه مورد گفتگو است و هنوز محقّقان درباره چگونگى ارتباط آن با كتاب فرق الشيعه از حسن بن موسى نوبختى، وحدت نظر ندارند. برخى مانند عباس اقبال بر اين باورند كه فرق الشيعه نوبختى و كتاب حاضر، هر دو يك كتابند و مآلا كتاب معروف فرق الشيعه از نوبختى نيست؛ ولى كسانى، مانند شيخ فضل‌اللّه زنجانى معتقدند، فرق الشيعه از نوبختى است. نكته قابل توجه، تشابه فراوان اين دو كتاب است. گو اينكه شيوه نقل و اقتباس در ميان پيشينيان بسيار معمول بوده است؛ امّا تشابه و تقارن به اين گستردگى نمى‌تواند با توجيه نقل و اقتباس موجه باشد. استاد محمّدرضا حسینى جلالى ضمن مقاله پژوهش‌گرانه‌اى، به اين نتيجه رسيده كه فرق‌الشّيعه از نوبختى نبوده و نسخه‌اى ناقص از همان كتاب المقالات و الفرق است. گفتنى است كه نوبختى در اين زمينه كتابى داشته كه شيخ مفيد مطالبى را از آن در العيون و المحاسن آورده است، كه آن مطالب شباهتى با فرق الشيعه موجود ندارد و اين خود دليلى است بر اينكه فرق‌الشيعه از آن نوبختى نيست. ابن نديم كتابى با عنوان الآراء و الديانات از نوبختى ياد مى‌كند؛ ولى اضافه مى‌كند كه وى به اتمام آن موفّق نشده است. در صورتى كه كتاب چاپ شده، فرق شيعه را تا پایان آن، يعنى بعد از امام حسن عسکری(ع) دارد. با اين حال گويا كتاب نوبختى در دسترس بوده است. اشعرى احتمالا كتاب را بين سال‌هاى 265 تا 289ق. نگاشته است؛ زيرا در يك مورد مسائل بعد از امام حسن عسکری(ع) را آورده و در موردى ديگر عدم شوكت قرامطه را تصريح كرده است كه با حمله سال 289ق. قرامطه و بستن راه‌ها و گرفتن مكّه سازگارى ندارد

مشخصات اثر