جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 31
بررسی تطبیقی آیات صفاتی خداوند از دیدگاه علامه طباطبایی و رشیدرضا
نویسنده:
علی اشرف کرمی
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
آیات صفاتی، از آیات متشابهی که از یک طرف با صفات خبری خدا ـ که یک بحث اختلافی است ـ و از طرف دیگر، با آیات متشابه ـ که برای فهم بشر سنگین است ـ مرتبط می باشد. این بحث زمینه سازبه وجود آمدن فرقه های مختلف در میان مسلمانان گردیده است. با توجه به این که دین اسلام، دین وحدت است بنابراین ضرورت دارد که این مسئله بررسی گردد؛ از این رو در این مقاله کنکاش و تطبیق نظرات دو مفسر بزرگ از شیعه و اهل سنت (علامه طباطبایی و رشیدرضا) پرداخته می شود.دربارۀ این آیات دو شیوۀ کلی وجود دارد:1ـ مثبتین (سلف) با تأکید بر اثبات صفات خبری موجود در این آیات برای خداوند؛2ـ مؤوّلین (خلف) با تکیه بر تنزیه خداوند از این صفات.با تطبیق آیات صفات در دو تفسیر می توان به این نتیجه رسید که اعتقاد به تجسیم خداوند مورد پذیرش هیچ کدام از آنها نمی باشد، گرچه رشیدرضا با اعتماد بر فهم اکثر اصحاب و باور به عدم تحریف این آیات، روش اثبات مقبول از نوع تفویض را پذیرفته است و در تفسیر المیزان با پیروی از اهل بیت و گرفتن اصل معنا با حذف لوازم، روش اثبات مقبول از نوع ظهور تصدیقی اخذ شده است، اما به دلیل هم عقیده بودن صاحبان آنها در اصول و مبانی، شاهد به کارگیری معنای کنایه ای و مجازی در تمام آیات در المیزان و در اکثر آیات در المنار می-باشیم.واژگان کلیدی: طباطبایی، رشیدرضا، تفسیر المیزان، تفسیر المنار، آیات صفات.
هماهنگی شفاعت با توحید در مقارنه دیدگاه علامه طباطبایی و رشید رضا
نویسنده:
محمدرضا مسعودزاده، حسنعلی نوروزی
نوع منبع :
مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات) , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ساوه : دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
یکی از سنت‌های فراگیر الاهی مسئله شفاعت می‌باشد که براساس قرآن و روایات، اصل شفاعت و واسطه بین خدا و خلق امری مسلم بوده و وجود انبیا و اولیا الهی، حلقه وصل مردم به سوی خدای سبحان بوده که به خاطر قرب و مقام و منزلتشان نه تنها در دنیا که در آخرت نیز، به اذن او به امداد و شفاعت انسان‌ها اقدام می‌نمایند. و لذا اصل برخورداری انبیا و اولیا از مقام شفاعت در روز قیامت مورد وفاق همه مذاهب اسلامی بوده است؛ لکن محمد رشید رضا در تفسیر المنار به تبع ابن‌تیمیه و وهابیت، شفاعت‌طلبی از اولیاء الهی را حرام و آن را عملی مشرکانه و به انکار اصل شفاعت در قرآن می‌پردازد. در مقابل، علامه طباطبائی در تفسیر المیزان با تعریض به نظرات وی به اثبات شفاعت ازدیدگاه قرآن وروایات می پردازد. مقاله حاضر ضمن بیان مفهوم، ماهیت شفاعت و گستره‌ی آن در نظام توحیدی به انعکاس آراء رشید رضا و علامه طباطبائی در تفسیر المنار و المیزان، درباره شفاعت پرداخته و در نهایت به نقد اجمالی و نتیجه‌گیری می‌پردازد.
صفحات :
از صفحه 147 تا 169
نقد و بررسى ادله رشیدرضا در ممنوعیت ترجمه قرآن
نویسنده:
ناصر رفیعی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمينی قدس‌سره,
چکیده :
در این مقاله با بررسی عنواین ذیل پیرامون ترجمه و نظریه ترجمه ناپذیری قرآن در رشیدرضا پرداخته می شود: مفهوم لغوی ترجمه، مفهوم اصطلاحی ترجمه، واژه ترجمان در واژه در روايات و اخبار، فوايد ترجمه قرآن، شروط ترجمه قرآن كريم، نخستين مترجمان قرآن كريم، ضرورت ترجمه قرآن كريم، سیره های ترجمه قرآن. در انتها نیز نتایج ناظر به ادله رشیدرضا بیان می شود.
آسیب شناسی تفاسیر علمی با تأکید بر تفسیر المنار رشید رضا و تفسیر پروتوی از قرآن آیت الله سید محمود طالقانی
نویسنده:
گلاب کریمی
نوع منبع :
رساله تحصیلی , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
تفسیر علمی یکی از گرایش های تفسیری است که مفسرآن معتقد است قرآن کریم در بردارنده ی تمام یا برخی از علوم یا فرضیه های ی علمی است و درصدد تطبیق آیات قرآن بر کشفیات علمی جدیدو قدیم است این گرایش تفسیری در طول تاریخ موافقان و مخالفانی داشته است طرفداران این گرایش بنابر اهدافی همچون اثبات اعجاز علمی قرآن، رفع تعارض علم و دین و ....، دو طریقه اعتدالی و افراطی را در پیش گرفته اند. از جمله متقدمان معتقد به این گرایش، غزالی و در بین معاصران، طنطاوی را می توان نام برد. اما گروه مخالف با مطرح نمودن اشکالاتی مانند عدم اعتبار این شیوه از نظر لغوی و سبب نزول، تحول پذیری یافته های علمی و ... به انکار تفسیر علمی پرداخته اند، که این گروه شامل سنت گرایان افراطی همانند شاطبی و متجددگرایان دینی همچون امین خولی بوده اند. دراین میان رویکرد توافقی افراطی، زمینه ساز وقوع چالش ها و آسیب های تفسیر علمی گشت: که عبارت بودند از: مطلق انگاری علم، تعمیم نابه جا در یکی کردن کتاب تکوین وکتاب تشریع، زیاده گویی های علمی ، تطبیق های ناموزون و تحمیل های ناسازگارو ... .در این پژوهش با ارائه ی تعریف تفسیر علمی و معیار های تفسیر صحیح علمی به بررسی آسیب های وارده بر این گرایش تفسیری در المنار تالیف محمد رشید رضا و پرتویی از قرآن تالیف آیت الله سیدمحمودطالقانی پرداخته شده است .محمدرشید رضا که در واقع تکمیل کننده تفسیر المناربوده است که بعد از فوت استادش محمد عبده اقدام به ادامه کار کرده و تا زمان وفات دوازده جز ءاین تفسیر را به نگارش در آورده است از جمله مفسران معاصر و موافقان میانه رو در زمینه ی تفسیر علمی است که معتقداست اگر چه گوینده قرآن کریم آگاه به تمام علوم است اما در کلام خود به اندازه ضرورت تنها به برخی مطالب علمی اشاره کرده است . اما مولف تفسیرپرتویی ازقرآن این تفسیررا طی قریب به 40سال به رشته تحریردرآورده که در 6جلدوشامل تفسیر جزءسی ام وسوره های حمدوبقره وآل عمران و22آیه نخست سوره نساء است از جمله مفسران معاصروموافق درزمینه تفسیرعلمی است که در موارد متعددی از تفسیر، به تبیین آیات توسط یافته‌ها و فرضیات علمی می‌پردازد و تلاش می‌کند تا خواننده دریابد که میان قرآن و علم، تضاد و تناقضی وجود ندارد.واژگان کلیدی : تفسیر المنار، تفسیرپرتویی ازقرآن، تفسیر علمی، رشیدرضا، سیدمحمودطالقانی.
بررسی تطبیقی قوامیت مرد بر زن در تفاسیر المنار و المیزان
نویسنده:
محمد فاکر، جواد حسینی تبار
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
زن و مرد از نظر تکوینی دارای وجوه تشابه و تمایزند، زنان از نظر احساسات و مردان از نظر تعقل و توان جسمی قوی هستند. احکام متفاوت اجتماعی زن و مرد در اسلام، ریشه در این تفاوت دارد. سید محمدحسین طباطبایی و محمد رشیدرضا در تفاسیر خود، راز تفاوت این احکام را در تفاوت مسوولیت های هر یک در اجتماع می دانند. اختلاف نظر دو مفسر در این است که رشیدرضا دایره قیومیت در آیه «الرجال قوامون على النساء» را شامل تمام اوامر و نواهی شوهر می داند و طباطبایی آن را در حیطه خانواده و مسائل کلان جامعه می نگرد، در عین حال که در محیط خانواده، قائل به انحصار آن در استمتاع و حفظ عفت و اموال شوهر است؛ به نظر می رسد از سویی با توجه به عدم ولایت مطلق مرد بر زن، اوامر و نواهی شوهر را مشمول دایره قیومیت دانستن و از سوی دیگر با عنایت به صدر و ذیل و قرائن داخلی و خارجی آیه، فراتر دانستن قیومیت از امور خانوادگی، محل تامل است.
صفحات :
از صفحه 157 تا 174
بررسي تطبيقي توحيد عبادي در تفسير الميزان، روح المعاني و المنار با تأکيد بر تبرك و توسل
نویسنده:
‫ميرعلي ولي اف
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مدخل آثار(دانشنامه آثار) , مطالعه تطبیقی
وضعیت نشر :
‫قم : ‫مرکز اطلاعات و مدارک اسلامي، جامعة المصطفی العالمیة,
چکیده :
‫در پرتو ادله قرآني و روايي، جواز توسل و تبرك در ميان مسلمانان، امري مسلم بوده و هيچ منافاتي با توحيد عبادي نداشته است. اما از قرن هفتم به بعد، بعضي از معاندين با مكتب اهل‌بيت? و منحرفين از اين مکتب، به خاطر كتمان فضائل اهل‌بيت?، اشكالاتي را بر اين دو مسئله وارد كردند و اين دو را شرك و منافي با توحيد عبادي معرفي نمودند. اين امر باعث اختلاف بين مسلمانان شد و امروزه در ميان متفكران اسلامي، جنجال به پاكرده است و بعضي از علماي اهل‌سنت هم از اين افكار تأثير پذيرفته‌اند. ازجمله، برخي مفسران نيز در تفسير خود اين عمل را منافي توحيد عبادي مي‌دانند. نگارنده جهت ريشه‌يابي اين اختلاف و اينكه چه چيزي باعث اين انحراف شده، دو تفسير از اهل‌سنت، يعني تفسير «روح المعاني» و «المنار» و يك تفسير از شيعه، يعني «تفسير الميزان» را انتخاب و موضوع توحيد عبادي و ارتباط آن با توسل و تبرك را از نظر آنها بررسي كرده است. تفسير الميزان، نوشته علامه سيد محمد حسين طباطبايي(1281-1360)، تفسير روح‌المعاني، نوشته شهاب‌الدين ابوالثناء محمد بن عبدالله حسيني آلوسي(1217-1270هـ.ق) و تفسير المنار نوشته محمد رشيد بن علي رضا، مشهور به رشيد رضا (1865-1935م) است. نظر آن سه در باره اهميت و ادله اثبات توحيد عبادي يكي است؛ اما ديدگاه آنان درباره گستره توحيد عبادي، تفاوت زيادي با هم دارد. علامه هر خضوع و تذللي را كه به قصد الوهيت باشد، عبادت مي‌داند؛ ولي آن دو مفسر، هر نوع خضوع را عبادت مي‌دانند و هر نوع خضوع در مقابل غير خدا را شرك مي‌شمارند. نويسنده با استناد به آيات قرآن، ديدگاه علامه را صحيح دانسته است. هر سه، موضوع توسل و تبرك را براساس تعريف توحيد عبادي تفسير مي‌كنند. علامه توسل و تبركي را كه حالت استقلالي نداشته باشد، با توحيد عبادي منافي نمي‌داند. در مقابل، رشيد رضا توسل و تبرك را بالاترين مرتبه شرك معرفي كرده و آلوسي در آغاز آن دو را شرك دانسته؛ ولي در پايان آن را صحيح دانسته است. نويسنده در پايان به اين نتيجه مي‌رسد كه تمام اختلافات، به تعريف توحيد عبادي بازمي‌گردد.
تأویل های تمثیلی تاریخی و تخیلی از قصه آدم در تفاسیر برگزیده
نویسنده:
محمدرضا خدایی، محمدرضا امینی حاجی آبادی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
مشهد: دانشگاه علوم اسلامی رضوی,
کلیدواژه‌های اصلی :
چکیده :
قصه آدم (ع) در چند سوره از قرآن کریم بیان شده است. به طور کلی دو تفسیر از قصه آدم ارائه شده است. اول تفسیر تاریخی، حقیقی و واقع گرایانه و دوم تفسیر تمثیلی. تفسیر تمثیلی به اَشکال مختلفی مانند فلسفی، علمی و تکوینی ارائه شده است. آیا تفاسیر تمثیلی با تاریخی بودن قصه‏ آدم سازگار است و یا به نفی تاریخی نگری می‏انجامد، پرسشی است که در این تحقیق دنبال شده است. در این مقاله که به روش توصیفی ـ تحلیلی و بر اساس داده ها و اطلاعات حاصل از مطالعات کتابخانه ای نگاشته شده، از میان تفاسیر فلسفی دو نمونه شاخص انتخاب شده است: «ابن عربی» و «ملاصدرا» و از تفاسیر علم‌گرا تفسیر «المنار». تفسیر ابن عربی و ملاصدرا قصه آدم را بر نفس انسان تطبیق داده و قابل جمع با آدم تاریخی است. اما تفسیر «المنار» با حقیقت گرایی و تاریخی بودن سازگاری ندارد. در تفسیر «المیزان» و «تسنیم» بعضی از فرازهای قصه آدم به عنوان تمثیل تکوینی یاد شده. امتیاز این دو تفسیر نسبت به تفاسیر قبلی یکی در مستدل بودن تاویل تمثیلی ارائه شده و دیگری در حقیقت و واقعیت داشتن تمثیل است.
صفحات :
از صفحه 155 تا 178
آشنایی با پیشگامان بیداری اسلامی (3)؛ شیخ محمد عبده
نویسنده:
حامد رستمی نجف آبادی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دبیرخانه شورای برنامه ریزی مدارس علوم دینی اهل سنت,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
همگرایی و تقریب مذاهب اسلامی امری ناگزیر و موضوعی است که نه از سر مصلحت؛ بلکه به عنوان یک ضرورت باید به آن نگریست و در جهت تحقق آن تلاش نمود. بی شک یکی از راههای تقویت و پشتیبانی فکری این ایده، معرفی عالمان و پیشگامانی است که در اصلاح امت اسلامی کوششهای فراوانی نموده اند. از میان این مصلحان و اندیشمندان که نقش بسزایی در تقریب مذاهب اسلامی و دعوت مردم به وحدت و بیداری اسلامی ایفا کرده اند و سعی بر تطبیق تعالیم با رویدادهای جامعه داشته و بر این باور بوده اند که تعالیم اسلام، در هر دوره و زمانی پاسخگوی نیازها و رخدادهای نوظهور بوده، می توان از شیخ محمد عبده نام برد، که در این نوشتار به معرفی ایشان می پردازیم.
صفحات :
از صفحه 177 تا 185
تبیین اعجاز تشریعی قرآن در تفاسیر معاصر (مطالعۀ موردی تفاسیر المنار و نمونه)
نویسنده:
محمد مولوی، معصومه خلیلی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی,
چکیده :
یکی از ابعاد اعجاز قرآن ‌کریم «اعجاز تشریعی» است؛ بدین معنا که احکام شرعی قرآن در ابعاد فردی و اجتماعی ویژگی‌هایی دارد که هیچ بشری قادر به عرضۀ هماوَردی برای آن نیست. هماهنگی قرآن با عقل و فطرت، توجه به تمام جنبه‌های زندگی فردی و اجتماعی انسان‌ها، مبرا بودن قرآن از هر گونه تناقض، ارائۀ آن توسط فردی درس‌نخوانده، توافق قوانین قرآن با علم و ... زمینه‌ساز اعجاز تشریعی شده است. مفسران همواره به این بُعد از اعجاز توجه کرده و به تبیین آن پرداخته‌اند. از جملۀ این مفسران رشیدرضا در تفسیر المنار و آیت‌الله مکارم در تفسیر نمونه‌اند؛ آن‌ها در تفاسیر خود به مسائل اجتماعی توجه فراوان کرده و تلاش کرده‌اند تا اعجاز قرآن را در این بُعد بیش‌تر نشان دهند. از این‌ رو، جامعه‌نگری و برداشت‌های اجتماعی از آیات قرآن در تفاسیر المنار و نمونه به شکل گسترده به چشم می‌خورد. این تحقیق با پژوهش در این تفاسیر نشان داده که، از نظر این مفسران، مهم‌ترین وجه اعجاز قرآن نه اعجاز ادبی، بلکه اعجاز تشریعی است و همۀ معارف الهی، اصول عقاید، احکام عبادات، قوانین، فضایل و آداب و قوانین سیاسی، مدنی و اجتماعی قرآن کریم که با شرایط همۀ زمان‌ها و مکان‌ها سازگار است از والاترین ابعاد اعجاز قرآن است.
صفحات :
از صفحه 119 تا 139
بررسی تطبیقی اسلوب های بیان قصص قرآن در تفاسیر المنار و نمونه
نویسنده:
محمد مولوی,معصومه خلیلی
نوع منبع :
مقاله , مدخل آثار(دانشنامه آثار) , کتابخانه عمومی , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
چکیده :
قرآن کریم به عنوان کامل ترین کتاب آسمانی، برای هدایت انسان ها از فنون گوناگونی استفاده کرده است. از جملة این فنون، بهره گیری از اسلوب داستان است که در مواضع و مناسبت های گوناگون مطرح می کند. هدف قرآن در بیان این داستان ها، بیان داستان تخیّلی نیست، بلکه سرگذشت پیشینیان را آیینه ای برای عبرت آیندگان قرار داده است و سراسر آن حقّ است. مفسّران قرآن، به ویژه در دوران معاصر، به این بُعد از قرآن توجّه خاصّی نموده اند تا جایی که از آن، با اعجاز غیبی یا اعجاز قصصی یاد می کنند. از جملة این مفسّران رشیدرضا در تفسیر المنار و آیت الله مکارم شیرازی در تفسیر نمونه است که عبارتِ «اعجاز قِصَصی قرآن» در بسیاری از مجلّدات آنها به صورت گسترده ای به چشم می خورد. بررسی این تفاسیر نشان می دهد که دیدگاه تمثیلی و تخیّلی مفسّران المنار نسبت به برخی از قصص قرآن باعث گردیده تا نظرات خاصّی را مطابق عقل گرایی افراطی و سلفی خودشان به قصص تحمیل کنند. در مقابل، تفسیر نمونه با دیدگاهی معتدلانه، بی تأثیر از عقاید مذهبی خاص و با دلیل و برهان، واقعی بودن همة قصص را اثبات نموده است و تمثیلی دانستن آنها را با صراحت رد کرده اند. ایشان هدف عبرت آموزی و تربیتی از قصص قرآن را برخلاف تمثیل بودن آنها دانسته است.
  • تعداد رکورد ها : 31