جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب «تحفة الزائر» از تألیفات علامه محمدباقر مجلسی (م،۱۱۱۰ ق)، مجموعه ای از زیارات معصومین علیهم السلام و بیان ثواب و فضیلت و آداب زیارت آنان به زبان فارسی است. علامه مجلسی در کتاب بحار الانوار خود به طور مفصل به موضوع زیارت و زیارتنامه های معصومین پرداخته بود، اما به دلیل حجم بسیار و تألیف آن به زبان عربی، استفاده از آن برای خوانندگان فارسی زبان مشکل بود، بنابراین کتاب «تحفة الزائر» را در حجم کم و به زبان فارسی تنظیم و تحریر کرد تا راهنمای زائران رسول خدا و دیگر امامان علیهم السلام باشد. علامه مجلسی به گفته خودش خواست رساله ای تألیف نماید که مقصود باشد بر ذکر زیارات و ادعیه و آدابی که به اسانید معتبره از ائمه دین علیهم السلام منقول گردیده است و فضایل و آداب هر یک را به لغت فارسی ترجمه نماید تا اکثر شیعیان این دیار از این رساله ی وافیه بهره مند گردند و اطلاع بر فضایل زیارات موجب مزید رغبات ایشان گردد. علامه مجلسی در این کتاب با دقتی تمام و نظمی زیبا، مطالب را طی باب ها و فصل های منطقی تنظیم کرده است، به طوری که دسترسی به آنها بسیار آسان است. وی در ایراد روایات و زیارات، نهایت اختصار را رعایت کرده است، از این رو به عنوان یک کتاب همراه در سفرهای زیارتی بسیار مناسب است. مؤلف از ذکر منابع و سند روایات خودداری کرده و طالبان آن را به کتاب عظیم خویش، بحارالانوار ارجاع داده است. کتاب «تحفة الزائر» شامل یک مقدمه و ۱۲ باب و یک خاتمه و معلقات به شرح زیر است: مؤلف در مقدمه کتاب آداب سفر را به طور مختصر ذکر کرد، و تفصیل بیشتر آن را به کتاب حلیة المتقین ارجاع داده است. وی در این مقدمه، روز سفر، صدقه در ابتدای سفر، غسل سفر، دعاهای وارد در آغاز سفر و اثنای آن را ذکر کرده است. باب اول: در بیان ثواب تعمیر قبور حضرت رسول صلی الله علیه و آله و ائمه علیهم السلام و ثواب زیارت ایشان و آداب آن مشتمل بر دو فصل: ثواب زیارت بر هر یک از چهارده معصوم علیهم السلام. و در آداب زیارت هر یک از چهارده معصوم علیهم السلام. باب دوم: در فضیلت و کیفیت زیارت حضرت رسول صلی الله علیه و آله و حضرت فاطمه سلام الله علیها و ائمه بقیع (امام حسن، امام سجاد، امام باقر و امام صادق) علیهم السلام، مشتمل بر ۸ فصل. باب سوم: در فضیلت و کیفیت زیارت امیرالمومنین علیه السلام مشتمل بر ۴ فصل. باب چهارم: در بیان فضیلت نجف و کوفه و مساجد کوفه و آب فرات مشتمل بر ۴ فصل. باذب پنجم: در بیان فضایل زیارت حضرت سیدالشهداء و مشتمل بر ۷ فصل. باب ششم: در بیان فضیلت حائر و کربلای معلی و تربت امام حسین علیه السلام و آداب به داشتن آن و مشتمل بر ۳ فصل. باب هفتم: در بیان زیارات مطلقه آن حضرت که مخصوص به وقتی نیست و آداب آنها و مشتمل بر ۶ فصل. باب هشتم: در بیان فضیلت و کیفیت زیارت آن حضرت که مخصوص است به ایام و اوقات معلوم مشتمل بر ۵ فصل. باب نهم: در بیان فضیلت و کیفیت زیارت امام موسی کاظم علیه السلام و امام رضا علیه السلام و امام محمدتقی علیه السلام مشتمل بر ۵ فصل. باب دهم: در بیان فضیلت و کیفیت زیارت امام علی النقی علیه السلام و امام حسن عسکری علیه السلام و صاحب الامر علیه السلام مشتمل بر ۲ فصل. باب یازدهم: در بیان زیارت جامعه کبیره است که هر امامی را به آن زیارت می توان کرد و استغاثه به ایشان نمودن و عرایض به خدمت ایشان نوشتن مشتمل بر ۳ فصل. باب دوازدهم: در آداب زیارت به نیابت و زیارت اولاد ائمه علیهم السلام و اصحاب ایشان و فضیلت زیارت سایر بقاع شریفه مشتمل بر ۴ فصل است. خاتمه در بیان آداب ملاقات زائرین ائمه است. ملحقات: در زیارات مخصوصه حضرت امیر علیه السلام و امام حسین علیه السلام مشتمل بر ۲ فصل است.

کتاب بیست و پنج رساله فارسی تالیف علامه مجلسی ، در باره ی مسائل اعتقادی، فقه ، تفسیر ، حدیث ، هیئت، و دیگر مسائلی از این قبیل به زبان فارسی است که توسط سید مهدی رجائی تحقیق و گرد آوری شده و این فعالیت زیر نظر سید محمود مرعشی در سال ۱۴۱۲ ق انجام گرفته است. کتاب دارای رسائل متعددی است که برای توضیح بیشتر درباره ی محتویات این رسائل به ذکر مختصری از آن می‌پردازیم. ۱.۱ - رساله اول رساله ی اول: ترجمه خطبه توحیدیه امام رضا علیه‌السّلام در معرفی ذات باری تعالی و توحید است، که در اکثر کتب حدیث منقول است، همچون عیون اخبار الرضا علیه‌السّلام ، و توحید شیخ صدوق ، امالی شیخ مفید ، امالی شیخ طوسی ، و احتجاج مرحوم طبرسی قدس الله اسرارهم. خطبه توحیدیه پس از امر ولایت عهدی آن حضرت ایراد گردیده است، و در آن راههای معرفت و خداشناسی به نحو مبسوط بیان گردیده است، این رساله ترجمه بسیار ساده و روان خطبه مذکور می‌باشد و به مناسبت ترجمه فقرات خطبه متعرض بعض نکات بسیار مهم و علمی می‌شوند. ۱.۲ - رساله دوم دوم: رساله ترجمه قصیده دعبل خزاعی. ابتداء بحث از سند قصیده می‌شود که در کتب شیعه و سنی وارد شده است، و شرح مبسوطی از جریان متعلق به قصیده ایراد نموده، و در این رساله ابتداء یک یا دو بیت را ایراد می‌نماید و پس از ترجمه پیرامون آن صحبت می‌نماید، و انصافا یکی از ترجمه‌های بسیار جالب و گویا بر این قصیده شریفه است. ۱.۳ - رساله سوم سوم: رساله تحقیق در حدیث عدم احتساب عمر زائران امام حسین علیه‌السّلام بواسطه حدیث منقول از امام باقر و صادق علیه‌السّلام است که فرمودند: به درستی که حق تعالی در عوض شهادت سید الشهداء علیه‌السّلام چند چیز به او عطا فرمود که یکی از آنها عدم شمارش ایام زیارت ، از عمر زائران آن حضرت و پاسخ به اشکال وارد بر حدیث. ۱.۴ - رساله چهارم و پنجم چهارم: رساله تفسیر آیه نور ، پیرامون حدیثی است که در اصول کافی در تفسیر آیه شریفه وارد شده و مرحوم علامه مجلسی آن را ترجمه و شرح نموده‌اند. پنجم: رساله تفسیر آیه «و السابقون الاولون». اهل سنت به این آیه شریفه بر نیکی خلفای خود و امامت آنها، استدلال می‌کنند، مرحوم علامه مجلسی قدس سره هفت وجه جواب به آنها می‌دهد، و مطلب را روشن می‌سازد. ۱.۵ - رساله ششم ششم: رساله آداب سلوک حاکم با رعیت. از بهترین رساله هائی است که در این زمینه نوشته شده است و کیفیت معامله و رفتار حاکم با رعیت و زیردستان خود بیان می‌فرماید. در دو فصل است، فصل اول: ترجمه عهدنامه مالک اشتر که در نهج البلاغه می‌باشد. فصل دوم: در بیان چند حدیث دیگر که در این باب وارد شده است. حدیث اول: نامه حضرت علی علیه‌السّلام به عثمان بن حنیف والی ایشان در بصره. حدیث دوم: نامه امام صادق علیه‌السّلام به عبدالله نجاشی حاکم اهواز ، حدیث سوم: نصایح حضرت خضر در مسجد الحرام به منصور دوانیقی. ۱.۶ - رساله هفتم و هشتم هفتم: رساله آداب ماه شعبان که با بهره گرفتن از احادیث ائمه سلام‌الله‌علیهم درباره ماه شریف شعبان تالیف گردیده، و اذکار و اوراد و ادعیه وارده در این ماه شریف اشاره گردیده است. هشتم: رساله اختیارات ایام، در بیان سعادت و نحوست ایام هفته و ماه به جهت ارتکاب اشغال و اعمال، در احادیث اهل بیت علیهم السلام، که در سه فصل و یک خاتمه است. فصل اول: در ایام ماه. فصل دوم: در ایام هفته. فصل سوم: در بیان رفع نحوست ایام و ساعات. خاتمه در ترجمه حدیث منقول از کتاب دانیال درباره احکام کسوف و خسوف و حوادث هر سال . این رساله غیر از رساله کبیره اختیارات الایام است که چاپ سنگی شده، و در بعض تراجم از این رساله به رساله صغیره اختیارات ایام نام برده شده است. ۱.۷ - رساله نهم و دهم نهم: رساله ترجمه حدیثی که مرحوم کفعمی در کتاب بلد الامین از امام زین العابدین علیه‌السّلام در فضیلت و ثواب خواندن دعای جوشن کبیر روایت نموده است. دهم: رساله آداب نماز ، که پیرامون اهمیت نماز و آداب آن نوشته شده، ابتد یک دور مختصر و مفید راجع به اصول الدین، سپس بحثی درباره وجوه اعجاز قرآن نگاشته‌اند، و بعد وارد مباحث وضو و نماز شده‌اند، که آداب وضو و غسل و نماز و احکام آنها را بیان فرموده‌اند، و در نهایت شرح و تفسیری از سوره حمد و سوره قدر و توحید نوشته‌اند. ۱.۸ - رساله یازدهم و دوازدهم و سیزدهم و چهاردهم یازدهم: رساله بیان اوقات نماز، ضابطه و قانونی برای استعلام اوقات نماز بیان گردیده، و برای شناخت وقت فریضه ظهر و عصر و نوافل آنها دو راه بیان فرموده‌اند، راه قدم، و راه ساعت، این رساله در سال هزار و نود و هفت تحریر گردیده است. دوازدهم: رساله فرق زنان و مردان در احکام طهارت و صلاة، که چهارده فرق را بیان کرده‌اند. سیزدهم: رساله شکیات نماز ، جامع جمیع احکام شک و سهو در نماز می‌باشد. که در یک مقدمه و پنج فصل و خاتمه می‌باشد. چهاردهم: رساله زکات و خمس و اعتکاف ، در سه فصل است: فصل اول: در زکات، و در آن سه مبحث است، مبحث اول: در وجوب زکات و عقاب مانع آن مبحث دوم: در اجناسی که در آنها زکات واجب می‌شود، مبحث سوم در مستحقین زکات است. فصل دوم در خمس است که دو مبحث دارد، اول در چیزهائی که خمس در آن واجب می‌شود، دوم: در مستحقین خمس است. فصل سوم: در بیان فضیلت و کیفیت اعتکاف است. ۱.۹ - رساله پانزدهم تا بیستم پانزدهم: رساله تحدید صاع، علامه مجلسی در مقام جمع بین احادیث تحدید صاع بر آمده، و نظریه خود و والد خود را بیان می‌فرماید. شانزدهم: رساله‌ای است در معرفی ناصب و مخالف اهل بیت علیهم السلام، و بیان حکم مال ناصبی، در این زمینه روایات زیادی ایراد می‌فرمایند. هفدهم: این رساله بنحو مبسوط راجع به احکام کفارات است، و هجده مورد از موارد وجوب کفاره را ذکر نموده و متعرض احکام کفارات می‌گردند. هجدهم: رساله مفتتح الشهور، راجع به ثبوت هلال و اول ماه بنحو مفصل در چند مقصد بحث می‌شود، مقصد اول: در بیان معنی ماه و سال شمسی و قمری. دوم: در بیان حساب عدد و کبیسه . سوم: در تحقیق احادیث خمسه. چهارم: تحقیق در حدیثی از کافی. پنجم: تحقیق در حدیث از اقبال سید بن طاووس . ششم: در حدیث دیگری از اقبال. این رساله اواخر عمر مؤلف در ماه شوال سال هزار و صد و نه هجری قمری تالیف گردیده است. نوزدهم: رساله ماه نو دیدن و ناخن چیدن. رساله‌ای در بیان آن که هر ماه را بر روی چه چیز باید دید و چه سوره باید خواند، و در باب ناخن چیدن، سر تراشیدن، جامه نو بریدن و پوشیدن چه روزهائی خوب و چه روزهائی بد است. ۱.۱۰ - رساله بیستم تا بیست و پنجم بیستم: رساله‌ای مختصر در واجبات حج و عمره و برخی از مستحبات هر دو در یک مقدمه و سه فصل است. مقدمه: در بیان شرائط حج و عمره و افعال آنها. فصل اول: در آداب حج. دوم در افعال عمره تمتع. سوم در احکام حج تمتع . و خاتمه در بیان زیارت نبی و ائمه صلوات الله علیهم اجمعین است. بیست و یکم: رساله‌ای در، آداب و ادعیه اعمال حج که مؤلف پس از رساله صغیره تالیف نموده، در دیباچه کتاب می‌نگارد: چون والد ماجد، رسائل صغیره و کبیره در بیان آداب و احکام حج بیت الله الحرام تصنیف فرموده بودند، و فقیر نیز رساله صغیره در این باب تالیف نموده بودم، و بر رساله کبیره ایشان امرار نظر نموده الحاقات کرده بودم، خواستم که رساله مختصری تالیف نمایم که مقصور بر آداب و ادعیه بوده باشد، و احکام را بر رسائل دیگر حواله نمایم. این رساله در سال هزار و هشتاد هجری قمری به پایان رسیده است. بیست و دوم: رساله صواعق الیهود، در بیان حکم کفار و احکام جزیه بر اهل کتاب، و چیزهائی که حاکم مسلمانان باید بر آنها شرط، و از آنها منع کند. بیست و سوم: رساله‌ای در بیان احکام و آداب گرو بستن در اسب تاختن و تیر انداختن، و همچنین چیزهائی گرو بستن در آنها جایز نیست، که ده شرط برای گرو دوانیدن اسب بیان می‌فرمایند، و هفت شرط برای گرو بر تیر انداختن، و بیان احادیث وارده در فضیلت شمشیر زدن در راه خدا. و نیز خطبه حضرت علی علیه‌السّلام در تحریص بر جهاد و فضیلت آن به نحو مبسوط ترجمه شده است. بیست و چهارم: رساله صیغ عقود نکاح . رساله‌ای است مختصر در تحریر انحاء صیغ عقود نکاح و انواع تعبیرات آن با در نظر گرفتن غایت احتیاط که در جمیع امور مستحسن و مرغوب فیه است، در این رساله در مرحله اول وجوه انشاء عقد نکاح دائم ذکر می‌شود، و سپس صیغه متعه بیان می‌شود و در خاتمه بعضی از صیغ طلاق ذکر می‌شود. بیست و پنجم: استفتاءآت فقهی که از علامه مجلسی شده، و به وسیله ملا محمد جعفر بن محمد طاهر خراسانی از شاگردان ایشان، گرد آوری شده است، که پس از تالیف به نظر مرحوم علامه مجلسی رسانده و دارای دویست و هشتاد و شش مساله، در دوازده باب می‌باشد. در پایان مجموعه ی بیست و پنج جلدی، رساله ی بیان تعداد تالیفات فارسی و عربی علامه چاپ گردیده که از تالیفات سید محمد حسین بن محمد صالح حسینی خواتون آبادی می‌باشد. شایان ذکر است که آثاری که دراین مجموعه آمده تمام آثار علامه نمیباشد و بعضی از آثار مسلمه ی وی را ذکر نکرده و بعضی را که ذکر نموده ناقص بیان فرموده و استقراء تامی ننموده است. کتاب حاضر با ذکر عناوین رسائل فارسی علامه و سپس مقدمه‌ای در ۲۵ صفحه از آقای سید مهدی شجاعی شروع می‌شود و بعد از آن متن کتاب و سپس فهرست کتاب ذکرشده است. این کتاب به مناسبت سیصدمین سال، علامه ملا محمد باقر مجلسی تقدیم گشته و توسط نشر کتابخانه ی آیت‌الله مرعشی نجفی در قم در چاپ خانه ی سید الشهداء چاپ اول خود را در سال ۱۴۱۲ ق انجام داده است. اساس تحقیق این رساله و اکثر رسائل چاپی در این مجموعه بر نسخه خطی کتابخانه مرحوم آیت الله العظمی مرعشی نجفی قدس سره به شماره (۱۸۷) می‌باشد.

فضل بن شاذان(م260ق) کتابی به نام اثبات الرجعه نگاشته که به مرور زمان از بین رفته است. این کتاب احتمالاً ماهیت کلامی و نه حدیثی داشته است. تا قرن 11ق، در منابع حدیثی، روایتی از این کتاب _ با تصریح به نامش _ دیده نمی‌شود؛ اما در قرن 11ق سیدمحمد میرلوحی سبزواری و شیخ حرّ عاملی(م1104ق) احادیث زیادی از این کتاب روایت کرده‌اند. توضیحات شیخ حرّ درباره نحوه دسترسی به این روایات، تاریخ دسترسی او، ترتیب روایات و چگونگی اسناد در نسخه مورد استفاده شیخ حرّ، نشان می‌دهد که این نسخه برگرفته از کفایة المهتدی است. بنابراین تنها کسی که ادعای دسترسی به اثبات الرجعه فضل بن شاذان را مطرح کرده، میرلوحی است. زمان‌پریشی روایات منسوب به اثبات الرجعة، اشکالات زبانی، و مقایسه آنها با منابع دیگر، ساختگی بودن آنها را نشان می‌دهد. میرلوحی در ادعای دسترسی به منابعِ کهنِ دیگری نیز منفرد بوده است. نمود دغدغه‌های میرلوحی در متن این روایات نشان می‌دهد که مسئولیت پردازش آنها بر عهده میرلوحی است و این کار بیشتر با هدف اعتراض به محمدباقر مجلسی، انجام شده است.

کتاب مرآه‌العقول فی شرح أخبار آل الرسول  تألیف علامه محمدباقر مجلسی شرحی بر روایات الکافی اثر کلینی است. علامه مجلسی با ارزیابی سند، به شرح واژه‌ها و تبیین خود روایات می‌پردازد. در اهمیت واژه های غریب، همین بس که در موارد زیادی شرح واژه‌ها، علامه را از شرح خود روایات بی نیاز کرده است. با توجه به کمبود کتب غریب الحدیث در شیعه، استخراج شرح واژه‌ها از کتب شرح حدیث و تدوین آنها یک ضرورت است. در این پژوهش، بر اساس کلان پروژه دانشگاه قرآن و حدیث، شرحی که علامه مجلسی در جلد نهم مرآه‌العقول بر واژ‌های روایات بخشی از جلد دوم الکافی از ابتدای «باب الاهتمام بامور المسلین» تا انتهای «باب الذنوب» نوشته است، استخراج و بر اساس ریشه کلمات به تریب الفبا تنظیم شده است. شرح 307 کلمه در این پژوهش ثبت و منابع علامه در شرح این واژه‌ها نیز مصدریابی و معرفی شده است. بیشترین استفاده علامه، در جلد نهم مرآه‌العقول، در بین کتب لغت، القاموس المحیط فیروزآبادی، و در بین کتب غریب‌الحدیث، النهایه فی غریب الحدیث و الأثر، تألیف ابن‌اثیر بوده است.

پژوهش حاضر با عنوان «تحلیل عقلانی مدبرات امر در قرآن کریم و روایات با تاکید بر آراء علامه طباطبائی و علامه مجلسی» ، رویکردی تحلیلی است جهت تحصیل معرفت برهانی نسبت به ملائکه واسطه فیض الهی. در ابتدا، به بیان اختلاف تعاریف علامه مجلسی و علامه طباطبائی در باب ملائکه مدبر امر پرداخته شده که البته این نقطه آغاز تقابل مبناییِ آن دو اندیشمند در تحقیق حاضر و گام نخست برای ورود به مباحث عمیق تر بوده است. در گام بعدی به تحلیل روش و مبنای علّامتین در حوزه اجتهاد در معارف رسیدگی شده و علاوه بر نگاه جریانی به موضوع، بررسی مقولات موثر در تفاوت نظام اجتهادی جناب مجلسی و علامه طباطبائی در چارچوب منابع اربعه استنباط مدبرات امر، به نحو تطبیقی انجام گرفته و به نمونه هایی از ترجیحات برهانیِ روش علامه طباطبائی نسبت به شیوه مرحوم مجلسی اشاره گردیده است. در ادامه، در تحلیل صفات مدبرات، نخست به ویژگی های وجود شناختی و سپس به شناسه های به دست آمده از کتاب و سنت پرداخته شده است. در جریان این مباحث، اوصافی از قبیل: تجرد عقلی، تمثل، عصمت، غلبه، کثرت و تشکیک و وساطت در فیض به عنوان خصوصیات ماهوی ملائکه، به برهان عقلی یا نقلی به اثبات رسیده و روشن گشته که انواع منحصر به فردی از سنخ وظیفه بر علم، رزق، حیات و ممات در یک نظام طولی بر وساطت فیض الهی صف بسته اند. نگاه کارکردی و تطبیقی راقم، افزون بر اینکه در لابلای مطالب این نگارش به کرّات قابل مشاهده بوده، در واپسین مطالب آن نیز در سه ساحت الهیات، فلسفه و عرفان اسلامی به بررسی رهاوردهای مباحث انجامیده است که از آن جمله می توان به تحلیل مقوله شناخت، مرگ، حرکت، عالَم هستی و ارتباط خداوند با نظام امکانی، بر اساس یافته های مکتسبه از حقیقت تدبیرگران امور اشاره کرد.

کتاب مرآه‌العقول فی شرح أخبار آل الرسول تألیف علامه محمدباقر مجلسی شرحی بر روایات الکافی اثر کلینی است. علامه مجلسی با ارزیابی سند، به شرح واژه‌ها و تبیین خود روایات می‌پردازد. در اهمیت واژه های غریب، همین بس که در موارد زیادی شرح واژه‌ها، علامه را از شرح خود روایات بی نیاز کرده است. با توجه به کمبود کتب غریب الحدیث در شیعه، استخراج شرح واژه‌ها از کتب شرح حدیث و تدوین آنها یک ضرورت است. در این پژوهش، بر اساس کلان پروژه دانشگاه قرآن و حدیث، شرحی که علامه مجلسی در جلد یازدهممرآه‌العقول بر واژ‌های روایات بخشی از جلد دوم الکافی تتمه باب الایمان ولکفر از ابتدای « باب الروایه على المؤمن» تا انتهای « باب أن الإیمان لا یضر معه سیئه و الکفر لا ینفع معه حسنه ...» نوشته است، استخراج و بر اساس ریشه کلمات به ترتیب الفبا تنظیم شدهاست. شرح 214کلمه در این پژوهش ثبت و منابع علامه در شرح این واژه‌ها نیز مصدریابی و معرفی شده است. بیشترین استفاده علامه، در جلد یازدهممرآه‌العقول، در بین کتب لغت از القاموس المحیط فیروزآبادی و در بین کتب غریب‌الحدیث از النهایه فی غریب الحدیث و الأثر، تألیف ابن‌اثیر بوده است.

معجزه هر کار خارق العاده ای است که به اتکای قدرت خداوند و برای اثبات نبوت یا امامت انجام گیرد. این پژوهش با عنوان «تحلیل معجزات پیامبرﷺ از دیدگاه علامه مجلسی در بحارالانوار»، اقوال علامه مجلسی را ذیل روایات مربوط به معجزات پیامبرﷺ مورد تحلیل و بررسی قرار داده است. ایشان ذیل روایات مربوط به مشخص شدن زمان برخی قصص قرآنی که از منابع عامه انتخاب و نقل کرده است، با اینکه عدم اعتماد خود را نسبت به وثاقت این قبیل روایات نشان می‌دهد، اما دقت نظر دارد که انتخاب این روایات با عقل سازگار باشد. وی ذیل روایات مربوط به قیودات زمانی، ملاک و معیار برای شناخت دقیق زمان قصص قرار داده است. به اعتقاد ایشان علت استفاده از روایات عامه که دارای قیودات زمانی است، به عنوان مؤید در جاهای دیگر قابل استفاده است؛ چرا که ابهام برخی تاریخ ها را برطرف می‌کند. علاوه بر این علماء شیعه هم به نقل این روایات پرداخته‌اند و نکات موجود در این روایات متضاد با قوانین مربوط به معجزه نیست. همچنین استفاده از این ملاک و معیارها برای تعیین زمان قصص در باقی قصص موجود در بحارالانوار برای رفع نکات مبهم قابل استفاده است. شیوه‌ی جمع آوری مطالب در این پژوهش به صورت کتابخانه ای مورد توجه قرار گرفته است روش جمع آوری این پژوهش توصیفی- تحلیلی است

امامت یکی از اصول تشیع است. مسأله علم امام یکی از مسائل مورد اختلاف فرقه‌های اسلامی به شمار می‌رود. از جمله مباحث مطرح‌شده در این زمینه، منابع علم امام وگستره علم امام است. در این نوشتار به بررسی این مسائل از دیدگاه سید حیدر آملی و علامه مجلسی پرداخته شده است. در پایان پژوهش این نتیجه به دست آمده است که این دو شخصیت در بیش‌تر موارد با یک‌دیگر اتفاق نظر دارند؛ اما در برخی موارد مانند منابع علم امام با یکدیگر اختلاف دارند؛ سیدحیدر آملی الهام و کشف و شهود را به عنوان یکی از چند منبع علم امام معرفی می‌کند ولی علامه مجلسی الهام، کشف و شهود را از منابع علم برای امام ذکر نمی‌کند. هر دو در بحث گستره علم امام به مطلق بودن گستره علم امام باور دارند. همچنین از نگاه هر دو اندیشمند، علم امام با عصمت مرتبط است و علم لازمه عصمت به شمار می‌رود. باور مشترک دیگر میان سیدحیدر و علامه مجلسی آن است که علم امام تأثیری بر افعال اختیاری ایشان ندارد و موجب تکلیف برای او نمی‌شود. هم‌چنین هر دو بر این باورند که علم امام می‌تواند افزایش یابد.