جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

آداب عصر الغیبة، کتابی است که با زبان عربی به بررسی موضوع عصر غیب امام مهدی می‌پردازد. این کتاب اثر حسین کورانی است و انتشارات مرکز الاسلامی انتشار آن را به عهده داشته است.

از جمله آثار علمی مفصلی که در موضوع مهدویت تالیف شده، مجموعه‌ای چهار جلدی است که توسط مرحوم شهید آیة الله سید محمد صدر با عناوین زیر نوشته شده است: جلد اول تاریخ الغیبة الصغری، جلد دوم تاریخ الغیبة الکبری ، جلد سوم تاریخ ما بعد الظهور و جلد چهارم الیوم الموعود . در جلد اول پس از بیان زندگی امامین عسکریین علیه‌السّلام به اوضاع معاصر ولادت و غیبت صغری اشاره شده است. بخشی مباحث نیز به سفرای اربعه و چگونگی ارتباط امام عصر با شیعیان اختصاص دارد.

تاريخ غيبت كبرى، اثر سيد محمد صدر، تحليلى است از تاريخ دوران غيبت كبراى امام مهدى(عج) از دو منظر روايى و تاريخى كه به بيان ويژگى‌هاى دوران غيبت كبرى، زندگانى شخصى، وظائف الهى، نحوه غيبت امام(ع) و مشاهده آن حضرت در اين دوران پرداخته است. كتاب به زبان عربى و در سال 1390ق، نوشته شده است.

کتاب حاضر درباره کسانی است که توفیق دیدار امام زمان عج الله را پیدا کرده اند. کتاب چند بخش دارد: بخش اول : کسانی که در زمان پدر امام زمان عج ایشان را ملاقات کرده اند، بخش دوم: در زمان غیبت صغری، بخش سوم: دیدار در غیبت کبری ، بخش چهارم: دیدار حضرت در خواب و بخش آخر نوادر می باشد.

کتاب مختصر "وظیفة الأنام فی زمن غیبة الإمام" به بررسی وظایف منتظران و مردم در زمان غیبت امام زمان عج می پردازد که کتابی مختصر اما بسیار مفید می باشد.

المسائل العشر في الغيبة به زبان عربى اثر محمد بن محمد بن نعمان مشهور به شيخ مفيد(336-413ق) مى‌باشد. اثر، درصدد پاسخ‌گويى به شبهات مربوط به اصل وجود، غيبت امام مهدى(عج) و به بررسى ابعاد گوناگون مسئله مهدویت و فلسفه غيبت مى‌پردازد. شيخ مفيد، ذكرى از نام پرسش‌گر در اثر نمى‌آورد؛ ولى عباراتى كه شيخ در وصف اين فرد از جايگاه و ارزش و حقى كه او دارد، بيان مى‌كند، معلوم مى‌شود او از علماء و از افراد قابل ستايش مى‌باشد و پرسش‌هاى او به خاطر اين نيست كه خود او قائل به اين شبهات است، بلكه اين شبهات در جامعه آن روز مطرح بوده و او اين پرسش‌ها و شبهات را جمع‌آورى و موضوع‌بندى و براى شيخ ارسال نموده است. شيخ هم درصدد پاسخ‌گويى به اين شبهات اقدام و طبق آن چه آن شخص پرسش‌ها را در ده فصل مطرح كرده، او هم به همان روش در مقام پاسخ بر مى‌آيد و آن چه اين مساله را تاييد مى‌كند، مطالبى است كه شيخ در آخر فصل دوم در نقد و ردّ فرقه‌هاى ضالّه مطرح كرده، روشن مى‌شود. در اثر، دو مطلب آمده كه تاريخ تألیف را روشن مى‌كند. يكى در مقدّمه اثر كه به معرفى فصل ششم مى‌پردازد و مى‌گويد: الى وقتنا هذا و هو سنه عشره و اربعمائه (سال 410ق) و ديگرى در فصل ششم كه آمده سال 411ق. از اين دو نص، مى‌توان نتيجه گرفت كه شروع تألیف اواخر 410ق و پایان آن 411ق مى‌باشد.

الطبعة الثالثة من كتابنا شبھات وردود في الرد على الشبھات التي أثارھا أحمد الكاتب على التشیع الاثني عشري حیث جمعت الحلقات الاربع كما 􀁸 فھذه والحمد ھي، وأضفت إلیھا في ھذه الطبعة بحثاً تمھیدياً بعنوان (الإمامة الإلھیة ونظرية الحكم) ومن المفید ان اذكر القارئ الكريم بكلمة عن دعاوى أحمد الكاتب ومنھجه في كتابه وكلمة عن منھجي في الرد وأختم بكلمة شكر وتقدير.

«من هو المهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف»، اثر آیت‌الله ابوطالب تجلیل تبریزی، نوشته‌ای است در اثبات تولد، حیات و ظهور حضرت مهدی علیه‌السّلام در آخرالزمان که با هدف رد ادعای کسانی که قایلند هنوز امام مهدی علیه‌السّلام متولد نشده، بلکه در زمان ظهور متولد می‌شود، به زبان عربی و در سال ۱۳۹۸ ق نوشته شده است. انگیزه مؤلف این بوده که از نصوص و احادیث روایت شده، به مقداری که به حد تواتر برسد، بر تعیین شخص، پدر و مادر و هریک از اجداد حضرت مهدی علیه‌السّلام تا پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم با نام آنان گردآوری شود تا هم ایشان و هم اجداد گرامی اشان شناخته شود؛ لذا از میان نصوص فراوانی که در باره آن حضرت آورده شده، تنها احادیثی که مشتمل بر این منظور است، ذکر شده است. کتاب با مقدمه مؤلف در بیان اشکالات چاپ‌های قبلی و ذکر ساختار کلی کتاب آغاز شده است. مطالب در سه بخش، در چهل فصل، بدین ترتیب ارائه شده که ابتدا برای احادیث وارده از پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم و هریک از ائمه صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم، فصول جداگانه‌ای تعیین شده و احادیثی که در این خصوص از هر کدام از آنان آمده، در فصل مستقلی آورده شده است، سپس فصول دیگری به نام هریک از اجداد طاهرین حضرت مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف فراهم شده و در هرکدام از آن‌ها، احادیثی را که دلالت می‌کند که چند پشت بین او و مهدی علیه‌السّلام وجود دارد، آورده شده است. مؤلف با بهره گیری از منابع روایی و تاریخی دست اول شیعه و عامه، روایات پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم در باره معرفت امام زمان را از منابع اهل سنت نقل می‌کند. احادیث وارد شده از امامان شیعه علیه‌السّلام ، همراه با ذکر ماخذ، نقل شده و در ادامه، از عناوینی چون تاریخ ولادت امام مهدی علیه‌السّلام از نظر اهل سنت، کسانی که موفق به دیدار آن حضرت شدند و وکیلان آن حضرت بحث شده است. مؤلف، احادیث مروی از پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم را تنها از عامه و احادیث ائمه علیه‌السّلام را از کتب اصیل و ماخذ اصلی که نزدیک به عصر آن بزرگواران تالیف شده، ذکر کرده است؛ مانند کتاب کافی، اکمال الدین، کفایة الاثر، غیبت شیخ طوسی، دلائل الامامة و... و از مؤلفان متاخر از زمان آنان، جز به ندرت، نقل نشده است. نویسنده در بخش اول، به بررسی روایات مربوط به حضرت مهدی علیه‌السّلام در کتب اهل سنت پرداخته است. فصل اول و دوم، این سخن پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم در مورد لزوم شناخت امام زمان علیه‌السّلام که «هرکه امام زمان خود را نشناسد و بمیرد، به مرگ جاهلیت مرده است»، از کتب اهل سنت نقل شده و پس از ذکر حدیث ثقلین و اشاره به اینکه این روایت در میان هر دو فرقه متواتر بوده و در مواضع گوناگونی از جمله: روز عرفه، در مسجد خیف، در حجة الوداع و در خطبه‌ای که روز وفات بر منبر ایراد شد، از پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم صادر گردیده، به مدارک آن از کتب اهل سنت اشاره شده است. فصل سوم تا پنجم، بر اساس منابع اهل سنت، سخنان پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم مبنی بر اینکه امامان، دوازده تن هستند و نام یکایک آنان به تصریح پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم از کتب اهل سنت نقل شده و این مطلب که گروهی از بزرگان اهل سنت به تواتر احادیث مربوط به حضرت مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف تصریح کرده‌اند، مستندا بیان شده است. نویسنده معتقد است کثرت احادیثی که در باره حضرت مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف وارد شده، به حدی است که در اسلام، کمتر موضوعی یافت می‌شود که بدین اندازه، در باره آن حدیث وارده شده باشد. از جمله علمای اهل سنتی که احادیث حضرت مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف در آثار آن‌ها ثبت شده و نویسنده از آن‌ها نام برده است، عبارتند از: بخاری در الصحیح، مسلم بن حجاج در الصحیح، بخاری در تاریخ کبیر، ابو داود در السنن، حاکم در المستدرک، احمد بن حنبل در المسند، ترمذی، ابن کثیر در البدایة و النهایة، حسن الزمان در الفقه الاکبر، خطیب در مشکاة المصابیح، ذهبی در میزان الاعتدال و... در فصل ششم و هفتم، در باره ویژگی‌های حضرت مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف و اینکه ایشان کسی است که زمین را پر از عدل و داد خواهد کرد، پس از آنکه از ستم و ظلم به تنگ آمده باشد و بخش دیگری از احادیثی که در کتب اهل سنت در باره مهدی علیه‌السّلام از پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم آمده، اشاره شده و در فصل هشتم، به ۶۰ حدیث با این مضمون که «زمین هیچ گاه از حجت خالی نیست» آمده است. در بخش دوم، احادیثی که پیرامون حضرت مهدی علیه‌السّلام از معصومین علیه‌السّلام وارد گردیده، نقل شده است. فصل نهم تا بیست و سوم، مربوط به نقل احادیثی است که از پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم و ائمه علیه‌السّلام در مورد حضرت مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف بیان شده و ایشان را به نام خود و پدران گرامی اش معرفی کرده‌اند. از جمله احادیث نقل شده در این بخش، روایتی است که دلیل غیبت آن بزرگوار را آزمودن بندگان دانسته تا خداوند ببیند چه کسی از او فرمانبرداری کرده و به غیبت ایمان می‌آورد و در حدیثی، علت تاخیر در قیام را بیرون آمدن مؤمنانی که در صلب کافران به ودیعت نهاده شده‌اند، بیان شده است. در روایتی به نقل از اثبات الهداة، از امام صادق علیه‌السّلام چنین روایت شده است که پیامبر علیه‌السّلام فرمودند: «حضرت قائم از فرزندان من خواهد بود، نامش از نام من و کنیه اش از کنیه من است و هر که غیبت این امام را انکار کند، مرا انکار کرده است». در روایت دیگری از همین کتاب، به نقل از پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم آمده است که فرمودند: «علی بن ابی طالب، وصی من و پس از من، پیشوای این امت و جانشین من بر مردم است. امام قائم و منتظر از فرزندان او خواهد بود و کسی است که زمین را پر از عدل و داد می‌کند، پس از آنکه از ظلم و ستم پر شود. کسانی که در عقیده به غیبت آن حضرت ثابت قدم باشند، از کبریت احمر گرامی ترند». در روایتی از امام هفتم علیه‌السّلام به نقل از کتاب «کفایة الاثر» که در فصل نوزدهم آمده است، نقل شده که یونس بن عبد الرحمن، از آن حضرت در مورد «قائم به حق» سؤال کردد و آن حضرت در پاسخ فرمود: «من قائم به حق هستم، ولی قائمی که جهان را بعد از اینکه از ظلم و ستم پر شده، از عدل و داد پر کند و روی زمین را از دشمنان خدا پاک گرداند، پنجمین فرزند من است. او را غیبتی خواهد بود که مدت آن طولانی باشد. در آن مدت، عده‌ای از او برگردند و عده‌ای بر او ثابت بمانند. خوشا به حال آن شیعیان که در زمان غیبت قائم، به ریسمان ما درآویزند و بر دوستی ما و دشمنی دشمنان، ثابت بمانند...» در بخش سوم، بیش از صد روایت در باره غیبت امام زمان، معرفی آن حضرت به نام و نام پدران گرامی اش از سوی پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم و حضرت علی علیه‌السّلام، معرفی آن حضرت به عنوان نهمین فرزند امام حسین علیه‌السّلام ، معرفی آن حضرت از طرف امام حسین علیه‌السّلام با نام ایشان و نام پدران بزرگوارشان و همین طور معرفی آن حضرت از طرف همه امامان علیه‌السّلام ذکر شده است. تاریخ ولادت حضرت مهدی علیه‌السّلام در کتب اهل سنت، برخی از کسانی که دست خط امام در غیبت صغری به نام ایشان صادر شده است، برخی از کسانی که آن حضرت را در زمان حیات امام حسن عسکری علیه‌السّلام و یا در زمان غیبت دیده‌اند و وکیلان آن حضرت در زمان غیبت صغری، مطالب فصول پایانی را تشکیل می‌دهد. این کتاب بیش از آنکه رنگ تاریخی داشته باشد، صبغه حدیثی دارد.

کتاب ارزشمند حاضر یک کتاب مهدوی است که به بررسی زندگانی امام زمان عج و اوصاف و فضایل و مقامات ایشان می پردازد ، علاوه بر آن به بررسی علائم ظهور و قیام امام زمان و... هم به طور مکفی در این کتاب شریف ذکر شده است.