جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

متکلمان معتزله و امامیه از روزهای نخست در کنار هم به گفت و گو، بحث و مناظره مشغول بوده اند. در این فضا ممکن است تاثیراتی برای هر یک از جریان ها حاصل شده باشد. مکتب امامیه و معتزله به علت پذیرش حسن و قبح عقلی به عنوان مبنا و اساس عدل الهی و سایر آموزه های دینی به عدلیه معروف شده اند. آن ها با این مبنا، آموزه های دینی را به نحوی تحلیل کرده اند که خروجی آن، اختیار انسان، وجوب لطف و رعایت اصلح، وجوب تکلیف، نفی تکلیف فراتر از طاقت، وجوب اعواض بر آلام ابتدایی و تفسیر حکیمانه شرور بوده است. البته آن ها در برخی از باورها اختلافات جزئی و در بحث اراده و اختیار اختلاف نظر مهم دارند. معتزله در این باب، راه افراطی تفویض را برگزیده، اما امامیه با پیروی از ائمه اطهار(ع): نظریه «لاجبر و لاتفویض بل امر بین الامرین» را برگزیده است.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 89 تا 106

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

اسلام و ذهن سکولار [کتاب انگلیسی]

نویسنده:

Sayyid Abu'l A'la Mawdudi; Tarik Jan

نوع منبع :

کتاب

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

Islamic Research Academy,

زبان :

انگلیسی

کلیدواژه‌های اصلی :

عقل و دین , سکولاریسم , عقلانیت دینی , عقلانیت اعتقادات دینی , فلسفه هگل , فلسفه حقوق , عقل سلیم (اصطلاح وابسته) , فلسفه مارکس , اسلام و سکولاریسم

چکیده :

ترجمه ماشینی: "گزیده ای از "تنقیحات" و "تفهیمات" به زبان اردو" «اسلام و ذهن سکولار مجموعه ای از مقالات مولانا سید ابوالاعلا مودودی است که در دهه های 1930 و 1940 نوشته است».

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

خدا، عقلانیت و براهین خداپرستانه [کتاب انگلیسی]

نویسنده:

Stephen T. Davis (استیون تی دیویس)

نوع منبع :

کتاب

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

زبان :

انگلیسی

کلیدواژه‌های اصلی :

براهین خداشناسی , الهیات مسیحی , عقلانیت دینی , براهین اثبات واجب(حکمت نظری) , فلسفه دین , وجود خداوند(فلسفه دین) , فیلسوفان دین قرن بیست و یکم , کتب فلسفه دین

چکیده :

ترجمه ماشینی: سال‌ها پس از اولین بار خواندن این کتاب، هنوز فکر می‌کنم بهترین برخورد با موضوعی است که دیده‌ام. نویسنده استاد فلسفه است، او بسیار منصف است (از حفظ خداباور است، اما اجازه نمی دهد که قضاوت فلسفی او را تحت تاثیر قرار دهد)، او استدلال ها را به شکلی بسیار ساختاریافته و کامل اما همچنین روشن ارائه می کند. (اگر واضح نبود، من به عنوان یک فرد غیر عادی، آن را نمی فهمیدم!) و به راحتی می توان با نتیجه گیری های محتاطانه او موافقت کرد. من کتاب دیگری از مؤمن یا غیر مؤمن نخوانده ام که فکر کنم همه این ویژگی ها را داشته باشد. من آن را توصیه می کنم. او تعدادی از استدلال‌های کلاسیک را پوشش می‌دهد - هستی‌شناختی (که رفتار منصفانه‌تری نسبت به من دارد!)، کیهان‌شناسی، طراحی، تجربه دینی، اخلاقی، و غیره، به علاوه او به موضوعات اصلی جالبی مانند رئالیسم دینی، بنیادگرایی (به‌علاوه) می‌پردازد. انسجام گرایی و عمل گرایی به عنوان جایگزین) و اصل دلیل کافی، همه از راه ها و مکان هایی که به بحث اصلی مرتبط هستند و درک نسبتاً آسانی دارند. نتیجه گیری او؟ او فکر می‌کند که «اثبات» حداقل می‌تواند نشان دهد که خداباوری عقلانی است، و احتمالاً عقلانی‌تر از جایگزین‌ها است، اما او فکر نمی‌کند که هیچ مدرکی واقعاً وجود خدا را اثبات کند. این احتمالاً همان چیزی است که ممکن است انتظار داشته باشیم، و سؤالات را برای هر یک از ما باز بگذاریم تا خودمان تصمیم بگیریم.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

عقل دینی وعقل مدرن؛ بررسی تحلیلی آراء آیت الله جوادی آملی ومحمد ارکون

نویسنده:

محمد عبد اللطیف حموده؛ استاد راهنما: فضیل ریال

نوع منبع :

رساله تحصیلی

منابع دیجیتالی :

متن ناقص پایان نامه

زبان :

عربی

کلیدواژه‌های اصلی :

عقلانیت جدید , عقلانیت دینی

چکیده :

در این بحث به مقوله عقل دینی وعقل مدرن ورابطه بین آنها از نظر آیت الله جوادی آملی ومحمد ارکون پرداختیم. محمد ارکون عقل دینی را به ناتوانی از همراهی با مدرنیته نسبت میدهد زیرا به کمان ایشان قواعدی که این عقل به کار می برد با گذشت زمان کارایی اش را از دست داده ونمی تواند نیازهای انسان مدرن تأمین نماید. از طرف دیگر می گوید که عقل مدرن آن عقلی است که با عالم مدرنیته هماهنگ است زیرا قوعدی که به کار می برد کاملا جدید ونیازهای جامعه مدرن تامین میکند. در حالی که نگاه آیت الله جوادی به موضوع نگاهی کاملا متفاوت است به معنی است که اگر مقصود ما از عقل مدرن همان عقل فلسفی وعقل علمی باشد می توان زیر تعریف عقل دینی مندرج شود پس طرح مسأله به صورت تفکیکی بین این دو عقل قابل قبول نیست. واگر مقصود ما از عقل دینی آن عقلی است که متکفل به اثبات قضایای درون دینی باشد که در مقابل عقل فلسفی تجریدی یا نیمه تجریدی قرار دارد در اینجا می توان از دو اصطلاح استفاده کرد. آیت الله جوادی معتقد است که اگر نگاه ما نگاه توحیدی ناب باشد می توان تفکر در هر رشته علمی را تفکر دینی نام گذاشت بنابراین هر عقلی که در هر رشته علمی به کار برده می شود عقل دینی خواهد بود، زیرا عالم هستی در دو جهت تجلی کرده، عالم تدوین وعالم تکوین، که هر دو از منبع علم الهی صادر شدند، که خداوند متعال از باب تدوین دین را خلق کرده واز باب تکوین عالم خلت را، پس هر عالمی که در این دو بخش فکرش را به کار می برد در واقع دارد به سوی اراده وعلم خدا حرکت می کنه، پس هر علمی علم دینی خواهد بود وبه تبع آن هر عقلی عقل دینی می باشد.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

أثر الفکر الغربى على محمد أرکون وموقفه من القرآن الکريم دراسة عقدية

نویسنده:

سمية علي محمد إبراهيم

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

زبان :

عربی

کلیدواژه‌های اصلی :

سنت اسلامی , میراث اسلامی , قدسی بودن قرآن , پروتستانتیسم (شاخه‌ای از مسیحیت) , اومانیسم (مسائل جدید کلامی) , اومانیسمِ رنسانس , عقلانیت دینی , شرق‌ شناسی , نواندیشی دینی , خاور شناسان , اندیشه غربی , اصلاح دینی در اسلام , نواندیشان دینی , پروتستانتیسم اسلامی , تاریخمندی قرآن , نواندیشی اسلامی , تلقی بشری از قرآن , نواندیشان عرب , نواندیشان مسلمان , انسان‌محوری (وابسته اخص انسان)(فلسفه سیاسی) , نقد عقل دینی , روش مستشرقین , اسطوره انگاری قرآن , تشکیک در قدسیت قرآن , قرآن به مثابه میراث بشری

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

انقلاب اسلامی ایران ، سنت و تجدد

نویسنده:

امیر نورانی مکرم

نوع منبع :

کتابخانه عمومی , نمایه مقاله

کلیدواژه‌های اصلی :

عقلانیت دینی , اصالت گرایی , سنت و مدرنیته , عقلانیت صوری , عقلانیت بنیادی , عقلانیت دینی

چکیده :

اصول گرایی به معنای برساختن هویتی برای یکسان سازی رفتار فردی و نهادهای جامعه با هنجار هایی است که برگرفته از احکام خداوند هستند. هدف اصلی گفتمان اصالت اسلامی بازگشت به ریشه ها و اصول اسلامی بر طبق سنت پیامبر اسلام می باشد. اصول گرایی به معنای پشت کردن به مدرنیته وجهان تجدد نیست. درواقع، گفتمان اصالت در صدد مقابله با دو جریان تحجرگرایی و تجددگرایی افراطی است. برخلاف سنت گرایان و روشنفکران مذهبی که با دغدغه خلوص و تقدس دین و با نگاه حداقلی وانفعالی، دین را به گونه ای تعبیر می کنند که در مواجهه با امورات معیشتی و دنیایی قرار نگیرد و اساسا حوزه دین را در امور آخرتی و معنوی محدود می کنند، گفتمان اصالت اسلامی دغدغه خلوص و توانمندی دین را با هم مد نظر خود قرار می دهد و درصدد پیوند میان سنت و تجدد ـ دنیا و آخرت ـ برمی آید.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

واکاوی رویکرد روشنفکران معاصر در مورد خاتمیت

نویسنده:

الهام آقایی ابرندآبادی، طیبه ماهروزاده

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF چکیده

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

جاودانگی دین , دین خاتم , دین کامل (در مقابل دین ناقص) , امامت , نبوت , خاتمیت , وحی , نواندیشی دینی , تجدد و تراث

کلیدواژه‌های فرعی :

سکولاریسم , ذاتی و عرضی دین , سنت گرایان , دین و مدرنیته (مدرنیته و دین) , آراء متکلیمن درباره کلام الهی , بلوغ عقلی , 19. مسایل کلامی , احتیاج به شریعت , روشنفکری دینی , کثرت گرایی دینی , عقلانیت دینی , اجتهاد و نواندیشی , نومعتزله , دین پژوهی , دین ایدئولوژیک , نیاز انسان به وحی , زبان‌ قرآن , تعارض عقل و وحی , نظریه قبض و بسط شریعت , نیاز بشر به دین , روشنفکری اسلامی , نفی عصمت پیامبر , نگرش عقل گرایانه به قرآن , بی نیازی از نبوت , وحی و عقل , علم و دین (فلسفه دین) , تجربه دینی (فلسفه دین) , عرفی شدن دین (کلام) , ظاهر و باطن قرآن (کلام) , روشنفکری دینی در ایران (کلام جدید) , دورۀ غرایز , ختم دیانت , قرآن به مثابۀ متنی فرهنگی , نقد قرآن (کلام جدید) ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

مرتضی مطهری

چکیده :

برخی روشنفکران معاصر اسلامی، به طرح پرسش‌های فکری در باب اصل خاتمیت و مباحث مرتبط با آن یعنی جامعیت و جاودانگی دین و مسائل مربوط به وحی، پرداخته‌اند. در این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی، کوشش شده که آرای روشنفکران معاصر اعم از سنت‌گرا نظیر مطهری و نصر و تجددگرا مانند لاهوری، شریعتی، سروش و ابوزید پیرامون سه جنبه خاتمیت، جامعیت اسلام و وحی مورد بررسی و مقایسه قرار گیرد. یافته‌های پژوهش حاکی از این است که می‌توان رویکرد روشنفکران معاصر نسبت به خاتمیت را در دو دسته عمده نیازگرایانه و علت‌گرایانه طبقه‌بندی کرد. در رویکرد نیازگرایانه می‌توان از شهید مطهری و حسین نصر یاد کرد و در رویکرد علت‌گرایانه دیدگاه‌های لاهوری، شریعتی، سروش و ابوزید قابل بررسی هستند. در رویکرد اخیر، میان روشنفکران تجددگرای معاصر اختلاف‌نظر وجود دارد. هرچند لاهوری و شریعتی، به اصل نیاز انسان امروزی به آخرین دین و کتاب آسمانی با وجود تکامل و بلوغ عقلی اذعان دارند؛ اما سروش و ابوزید با نظر به نظریه جانشینی تجربه‌های دینی و عقل جمعی و دیدگاه استغناگرایانه مدعی‌اند که خاتمیت به معنای اعتبار مطلق عقل و امکان نقد وحی است که در پرتو آن بشر جدید از مکتب وحی بی‌نیاز می‌شود که لازمه آن، سکولاریسم و عقب‌نشینی دین در برابر عقل خواهد بود.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 9 تا 34

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

نگاهی تاریخی به رابطه عقل و نقل در کلام اسلامی

نویسنده:

اسماعیل زارعی‌ حاجی‌ آبادی؛ ویراستار: حسین میرزا نیکنام

نوع منبع :

کتابشناسی(نمایه کتاب) , کتابخانه عمومی

منابع دیجیتالی :

نسخه pdf

وضعیت نشر :

هرمزگان: دانشگاه هرمزگان,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

2. اصطلاحنامه مسایل جدید کلامی current debates in Kalam

کلیدواژه‌های فرعی :

معجزه و عقلانیت (مسائل جدید کلامی) , دلیل عقلی(مسائل جدید کلامی) , عقل و دین , عقل و ایمان , عقلانیت جدید , عقلانیت دینی , تاریخ موضوعی (اسلام) , وحی و عقل , نیاز دین به عقل ,

کد کنگره:

BP 2008 ز2 ن8

چکیده :

در نوشتار حاضر نگارنده سعی دارد به تلاش‌های متکلمین مسلمان در فهم مبانی دینی پرداخته و تا آنجا که محدودیت این کتاب اجازه می‌دهد، مبانی اندیشه‌ها و دیدگاه‌های عقلانی آنان را مورد بررسی و کاوش قرار دهد. سعی نگارنده بر آن است که اندیشه‌های متکلمین مسلمان در ارتباط با این موضوع مورد بررسی قرار گیرد. منظور از عقل در این کتاب، فهم عقلانی متکلمین از دین است که به‌واسطه تأمل آنان درباره مبانی دینی حاصل می‌شود. نقل در این کتاب، به معنای کتاب و سنت است.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر