جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 76
رویا انگاری وحی؛ لوازم و پیامدها
نویسنده:
محمد نجاتی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
نظریه رویا انگاری وحی، یکی از عمده ترین شبهاتی است که پیرامون مساله وحی مطرح شده است. در مقاله حاضر با تجزیه و تحلیل این نظریه به مسائل محتمل آن، ابتدا ماهیت نظریه مذکور به جهت مبانی و لوازم آن، تبیین و در ادامه مورد سنجش قرار گرفته است. مبنای اصلی تاکید بر نقش روایتگری پیامبر| و نفی مخاطب بودن ایشان در نزول وحی است. مدعی این نظریه با تاکید بر بشری بودن منشاء قرآن، زبان آن را از جنس رویا و مکاشفه می داند. وی در نهایت با اذعان به تکلف تفاسیر موجود به ضرورت گذار از تفسیر به تعبیر قرآن معتقد می شود. در قسمت دوم مقاله، نظریه رویا انگاری به جهت لوازم و پیامدهای ناسازگار و متناقض آن مورد بررسی قرار گرفته است. از جمله این لوازم که به ساحت قدسی پیامبر بازگشت می کند؛ جواز اتهام کذب و جهل ایشان در حین روایت رویاهای قدسی خویش است. لازمه دیگر نیز تردید در ادعای نبوت و رسالت حضرت ختمی مرتبت و نهایتا غفلت از وحدت سامع و قائل و اتهام توهم دوگانگی پیامبر عظیم الشان است. بخش دیگری از این لوازم متناقض نیز به کلام الهی بازگشت می کند. نظریه رویا انگاری نه تنها جامعیت دستوری و محتوایی قرآن را انکار می کند؛ بلکه مستلزم سخافت حداکثری آن نیز خواهد بود. همچنین به جهت اینکه قرآن تجربه عرفانی پیامبر لحاظ شده؛ محتمل است روایت پیامبر از رویای خویش مشوب به ابهام و تناقض از نوع شطح باشد که مسلما تهافتی آشکار خواهد بود.
صفحات :
از صفحه 129 تا 160
ویژگی های زبان قرآن با تأکید بر آراء  آیت الله خویی(ره) و آیت الله معرفت(ره)
نویسنده:
محمدهادی یدالله پور, محمدمهدی محمودی
نوع منبع :
مقاله
چکیده :
زبان قرآن از مؤلفه های اصلی متن قرآنی است و تشخیص این امر که زبان قرآن چگونه زبانی است به نحو بنیادین در فهم و تفسیر قرآن اثرگذار است. از این رو پرسش اساسی در این پژوهش آن است که منطق و شیوه زبان قرآن چیست؟ و خداوند در ابلاغ پیام هدایت انسان از چه سبک و شیوه ای استفاده کرده و این پیام الهی دارای چه ویژگی هایی است؟ در این پژوهش که با روش تحقیق تحلیلی توصیفی انجام پذیرفته است، نظرگاه دو قرآن پژوه معاصر؛ آیه الله خویی(ره )و آیه الله معرفت(ره )در باب زبان قرآن مورد تو جه و بررسی قرار می گیرد. به باور این دو قرآن پژوه، زبان قرآن از حیث مخاطب با مراتب تشکیکی خود همه انسان ها اعم از عامیان و فرهیختگان را در بر می گیرد همچنین این زبان، همه طیف های آدمیان با فاصله های گوناگون اعتقادی و رفتاری، اعم از گمراهان و ایمانیان متوسط تا مقربان و برگزیدگان خدایی را فرا می گیرد. هدف غایی زبان قرآن در یک نگاه کلی «رهنمونی» و «هدایتگری» است. در عین حال قرآن همانند هر صاحب اصطلاحی زبان ویژه خود را دارد، واژه ها و تعبیرات را در مفاهیمی استعمال می کند که خود اراده کرده است.
تحلیل تصاویر دیداری و شنیداری زندگی پس از مرگ (رستاخیز- بهشت- دوزخ) در جزء سی‌ام قرآن
نویسنده:
بتول قربانی بن‌توت
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
اصطلاح تصویر، نمایانگر یک فرآیند ترکیب تخیّلی است، فرآیندی که از یک سو به تصویر مفهوم هنری بخشیده وآن‌ را از تعبیر‌‌های عادی جدا کرده است و از سوی دیگر در نمایاندن معناهای پنهان و انتقال گنجینه‌های ذهنی به مخاطب و عمق بخشیدن به معانی مورد نظر کارایی دارد.از جمله اهداف یک متن به ويژه در نوع ادبی آن، تأثیر بر مخاطب است از این رو آفریننده از روش‌های گوناگون، از جمله تصویرگری بهره می‌برد تا اینتأثیر گذاری را به اوج خود برساند، در دامنه تصویرگری، توصیف‌ها و ترسیم‌ها به گونه‌ای هستند که موجب لمس واقعیت‌های ورای متن می‌شوند؛ از این رو هر قدر تصویر پردازی یک متندقیق‌تر باشد، خواننده یا شنونده بیشتر و شدیدتر تحت تأثیر قرار می‌گيرد. در گسترة متون عربی، متن قرآنی که نوعی بیان اعجازی به شمار می‌رود آکنده از مصادیق تصویرگری است؛ زیرا قرآن برای زندگی بخشیدن به معانی و زنده جلوه دادن مفاهیم به کار برده شده، از شیوۀ تصویر پردازی استفاده كرده است و در سایة این روش بسیاری از حقایق دینی و معارف توحیدی و بسیاری از پدیده‌های معنوی و روحی و حالات روانی به نمایش گذاشته شده‌اند. در این پایان نامه تصویرهای هنری زندگی پس از مرگ(رستاخیز، بهشت، دوزخ) در جزء سی قرآن ارائه شده، و ویژگی‌های آن تحلیل و تبیین شده است.
حرکت خورشید از نظرگاه قرآن
نویسنده:
روح الله نجفی
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
علم جدید از مجازی بودن طلوع و غروب خورشید و حرکت ظاهری آن در پهنای آسمان پرده برداشته و مسجل نموده که رؤیت مزبور صرفاً معلول حرکت زمین است نه آن‌که خورشید را به‌واقع حرکتی بر گرد زمین باشد. از دیگر سو، قرآن مبین در فضایی که از بیان حرکت خورشید چیزی جز همین حرکت ظاهری آن به ذهن‌ها تبادر نمی‌یافت، به حرکت و سیر آن در مسیری دورانی تصریح ورزیده است. هرچند علم کنونی هم از حرکت خورشید به دور مرکز کهکشان خودی سخن می‌گوید، اما حمل بیان قرآن بر این مصداق تازه‌مکشوف روا جلوه نمی‌کند. چون متکلم بلیغ از الفاظ خود، معانی یا مصادیقی را اراده نمی‌کند که امکان ظهور یافتن آن‌ها در ذهن مخاطبان مستقیمش منتفی است. افزون بر این، اگر مراد قرآن، همان حرکت ظاهری معهود نبود، علی‌القاعده با قرینه‌ای شفاف ذهن مخاطبان را از آن عهد ذهنی منصرف می‌نمود. بدین‌سان حمل بیان قرآن بر همان حرکت ظاهری خورشید متعین جلوه می‌کند، ولی در این میان تصادمی میان قرآن و علم رخ نمی‌دهد. چون متن متین وحی اساساً در مقام تبیین واقعیت فیزیکی امر خورشید نیست و از حرکت خورشید به عنوان موضوعی علمی سخن نمی‌گوید، بلکه بر آن است تا با استشهاد به آن‌چه مخاطبان می‌بینند، تصویری ایمان‌آفرین و خالق‌نما خلق کند.
صفحات :
از صفحه 115 تا 131
معناشناسی زبان قرآن از دیدگاه علاّمه طباطبائی(ره) در تفسیر البیان فی الموافقة بین الحدیث و القرآن
نویسنده:
نصرت نیل ساز، علی حاجی خانی، سعید جلیلیان
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
یکی از مهم ترین مبانی تفسیر قرآن، مربوط به «زبان قرآن» است. هر مفسّری خواه، ناخواه در طول تفسیر خود به آن می پردازد.یکی از نظرات رایج در زبان قرآن، عرفی بودن است که از پیشینة طولانی برخوردار است. علاّمه طباطبائی در تفسیر نخستین خود، «البیان فی الموافقة بین الحدیث و القرآن» به مسئلة زبان قرآن توجّه نشان داده است. در این نوشتار، نگارندگان ضمن بررسی نظر علاّمه طباطبائی در حوزة عرفی بودن زبان قرآن، به مسئلة مراتب معنایی آیات قرآن و مفاهیم قرآنی، مانند هدایت و ضلالت، ذکر و غیره پرداخته است. در این راستا، نخست نظریّة عرفی بودن زبان قرآن با توجّه به شواهد و قرائنی که در تفسیر البیان وجود دارد، مورد کنکاش قرار می گیرد، سپس به بررسی مراتب آیات و مفاهیم قرآنی که رابطة تنگاتنگی با مسئلة زبان قرآن دارند، پرداخته می شود. بر این اساس، علاّمه معتقد است علی رغم اینکه قرآن از اصطلاحات رایج میان عرب بهره گرفته، ولی آن را طبق عرف خاصّ خود به کار برده است و افزون بر این، آیات قرآن لایه های معنایی مختلفی دارند.
بررسی تطبیقی آرای جعفر نکونام و محمدعلی رضایی اصفهانی پیرامون تفسیر گزاره‌های علمی قرآن
نویسنده:
زهرا محققیان، محمدرضا حاجی اسماعیلی
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
در قرآن کریم در آیات بسیارى پیرامون برخی گزاره‌های علمی سخن رفته که ذیل آن‌ها آرای مختلفى بیان شده است. در این راستا، پژوهش حاضر در تلاش است به بررسی و واکاوی دیدگاه‌های دو نظریه‌پرداز مطرح در میان فارسی‌زبانان یعنی دیدگاه‌های جعفر نکونام و محمدعلی رضایی اصفهانی بپردازد تا در نهایت اثبات کند علت اختلاف دیدگاه‌ها تفاوت پیش‌فرض‌های هر یک در تحلیل گزاره‌های علمی قرآن کریم است. برای نیل بدین هدف، پس از بسط و تبیین مسئله، مهم‌ترین پیش‌فرض‌ها در تحلیل این‌گونه آیات بیان و آرای صاحب‌نظران ذکرشده ذیل آن‌ها شرح داده می‌شود. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که پیش‌فرض‌ها نقش بسیار مؤثری در تحلیل گزاره‌های علمی قرآن دارند و نگاه ظاهری یا نگاه علمی به این‌گونه آیات مبتنی بر دخالت پیش‌فرض‌هایی چون زبان قرآن، جامعیت قرآن و تفاوت مخاطب آیات الهی است.
صفحات :
از صفحه 79 تا 99
پیراستگى قرآن از اندیشه ها و باورهاى باطل؛ پژوهشى در باب یکى از مبانى تفسیرى علامه طباطبائى
نویسنده:
امیررضا اشرفى
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمينی قدس‌سره,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
يكى از مبانى (پيش فرض هاى) تفسيرى علامه طباطبائى در تفسير الميزان، پيراستگى قرآن از باورهاى باطل عصر نزول است. اين مبنا حاصل تجلى اهداف و اوصاف پديدآورنده قرآن در متن آن مى باشد. به خود قرآن نيز ـ كه الهى بودن آن به دليل معجزه بودنش به اثبات رسيده است ـ بر خلل ناپذيرى آن از رخنه باطل صراحت دارد. در باور علامه، با تدبر در آياتى كه برخى نويسندگان آنها را همخوان با باورهاى عصر نزول پنداشته اند، مى توان به اين حقيقت رسيد كه قرآن هيچ انديشه نادرستى را ـ به بهانه هم زبانى با قوم ـ در خود راه نداده است.
قواعد فهم قرآن نگاهى به شش قاعده اساسى
نویسنده:
حبیب الله زارعى
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمينی قدس‌سره,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
قرآن كريم آخرين كتاب الهى است كه بر خاتم الانبيا، محمد مصطفى (ص)، به منظور هدايت بشر نازل گرديده است. اين كتاب جاويد، كه در عصر ما در ميان كتب آسمانى تنها مرجع مصون مانده از تحريف است، هنگام نزول بر نبى اكرم (ص) منشأ حركت فكرى و فرهنگى بوده؛ زيرا از آغاز، مخاطبان خود را از يك سو، به تدبر در آن فرا مى خواند و از سوى ديگر، منكرانش را به تحدى دعوت كرده و آسمانى بودن و فوق بشرى بودن خود را مكررا و به صراحت بيان نموده است. در عصر ظهور و نورافشانى قرآن، چون اين كتاب مقدس به زبان مخاطبان اوليه اش نازل شده بود و آنان رسول الله (ص) را، كه مبين كلام خدا و مجسم آيات الهى بود، مى ديدند و با قراين آيات مانند اسباب نزول و شرايطى كه آيات الهى در آن اوضاع نازل شده بود. به طور محسوس و ملموس ارتباط داشتند. به سهولت به مفاهيم آيات دست مى يافتند و هر جا دچار مشكل مى شدند از رسول خدا(ص) كمك مى گرفتند. از سوى ديگر، جامعه اسلامى در آن عصر، جامعه اى بسيط بود؛ از جهت فكرى رشد نيافته و باسوادان آن انگشت شمار بودند. از جهت اجتماعى نيز روابط مسلمانان در سطحى بسيار ساده شكل يافته و از پيچيدگى هاى موجود در روابط اجتماعى عصر ما، كه نظريه هاى گوناگون انسانى، اجتماعى را در پى داشت، خبرى نبود. در این مقاله به موضوعوعات ذیل پرداخته می شود: در نظر گرفتن قواعد ادبى و لغت عرب؛ در نظر گرفتن روايات تفسيرى؛ در نطر گرفتن سازگارى تفسير آيات با يكديگر؛ در نظر گرفتن مبانى تفسير قرآن؛ در نظر گرفتن قواعد علم اصول و منطق؛ تعارض قواعد؛ ضابطه كلى تفسير.
زبان وحى
عنوان :
نویسنده:
ابوالفضل ساجدى
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمينی قدس‌سره,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
زبان وحى داراى ويژگى هايى است كه روشن نمودن آن ها از طرفى به فهم و تفسير دقيق تر آن كمك مى نمايد و از طرفى، پاسخ برخى از ترديدها و سؤالات در مورد اعتبار وحى را فراهم مى آورد. پرداختن به تمام ويژگى هاى زبان وحى فراتر از گنجايش يك مقاله است، لذا در اينجا از ميان ويژگى هاى مختلف آن دو نمونه مهم مورد بحث قرار مى گيرد: 1. واقع نمايى يا شناختارى بودن گزاره هاى وحيانى 2. چند بُعدى بودن آن ها. بر اين اساس، اين مقاله در دو بخش ارائه مى شود. بخش اول، به تبيين نخستين ويژگى مى پردازد. نظريات غيرشناختارى گزاره هاى دينى را غير واقع نما و بدون پشتوانه واقعى مى دانند. آن ها غالبا نگاهى ابزارانگارانه به دين دارند و به واقعيت داشتن يا نداشتن مداليل گزاره هاى وحيانى كارى ندارند. شناخت و بررسى رويكردهاى غيرشناختارى به زبان دين از اهميت ويژه اى برخوردار است، به اين دليل كه از يك سو، به ميان تهى بودن گزاره هاى وحيانى مى انجامد و از سوى ديگر، طيف وسيعى از ديدگاه هاى امروزين حاكم در حوزه زبان دين را در برمى گيرد. در اين مقاله، ابتدا مراد از غيرشناختارى بودن گزاره ها و سپس بررسى مختصر اين ديدگاه ها و امكان تطبيق آن ها بر زبان قرآن بيان مى گردد. در اين قسمت، ادله درون دينى و برون دينى بر واقع نمايى گزاره هاى قرآنى ارائه مى گردد. بخش دوم، به تبيين ويژگى دوم اختصاص دارد. در اين بخش، چند بُعدى بودن گزاره هاى اِخبارى در دين، اهميت ويژه بُعد احساسى در گزاره هاى دينى و غفلت برخى از دين شناسان غربى از بُعد اِخبارى گزاره هاى دينى مورد بحث قرار مى گيرد.
امکان و جواز فهم قرآن
نویسنده:
محمدتقى مصباح یزدى
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمينی قدس‌سره,
چکیده :
از مباحث مهم و کلیدی در باب شناخت قرآن کریم، بحث از امکان فهم و تفسیر غیر معصومان از این کتاب الهی است. دو دیدگاه در این‌باره مطرح شده است: یکی دیدگاه اخباریان در امتناع فهم غیر معصومان ـ که دیر زمانی است منسوخ شده ـ و دیگری دیدگاه عموم عالمان که باور به امکان فهم قرآن دارند. اخباریان به دلایلی استناد کرده‌اند؛ از جمله: عدم سنخیت کلام خدا با فهم انسان غیرمعصوم، آیات بیانگر معلم قرآن بودن پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله و اختصاص فهم قرآن به پاک‌شدگان، روایات بیانگر اختصاص فهم قرآن به معصومان، و روایات بیانگر اراده خلاف ظاهر از آیات و روایات دال بر صامت بودن قرآن. در این مقال، با رد مدعای اخباریان، به این ادله پاسخ داده شده و به دلایل زیر بر امکان فهم قرآن، استدلال شده است: عقلایی و به لسان عرف بودن محاورات قرآن، تلازم هماوردخواهی قرآن با امکان فهم، تلازم فراخوان تدبر در قرآن با امکان فهم، دلالت برخی از اوصاف قرآن (مانند نور، بیان، تبیان، بصائر، برهان و بینه) بر امکان فهم، دلایل روایی مانند روایات بیانگر ضرورت تدبر در قرآن، چگونگی فهم قرآن، لزوم تمسک به قرآن و معیار بودن قرآن در ارزیابی اخبار و احادیث. در بحث از جواز فهم نیز نخست به تقسیم جواز به جواز تکلیفی و وضعی اشاره شده و سپس برخی ادله اخباریان مانند ممنوعیت پیروی از گمان، روایات نکوهشگر تفسیر به رأی و روایات بیانگر تحریف، بیان و نقد شده است. در پایان نیز به دلایل زیر بر جواز فهم استدلال شده است: مدار و معیار بودن محاورات عقلایی در فهم قرآن و عدم نارضایتی شارع از آن، آیات بیانگر فراخوان تدبر در قرآن، آیات تحدی و روایات بیانگر جواز فهم.
  • تعداد رکورد ها : 76