جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

چکیده نظریه ی امر الهی یکی از گزینه های مطرح در تفکر دینی است که یک انسان موحد و دیندار ممکن است از میان بدیل های مختلف رابطه ی دین و اخلاق ، اتخاذ نماید. این نظریه یک نظریه معرفت شناسانه در خصوص منبع و سرچشمه ی درستی و نادرستی اخلاقی است. البته در مقابل آن تفکر شیعی قرار دارد که منبع و سرچشمه ی خوبی وبدی و الزام اخلاقی را عقل انسان می داند. در این پایان نامه سعی شده است نظریه ی امر الهی و انتقادات اصلی وارد بر آن را بر اساس بخش دوم کتاب دین و اخلاق وین رایت گزارش کرده و در مبحثی جداگانه به بررسی و شرح نظر او در خصوص این نظریه بپردازیم. در فصل پنجم کتاب دین و اخلاق ، وین رایت از مسئله ی اثیفرون شروع کرده و پاره ای از بیاناتی را که در مورد نظریه ی امر الهی سنتی وجود دارد ، عرضه کرده است وسپس به انتقاد های کود ورث از فلسفه ی اراده گرایی الهیاتی پرداخته است. فصل ششم به بررسی دو نظریه ی امر الهی جدید یعنی نظریه ی امر الهی اصلاح شده ی روبرت آدامز و نظریه ی علی فیلیپ کویین اختصاص یافته است. در این فصل وین رایت تلاش می کند خلاصه ای از این نظریات را مطرح کرده و نکات مثبت و منفی موجود در آنها را برای خوانندگان ارائه کند. اما در فصل هفتم او در واقع به بیان انتقاد های معنا شناختی ، معرفتی و منطقی نظریه ی امر الهی پرداخته و در صدد است که این ایراد ها را به جهات مختلف مورد بررسی قرار دهد او تلاش می کند اعتراضات مختلفی را که از جانب بعضی منتقدان بر این نظریه وارد شده است به طور جدی ودقیق پاسخ دهد. اما در فصل هشتم وین رایت به هیچکدام از دلالیلی که برای توجیه نظریه ی فرمان الهی ارائه شده رضایت نمی دهد و در نهایت می خواهد موردیرا برای نظریه ی امر الهی معرفی کند به نظر او موردی از دلایل انباشته می تواند گره از تمامی مشکلات بگشاید زیرا اگر هر کدام از استدلال هایی که در حمایت از نظریه ارائه شده است به تنهایی لحاظ شود ، ممکن است برای دفاع از نظریه سودمند نباشد . در قسمت بررسی سعی شده است برخی از نکات مبهم گزارش ،روشن شود و تا جاییکه ممکن است شبهات مربوطه رفع شوند.کلمات کلیدی:نظریهامر الهی ،وین رایت ، اراده گرایی، الزام، دین، اخلاق.

در این پژوهش به کمک صورت بندی تعارض بین عقل و دین، محل تعارض تنقیح می شود. سپس با تبیین رویکردهای حسن و قبح عقلی و شرعی (نظریه امر الهی)، نسبت آنها در فرمان ذبح اسماعیل بررسی می شود. بنابر نظریه امر الهی، معرفت اخلاقی وابستگی حداکثری به دین دارد. وقتی این مبنا را بر ماجرای قربانی کردن اسماعیل(ع) تطبیق دهیم، دچار تزاحمات اخلاقی می شویم که ناشی از تحکم و قرائت حداکثری از نظریه امر الهی است. پس به ناچار یا باید اخلاق را تعطیل کنیم یا از نظریه امر الهی، قرائت معتدل تری ارائه دهیم تا با اخلاق سازگار شود. هر کدام از این روش ها توفیق اندکی در حل تعارض بین دین و اخلاق پیدا می کنند؛ اما روش پایانی از همه موفق تر به نظر می رسد.

بحث ماهیت حسن و قبح و رابطه آن با آموزه های دینی، دستمایه اختلافات کلامی فراوانی شده که ثمره آن وابستگی دین به اخلاق یا بر عکس خواهد بود. عده ای با کشیدن این بحث به ساحت اجتماعی، گستره دین و اخلاق را بریده از یکدیگر و مباین با هم می دانند و فتوا به سکولاریست بودن دین اسلام می دهند. این نوشتار بر آن است تا بررسی دیدگاه های ایده پردازان آن، این طرح را بازخوانی کند.